Lightning calculation and other "mathemagic" | Arthur Benjamin

Translator: Deepak Basyal Reviewer: Suresh Gautam

Good morning, ladies and gentlemen.

शुभ प्रभात, महिला तथा सज्जन वृन्द |

My name is Art Benjamin, and I am a "mathemagician."

मेरो नाम आर्ट बेन्जामिन हो , र म एउटा "गणित जादुगर" हु |

What that means is, I combine my loves of math and magic

भनाइको अर्थ, म गणित र जादु प्रति को मेरो लगाब लाई एकै ठाउँ मा जोडेर

to do something I call "mathemagics."

मैले भन्ने गरेको "गणित जादु" गर्ने गर्दछु |

But before I get started, I have a quick question for the audience.

तर मैले सुरु गर्नु भन्दा पहिले,दर्शक दिर्घा लाइ मेरो एउटा सानो प्रश्न छ |

By any chance, did anyone happen

कोही कसैले , झुक्किएरै भए पनि

to bring with them this morning a calculator?

आजको यो बिहानीमा क्याल्कुलेटर ल्याउनु भएको पो छ कि ?

Seriously, if you have a calculator with you, raise your hand.

साँच्ची भनेको, यदि कसै संग क्याल्कुलेटर छ भने हात उठाउनुस, हात उठाउनुस |

Raise your hand. Did your hand go up?

म --के तपाईंले हात माथि उठाको हो?

Now bring it out, bring it out. Anybody else?

ल ल ल्याउनुस ल्याउनुस , अरु कसै संग पनि छ कि ?

I see, I see one way in the back.

देखे देखे , एउटा उ पछाडी पट्टि !

You sir, that's three.

र सर तपाईं पनि, भनेपछी ३ ओटा भयो,

And anybody on this side here?

अनि यो छेउ तिर पनि कोही हुनुहुन्छ कि?

OK, over there on the aisle.

ल ठिक छ , तपाई त्यो , कुना पट्टि | तपाई चार जना क्याल्कुलेटर भएकाहरु

Would the four of you please bring out your calculators,

कृपया तपाईं को क्यालकुलेटर लिएर यहाँ स्टेजमा आउनु हुन्छ कि !

then join me up on stage.

Let's give them a nice round of applause.

लौ त, हाम्रा यी स्वयंसेवकहरु लाई भब्य तालीले स्वागत गरौ |

(Applause)

(ताली)

That's right.

ल ठिक छ | अब, कुरो के भने मैले आज भन्दा पहिले कहिल्यै पनि

Now, since I haven't had the chance to work with these calculators,

यी क्याल्कुलेटर हरु देख्न नपाएकोले, म के कुरा मा विस्वस्त हुन चाहन्छु भने

I need to make sure that they are all working properly.

ति सबैले राम्रै काम गर्छन |

Would somebody get us started by giving us a two-digit number, please?

अब कसैले हामीलाई दुइ स्थान को अंक दिएर

सुरु गर्न को लागी मद्दत गर्नु हुन्थ्यो कि, कृपया ?

How about a two-digit number?

लौ एउटा दुइ स्थान को अंक ?

Audience: 22.

श्रोता : २२

AB: 22. And another two-digit number, sir?

अर्थर बेन्जामिन : २२ . लौ अर्को दुइ स्थान को अंक दिनुस, सर ?

Audience: 47.

श्रोता: ४७

AB: Multiply 22 times 47, make sure you get 1,034,

अर्थर बेन्जामिन : २२ ले ४७ लाइ गुणन गर्दा, विश्वस्त हुनुस तपाईं ले १०३४ पाउनु भो |

or the calculators are not working.

कि क्यालकुलेटर ले काम गरेको छैन !! के तपाईं हरु सबैले १०३४ नै पाउनु भयो त ?

Do all of you get 1,034? 1,034?

Volunteer: No.

महिला: छैन त |

AB: 594. Let's give three of them a nice round of applause there.

अर्थर बेन्जामिन :५९४. लौ त वहा हरु तिनै जनालाई एकपटक गतिलो ताली ले सम्मान गरौ त |

(Applause)

(ताली)

Would you like to try a more standard calculator, just in case?

के तपाई यो भन्दा विशिष्ठ क्यालकुलेटर प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ, तैपनि भन्या नि ?

ल ठिक छ|

OK, great.

What I'm going to try and do then --

अब म के चाही गर्न लाग्दै छु भने

I notice it took some of you a little bit of time to get your answer.

मैले यो अनुभूति गरे कि, तपाईं हरु मध्ये कोही कोही लाई उत्तर निकाल्न केहि समय लाग्यो |

That's OK.

त्यो त ठिकै छ | म तपाईंहरु लाई गुणन गर्ने छोटो बिधि दिदै छु |

I'll give you a shortcut for multiplying even faster on the calculator.

क्यालकुलेटर मा भन्दा पनि छिट्टो हुने गरी

There is something called the square of a number,

गणित मा कुनै संख्या को वर्ग संख्या भन्ने हुन्छ,

which most of you know is taking a number and multiplying it by itself.

जुन तपाईं हरु धेरै लाई थाहा नै होला कि एउटा संख्यालाई

उही संख्या ले गुणन गरेर निकालिन्छ |

For instance, five squared would be?

उदाहरण को लागि, ५ को वर्ग संख्या

Audience: 25.

श्रोता : २५

AB: 25. The way we can square on most calculators --

अर्थर बेन्जामिन : २५ | अब, क्यालकुलेटर मा वर्ग संख्या निकाल्ने तरिका -

let me demonstrate with this one --

लौ म देखाउछु है त, यस बाट

is by taking the number, such as five,

एउटा संख्या लिने, जस्तै ५

hitting "times" and then "equals,"

अनि म "गुणन" (बटन ) थिच्छु अनि "बराबर" ( बटन ) थिच्छु,

and on most calculators that will give you the square.

यसै गरि प्राय क्यालकुलेटरले तपाइंलाइ वर्ग संख्या दिन्छ |

On some of these ancient RPN calculators,

अनि केहि यस्ता केहि प्राचिन (आर पि एन ) क्यालकुलेटर हरु मा,

you've got an "x squared" button on it,

तपाईं ले " एक्स स्क्वाएर " भन्ने बटन पाउनु हुन्छ,

will allow you to do the calculation even faster.

जसले तपाईं लाई वर्ग संख्या झनै चाडो निकालिदिन्छ |

What I'm going to try and do now is to square, in my head,

अब म के चाही गर्ने प्रयत्न गर्दै छु भने, म मेरो दिमाग भित्रै वर्ग संख्या निकाल्न खोज्दै छु

four two-digit numbers

चार ओटा दुइ स्थान का अंक हरु को

faster than they can do on their calculators,

उहा हरु ले क्यालकुलेटर मा गरेको भन्दा पनि चाडो, र त्यो भन्दा पनि छोटो तरिका बाट |

even using the shortcut method.

What I'll use is the second row this time,

अब म यस पटक दोश्रो पङ्क्ति लाइ प्रयोग गर्दछु, र म तपाईहरु चार जना -

and I'll get four of you

एक, दुई, तीन, चार-- प्रत्येक ले चिच्याएर दुइ स्थान का अंक हरु भन्न को लागि

to each yell out a two-digit number,

and if you would square the first number,

र तपाईं ले पहिले अंक को वर्ग निकाल्नु होला ,

and if you would square the second, the third and the fourth,

र फेरी तपाइंले दोश्रो, तेश्रो अनि चौथो,

मैले प्रयास गर्छु र तपाईं हरु लाई उत्तर दिन्छु , हुन्छ ?

I will try and race you to the answer. OK?

So quickly, a two-digit number please.

लौ त झट्टै, कृपया एउटा दुई स्थान को अंक दिनुस त|

Audience: 37.

श्रोता : ३७

Arthur Benjamin: 37 squared, OK.

अर्थर बेन्जामिन : ३७ को वर्ग , ल ठिक छ |

Audience: 23.

श्रोता: २३

AB: 23 squared, OK.

अर्थर बेन्जामिन : २३ को वर्ग, ल ठिक छ |

Audience: 59.

AB: 59 squared, OK, and finally?

श्रोता : ५९

अर्थर बेन्जामिन : ५९ को वर्ग, ल ठिक छ | र अन्त्यमा ?

Audience: 93.

९३

AB: 93 squared.

Would you call out your answers, please?

अर्थर बेन्जामिन : ९३ को वर्ग | कृपया तपाइंले तपाईंको उत्तर भन्नु हुन्थ्यो कि ?

Volunteer: 1369. AB: 1369.

महिला: १३६९ | अर्थर बेन्जामिन : १३६९

Volunteer: 529. AB: 529.

महिला : ५२९

अर्थर बेन्जामिन : ५२९

Volunteer: 3481. AB: 3481.

पुरुस: ३४८१

अर्थर बेन्जामिन ;३४८१

Volunteer: 8649.

पुरुस: ८६४९

AB: Thank you very much.

अर्थर बेन्जामिन : धेरै धेरै धन्यबाद |

(Applause)

(प्रशंसा)

Let me try to take this one step further.

लौ अब मलाई यो भन्दा अझ एक कदम अगाडी जान दिनुस |

I'm going to try to square some three-digit numbers this time.

यस पटक मा तीन स्थान का अंक हरुको वर्ग निकाल्ने प्रयास गर्नेछु |

I won't even write these down --

मैले यसपाला त झन लेख्ने पनि छैन ---

I'll just call them out as they're called out to me.

म यत्तिकै ठाडै भन्दिने छु, जसै तपाईं हरु मलाई अंक दिनु हुनेछ |

Anyone I point to, call out a three-digit number.

यदि कसै लाई मैले औला देखाए भने , तीन स्थान को अंक भन्नुस

Anyone on our panel, verify the answer.

हाम्रो शाखा को जो कसैले पनि , उत्तर को पुस्टि गर्ने छ |

Just give some indication if it's right.

मात्रै मलाई संकेत दिनुस यदि यो सहि छ भने |

A three-digit number, sir, yes?

एउटा तीन स्थान को अंक, सर , ल भन्नुस्?

Audience: 987.

श्रोता: ९८७

AB: 987 squared is 974,169.

अर्थर बेन्जामिन : ९८७ को वर्ग ९,७४,१६९

(Laughter)

(हाँसो)

AB: Yes? Good.

हो ? राम्रो |

Another three-digit --

अर्को, अर्को तीन स्थान को अंक --

(Applause)

(प्रशंसा)

-- अर्को तीन स्थान को अंक , सर ?

-- another three-digit number, sir?

Audience: 457.

श्रोता : ४५७

AB: 457 squared is 205,849.

अर्थर बेन्जामिन : ४५७ को वर्ग २,०५,८४९

205,849?

२,०५,८४९?

AB: Yes?

हो ?

OK, another, another three-digit number, sir?

ल ठिक छ, अर्को, अर्को तीन स्थान को अंक, सर?

Audience: 321.

AB: 321 is 103,041.

श्रोता : ३२१

अर्थर बेन्जामिन : ३२१ को १,०३,०४१; १,०३,०४१

103,041.

हो ? अरु एउटा तीन स्थान को अंक दिनुस कृपया!

Yes? One more three-digit number please.

श्रोता : ओह, ७२२

Audience: Oh, 722.

AB: 722 is 500, that's a harder one.

अर्थर बेन्जामिन : ७२२ को ५००-- ओह, यो चाही अलि गार्हो परेछ |

Is that 513,284?

५,१३,२८४ हो कि ?

Volunteer: Yes.

महिला : हो |

AB: Yes? Oh, one more, one more three-digit number please.

अर्थर बेन्जामिन : हो?, ल अझै एउटा, कृपया अझै एउटा तीन स्थान को अंक !

Audience: 162.

श्रोता: १६२

162 squared is 26,244.

१६२ को वर्ग चाही २६,२४४

Volunteer: Yes.

धेरै धेरै धन्यबाद |

Thank you very much.

(Applause)

( प्रशंसा )

(Applause ends)

Let me try to take this one step further.

अब म यसलाई अझै एक कदम अगाडी बढाउने प्रयास गर्दै छु |

(Laughter)

( हाँसो )

I'm going to try to square a four-digit number this time.

यस पटक चाही म चार स्थान को अंक को वर्ग निकाल्ने प्रयास गर्दै छु |

You can all take your time on this;

अब यसपालि चाही तपाईं हरु ले पनि समय लिन सक्नु हुनेछ, म यस मा उत्तर निकाल्न तपाईं हरु लाई जित्न चाही सक्दिन ,

I will not beat you to the answer on this one,

तर म उत्तर चाही सहि निकाल्ने प्रयास गर्ने छु |

but I will try to get the answer right.

यसलाई अझैँ विश्वस्नीय बनाउन यस पटक चाही चौथो पङ्क्ति बाट लिउ होला

To make this a little bit more random, let's take the fourth row this time,

लौ तपाईं हरु , एक, दुइ , तीन, चार |

let's say, one, two, three, four.

If each of you would call out a single digit between zero and nine,

तपाईं हरु प्रत्येक ले ० देखि ९ सम्म को एक एक अंक भन्नु भयो भने ,

त्यो नै त्यस्तो चार स्थान को अंक हुनेछ जसको मैले वर्ग निकाल्ने छु |

that will be the four-digit number that I'll square.

श्रोता: नौं

Nine.

अर्थर बेन्जामिन : नौं

Seven.

श्रोता: सात | अर्थर बेन्जामिन: सात

Five.

श्रोता : पाँच | अर्थर बेन्जामिन : पाँच

श्रोता: आठ | अर्थर बेन्जामिन : आठ

Eight.

9,758, this will take me a little bit of time, so bear with me.

९,७५८, यसको लागि मलाई केहि समय चाही लाग्ने छ है , त्यसैले धैर्यता राख्नुस है |

95 million --

९,५२,१८,५६४

(Sighs)

218,564?

Volunteer: Yes!

महिला : हो |

AB: Thank you very much.

अर्थर बेन्जामिन : यहाँ लाई धेरै धन्यबाद |

(Applause)

( प्रशंसा)

(Applause ends)

Now, I would attempt to square a five-digit number --

अब , म पाँच स्थान को अंक को वर्ग निकाले प्रयास गर्ने छु --

and I can --

र म सक्छु पनि --

but unfortunately, most calculators cannot.

तर दुर्भाग्य नै मान्नु पर्छ, धेरै जसो क्यालकुलेटर ले चाही सक्दैनन |

(Laughter)

(हाँसो)

Eight-digit capacity -- don't you hate that?

जम्मा आठ स्थान को क्षमता -- कति घृणा गर्नु हुन्छ होला तपाईंले!, है ?

So, since we've reached the limits of our calculators --

तसर्थ, हामी हाम्रो क्यालकुलेटर हरुको क्षमता भन्दा माथि पुगिसकेकोले--

what's that?

के हो त्यो ? के तपाईंको ले सक्छ र --

Does yours go higher?

महिला : मलाई थाहा भएन|

अर्थर बेन्जामिन : के तपाईंको माथि जान्छ र ?

Volunteer: I don't know.

AB: Oh, yours does?

भनेपछि तपाईंको हुने रहेछ?

Volunteer: I can probably do it. AB: I'll talk to you later.

दर्शक: मैले सम्भवत गर्न सक्छु होला|

अर्थर बेन्जामिन : म तपाईं संग पछि कुरा गरौँला |

In the meanwhile, let me conclude

तर अहिले लाई चाही मलाई

the first part of my show by doing something a little trickier.

मेरो जादु को पहिलो भाग लाइ अन्त्य गर्न दिनुस, केहि अलि चलाखीपूर्ण कुरा गरेर |

Let's take the largest number on the board here, 8649.

लौ अब यो बोर्ड मा भएको सब भन्दा ठुलो अंक लिउ; ८,६४९

Would you each enter that on your calculator?

तपाई हरु प्रत्येक ले आफ्नो क्यालकुलेटर मा त्यो अंक हाल्नु हुन्थ्यो कि ?

And instead of squaring it this time,

तर यस पटक यसको वर्ग निकाल्नु को सट्टा

I want you to take that number and multiply it

म यो चाहान्छु कि तपाई त्यो अंक लिनुस् र यसलाई तपाईं हरु ले चाहेको

by any three-digit number that you want,

तीन स्थान को अंक ले गुणन गर्नुस् ,

but don't tell me what you're multiplying by --

तर मलाई नभन्नु होला कि तपाईंले कुन चाही अंक ले गुणन गर्नु भयो भनेर,

just multiply it by any random three-digit number.

मात्रै तपाईं ले यसलाई कुनै एउटा तीन स्थान को अंक ले गुणन गर्नुस

So you should have as an answer either

ताकी तपाईं संग एउटा उत्तर हुने छ

a six-digit or probably a seven-digit number.

जुन छ स्थान को पनि हुन सक्छ अथवा सात स्थान को पनि हुन सक्छ सायद

How many digits do you have, six or seven?

तपाईं संग कति स्थान का उत्तर छन् , छ कि सात ?

Seven, and yours?

सात, अनि तपाईं को नि ? महिला : सात

Seven? Seven?

अर्थर बेन्जामिन : सात ? सात ?

कि अनिश्चित |

And, uncertain.

Seven.

दर्शक : हजुर

Is there any possible way that I could know

अर्थर बेन्जामिन : सात | ल भन्नुस म संग त्यस्तो कुनै तरिका होला कि तपाईं संग

what seven-digit numbers you have?

भएको सात स्थान को अंक भन्न सक्ने ? "छैन" भन्नुस |

Say "No."

(Laughter)

(हाँसो )

Good, then I shall attempt the impossible --

ल ठिक छ | त्यसो हो भने मैले त्यो असम्भब कुरो --

or at least the improbable.

अथवा कम्तिमा सम्भाव्यता पनि नभएको कुरा लाइ प्रयास गर्नेछु |

What I'd like each of you to do is to call out for me

अब म के चाहन्छु भने , तपाईं हरु सबैले तपाईं हरु संग भएको सात अंक मध्ये

any six of your seven digits, any six of them,

कम्तिमा कुनै छ ओटा, मलाई भनिदिनु हुन्छ कि,

in any order you'd like.

तपाईं लाई मन पर्ने तरिका ले, जताको अंक भन्दा पनि हुन्छ |

(Laughter)

(हाँसो)

तर एक स्थान एक पटक मा, र तपाईं हरु ले नभन्नु भएको अंक मैले भन्न प्रयास गर्ने छु|

One digit at a time,

I shall try and determine the digit you've left out.

त्यसो हो भने, तपाईं को सात ओटा अंक मध्ये,

Starting with your seven-digit number,

कृपया कम्तिमा छ ओटा भन्नु हुन्थ्यो कि |

call out any six of them please.

Volunteer: 1, 9, 7, 0, 4, 2.

महिला : एक , ल ठिक छ , १९७०४२

AB: Did you leave out the number 6?

अर्थर बेन्जामिन : तपाईं ले छोड्नु भएको अंक ६ हो ?

Good, OK, that's one.

महिला: हो | अर्थर बेन्जामिन : गज्जब | ल ठिक छ , यो त एउटा भयो |

You have a seven-digit number, call out any six of them please.

तपाईं संग भएको सात स्थान का अंक हरु मध्ये, कृपया कुनै छ ओटा भनि दिनुस न |

महिला: ४४८७५

Volunteer: 4, 4, 8, 7, 5.

अर्थर बेन्जामिन : मलाई लाग्छ मैले मात्रै पाँच अंक सुने. म -- पख्नुस -- ४४,८७५

I think I only heard five numbers. I -- wait -- 44875 --

did you leave out the number 6?

तपाईंले छोड्नु भएको अंक ६ हो ?

Same as she did, OK.

महिला ; हो | अर्थर बेन्जामिन : ठ्याक्कै उहाको जस्तै | ल ठिक छ , तपाईंसंग चाही सात स्थान को अंक छ --

You've got a seven-digit number --

कुनै छ ओटा चर्को र प्रस्ट आवाज मा भन्नुस त |

call out any six of them loud and clear.

Volunteer: 0, 7, 9, 0, 4, 4.

मानिस : ०७९०४४

I think you left out the number 3?

अर्थर बेन्जामिन : मलाई लाग्छ तपाईं ले ३ छुटाउनु भयो ?

AB: That's three.

त्यो तीन नै हो | मैले अनुमान का आधारमा यो सबै चार ओटै प्रस्न को जवाफ मिलाउने सम्भाव्यता

The odds of me getting all four of these right by random guessing

१०,००० मा एक : यानेकी १० को पावर चार हुन्छ |

would be one in 10,000: 10 to the fourth power.

OK, any six of them.

ल ठिक छ, तिनी हरु मध्ये कुनै छ ओटा |

(Laughter)

Really scramble them up this time, please.

एकदम गोलमाल पारेर भन्नुस त यस पटक, कृपया |

Volunteer: 2, 6, 3, 9, 7, 2.

मानिस: २६३९७२ |

Did you leave out the number 7?

अर्थर बेन्जामिन : तपाईं ले ७ छोड्नु भयो हो ?

And let's give all four of these people a nice round of applause.

लौ अब यहाँ हरु चार जना लाई फेरी एकपटक जोडदार प्रशंसा गरौ त |

धेरै धेरै धन्यबाद |

Thank you very much.

(Applause)

(Applause ends)

अब मेरो अर्को अंक --

For my next number --

(Laughter)

(हाँसो)

while I mentally recharge my batteries,

मैले मेरो दिमागलाई तताई रहदा,

म दर्शक दिर्घालाई एउटा प्रश्न गर्नु चाहन्छु |

I have one more question for the audience.

By any chance, does anybody here happen to know

कुनै तरिकाले , यहाँ हुनु भएका कोही कसैलाई थाहा होला कि,

the day of the week that they were born on?

त्यो दिनको बार जुन दिन तपाईं जन्मनु भएको थियो ?

If you think you know your birth day, raise your hand.

यदि तपाईं लाई लाग्छ कि तपाईं लाई तपाईं को जन्मदिन थाहा छ भने, हात उठाउनुस |

Let's see, starting with -- let's start with a gentleman first.

लौ त अब , सुरु गरौ - ल अब एक पुरुष महासय बाट सुरु गरौ न त

What year was it, first of all?

ल ठिक छ सर, कुन साल थियो होला, पहिले त्यो भन्नुस त ? यस्तो हुने भएर त मैले पहिले पुरुष बाट शुरु गर्छु

That's why I pick a gentleman first.

कुन बर्ष?

Audience: 1953.

श्रोता : १९५३

1953, and the month?

अर्थर बेन्जामिन : १९५३ , कुन चाही महिना?

November what?

श्रोता : नोभेम्बर | अर्थर बेन्जामिन: नोभेम्बर कति?

श्रोता: २३ गते |

23rd -- was that a Monday?

अर्थर बेन्जामिन: २३ गते -- के त्यो सोमबार थियो? श्रोता: हो |

Audience: Yes.

ल ठिक छ, राम्रो | अरु कोही हुनुहुन्छ? अरु कसैलाई मन छ कि --

Good. Somebody else?

I haven't seen any women's hands up.

देख्नु भो त --मैले कुनै महिला को हात उठेको देखिन |

OK, how about you, what year?

ल ठिकै छ | यो ' -- तपाईं को के छ, कुन वर्ष?

1949, and the month?

श्रोता: १९४९ . अर्थर बेन्जामिन::१९४९, अनि कुन महिना?

October what?

श्रोता: अक्टोबर | अर्थर बेन्जामिन: अक्टोबर कति?

पाँचौं

Fifth -- was that a Wednesday?

अर्थर बेन्जामिन: पाँचौं-- के त्यो बुधबार थियो ?

Yes! I'll go way to the back right now, how about you?

हो,--- अब चाही म अन्तिम लहरमा जान्छु, तपाईं को कति नि ?

Yell it out, what year?

चर्को भन्नुस त, कुन वर्ष? श्रोता: १९५९

Audience: 1959.

1959, OK -- and the month?

अर्थर बेन्जामिन: १९५९, ल ठिक छ-- अनि कुन महिना?

श्रोता: फेब्रुअरी

Audience: February.

February what?

अर्थर बेन्जामिन: फेब्रुअरी कुन? श्रोता: छैठौ |

Sixth -- was that a Friday? Audience: Yes.

अर्थर बेन्जामिन: छैठौ -- के त्यो शुक्रबार थियो? श्रोता: हो|

Good, how about the person behind her?

ल ठिक छ, यहाँ भन्दा पछाडी बस्नेको चाही के छ नि?

Call out, what year was it?

भन्नुस--भन्नुस --कुन वर्ष थियो होला?

Audience: 1947. AB: 1947, and the month?

श्रोता: १९४७, अर्थर बेन्जामिन: १९४७, र कुन महिना?

Audience: May. AB: May what?

श्रोता: मे | अर्थर बेन्जामिन:मे कुन?

Seventh -- would that be a Wednesday?

श्रोता: सातौं| अर्थर बेन्जामिन:-- बुधबार हुनुपर्ने?

Audience: Yes. AB: Thank you very much.

श्रोता: हो |

धेरै धेरै धन्यबाद|

(Applause)

(प्रशंसा)

Anybody here who'd like to know the day of the week they were born?

यहाँ अरु कोही हुनुहुन्छ कि , जो आफु जन्मेको बार जान्न चाहनु हुन्छ?

We can do it that way.

हामी त्यो तरिका पनि त गर्न सक्छौ |

Of course, I could just make up an answer and you wouldn't know,

अवश्य पनि, म एउटा त्यस्तो उत्तर बनाउनेछु जुन तपाईं हरु लाई थाहा हुन छैन,

म त्यसको लागि पनि तयार भएर आएको छु |

so I come prepared for that.

I brought with me a book of calendars.

मैले म संग क्यालेन्डर हरुको किताब ल्याएको छु|

It goes as far back into the past as 1800, because you never know.

यो पात्रो धेरै पुरानो तिथिमिति यहासम्म कि सन् १८०० पछाडी जान्छ, किनकि कसलाई के थाहा |

(Laughter)

(हाँसो)

I didn't mean to look at you, sir -- you were just sitting there.

मेरो उदेश्य तपाईं लाई हेर्नु त थिएन, सर--

तपाईं नै त्यहि बस्नु भाथ्यो, त्यसैले |

(Laughter)

Anyway, Chris, you can help me out here, if you wouldn't mind.

जे भएपनि, क्रिस, तपाईं ले मलाई सहयोग गर्न सक्नु हुन्छ, यदि तपाईं दुख मान्नु हुन्न भने |

This is a book of calendars.

यो क्यालेन्डर को किताब हो, र म सोध्छु --

Who wanted to know their birth day?

त्यो को हो जसले आफ्नो जन्मदिन जान्न चाहन्छ? तपाईं, सर? ल ठिक छ |

What year was it, first of all?

कुन चाही वर्ष थियो होला, सर्बप्रथम?

Audience: 1966.

श्रोता: १९६६

66 -- turn to the calendar with 1966.

अर्थर बेन्जामिन: '६६-- ल त १९६६ को क्यालेन्डर पल्टाउनुस्--

And what month?

अनि कुन महिना?

Audience: April. AB: April what?

श्रोता: अप्रिल | अर्थर बेन्जामिन:अप्रिल कुन?

Audience: 17th.

श्रोता: सत्रौं | अर्थर बेन्जामिन:--मलाई विश्वास छ कि त्यो आइतबार थियो |

I believe that was a Sunday.

Can you confirm, Chris?

तपाइले निधो दिनु हुन्थ्यो कि, क्रिस?

क्रिस : हो | अर्थर बेन्जामिन: ल ठिक छ म तपाईं लाई यो भन्छु, क्रिस

Chris Anderson: Yes.

AB: I'll tell you what, Chris:

जबसम्म त्यो किताब तपाईंको अगाडी रही रहन्छ ,

as long as you have that book in front of you,

do me a favor, turn to a year outside of the 1900s,

मलाई एउटा सहयोग गर्नुस, ल कुनै एउटा १९००औ भन्दा फरक वर्ष खोल्नुस त,

either into the 1800s or way into the 2000s --

कि १८००औ वा २०००औ तिर को

that'll be a much greater challenge for me.

त्यो चाही साच्ची नै गार्हो हुनेछ मेरो लागि |

AB: What year would you like? CA: 1824.

क्रिस, तपाईं कुन चाही वर्ष रोज्न चाहनुहुन्छ?

क्रिस: १८२४

AB: 1824, OK.

अर्थर बेन्जामिन:१८२४, ल ठिक छ|

AB: And what month?

अनि कुन महिना? क्रिस: जुन

CA: June.

अर्थर बेन्जामिन:जुन कुन? क्रिस: छैटौं

AB: June what? CA: Sixth.

AB: Was that a Sunday?

अर्थर बेन्जामिन:छैटौ-- के त्यो आइतबार थियो?

CA: It was. AB: And it was cloudy.

क्रिस: हो त | अर्थर बेन्जामिन:र त्यो दिन बादल लागेको थियो|

(Laughter)

Good, thank you very much.

राम्रो | धेरै धेरै धन्यबाद|

(Applause)

(प्रशंसा)

(Applause ends)

But I'd like to wrap things up now

तर,अब म यी कुराहरुलाई निष्कर्ष तिर लैजाने पक्षमा छु--

by alluding to something from earlier in the presentation.

पहिलेको प्रसङ्ग लाई उधृत गर्दै

जुन मैले शुरुमा गरेको थिए|

There was a gentleman up here who had a 10-digit calculator.

हामी सग एक जना महासय हुनुहुन्थ्यो जो संग १० स्थान सम्म दिने क्यालकुलेटर थियो |

Where is he, would you stand up,

वहा को हो? उठी दिनु हुन्थ्यो कि?

10-digit guy?

लौ त महासय?

OK, stand up for me just for a second,

ल ठिक छ, मेरो लागि एक सेकेन्ड उठिदिनुस,

so I can see where you are.

ताकी म तपाईं कहाँ हुनुहुन्छ देख्न सकु |

You have a 10-digit calculator, sir, as well?

ल ठिक छ, ठिक छ -- तपाईं संग पनि १० स्थान वाला क्यालकुलेटर छ सर?

OK, what I'm going to try and do, is to square in my head

ल ठिक छ, अब म के गर्न गैरहेको छु भने, कुनै पाँच स्थान वाला अंक

a five-digit number requiring a 10-digit calculator.

को वर्ग मेरो दिमाग भित्र निकाल्दै छु जसको लागि १० स्थाने क्यालकुलेटर आवश्यक पर्छ|

But to make my job more interesting for you, as well as for me,

तर, म मेरो यो कला तपाई हरु लाई बढी मनोरन्जन पूर्ण बनाउन, मेरो लागि पनि,

I'm going to do this problem thinking out loud.

म यो हिसाब लाई यसरी गर्दछु कि

म चिच्याउदै सोच्छु |

So you can actually, honestly hear

ताकी तपाईं ले वास्तवमै, साच्चिकै सुन्नुहुनेछ,

what's going on in my mind while I do a calculation of this size.

कि मेरो दिमाग मा के भै रहेको हुन्छ

जब म यस्तो खालको हिसाब गरिरहेको हुन्छु |

Now, I have to apologize to our magician friend Lennart Green.

यहानिर, मैले मेरो जादुगर मित्र "लेन्नार्ड ग्रीन" संग माफी माग्नु पर्ने हुन्छ|

I know as a magician we're not supposed to reveal our secrets,

मलाई थाहा छ कि जादुगर हरु ले आफ्नो कलाको रहस्य अरु लाई सिकाउनु हुन्न|

but I'm not too afraid

तर पनि मलाई यो लाग्दैन कि मानिस हरु

that people are going to start doing my show next week, so --

अर्को हप्ता देखि नै मेरो जादु देखाउदै हिड्न सक्छन,त्यसैले--

I think we're OK.

मलाई लाग्छ, जे हुदै छ, ठिकै छ|

(Laughter)

(Applause)

So, let's see,

लौ त, अब, अब एउटा --

let's take a different row of people, starting with you.

अब एउटा फरक पङ्क्ति बाट मानिस हरु लिउँ, तपाईं बाट सुरु गरौ |

I'll get five digits: one, two, three, four.

म पाच अंक लिने छु, एक, दुइ , तीन, चार--

Oh, I did this row already.

अँ, मैले यो पङ्क्ति पहिले नै गर्या थिए, अर्को पङ्क्ति लिउँ न त तपाईं अगाडी को,

Let's do the row before you,

starting with you: one, two, three, four, five.

ल तपाईं बाट सुरु गरौ त सर:एक, दुइ, तीन, चार, पाँच|

Call out a single digit --

ल एउटा अंक भन्नुस त-- त्यो पाँच स्थान को अंक हुनेछ,

that will be the five-digit number that I will try to square, go ahead.

जसको मैले वर्ग निकाल्न प्रयास गर्ने छु | लौ भन्नुस त |

श्रोता: पाँच | अर्थर: पाँच|

Five.

Seven.

श्रोता: सात| अर्थर: सात|

श्रोता: छ| अर्थर: छ|

Six.

श्रोता: आठ | अर्थर: आठ|

Eight.

Three.

श्रोता: तीन| अर्थर: तीन|

57,683 --

५७,६८३

squared.

Yuck.

वर्ग. हत्तेरी |

Let me explain to you how I'm going to attempt this problem.

म तपाईं लाई यो बताउदै छु कसरी,

म कसरी यो हिसाब गर्न गइरहेको छु|

I'm going to break the problem down into three parts.

म यो हिसाब लाई तीन भाग मा बाड्न गइरहेको छु|

I'll do 57,000 squared,

म पहिले ५७,००० को वर्ग निकाल्छु,

plus 683 squared,

तेस्मा ६८३ को वर्ग जोड्छु,

plus 57,000 times 683 times two.

र ५७००० x ६८३ x २

को हिसाब निकाल्छु |

Add all those numbers together,

र ती सबै लाई जोड्छु,

and with any luck, arrive at the answer.

र यदि भाग्यले साथ दियो भने, उत्तर पत्ता लाग्नेछ |

Now, let me recap.

मलाई एकछिन सम्झन दिनुस |

(Laughter)

Thank you.

धन्यबाद|

(Laughter)

While I explain something else --

जब म प्रसङ्ग बाहिरको कुरा गरिरहेको हुन्छु--

(Laughter)

-- I know, that you can use, right?

-- मलाई थाहा छ तपाईं सक्नु हुन्छ, है?

(Laughter)

While I do these calculations,

जब म यो हिसाब गरिरहेको हुन्छु,

you might hear certain words,

तपाईं हरु केहि त्यस्ता शब्दहरु सुन्नुहुनेछ,

जुन अंक भन्दा बिल्कुल अनौठो तरिकाले हिसाब गर्दा प्रयोग हुनेछ|

as opposed to numbers, creep into the calculation.

Let me explain what that is.

आखिर, त्यो हो चाहि के म भन्दै छु

This is a phonetic code,

त्यो ध्वनी सुत्र हो,

a mnemonic device that I use,

एकखालको सम्झने तरिका जुन म प्रयोग गर्छु ,

that allows me to convert numbers into words.

जसले मलाई अंक लाइ लाई शब्दमा रुपान्तरण गर्न मद्दत गर्नेछ|

I store them as words, and later on retrieve them as numbers.

म त्यसलाई शब्दको रुपमा सम्झन्छु र पछि अंक को रुपमा प्रयोग गर्छु |

I know it sounds complicated; it's not.

यस्तो लाग्छ, यो साच्ची नै जटिल जस्तो लाग्छ, तर त्यस्तो हुदैन--

I don't want you to think you're seeing something out of "Rain Man."

म यति मात्र चाहन्छु कि तपाईंहरु लाई यहाँ एउटा पागल देखिरहेको अनुभूति नहोस |

(हाँसो)

(Laughter)

There's definitely a method to my madness --

तर मेरो मेरो पागलपनको पनि पक्कै फरक तरिका छ ---

definitely, definitely.

पक्कैपनि, पक्कैपनि | माफ गर्नु होला |

Sorry.

(Laughter)

(हाँसो)

If you want to talk to me about ADHD afterwards,

यदि तपाईं मेरो यो बहुलट्ठीपन को बारेमा पछि कुरा गर्न चाहनुहुन्छ

you can talk to me then.

भने तपाईं म संग कुरा गर्न सक्नुहुन्छ| ल ठिक छ--

By the way, one last instruction,

ए साच्ची, लौ एउटा अन्तिम निर्देशन

for my judges with the calculators --

क्यालकुलेटर वाला मेरो निर्णायक मण्डल -- यहाँहरु को हो भन्ने त यहाँहरु लाई थाहा छदैछ नि हैन

you know who you are --

यहाँ ५० प्रतिशत यो पनि सम्भावना

there is at least a 50 percent chance that I will make a mistake here.

छ कि मैले गल्ति पनि गर्न सक्छु |

If I do, don't tell me what the mistake is;

केहि गरि मैले गरि नै हाले भने पनि, मलाई गल्ति के भयो नभन्नु;

just say, "you're close," or something like that,

यति मात्रै भन्नुकि " मिल्नै लाग्याछ" अथवा त्यस्तै केहि भन्नु, अनि म फेरी प्रयास गर्नेछु

and I'll try and figure out the answer --

जुन तपाईं हरु लाइ आफैमा सुन्न पनि मज्जा हुनेछ |

which could be pretty entertaining in itself.

If, however, I am right,

यदि, केहिगरी, म सहि भए भने,

whatever you do, don't keep it to yourself, OK?

जे मन लाग्छ त्यहि गर्नु, तर उत्तर लुकाउन चाही नलुकाउनु नि, हुन्छ?

(Laughter)

(हाँसो)

Make sure everybody knows that I got the answer right,

यति मात्र हो कि मैले सहि उत्तर भने भनेर सबै ले जानुन,

किनकि यो नै मेरो ठुलो सफलता सहितको अन्त्य हुनेछ, है त |

because this is my big finish, OK.

So, without any more stalling,

लौ अब, कत्ति पनि ढिला नगरीकन

here we go.

म शुरु गर्छु |

I'll start the problem in the middle, with 57 times 683.

म पहिले बिचको हिसाब गर्छु, ५७ लाइ ६८३ ले गुन्छु|

अब, ५७ लाइ ६८ गुन्दा ३४००, र ४७६ जोड्दा ३८७६,

57 times 68 is 3,400, plus 476 is 3876,

त्यो भनेको ३८७६० र १७१ जोड्दा,

that's 38,760 plus 171,

38,760 plus 171 is 38,931.

३८७६० मा १७१ जोड्दा ३८९३१ भयो|

38,931; double that to get 77,862.

३८९३१ को दुइ गुना ७७,८६२ भयो|

77,862 becomes cookie fission,

७७८६२ अब बिस्कुटको टुक्रा भो,

cookie fission is 77,822.

बिस्कुटको टुक्रा भनेको ७७,८२२

That seems right, I'll go on. Cookie fission, OK.

यो ठिकै छ जस्तो छ, म अरु हिसाब गर्छु, बिस्कुटको टुक्रा, ल ठिक छ|

Next, I do 57 squared, which is 3,249, so I can say,

अब, म ५७ को वर्ग निकाल्छु, जुन ३२४९ हुन्छ, त्यसैले म भन्न सक्छु कि,

three billion.

तीन अर्ब, अब २४९ लिउँ र, त्यो टुक्रामा जोडौ, २४९,

Take the 249, add that to cookie, 249,

oops, but I see a carry coming --

लौन, यहाँ त हात लागे पनि आयो जस्तो छ --

249 --

२४९--

add that to cookie, 250 plus 77,

अब त्यो टुक्रामा जोडौं, २५० र ७७,

is 327 million --

तब हुन्छ ३२७ अर्ब--

fission, fission, OK, finally, we do 683 squared,

टुक्रा, टुक्रा, ल ठिक छ, अन्त्यमा, हामी ६८३ को वर्ग निकाल्छौ,

that's 700 times 666, plus 17 squared

र ७०० लाइ ६६६ ले गुणेर, १७ को वर्ग जोडौ,

is 466,489, rev up if I need it,

तब ४६६,४८९, गति बढाउ यदि चाइयो भने,

rev up, take the 466,

गति बढाम, फेरी ४६६ लिउँ,

add that to fission, to get,

त्यसलाई त्यो टुक्रा मा जोडौं, ताकी

हत्तेरीका,

oh gee --

328,489.

३,२८,४८९

Audience: Yeah! AB: Good.

श्रोता: त्यहि हो|

अर्थर: लौ ठिक भो|

Thank you very much.

(प्रशंसा)

(Applause)

धेरै धेरै धन्यबाद|

I hope you enjoyed mathemagics.

म आशा गर्छु तपाईं हरु लाई "गणित जादु" मन पर्यो| धन्यबाद|

Thank you.

(Applause)

( प्रशंसा)