Siegfried Woldhek: The true face of Leonardo Da Vinci?

Vertaald door: Arno Ottevanger Nagekeken door: Mike Westdijk

Good morning.

Goedemorgen.

Let's look for a minute at the greatest icon of all, Leonardo da Vinci.

Laten we eens kort kijken naar de grootste icoon van allemaal, Leonardo da Vinci.

We're all familiar with his fantastic work --

We zijn allemaal bekend met zijn fantastische werk --

his drawings, his paintings, his inventions, his writings.

zijn tekeningen, zijn schilderijen, zijn uitvindingen, zijn geschriften.

But we do not know his face.

Maar zijn gezicht kennen we niet.

Thousands of books have been written about him,

Er zijn duizenden boeken over hem geschreven,

but there's controversy, and it remains, about his looks.

maar er is en blijft onenigheid over zijn uiterlijk.

Even this well-known portrait is not accepted by many art historians.

Zelfs dit bekende portret wordt door veel kunsthistorici niet erkend.

So, what do you think?

Dus wat denken jullie?

Is this the face of Leonardo da Vinci or isn't it?

Is dit het gezicht van Leonardo da Vinci of niet?

Let's find out.

Laten we het eens uitzoeken.

Leonardo was a man that drew everything around him.

Leonardo was een man die alles tekende wat hij tegenkwam.

He drew people, anatomy, plants, animals, landscapes, buildings, water, everything.

Hij tekende mensen, anatomie, planten, dieren, landschappen, gebouwen, water, alles.

But no faces?

Maar geen gezichten?

I find that hard to believe.

Ik vind dat moeilijk te geloven.

His contemporaries made faces, like the ones you see here --

Zijn tijdgenoten tekenden gezichten, zoals deze die jullie hier zien.

en face or three-quarters.

En face of in driekwart.

So, surely a passionate drawer like Leonardo

Dus een gepassioneerde tekenaar als Leonardo

must have made self-portraits from time to time.

moet zeker zo nu en dan zelfportretten gemaakt hebben.

So let's try to find them.

Dus laten we proberen ze te vinden.

I think that if we were to scan all of his work

Ik denk dat als we al zijn werk zouden scannen

and look for self-portraits, we would find his face looking at us.

op de aanwezigheid van zelfportretten, we zijn gezicht zouden vinden dat ons aanschouwt.

So I looked at all of his drawings, more than 700,

Dus ik bekeek al zijn tekeningen, meer dan 700,

and looked for male portraits.

en zocht naar portretten van mannen.

There are about 120, you see them here.

Er zijn er ongeveer 120, hier zie je ze.

Which ones of these could be self-portraits?

Welke hiervan zouden zelfportretten kunnen zijn?

Well, for that they have to be done as we just saw, en face or three-quarters.

Nou, daarvoor moeten ze, zoals we net gezien hebben, als en face of driekwart gemaakt zijn.

So we can eliminate all the profiles.

Alle profielen kunnen we dus elimineren.

It also has to be sufficiently detailed.

Ze moeten ook gedetailleerd genoeg zijn.

So we can also eliminate the ones that are very vague or very stylized.

Dus degene die erg vaag of gestileerd zijn, kunnen we ook elimineren.

And we know from his contemporaries

En van zijn tijdgenoten weten we

that Leonardo was a very handsome, even beautiful man.

dat Leonardo een erg knappe, zelfs mooie man was.

So we can also eliminate the ugly ones or the caricatures.

Dus we kunnen ook de lelijke of karikaturale tekeningen elimineren.

(Laughter)

(Gelach)

And look what happens -- only three candidates remain that fit the bill.

En kijk wat er gebeurt: er blijven slechts drie kandidaten over die precies hieraan voldoen.

And here they are.

En hier zijn ze.

Yes, indeed, the old man is there,

En inderdaad, de oude man zit erbij,

as is this famous pen drawing of the Homo Vitruvianus.

alsook de beroemde pentekening van de Vitruviusman.

And lastly, the only portrait of a male that Leonardo painted, "The Musician."

En tot slot het enige portret van een man dat Leonardo geschilderd heeft: “Portret van een muzikant”.

Before we go into these faces,

Voordat we deze gezichten beter gaan bekijken,

I should explain why I have some right to talk about them.

zal ik uitleggen waarom ik enig recht van spreken heb inzake gezichten.

I've made more than 1,100 portraits myself

Zelf heb ik meer dan 1100 portretten getekend

for newspapers, over the course of 300 -- 30 years, sorry, 30 years only.

voor kranten, in de afgelopen 300... 30 jaar, sorry, slechts 30 jaar.

(Laughter)

(Gelach)

But there are 1,100, and very few artists have drawn so many faces.

Het zijn er 1100 in ieder geval en weinig artiesten hebben zoveel gezichten getekend.

So I know a little about drawing and analyzing faces.

Dus ik weet een beetje af van het tekenen en analyseren van gezichten.

OK, now let's look at these three portraits.

Ok, laten we nu eens naar deze drie portretten kijken.

And hold onto your seats, because if we zoom in on those faces,

En houd uw stoel stevig vast, want als we op deze gezichten inzoomen,

remark how they have the same broad forehead, the horizontal eyebrows,

zie dan dat ze hetzelfde brede voorhoofd hebben, de horizontale wenkbrauwen,

the long nose, the curved lips and the small, well-developed chin.

de lange neus, de gekrulde lippen en de kleine, goed ontwikkelde kin.

I couldn't believe my eyes when I first saw that.

Ik kon mijn ogen niet geloven toen ik dat voor het eerst zag.

There is no reason why these portraits should look alike.

Er is geen enkele reden waarom deze portretten op elkaar zouden moeten lijken.

All we did was look for portraits that had the characteristics of a self-portrait,

Het enige wat we gedaan hebben, was portretten zoeken met de kenmerken van een zelfportret,

and look, they are very similar.

en kijk, ze lijken erg op elkaar.

Now, are they made in the right order?

Maar nu, zijn ze in de juiste volgorde gemaakt?

The young man should be made first.

De jongeman moet het eerst gemaakt zijn.

And as you see here from the years that they were created,

En zoals hier te zien is aan de jaren waarin ze gemaakt zijn,

it is indeed the case.

is dat inderdaad het geval.

They are made in the right order.

Ze zijn in de juiste volgorde gemaakt.

What was the age of Leonardo at the time? Does that fit?

Hoe oud was Leonardo op elk moment? Klopt dat?

Yes, it does. He was 33, 38 and 63 when these were made.

Ja, het klopt. Hij was 33, 38 en 63 toen ze gemaakt werden.

So we have three pictures, potentially of the same person

We hebben dus drie afbeeldingen, mogelijkerwijs van dezelfde persoon

of the same age as Leonardo at the time.

van dezelfde leeftijd als Leonardo op dat moment.

But how do we know it's him, and not someone else?

Maar hoe weten we dat hij het is, en niet iemand anders?

Well, we need a reference.

Hiervoor hebben we een referentie nodig.

And here's the only picture of Leonardo that's widely accepted.

En dit is de enige afbeelding van Leonardo die algemeen erkend wordt.

It's a statue made by Verrocchio, of David,

Het is een beeld van David dat door Verrocchio gemaakt is,

for which Leonardo posed as a boy of 15.

voor wie Leonardo poseerde als 15-jarige jongen.

And if we now compare the face of the statue,

En als we nu het gezicht van het beeld

with the face of the musician, you see the very same features again.

met het gezicht van de muzikant vergelijken, zie je opnieuw dezelfde kenmerken.

The statue is the reference, and it connects the identity of Leonardo

Het beeld is de referentie en het verbindt de identiteit van Leonardo

to those three faces.

met die drie andere gezichten.

Ladies and gentlemen, this story has not yet been published.

Dames en heren, dit verhaal is nog niet gepubliceerd.

It's only proper that you here at TED hear and see it first.

Het is niet meer dan gepast dat jullie hier bij TED dit het eerst te horen en te zien krijgen.

The icon of icons finally has a face.

De icoon der iconen heeft eindelijk een gezicht.

Here he is: Leonardo da Vinci.

Hier is hij – Leonardo da Vinci.

(Applause)

(Applaus)