Alan Siegel: Let's simplify legal jargon!

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Moon Thit

အခြေခံအနေနဲ့ ပြည်သူ့ခေါင်းဆောင်တွေ၊  

ထိန်းချုပ်လို့မရတဲ့ ပြည်သူ့အရာရှိတွေက

နားမလည်နိုင်တဲ့ ဥပဒေမူကြမ်းတွေကို ရေးနေတယ်။

ဒီမူကြမ်းတွေထဲက စာမျက်နှာ ၄၀,၀၀၀ လောက်ရှိတဲ့

စည်းမျဉ်းတွေ၊ အလုံးစုံ ရှုပ်ထွေးမှု ဖြစ်လာမှာပါ၊

So, basically we have public leaders,

public officials who are out of control;

ဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘဝအပေါ် သိသာတဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုရှိတယ်။

they are writing bills that are unintelligible,

 ခင်ဗျားဟာ အီရတ် ဒါမှမဟုတ် ဗီယက်နမ်ကနေ ပြန်လာတဲ့ စစ်မှုထမ်းဟောင်းတစ်ယောက်ဆိုရင်၊

and out of these bills are going to come

maybe 40,000 pages of regulations, total complexity,

ခင်ဗျားရဲ့ ထောက်ပံ့ကြေးတွေရဖို့ စာရွက်စာတမ်း မုန်တိုင်းကိုရင်ဆိုင်ရတယ်။

အသေးစားလုပ်ငန်း ချေးငွေရဖို့ ကြိုးစားနေရင်၊

which has a dramatically negative impact on our life.

စာရွက်စာတမ်း မုန်တိုင်းကို ရင်ဆိုင်ရတယ်။

If you're a veteran coming back from Iraq or Vietnam

ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာလုပ်ကြမလဲ။

ရိုးရှင်းမှုဆိုတာကို ရှင်းလင်းမှု၊ စာနာမှု၊ မြင်သာမှုနဲ့

you face a blizzard of paperwork to get your benefits;

ဆက်သွယ်ရေးထဲမှာ လူသားတွေကို တည်ဆောက်ဖို့

နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် ကျွန်တော်အဓိပ္ပာယ်သတ်မှတ်တယ်။

if you're trying to get a small business loan,

you face a blizzard of paperwork.

ကျွန်တော် အရာတွေကို ရိုးရှင်းအောင် လုပ်နေတာ နှစ် ၃၀ ရှိပါပြီ။

What are we going to do about it? I define simplicity

ကျွန်တော်က ကြော်ငြာလုပ်ငန်းနဲ့ ဒီဇိုင်းလုပ်ငန်းကနေ ထွက်လာတာပါ။

as a means to achieving clarity,

ကျွန်တော့်ရဲ့ အာရုံစိုက်မှုက   လူတွေကို နားလည်ဖို့၊

transparency and empathy,

building humanity into communications.

ထောက်ပံ့ကြေးတွေရဖို့ အစိုးရနဲ့

I've been simplifying things for 30 years.

အပြန်အလှန်ဆက်ဆံပုံ၊

ဘယ်သူနဲ့ လုပ်ငန်းလုပ်မလဲ ဆုံးဖြတ်ဖို့ ကော်ပိုရေးရှင်းတွေနဲ့  အပြန်အလှန်ဆက်ဆံပုံ၊

I come out of the advertising and design business.

My focus is understanding you people,

တံဆိပ်တွေကို ရှုမြင်ပုံပါ။

သမ္မတ အိုဘားမားက "ကျွန်တော်တို့ ဘာကြောင့် စာတစ်မျက်နှာ ၊ ရိုးရှင်းတဲ့ အင်္ဂလိပ်

and how you interact with the government

to get your benefits,

စားသုံးသူ ချေးငွေ သဘောတူညီချက် တစ်စောင်

how you interact with corporations to decide whom you're going to do business with,

မရနိုင်တာလဲ ဆိုတာ နားမလည်ဘူး"လို့ အမြန် ပြောလိုက်တုန်းကပါ။

and how you view brands.

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က အခန်းအောင်းပြီး

So, very quickly, when President Obama said,

အကြောင်းအရာကို ရှာဖွေကာ

စာရွက်စာတမ်းတွေကို စုလိုက်တယ်။

"I don't see why we can't

have a one-page, plain English consumer credit agreement."

နိုင်ငံထဲက ထိပ်တန်း စားသုံးသူ ချေးငွေ

ရှေ့နေ နှစ်ယောက်ကို ဒါကို စစ်ဆေးခိုင်းတယ်။

So, I locked myself in a room,

ဒါက အစစ်တစ်စောင်ပါ။

figured out the content,

အခု၊ ကျွန်တော် နောက်တစ်ဆင့်တက်ပြီး

organized the document, and wrote it in plain English.

"ဘာကြောင့် လေးကန်တဲ့ ရှေ့နေတွေနဲ့ လက်တွဲပြီး

စာရွက်စာတမ်းတစ်ခုရှိရတာလဲ၊ အွန်လိုင်းသွားရအောင်" လို့ ပြောခဲ့တယ်။

I've had this checked by the two top

consumer credit lawyers in the country.

ကွန်ပြူတာသုံးရာမှာ

This is a real thing.

လူများစွာက  အကူအညီ လိုလောက်တယ်။

Now, I went one step further and said,

ဟားဗတ် စီးပွားရေးကျောင်းနဲ့တွဲလုပ်ရင်း

"Why do we have to stick with the stodgy lawyers

အနည်းဆုံး ငွေပေးချေမှုအကြောင်း ပြောတဲ့အခါ ဒီနမူနာကို တွေ့ရမှာပါ။

and just have a paper document? Let's go online."

 ခင်ဗျားက အစားအစာအတွက် ၆၂ ဒေါ်လာ သုံးရင်၊

And many people

ဒီချေးငွေကို ဆပ်ဖို့ အချိန်ပိုယူလေ၊  

might need help in computation.

Working with the Harvard Business School,

အချိန်ကာလအတွင်း အနည်းဆုံး ငွေပေးချေမှု

you'll see this example when you talk about minimum payment:

၉၉ ဒေါ်လာနဲ့ ၁၇ ဆင့်ကို သုံးနေတယ်။

ဒါက ဘယ်လိုလဲ။   ဘဏ်က လူတွေကို ဒီလိုပြမယ်လို့ ထင်လား။

If you spent 62 dollars for a meal,

ဒါပေမဲ့ ဒါက အလုပ်ဖြစ်မယ်။ ဒါက ကွန်ပြူတာသုံး

the longer you take to pay out that loan,

အထောက်အကူတွေထက် ပိုထိရောက်တယ်။

you see, over a period of time using the minimum payment

"ကန့်သတ်ချက်လွန်" ဆိုတဲ့

it's 99 dollars and 17 cents.

စကားရပ်တွေကကော။

လျှို့ဝှက်လုပ်တာတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။

How about that? Do you think your bank is going to show that to people?

ဒါကို စကားစပ်အရ သတ်မှတ်ပါ။ ဆိုလိုတာကို လူတွေကို ပြောပါ။

But it's going to work. It's more effective

ရှင်းလင်းတဲ့ အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ ဖော်ပြတဲ့အခါ၊

than just computational aids.

အဖွဲ့အစည်းက လူတွေကို ပျက်ကွက်မှုတစ်ခု၊

And what about terms like

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အန္တရာယ်မဖြစ်တဲ့

"over the limit"?

နည်းလမ်းတစ်ခု အတင်းအကျပ် ပေးလုနီးပါးပါ။

Perhaps a stealth thing.

ရှင်းလင်းတဲ့ အင်္ဂလိပ်စာက

Define it in context. Tell people what it means.

အကြောင်းအရာကို ပြောင်းလဲတာနဲ့ဆိုင်တယ်။

When you put it in plain English,

ကျွန်တော် ဂုဏ်အယူဆုံးအရာတွေထဲက တစ်ခုက

you almost force the institution

IBM အတွက် ဒီသဘောတူညီချက်ပါ။

to give the people a way, a default out of that,

ဒါက ဂရစ်ကွက်တစ်ခု၊ ပြက္ခဒိန်တစ်ခုပါ။

and not put themselves at risk.

ဒီလိုရက်စွဲမှာ IBM မှာ တာဝန်တွေရှိတယ်၊

Plain English is about

ခင်ဗျားမှာ တာဝန်တွေရှိတယ်။

changing the content.

လုပ်ငန်းအရ လိုလိုလားလား လက်ခံခဲ့တယ်။

And one of the things I'm most proud of

is this agreement for IBM.

ဒီနေ့ ပြောဖို့သတင်းကောင်း တချို့ ရှိတယ်။

It's a grid, it's a calendar.

နှစ်စဉ် အခွန်ပေးဆောင်သူ ၁၀ ယောက်မှာ

At such and such a date, IBM has responsibilities,

၁ ယောက်က IRS ကနေ ဆင့်စာတစ်စောင် ရရှိတယ်။

you have responsibilities.

အထွက်စာပေါင်း သန်း ၂၀၀ ရှိတယ်။

Received very favorably by business.

သူတို့ ရရှိတဲ့ ဒီပုံမှန်စာကို အမြန်ဖတ်ရင်း

And there is some good news to report today.

ရိုးရှင်းမှု ဓာတ်ခွဲခန်းကနေ ဒါကို စစ်ဆေးတယ်၊

Each year, one in 10 taxpayers

ဒါက အတော်လေး နားမလည်နိုင်စရာပါ။

receives a notice from the IRS.

အနီရောင် စာရွက်စာတမ်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအားလုံးက နားမလည်နိုင်စရာပါ။

There are 200 million letters that go out.

ရှင်းလင်းတဲ့ အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ လုပ်ငန်းတွေရဲ့

Running through this typical letter that they had,

၇၀%ကို ကာမိတဲ့ စာ ၁,၀၀၀ ကျော်ကို ကျွန်တော်တို့ ကြည့်ခဲ့တယ်။

I ran it through my simplicity lab,

ဒါတွေကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ စမ်းသပ်ခံခဲ့တယ်။

it's pretty unintelligible.

ဒါကို ဓာတ်ခွဲခန်းမှာ စစ်ဆေးတဲ့အခါ၊  

All the parts of the document in red are not intelligible.

ဒီဂရပ်ချတာက အရာရာတိုင်းကို

ဖတ်နိုင်တာကို ပြတယ်။

We looked at doing over 1,000 letters that cover

IRS က ဒီအစီအစဉ်ကို မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။

70 percent of their transactions in plain English.

(လက်ခုပ်သံများ)

They have been tested in the laboratory.

When I run it through my lab,

အခု ခင်ဗျားတို့ကို အာရုံစိုက် လာစေချင်တဲ့

this heat-mapping shows everything

is intelligible.

အရာတစ်ခု၊နှစ်ခု ရှိပါတယ်။

And the IRS has introduced the program.

စားသုံးသူ ဘဏ္ဍာရေး ကာကွယ်ရေး

(Applause)

အေဂျင်စီအကြောင်း ဆွေးနွေးမှုအများကြီးပါ၊

ရိုးရှင်းမှုကို ပြဋ္ဌာန်းပုံပါ၊

ဒီရှုပ်ထွေးမှုအားလုံးကို တွေ့မြင်ရပါတယ်။

There are a couple of things going on right now

ဒါက ကျွန်တော်တို့မှာ တာဝန်ရှိပြီး 

that I want to bring to your attention.

ဒီအဖွဲ့အစည်းက ရှင်းလင်းမှု၊

There is a lot of discussion now

ပွင့်လင်းမှုနဲ့ စာနာမှုကို အမျိုးသား ဦးစားပေးမှုကို

about a consumer financial protection agency,

ဖြစ်စေဖို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်တယ်။

how to mandate simplicity.

We see all this complexity.

အစိုးရကို သူတို့ ဆက်သွယ်ပုံအတိုင်း

It's incumbent upon us,

ဆက်သွယ်ခွင့်ပြုသင့်တဲ့ နည်းလမ်း မရှိပါ။

and this organization, I believe,

 လျှို့ဝှက်တဲ့ ထောက်ပံ့မှုတွေနဲ့

to make clarity, transparency

သဘောတူညီမှုတွေရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့

and empathy a national priority.

စီးပွားရေးလုပ်သင့်တဲ့ နည်းလမ်း မရှိပါ။

ဒီတော့ ကမ္ဘာကို ဘယ်လို ပြောင်းလဲကြမလဲ။

There is no way that we should allow government

ရှင်းလင်းမှု၊ ပွင့်လင်းမှုနဲ့ ရိုးရှင်းမှု ကို အမျိုးသားရေး ဦးစားပေးအဖြစ် ဖန်တီးပါ။

to communicate the way they communicate.

There is no way we should do business

with companies that have agreements

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(လက်ခုပ်သံများ)

with stealth provisions and that are unintelligible.

So, how are we going to change the world?

Make clarity, transparency and simplicity a national priority.

I thank you.

(Applause)