Why we have too few women leaders | Sheryl Sandberg

Translator: Solongo Chuluunkhuu Reviewer: Indra Ganzorig

Өнөөдөр энэ өрөөнд байгаа хүн бүр

So for any of us in this room today, let's start out by admitting we're lucky.

бид азтай гэдгээ хүлээн зөвшөөрнө гэдгээс яриагаа эхлүүлье.

We don't live in the world our mothers lived in,

Бид ээж, эмээгийнхээ амьдарч байсан

эмэгтэйчүүдийн карьер сонголт хязгаартай

our grandmothers lived in,

where career choices for women were so limited.

тийм дэлхийд амьдардаггүй.

And if you're in this room today,

Өнөөдөр энэ өрөөнд байгаа ихэнхи нь

most of us grew up in a world where we have basic civil rights,

Иргэний үндсэн эрх бүхий ертөнцөд

өсч хөгжсөн атал зарим эмэгтэйчүүдэд

and amazingly, we still live in a world where some women don't have them.

тэдгээр эрх одоо болтол байдаггүй

ертөнцдөө бид амьдарсаар байна.

But all that aside, we still have a problem,

Үүнээс гадна бидэнд асуудал бий,

Энэ бол жинхэнэ асуудал.

and it's a real problem.

And the problem is this:

Энэ асуудал бол:

Women are not making it to the top of any profession

Эмэгтэйчүүд дэлхийн хаана ч

мэргэжлийнхээ шилдэг нь болохгүй

anywhere in the world.

байгаа явдал юм.

The numbers tell the story quite clearly.

Үүнийг тоо баримтууд маш тодорхой илтгэнэ.

190 heads of state -- nine are women.

190 төрийн тэргүүний

9 нь л эмэгтэй.

Of all the people in parliament in the world,

Дэлхийн парламент дахь гишүүдийн

13 percent are women.

13 хувь нь эмэгтэйчүүд.

Байгууллагуудын хувьд

In the corporate sector, women at the top,

эмэгтэйчүүд удирдлага,

C-level jobs, board seats --

С-түвшний албан тушаал, ТУЗ-ийн гишүүдийн

tops out at 15, 16 percent.

15-16 хувийг эзэлж байна.

The numbers have not moved since 2002

Эдгээр тоонууд 2002 оноос хойш хөдөлсөнгүй

харин ч буруу чиглэлд явсаар байгаа юм.

and are going in the wrong direction.

And even in the non-profit world,

Түүнчлэн эмэгтэйчүүд удирддаг гэж боддог

a world we sometimes think of as being led by more women,

ашгийн бус байгууллагуудад ч

удирдлагын түвшний 20 хувийг

women at the top: 20 percent.

эмэгтэйчүүд эзэлдэг байна.

Бидэнд бас нэг асуудал байгаа нь

We also have another problem,

which is that women face harder choices

эмэгтэйчүүдэд тулгардаг ажлын амжилт уу,

between professional success and personal fulfillment.

хувийн амьдрал уу гэх хүндхэн сонголт.

A recent study in the U.S. showed that, of married senior managers,

Гэрлэсэн ахлах менежерүүдийн дунд

АНУ-д саяхан хийгдсэн судалгаагаар

two-thirds of the married men had children

3 гэрлэсэн эрэгтэй тутмын 2 нь хүүхэдтэй бол

and only one-third of the married women had children.

эмэгтэйчүүдийн хувьд 1 нь л хүүхэдтэй байх юм.

A couple of years ago, I was in New York,

Хэдэн жилийн өмнө би Нью-Йоркод

and I was pitching a deal,

нэг уулзалт хийсэн юм.

and I was in one of those fancy New York private equity offices

Бид бүгдийн төсөөлдөг Нью-Йоркийн чамин

хувийн өмчийн оффисуудын нэгэнд болсон.

you can picture.

Би уулзалтанд орлоо. Уулзалт бараг 3 цаг үргэлжлэв.

And I'm in the meeting -- it's about a three-hour meeting --

and two hours in, there needs to be that bio break,

2 цагийн дараа бие засах хэрэгтэй болоход

бүгд босч зогссон.

and everyone stands up,

and the partner running the meeting starts looking really embarrassed.

Уулзалт зохион байгуулж буй хамтрагч маань

ихэд сандарч байгаа харагдав.

Тэгэхэд би түүнийг өөрийнхөө оффист эмэгтэйчүүдийн 00 өрөө

And I realized he doesn't know where the women's room is in his office.

хаана байдгийг мэддэггүй гэдгийг ойлголоо.

So I start looking around for moving boxes,

Тэд дөнгөж нүүж ирсэн юм болов уу гэж бодоод

figuring they just moved in, but I don't see any.

нүүлгэлтийн хайрцаг хайхад тийм зүйл харагдсангүй.

And so I said, "Did you just move into this office?"

Тэгээд "Та нар энэ оффист дөнгөж нүүж ирсэн юм уу?" гэхэд

And he said, "No, we've been here about a year."

тэр "Үгүй ээ, бид энд бараг жил болж байна" гэв.

And I said, "Are you telling me that I am the only woman

Би "Та намайг бүтэн жилийн хугацаанд

энэ оффист хэлэлцээр хийж байгаа

to have pitched a deal in this office in a year?"

цор ганц эмэгтэй гэж хэлж байна уу?" гэхэд

And he looked at me, and he said,

тэр над руу хараад

"Yeah. Or maybe you're the only one who had to go to the bathroom."

"Тийм ээ, эсвэл та угаалгын өрөө ашиглах хэрэгтэй болсон

цор ганц нь байх" гэсэн юм. (Инээлдэв)

(Laughter)

So the question is, how are we going to fix this?

Эндээс дараахь асуултууд гарч ирч байна:

бид үүнийг яаж засах вэ,

How do we change these numbers at the top?

тэдгээр тоонуудыг яаж өөрчлөх вэ,

үүнийг яаж өөрчлөх вэ?

How do we make this different?

I want to start out by saying, I talk about this --

Би яриагаа эмэгтэйчүүдийг

ажиллах талбарт тогтоон барих талаар

about keeping women in the workforce --

ярьж эхлүүлмээр байна.

because I really think that's the answer.

Учир нь би үүнийг л хариулт

гэж бодож байгаа юм.

In the high-income part of our workforce,

Ажиллах талбарын

өндөр цалинтай хэсэгт,

in the people who end up at the top --

ирээдүйд удирдагч болохоор хүмүүст,

Fortune 500 CEO jobs, or the equivalent in other industries --

Форчун 500 гүйцэтгэх захирлын албанд

эсвэл эдгээртэй дүйцэхүйц салбаруудад

the problem, I am convinced, is that women are dropping out.

миний ойлгосноор, гол асуудал бол

эмэгтэйчүүд цөөрч байгаа явдал юм.

Now people talk about this a lot,

Хүмүүс үүний тухай одоо маш их ярьж байна.

and they talk about things like flextime and mentoring

Компаниудад байх хэрэгтэй уян хатан цагийн хуваарь,

ментор хөтөлбөр, үйлчилгээ зэргийн тухай ярих болжээ.

and programs companies should have to train women.

I want to talk about none of that today,

Би өнөөдөр эдгээрийн талаар ярихгүй,

even though that's all really important.

хичнээн чухал хэдий ч би ярихгүй.

Today I want to focus on what we can do as individuals.

Би өнөөдөр бид хувь хүн талаасаа юу хийж чадах вэ

гэдэгт ач холбогдол өгмөөр байна.

What are the messages we need to tell ourselves?

Бид өөрсөддөө хэлэх хэрэгтэй зурвас юу вэ?

What are the messages we tell the women that work with and for us?

Хамтарч ажилладаг, бидний төлөө

ажилладаг эмэгтэйчүүдэд хэлэх зурвас юу вэ?

What are the messages we tell our daughters?

Бид охиддоо хэлэх зурвас юу вэ?

Now, at the outset, I want to be very clear

Би энэ ярианд ямар нэгэн шүүмж байхгүй

that this speech comes with no judgments.

гэдгийг тодорхой хэлмээр байна.

I don't have the right answer.

Надад зөв хариулт байхгүй.

I don't even have it for myself.

Надад өөртөө ч өгөх зөв хариулт байхгүй.

I left San Francisco, where I live, on Monday,

Даваа гаригт би өөрийн амьдардаг Сан Францискогоос

and I was getting on the plane for this conference.

энэ хэлэлцүүлэгт оролцохоор гарсан юм.

3 настай охиноо цэцэрлэгт нь хүргэж өгөхөд

And my daughter, who's three, when I dropped her off at preschool,

тэр миний хөлийг тэврээд

did that whole hugging-the-leg, crying, "Mommy, don't get on the plane" thing.

"Ээж ээ, онгоцонд битгий суу" гэж уйлсан.

This is hard. I feel guilty sometimes.

Энэ нь маш хэцүү байдаг. Заримдаа би буруутай мэт санагддаг.

I know no women,

Би гэртээ байдаг эсвэл ажил хийдэг,

whether they're at home or whether they're in the workforce,

ийм зүйлийг мэдэрдэггүй

ямар ч эмэгтэй байдаггүй гэдгийг мэднэ.

who don't feel that sometimes.

So I'm not saying that staying in the workforce

Тиймээс бүх хүн ажил хийх нь

is the right thing for everyone.

зөв гэж хэлж байгаа юм биш шүү.

My talk today is about what the messages are

Миний өнөөдрийн яриа ажилдаа үлдэх хүсэлтэй байгаа

if you do want to stay in the workforce,

танд өгөх зөвлөгөө байх болно.

and I think there are three.

Миний бодлоор 3 зөвлөгөө байна.

One, sit at the table.

1-рт, ширээнд суу.

Two, make your partner a real partner.

2-рт, хамтрагчаа жинхэнэ хамтрагч болго.

And three, don't leave before you leave.

3-рт, өөрөө явахаасаа өмнө битгий яв.

Дугаар 1: ширээнд суу.

Number one: sit at the table.

Фэйсбүүк дээр хэдхэн долоо хоногийн өмнө

Just a couple weeks ago at Facebook,

we hosted a very senior government official,

бид төрийн нэгэн өндөр албан тушаалтныг урив.

and he came in to meet with senior execs

Тэр Силликон Валлигийн зарим компаниудын

гүйцэтгэх захирлуудтай уулзахаар ирсэн.

from around Silicon Valley.

And everyone kind of sat at the table.

Хүн бүр ширээнд суув.

He had these two women who were traveling with him

Тэгэхэд түүний хэлтсийн нэлээд ахлах түвшингийн

pretty senior in his department,

2 эмэгтэй түүнтэй хамт ирсэн байв.

and I kind of said to them,

Би тэдэнд "Ширээнд суу. Алив ээ, ширээнд ойртон суу" гэхэд

"Sit at the table. Come on, sit at the table,"

and they sat on the side of the room.

тэд өрөөний буланд очиж суув.

When I was in college, my senior year,

Коллежийн ахлах курст байхдаа

I took a course called European Intellectual History.

би Европын Оюун ухааны Түүх хэмээх хичээлийг сонгосон юм.

Don't you love that kind of thing from college?

Коллежийн иймэрхүү зүйлд дуртай биш гэж үү?

I wish I could do that now.

Би үүнийг одоо хийж чаддаг ч болоосой гэж хүсдэг юм.

And I took it with my roommate, Carrie,

Би энэ хичээлийг өрөөний хамтрагч Керри,

who was then a brilliant literary student --

утга зохиолын шилдэг оюутан,

and went on to be a brilliant literary scholar --

тэр удалгүй гайхалтай утга зохиол судлаач болсон.

Мөн ухаалаг залуу, усан-поло тоглодог

and my brother -- smart guy,

анагаахын бэлтгэл ангийн, 2-р курсын оюутан

but a water-polo-playing pre-med,

who was a sophomore.

эрэгтэй дүүтэйгээ үзсэн юм.

The three of us take this class together.

Бид 3 энэ хичээлийг хамт үзлээ.

And then Carrie reads all the books in the original Greek and Latin,

Керри бүх номыг

Грек болон Латин эх хувиар нь уншиж,

бүх лекцүүдэд суудаг байлаа.

goes to all the lectures.

I read all the books in English

Би Англи хэлээр бүх номнуудыг уншиж,

and go to most of the lectures.

ихэнхи лекцүүдэд суусан.

My brother is kind of busy.

Манай дүү бага зэрэг завгүй байлаа.

He reads one book of 12 and goes to a couple of lectures,

Тэр 12 номноос 1-ийг л уншиж,

хэдхэн лекцэнд сууж,

marches himself up to our room

шалгалтаас хэдхэн хоногийн өмнө

манай өрөөнд давтлаганд суусан.

a couple days before the exam to get himself tutored.

Бид 3 шалгалтандаа хамт очиж суув.

The three of us go to the exam together, and we sit down.

And we sit there for three hours --

Бид тэнд 3 цаг суусан ба

бидний жижиг цэнхэр тэмдэглэлийн дэвтрүүд

and our little blue notebooks -- yes, I'm that old.

тийм ээ, би тийм хөгшин.

We walk out, we look at each other, and we say, "How did you do?"

Шалгалтын дараа бид бие бие рүүгээ харан

"Хэр хийв дээ" гэж асууцгаав.

And Carrie says, "Boy, I feel like I didn't really draw out the main point

Керри "Бурхан минь, Гегелийн диалектикийн

үндсэн санааг зурсан гэж санагдахгүй байна",

on the Hegelian dialectic."

And I say, "God, I really wish I had really connected

би "Би философичдийн мөрддөг Жон Локийн эд хөрөнгийн онолтой

John Locke's theory of property with the philosophers that follow."

холбогдсон ч болоосой гэж үнэхээр хүсч байна" гэв.

And my brother says,

Харин манай дүү

"I got the top grade in the class."

"Би ангидаа хамгийн сайн дүн авчихлаа" гэв.

(Laughter)

"You got the top grade in the class?

"Чи ангид хамгийн сайн дүн авлаа гэнээ?

You don't know anything."

Чи юу ч мэдэхгүй шүү дээ."

(Laughter)

The problem with these stories is that they show what the data shows:

Эдгээр явдлуудад байгаа асуудал

тоон баримт юу харуулсныг харуулж байна:

women systematically underestimate their own abilities.

эмэгтэйчүүд зориудаар өөрсдийнхөө ур чадварыг дутуу үнэлдэг.

If you test men and women,

Эрэгтэй болон эмэгтэйчүүдийг туршихад,

and you ask them questions on totally objective criteria like GPAs,

тухайлбал голч оноотой адил бүрэн зорилтот шалгууруудыг асуувал

men get it wrong slightly high,

эрэгтэйчүүд бага зэрэг өндөр хэлж байхад

and women get it wrong slightly low.

эмэгтэйчүүд бага зэрэг бууруулж хэлдэг.

Women do not negotiate for themselves in the workforce.

Эмэгтэйчүүд ажлын байранд өөрсдийнхөө төлөө тохиролцдоггүй.

A study in the last two years

Коллежоо төгсөн ажилд орж буй хүмүүсийн дунд явуулсан

of people entering the workforce out of college

сүүлийн 2 жилийн судалгаагаар

showed that 57 percent of boys entering, or men, I guess,

хөвгүүдийн эсвэл

эрэгтэйчүүдийн 57 хувь нь

are negotiating their first salary,

анхны цалингаа тохиролцож байхад

and only seven percent of women.

эмэгтэйчүүдийн 7-хон хувь нь тохиролцож байжээ.

And most importantly,

Хамгийн чухал нь

men attribute their success to themselves,

эрэгтэйчүүд амжилтаа өөртэйгөө хамааруулж байхад

and women attribute it to other external factors.

эмэгтэйчүүд бусад гадаад хүчин зүйлтэй холбон тайлбарлаж байв.

If you ask men why they did a good job,

Хэрвээ та эрчүүдээс яагаад сайн ажиллав гэж асуувал

they'll say, "I'm awesome.

тэд "Би мундаг. Ойлгомжтой шүү дээ.

Obviously. Why are you even asking?"

Яагаад асууж байгаа юм бэ" гэх болно.

If you ask women why they did a good job,

Харин эмэгтэйчүүдээс ингэж асуувал

what they'll say is someone helped them,

хэн нэгэн түүнд тусалсан,

they got lucky, they worked really hard.

тэд азтай байсан, тэд маш их хичээсэн гэж хариулна.

Why does this matter?

Энэ ямар хамаатай юм бэ? гэж үү.

Boy, it matters a lot.

Энэ маш их хамаатай.

Because no one gets to the corner office

Яагаад гэвэл хэн ч ширээнд биш

by sitting on the side, not at the table,

өрөөний буланд суудаггүй юм.

and no one gets the promotion

Өөрийн амжилтаа хүлээн зөвшөөрдөггүй эсвэл

if they don't think they deserve their success,

өөрийнхөө амжилтыг ч ойлгоогүй

or they don't even understand their own success.

хэн ч тушаал дэвшихгүй.

Би хариулт амархан ч болоосой гэж хүсдэг.

I wish the answer were easy.

I wish I could go tell all the young women I work for,

Би хамтран ажилладаг бүхий л залуу бүсгүйчүүд,

эдгээр гайхалтай эмэгтэйчүүдэд

these fabulous women,

"Believe in yourself and negotiate for yourself.

"Өөртөө итгэ, өөрийнхөө төлөө тохиролц.

Own your own success."

Өөрийн амжилтыг эзэмш" гэж

хэлж чаддаг ч болоосой гэж хүсдэг.

I wish I could tell that to my daughter.

Би үүнийг охиндоо хэлж чаддаг ч болоосой гэж хүсдэг.

But it's not that simple.

Гэвч энэ нь тийм ч амар биш.

Because what the data shows, above all else, is one thing,

Учир нь дээр өгүүлсэн тоон баримтууд нэг зүйлийг харуулж байна.

which is that success and likeability are positively correlated for men

Амжилт болон тааламжтай байдал нь

эрэгтэйчүүдтэй эергээр холбогдож байхад

and negatively correlated for women.

эмэгтэйчүүдийн хувьд эсэргээрээ.

And everyone's nodding, because we all know this to be true.

Хүн бүр толгойгоо дохиж байна,

учир нь бид үүнийг үнэн гэдгийг мэднэ.

There's a really good study that shows this really well.

Үүнийг маш тод харуулсан нэг судалгаа байна.

There's a famous Harvard Business School study

Алдарт Харвардын Бизнесийн сургуулийн

on a woman named Heidi Roizen.

Хэйди Ройзен хэмээх эмэгтэйн тухай хийгдсэн туршилт.

And she's an operator in a company in Silicon Valley,

Тэр бол Силликон Валли дэх

нэгэн компаний оператор бөгөөд

and she uses her contacts

тэрээр өөрийнхөө танилуудыг ашиглан

to become a very successful venture capitalist.

маш амжилттай хөрөнгө оруулагч болсон билээ.

In 2002 -- not so long ago --

Тийм ч эрт үед биш ээ, 2002 онд

a professor who was then at Columbia University

Колумбын Их сургуулийн профессор

took that case and made it [Howard] Roizen.

нэг туршилт хийсэн ба "Ховард" Ройзен дээрхийг хийсэн болгов.

And he gave the case out, both of them, to two groups of students.

Тэрээр 2 бүлэг оюутнуудад

энэ кэйсийг өгөв.

He changed exactly one word:

Тэр ганцхан үгийг л сольсон:

"Heidi" to "Howard."

"Хэйди"-г "Ховард" болгож.

But that one word made a really big difference.

Гэвч энэ ганцхан үг маш их ялгааг харуулсан юм.

He then surveyed the students,

Дараа нь тэр оюутнуудаас судалгаа авав.

and the good news was the students, both men and women,

Сайн мэдээ гэвэл эрэгтэй, эмэгтэй оюутнууд

thought Heidi and Howard were equally competent,

бүгд Хэйди болон Ховардыг тэнцүүхэн өрсөлдөгч гэж бодсон гэв.

and that's good.

Энэ сайн хэрэг.

The bad news was that everyone liked Howard.

Муу мэдээ нь бүгдэд Ховард таалагдав.

He's a great guy. You want to work for him.

Тэр сайн залуу. Та түүнтэй ажиллахыг хүснэ.

You want to spend the day fishing with him.

Та түүнтэй бүхэл өдөржин загасчилахыг хүснэ.

Хэйди? Тийм ч итгэлтэй биш байна л даа.

But Heidi? Not so sure.

She's a little out for herself. She's a little political.

Тэр бага зэрэг хувиа хичээсэн бас зальжин.

You're not sure you'd want to work for her.

Та түүнтэй хамтран ажиллахыг хүснэ гэдэгтээ итгэлгүй байна.

This is the complication.

Энд л хүндрэл байгаа юм.

We have to tell our daughters and our colleagues,

Бид охиддоо, хамтран ажиллагсаддаа

we have to tell ourselves to believe we got the A,

бид өөрсдөө онц дүн авч чадна

гэдэгтээ итгэлтэй бай,

албан тушаал дэвш,

to reach for the promotion, to sit at the table,

ширээнд суу гэж хэлэх хэрэгтэй.

and we have to do it in a world

Мөн ах дүү нар нь л хийх хэрэгтэй

where, for them, there are sacrifices they will make for that,

гэж буруу боддог ч,

үүнийг тэд өөрсдөө хийх боломж байдаг.

even though for their brothers, there are not.

Энэ дэлхийд тэдний төлөө үүнийг бид хийх хэрэгтэй.

The saddest thing about all of this is that it's really hard to remember this.

Энэ бүгдээс хамгийн гунигтай зүйл бол

үүнийг санана гэдэг үнэхээр хэцүү.

And I'm about to tell a story which is truly embarrassing for me,

Миний хувьд ичмээр байдаг боловч

but I think important.

үнэхээр чухал гэж боддог нэгэн түүхийг ярих гэж байна.

I gave this talk at Facebook not so long ago

Саяхан би Фэйсбүүкт

100 гаруй ажилчдад энэ яриаг хийсэн юм.

to about 100 employees,

Хэдхэн цагийн дараа тэнд ажилладаг нэгэн залуухан эмэгтэй

and a couple hours later, there was a young woman who works there

миний жижиг ширээнээс зайтай суугаад,

sitting outside my little desk, and she wanted to talk to me.

надтай ярихыг хүсч байна гэв.

I said, okay, and she sat down, and we talked.

Би "Тэгье" гэхэд тэр сууж, бид ярилцав.

And she said, "I learned something today.

Тэр "Би өнөөдөр нэг зүйлийг сурлаа.

I learned that I need to keep my hand up."

Би гараа өргөсөөр байх хэрэгтэйг сурлаа" гэхэд

би "Юу гэсэн үг вэ?" гэж асуув.

"What do you mean?"

She said, "You're giving this talk,

Тэр "Та энэ яриаг хийж байхдаа

and you said you would take two more questions.

дахин 2 асуултанд хариулъя гэсэн.

I had my hand up with many other people,

Би бусад олон хүмүүсийн адил гараа өргөж байсан,

and you took two more questions.

та 2 асуултанд хариулсан.

I put my hand down, and I noticed all the women did the same,

Би гараа буулгахдаа бусад бүх эмэгтэй гараа буулгасан ч,

дараа нь та зөвхөн эрчүүдээс

and then you took more questions,

дахин асуулт авч байсныг анзаарсан юм" гэв.

only from the men."

Тэгээд би бодлоо.

And I thought to myself,

"Wow, if it's me -- who cares about this, obviously --

Хөөх, хэрвээ би биш юм бол өөр хэн үүнд санаа тавих юм бэ гэж.

giving this talk --

Яг энэ яриаг хийж байхдаа,

and during this talk, I can't even notice that the men's hands are still raised,

энэ ярианы үеэр

бүгд гараа өргөсөөр байхад

эрэгтэйчүүд эмэгтэйчүүдээс илүү боломж

and the women's hands are still raised,

how good are we

хүртдэг гэдгийг компани, байгууллагынхаа

as managers of our companies and our organizations

менежерийн хувьд хэр сайн

at seeing that the men are reaching for opportunities

анзаарч харж чадаж байгаа бэ?

more than women?"

We've got to get women to sit at the table.

Бид эмэгтэйчүүдийг ширээнд суулгах хэрэгтэй.

(Cheers)

(Applause)

(Алга ташилт).

Зөвлөгөө 2:

Message number two:

Make your partner a real partner.

Өөрийн хамтрагчаа жинхэнэ хамтрагч болго.

I've become convinced that we've made more progress in the workforce

Бид гэртээ гаргадгаасаа илүү хөгжил дэвшлийг

ажиллах талбарт гаргадаг гэдэгт итгэлтэй болсон.

than we have in the home.

The data shows this very clearly.

Үүнийг тоо баримт маш тод харуулна.

If a woman and a man work full-time and have a child,

Бүтэн цагийн ажил хийдэг,

хүүхэдтэй эмэгтэй болон эрэгтэй хүмүүсийн хувьд

the woman does twice the amount of housework the man does,

эмэгтэй нь эрэгтэйгээс 2 дахин их гэрийн ажил хийж,

and the woman does three times the amount of childcare the man does.

мөн эрэгтэйгээс 3 дахин их хугацаанд

хүүхэд хардаг байна.

So she's got three jobs or two jobs, and he's got one.

Эндээс эмэгтэй 2 юмуу 3 ажилтай,

эрэгтэй нь ганцхан ажилтай болох нь харагдана.

Who do you think drops out when someone needs to be home more?

Нэг нь гэртээ байх шаардлага гарвал хэн нь ажлаасаа

гардаг гэж та бодож байна?

Үүний шалтгаанууд маш төвөгтэй,

The causes of this are really complicated, and I don't have time to go into them.

үүнд тухай ярих цаг ч байхгүй.

And I don't think Sunday football-watching and general laziness is the cause.

Гэхдээ би үүний шалтгааныг

бүтэнсайны хөлбөмбөгийн тэмцээн үзэх,

эсвэл залхуурал гэж бодохгүй байна.

I think the cause is more complicated.

Би шалтгааныг маш төвөгтэй гэж боддог.

Нийгмээрээ бид хөвгүүдийг

I think, as a society,

we put more pressure on our boys to succeed

охидуудаас илүү амжилтанд хүрэхийг

than we do on our girls.

шахдаг гэж би боддог.

I know men that stay home

Би гэртээ байдаг, гэртээ ажилладаг

and work in the home to support wives with careers,

эрчүүд ажил хийдэг эхнэрээ дэмждэг,

энэ нь хэцүү байдаг гэдгийг мэднэ.

and it's hard.

When I go to the Mommy-and-Me stuff and I see the father there,

Намайг Ээж ба Би гэдэг юманд явахад

тэнд нэг аав байсан.

I notice that the other mommies don't play with him.

Бусад ээжүүд түүнтэй тоглодоггүй

болохыг анзаарсан.

And that's a problem,

Энд л асуудал байгаа юм.

because we have to make it as important a job,

Учир нь хэрвээ бид бүгдийг эрх тэгш болгож,

because it's the hardest job in the world to work inside the home,

эмэгтэйчүүдийг ажлын талбарт үлдээмээр байгаа бол,

for people of both genders,

гэрээсээ ажиллана гэдэг ямар ч хүний хувьд

дэлхий дээрх хамгийн хэцүү ажил тул

if we're going to even things out and let women stay in the workforce.

бид үүнд ач холбогдол өгөх хэрэгтэй.

(Applause)

(Алга ташилт).

Studies show that households with equal earning

Судалгаагаар тэнцүү орлоготой,

and equal responsibility

тэнцүү үүрэг хариуцлагатай гэр бүлийн

also have half the divorce rate.

тэн хагас нь салдаг болохыг харж болно.

And if that wasn't good enough motivation for everyone out there,

Энэ нь тэнд байгаа хүн бүрт хангалттай

they also have more --

урам зориг өгөөгүй бол тэд илүү

how shall I say this on this stage?

Би үүнийг яаж тайзан дээр хэлэх юм бэ?

They know each other more in the biblical sense as well.

тэд бие биенээ Библийн утгаар илүү мэдэх хэрэгтэй.

(Cheers)

(Дуу алдав).

Message number three:

Зөвлөгөө 3:

Don't leave before you leave.

Өөрөө явахаасаа өмнө битгий яв.

I think there's a really deep irony

Эмэгтэйчүүдийн ажилдаа үлдэх шалтаг шалтгаан нь

to the fact that actions women are taking --

and I see this all the time --

-- Би үүнийг үргэлж хардаг --

with the objective of staying in the workforce

эргээд тэдний гарах шалтгаан болдог нь тун хачирхалтай.

actually lead to their eventually leaving.

Here's what happens:

Ийм зүйл болсон юм.

We're all busy. Everyone's busy. A woman's busy.

Бид завгүй байв. Бүгд завгүй. Эмэгтэй ч завгүй.

And she starts thinking about having a child,

Гэтэл тэр хүүхэдтэй болох талаар бодож эхлэв.

and from the moment she starts thinking about having a child,

Тэр хүүхэдтэй болох талаар бодож эхэлсэн тэр агшнаас

she starts thinking about making room for that child.

хүүхдэд бэлдэж эхэлсэн.

"Би яаж ажлын төлөвлөгөөндөө үүнийг багтаах вэ?"

"How am I going to fit this into everything else I'm doing?"

And literally from that moment,

Чухамдаа тэр агшнаас хойш

тэр гараа өргөхгүй,

she doesn't raise her hand anymore,

she doesn't look for a promotion, she doesn't take on the new project,

хөгжил дэвшил хайхгүй, шинэ төслүүд авахгүй,

she doesn't say, "Me. I want to do that."

"Би. Би үүнийг хийхийг хүсч байна." гэхээ болино.

She starts leaning back.

Тэр ухарч эхлэнэ.

The problem is that --

Асуудал бол

let's say she got pregnant that day, that day --

бүгдээрээ түүнийг тэр өдөр жирэмсэн болсон гэж үзье, тэр өдрөөс

nine months of pregnancy, three months of maternity leave,

жирэмсний 9 сар, 3 сарын жирэмсний амралт,

six months to catch your breath --

эргээд хэвэндээ орох 6 сар,

Fast-forward two years,

маш хурдан өнгөрөх 2 жил.

more often -- and as I've seen it --

Миний харснаар ихэнх тохиолдолд

women start thinking about this way earlier --

сүй тавих, хуримаа хийх,

when they get engaged, or married,

хүүхэдтэй болохоор хичээх тухай

when they start thinking about having a child,

эмэгтэйчүүд хэтэрхий эрт бодож эхэлдэг.

which can take a long time.

Нэг эмэгтэй энэ талаар надтай уулзахаар ирэв.

One woman came to see me about this.

Надад тэр их залуу харагдаж байв.

She looked a little young.

And I said, "So are you and your husband thinking about having a baby?"

Би "Та хоёр хүүхэдтэй болох талаар бодож байгаа юм уу" гэхэд

And she said, "Oh no, I'm not married."

"Үгүй ээ, би гэрлээгүй."

She didn't even have a boyfriend.

Түүнд найз залуу ч байгаагүй.

(Laughter)

I said, "You're thinking about this just way too early."

"Чи үүний талаар дэндүү эрт бодож байна."

гэж би түүнд хэлсэн юм.

But the point is that what happens

Гэхдээ гол нь та нэгэнт чимээгүйхэн

once you start kind of quietly leaning back?

ухарч эхлэсэн бол юу болох вэ?

Үүгээр дайрч өнгөрсөн хүн бүр бас би танд хэлмээр байна.

Everyone who's been through this --

and I'm here to tell you, once you have a child at home,

Гэртээ нэгэнт хүүхэдтэй болсон бол ажилдаа буцаж очиход

your job better be really good to go back,

ажил тань маш сайн байх хэрэгтэй шүү.

because it's hard to leave that kid at home.

Учир нь хүүхдээ гэртээ үлдээнэ гэдэг маш хэцүү.

Таны ажил урам өгөхүйц байх хэрэгтэй.

Your job needs to be challenging.

Таны ажил таныг сорьсон байх хэрэгтэй.

It needs to be rewarding.

You need to feel like you're making a difference.

Танд өөрчлөлт хийж буй сэтгэгдэл төрүүлэхүйц байх хэрэгтэй.

And if two years ago you didn't take a promotion

Мөн хэрэв 2 жилийн өмнө та биш,

and some guy next to you did,

таны хажууд суудаг залуу тушаал дэвшсэн бол,

if three years ago you stopped looking for new opportunities,

3 жилийн өмнө та шинэ боломжуудыг

хайхаа больсон бол та уйдах л болно.

you're going to be bored

Учир нь та хөлөө хаазан дээр гишгэсээр байх хэрэгтэй байсан.

because you should have kept your foot on the gas pedal.

Don't leave before you leave.

Өөрөө явахаасаа өмнө битгий яв.

Stay in.

Үлд.

Keep your foot on the gas pedal,

Хүүхэдтэй болж амралт аван ажлаа орхих

until the very day you need to leave to take a break for a child --

тэр өдрийг хүртэл

хөлөөрөө хаазан дээр гишгэсээр бай

and then make your decisions.

тэгээд шийдвэрээ гарга.

Урьдчилан алсын шийдвэрийг битгий гарга,

Don't make decisions too far in advance,

particularly ones you're not even conscious you're making.

ялангуяа хийж байгаагаа төдийлөн ухамсарлахгүй байвал.

My generation really, sadly,

Харамсалтай нь миний үеийнхэн

is not going to change the numbers at the top.

манлайлал дахь тоонуудыг өөрчлөхгүй нь ээ.

They're just not moving.

Тэд зүгээр л хөдлөхгүй байна.

We are not going to get to where 50 percent of the population --

Бид хүн амын 50 хувьд нь очихгүй байна

in my generation, there will not be 50 percent of [women]

миний үед, аль ч салбарын манлайд

at the top of any industry.

[эмэгтэйчүүд] 50 хувьд нь хүрэхгүй.

Гэхдээ би ирээдүй үе маань чадна гэдэгт найдаж байгаа.

But I'm hopeful that future generations can.

I think a world where half of our countries and our companies

Миний бодлоор улс үндэстний талыг,

компаниудын талыг эмэгтэйчүүд удирдах

тэр дэлхий

were run by women, would be a better world.

сайхан дэлхий байх болно.

It's not just because people would know where the women's bathrooms are,

Гэхдээ энэ нь хэдийгээр их тустай ч

хүмүүс зөвхөн эмэгтэй ариун цэврийн өрөө хаана байдгийг мэдэх хэрэгтэй

even though that would be very helpful.

гэсэн үг биш юм.

I think it would be a better world.

Би сайхан дэлхий бий болно гэж боддог.

Би 2 хүүхэдтэй.

I have two children.

I have a five-year-old son and a two-year-old daughter.

Миний хүү 5 настай, охин маань 2 настай.

I want my son to have a choice

Би хүүгээ ажиллах талбар эсвэл гэртээ

to contribute fully in the workforce or at home,

хувь нэмрээ бүрэн оруулах сонголттой байгаасай гэж хүсдэг.

and I want my daughter to have the choice to not just succeed,

Би охиноо зөвхөн амжилтанд хүрэх бус,

харин түүний амжилтуудыг нь үнэлж

but to be liked for her accomplishments.

сайшаадаг байгаасай гэж хүсдэг.

Баярлалаа.

Thank you.

(Applause)

(Алга ташилт)