Siegfried Woldhek: The true face of Leonardo Da Vinci?

Translator: Armenuhy Hovakimyan Reviewer: Luiza Hakobyan

Good morning.

Բարի օր:

Let's look for a minute at the greatest icon of all, Leonardo da Vinci.

Եկեք մի պահ նայենք բոլոր ժամանակների մեծագույն հանճարին` Լեոնարդո դա Վինչիին:

We're all familiar with his fantastic work --

Մեզ բոլորիս հայտնի են նրա զարմանահրաշ աշխատանքները`

his drawings, his paintings, his inventions, his writings.

նրա գծանկարները, նկարները, գյուտերն ու գրվածքները:

But we do not know his face.

Բայց մենք չգիտենք նրա դեմքը:

Thousands of books have been written about him,

Նրա մասին գրվել են հազարավոր գրքեր,

but there's controversy, and it remains, about his looks.

բայց դեռևս կան հակասություններ նրա արտաքին տեսքի համար:

Even this well-known portrait is not accepted by many art historians.

Նույնիսկ այս հանրահայտ նկարը չի ընդունվում պատմաբաններից շատերի կողմից:

So, what do you think?

Եվ ի՞նչ եք դուք կարծում:

Is this the face of Leonardo da Vinci or isn't it?

Արդյո՞ք սա Լեոնարդո դա Վինչիի դեմքն է:

Let's find out.

Եկեք պարզենք:

Leonardo was a man that drew everything around him.

Լեոնարդոն մի մարդ էր, ով նկարում էր իրեն շրջապատող ամեն ինչ:

He drew people, anatomy, plants, animals, landscapes, buildings, water, everything.

Նա նկարում էր մարդկանց, մարմնի մասեր, բույսեր, կենդանիներ, բնության տեսարաններ, կառույցներ, ջուր, ամեն-ամեն ինչ:

But no faces?

Բայց ոչ դեմքե՞ր:

I find that hard to believe.

Դժվար է նույնիսկ պատկերացնել:

His contemporaries made faces, like the ones you see here --

Նրա ժամանակակիցները նկարում էին դեմքեր, օրինակ, այսպիսի:

en face or three-quarters.

Դիմացից կամ երեք քառորդ թեքված:

So, surely a passionate drawer like Leonardo

Եվ, իհարկե, այնպիսի մոլի նկարիչ, ինչպիսին Լեոնարդոն էր,

must have made self-portraits from time to time.

պետք է որ ժամանակ առ աժամանակ մի քանի ինքնանկարներ ստեղծեր:

So let's try to find them.

Եկեք փորձենք գտնել դրանք:

I think that if we were to scan all of his work

Կարծում եմ, որ եթե մենք դիտարկենք նրա բոլոր աշխատանքները

and look for self-portraits, we would find his face looking at us.

և ինքնանկարները, մենք կգտնենք մեզ վրա նայող նրա դեմքը:

So I looked at all of his drawings, more than 700,

Այսպիսով, ես նայեցի նրա բոլոր նկարները, ավելի քան 700 հատ,

and looked for male portraits.

և դուրս բերեցի տղամարդկանց դիմանկարները:

There are about 120, you see them here.

Ահա նրանք, մոտավորապես 120 հատ:

Which ones of these could be self-portraits?

Սրանցից որո՞նք կարող են ինքնանկար լինել:

Well, for that they have to be done as we just saw, en face or three-quarters.

Դրա համար պետք է, որ պատկերված լինեն կամ դիմացից, կամ երեք քառորդ անկյունով:

So we can eliminate all the profiles.

Այդ սկզբունքից ելներով` կարող ենք անտեսել բոլոր պրոֆիլները:

It also has to be sufficiently detailed.

Այն պետք է հնարավորինս մանրամասն պատկերված լինի:

So we can also eliminate the ones that are very vague or very stylized.

Այդպիսով մենք կարող ենք անտեսել նաև մշուշոտ կամ շատ ոճականացված պատկերները:

And we know from his contemporaries

Եվ նրա ժամանակակիցներից մենք գիտենք, որ

that Leonardo was a very handsome, even beautiful man.

Լեոնարդոն շատ հրապուրիչ, նույնիսկ գեղեցիկ տղամարդ է եղել:

So we can also eliminate the ugly ones or the caricatures.

Այդ պատճառով կարող ենք մի կողմ դնել տգեղ պատկերները և ծաղրանկարները:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

And look what happens -- only three candidates remain that fit the bill.

Եվ տեսեք, թե ինչ ստացվեց. այս պայմաններին բավարարող ընդամենը երեք նկար մնացին:

And here they are.

Ահա դրանք:

Yes, indeed, the old man is there,

Այո, իսկապես, այս ծեր մարդն էլ է դրանց կազմում,

as is this famous pen drawing of the Homo Vitruvianus.

ինչպես նաև այս հանրահայտ Homo Vitruvianos-ի մատիտով նկարը:

And lastly, the only portrait of a male that Leonardo painted, "The Musician."

Եվ վերջապես, տղամարդու միակ դիմանկարը, որը Լեոնարդոն անվանել է «Երաժիշտը»:

Before we go into these faces,

Մինչև մենք կհասնենք այս դեմքերին,

I should explain why I have some right to talk about them.

ես պետք է բացատրեմ, թե ինչու ես իրավունք ունեմ խոսելու այս ամենի մասին:

I've made more than 1,100 portraits myself

Ես` ինքս, նկարել եմ ավելի քան 1,100 դիմանկար,

for newspapers, over the course of 300 -- 30 years, sorry, 30 years only.

թերթերի համար, մոտավորապես 300 -- 30 տարվա ընթացքում, ներեցեք ընդամենը 30 տարվա ընթացքում:

(Laughter)

(Ծիծաղ)

But there are 1,100, and very few artists have drawn so many faces.

Բայց դրանք 1,100 են, և շատ քիչ նկարիչներ կան, որ նկարել են այդքան շատ դիմանկարներ:

So I know a little about drawing and analyzing faces.

Այդ պատճառով, ես մի փոքր հասկանում եմ դեմքեր նկարելուց և վերլուծելուց:

OK, now let's look at these three portraits.

Լավ, այժմ եկեք նայենք այս երեք դեմքերին:

And hold onto your seats, because if we zoom in on those faces,

Լավ նստեք ձեր աթոռներին, քանի որ, երբ մեծացնենք այս պատկերները,

remark how they have the same broad forehead, the horizontal eyebrows,

կնկատենք, թե ինչքան նմանություններ ունեն դրանք` նման լայն ճակատ, ուղիղ հոնքեր,

the long nose, the curved lips and the small, well-developed chin.

երկար քիթ, կլորավուն շուրթեր և փոքր, բայց լավ ընդգված կզակ:

I couldn't believe my eyes when I first saw that.

Երբ առաջին անգամ սա տեսա, աչքերիս չհավատացի:

There is no reason why these portraits should look alike.

Ոչ մի բացատրություն չկա, թե ինչու պետք է այս երեք պատկերները իրար նման լինեին:

All we did was look for portraits that had the characteristics of a self-portrait,

Մենք փնտրել և ընտրել ենք այնպիսի դիմանկարներ, որոնք ունեն ինքնանկարի բնութագրիչներ

and look, they are very similar.

նաև շատ նման են իրար:

Now, are they made in the right order?

Այժմ դիտարկենք դրանք ճիշտ ժամանակագրությամբ:

The young man should be made first.

Երիտասարդ տղան պետք է լինի սկզբում:

And as you see here from the years that they were created,

եվ ինչպես կարող ենք տեսնել դրանց ստեղծման ամսաթվերից,

it is indeed the case.

ժամանակագրությունը ճիշտ և ճիշտ համապատասխան է:

They are made in the right order.

Դրանք ստեղծված են ճիշտ հերթականությամբ:

What was the age of Leonardo at the time? Does that fit?

Քանի՞ տարեկան էր Լեոնարդոն այդ ժամանակ: Արդյո՞ք համապատասխանում է նրա տարիքին:

Yes, it does. He was 33, 38 and 63 when these were made.

Այո: Նա 33, 38 և 63 տարեկան էր այդ նկարների ստեղծման ժամանակ:

So we have three pictures, potentially of the same person

Այսպիսով, մենք ունենք երեք նկար, պոտենցիալ նույն մարդու նկարներ,

of the same age as Leonardo at the time.

ճիշտ այն հասակի, ինչ Լեոնարդոն էր:

But how do we know it's him, and not someone else?

Բայց ինչպե՞ս կարող ենք հավաստիանալ, որ այս նկարներում պատկերվածն իրոք ինքն է:

Well, we need a reference.

Մենք սկզբնական հղման կարիք ունենք:

And here's the only picture of Leonardo that's widely accepted.

Եվ ահա սա Լեոնարդոյի` մեզ հայտնի միակ պատկերն է:

It's a statue made by Verrocchio, of David,

Այս արձանը ստեղծվել է Վերոչիոյի կողմից, Դավթի արձանն է,

for which Leonardo posed as a boy of 15.

որի համար Լեոնարդոն 15 տարեկանում է բնորդ եղել:

And if we now compare the face of the statue,

Եվ եթե մենք հիմա համեմատենք այս արձանի դեմքը

with the face of the musician, you see the very same features again.

երաժշտի դեմքի հետ, կարող եք տեսնել նույն դիմագծերը:

The statue is the reference, and it connects the identity of Leonardo

Այս արձանը սկզբնական համեմատական է, որը կապում է Լեոնարդոյի

to those three faces.

երեք դեմքերը:

Ladies and gentlemen, this story has not yet been published.

Տիկնայք և պարոնայք, այս պատմությունը դեռ չի հրապարակվել:

It's only proper that you here at TED hear and see it first.

Եվ շատ ճիշտ է, որ դուք եք առաջին անգամ այն տեսնում և լսում TED-ում:

The icon of icons finally has a face.

Առեղծվածների առեղծվածը վերջապես ունի դեմք:

Here he is: Leonardo da Vinci.

Ահա նա` Լեոնարդ դա Վինչի:

(Applause)

(Ծափահարություններ)