The habits of happiness | Matthieu Ricard

Translator: Zoran Blazevski Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

So, I guess it is a result of globalization

Претпоставувам, дека е резултат на глобализацијата тоа што ќе најдете

that you can find Coca-Cola tins on top of Everest

Кока Кола лименки на врвот на Еверест и будистички свештеник во Монтереј.

and a Buddhist monk in Monterey.

(Laughter)

(Смеа)

And so I just came, two days ago, from the Himalayas

Пред два дена, на ваша љубезна покана, дојдов од Хималаите.

to your kind invitation.

So I would like to invite you, also, for a while, to the Himalayas themselves.

И јас исто така, барем за кратко, сакам да ве поканам на Хималаите

And to show the place where meditators, like me,

И да ви го покажам местото каде што медитантите, како мене,

who began with being a molecular biologist in Pasteur Institute,

т.е. јас, кој почнав како молекуларен биолог во Пастеровиот институт,

and found their way to the mountains.

и другите, си го нашле патот до планините.

So these are a few images I was lucky to take and be there.

Ова се неколку слики кои имав среќа да ги сликам и да бидам таму.

There's Mount Kailash in Eastern Tibet -- wonderful setting.

Таму е планината Каилаш во Источен Тибет - прекрасна глетка.

This is from Marlboro country.

Ова е од земјата на Малборо.

(Laughter)

(Смеа)

This is a turquoise lake.

Ова е Тиркизното езеро.

A meditator.

Медитант.

This is the hottest day of the year somewhere in Eastern Tibet, on August 1.

Ова е најтоплиот ден во годината, некаде во Источен Тибет, на 1-ви Август.

And the night before, we camped, and my Tibetan friends said,

Претходната вечер кампувавме, и моите Тибетански пријатели рекоа,

"We are going to sleep outside."

"Ќе спиеме на отворено". Ги прашав,"Зошто? Имаме доволно место во шаторот."

And I said, "Why? We have enough space in the tent."

Ми одговорија, "Да, но лето е."

They said, "Yes, but it's summertime."

(Laughter)

(Смеа)

So now, we are going to speak of happiness.

Сега ќе зборуваме за среќата.

As a Frenchman, I must say

Како Француз, морам да кажам дека има многу француски интелектуалци

that there are a lot of French intellectuals

кои мислат дека среќата не е воопшто интересна.

that think happiness is not at all interesting.

(Laughter)

(Смеа)

I just wrote an essay on happiness, and there was a controversy.

Само што напишав есеј за среќата, и веднаш се појавија контроверзи.

And someone wrote an article saying,

Некој напиша статија во кој велеше "Не ни ја наметнувајте таа валкана работа наречена среќа."

"Don't impose on us the dirty work of happiness."

(Смеа)

(Laughter)

"We don't care about being happy. We need to live with passion.

"Не ни е грижа дали сме среќни. Треба да живееме со страст.

We like the ups and downs of life.

Ги сакаме подемите и падовите во животот.

We like our suffering because it's so good when it ceases for a while."

Си го сакаме страдањето, бидејќи е толку убаво кога ќе го снема повремено."

(Laughter)

(Смеа)

This is what I see from the balcony of my hermitage in the Himalayas.

Ова е погледот од терасата на моето испосничко живеалиште на Хималаите.

It's about two meters by three, and you are all welcome any time.

Отприлика е два метри на три, и сите сте добредојдени во секое време.

(Laughter)

(Смеа)

Now, let's come to happiness or well-being.

Сега, да дојдеме до среќата или благосостојбата.

And first of all, you know, despite what the French intellectuals say,

И пред се, како што знаете, и без оглед што велат француските интелектуалци,

it seems that no one wakes up in the morning thinking,

се чини дека никој не се буди наутро со мислата,

"May I suffer the whole day?"

"Може ли да си страдам цел ден?"

(Laughter)

(Смеа)

Which means that somehow, consciously or not,

Што значи дека некако - свесно или не,

directly or indirectly, in the short or the long term,

директно или индиректно, на кратко или на долгорочно,

whatever we do, whatever we hope, whatever we dream --

што и да правиме, на што и да се надеваме, што и да сонуваме -

некако, е поврзано со длабока, фундаментална желба за добросостојба или среќа.

somehow, is related to a deep, profound desire for well-being or happiness.

As Pascal said, even the one who hangs himself,

Како што рекол Паскал, дури и оние што се бесат себеси,

somehow, is looking for cessation of suffering.

некако, бараат прекинување на страдањата - но не наоѓаат друг начин.

He finds no other way.

But then, if you look in the literature, East and West,

Но, ако гледате во литературата, Источна или Западна,

you can find incredible diversity of definition of happiness.

ќе најдете неверојатна разновидност на дефиниции за среќата.

Some people say, I only believed in remembering the past,

Некои луѓе велат дека единствено верувале во сеќавањата од минатото,

imagining the future, never the present.

во замислувањето на иднината, но никогаш во сегашноста.

Some people say happiness is right now;

Некои луѓе велат среќата е во сегашноста

it's the quality of the freshness of the present moment.

таа е квалитетот на свежината на сегашниот момент.

And that led Henri Bergson, the French philosopher, to say,

А тоа нè води до Анри Бергсон, францускиот филозоф, кој вели

"All the great thinkers of humanity have left happiness in the vague

"Големите мислители на човештвото ја оставиле среќата нејасна,

so that each of them could define their own terms."

за да може секој од нив да ја дефинира на свој начин."

Well, that would be fine if it was just a secondary preoccupation in life.

Да, но тоа би било во ред ако среќата е само секундарно нешто во животот.

But now, if it is something that is going to determine

Но, ако таа всушност е нешто што ќе го одреди

the quality of every instant of our life,

квалитетот на секој момент од животот,

then we better know what it is, have some clearer idea.

тогаш подобро да знаеме што е таа, да имаме јасна идеја за нејзе.

And probably, the fact that we don't know that is why, so often,

И веројатно, заради фактот што не знаеме, честопати

although we seek happiness, it seems we turn our back to it.

иако сме во потрага по среќата, се чини дека ѝ го вртиме грбот.

Although we want to avoid suffering,

Иако сакаме да ги избегнеме страдањата, се чини дека, напротив - се залетуваме кон нив.

it seems we are running somewhat towards it.

And that can also come from some kind of confusions.

А тоа може да се случува и заради некоја забуна.

One of the most common ones is happiness and pleasure.

Една од најчестите е поистоветувањето на среќата и задоволството.

But if you look at the characteristics of those two,

Но ако ги погледнете нивните карактеристики,

pleasure is contingent upon time, upon its object,

задоволството зависи од својот предмет, од времето, и од местото.

upon the place.

It is something that -- changes of nature.

Тоа е нешто што ја менува својата природа.

Beautiful chocolate cake: first serving is delicious,

Прекрасна чоколадна торта: првото парче е многу вкусно,

second one not so much, then we feel disgust.

второто не толку многу, а потоа ни се гади.

(Laughter)

(Смеа)

That's the nature of things.

Таква е природата на нештата. Се уморуваме.

We get tired.

I used to be a fan of Bach.

Јас бев голем обожавател на Бах, го свирев на гитара,

I used to play it on the guitar, you know.

I can hear it two, three, five times.

Можам да го слушам два, три, пет пати.

If I had to hear it 24 hours, non-stop, it might be very tiring.

Ако теба да го слушам 24 часа нон-стоп, тоа може да биде многу заморно.

If you are feeling very cold, you come near a fire, it's so wonderful.

Ако ви е многу ладно, приоѓате блиску до огнот, се чувствувате прекрасно.

After some moments, you just go a little back,

Потоа, после некое време, се тргнувате малку назад, а потоа дури почнува да ве пече.

and then it starts burning.

It sort of uses itself as you experience it.

Самото доживување некако го троши задоволството.

And also, again, it can -- also, it's something that you --

Исто така - -

it is not something that is radiating outside.

не е нешто што зрачи нанадвор.

Like, you can feel intense pleasure

Да речеме, може да почувствувате силно задоволство,

and some others around you can be suffering a lot.

а некои други околу вас може многу да страдаат.

Now, what, then, will be happiness?

Тогаш, што е среќата?

And happiness, of course, is such a vague word, so let's say well-being.

А среќата, секако, е толку нејасен збор, па ајде ќе велиме благосостојба.

And so, I think the best definition, according to the Buddhist view,

Така, мислам најдобрата дефиниција, од Будистички аспект,

is that well-being is not just a mere pleasurable sensation.

е дека благосостојбата не е само обично пријатно чувство.

It is a deep sense of serenity and fulfillment.

Тоа е длабоко чувство на смиреност и исполнетост,

состојба која всушност ги проткајува и е во основата на сите емотивни состојби,

A state that actually pervades

and underlies all emotional states,

and all the joys and sorrows that can come one's way.

и сите радости и таги кои може некого да го снајдат.

For you, that might be surprising.

За вас може да биде изненадувачки.

Can we have this kind of well-being while being sad?

Може ли да имаме ваква благосостојба кога сме тажни? На некој начин, зошто да не?

In a way, why not?

Because we are speaking of a different level.

Бидејќи зборуваме за различни нивоа.

Look at the waves coming near the shore.

Да ги погледнеме брановите кои доаѓаат на брегот.

When you are at the bottom of the wave, you hit the bottom.

Кога сте на дното од бранот, го удирате дното.

You hit the solid rock.

Удирате во карпите.

When you are surfing on the top, you are all elated.

Кога сурфате на врвот од бранот, вие ​​сте возвишени.

So you go from elation to depression -- there's no depth.

Значи одите од восхит до депресија - нема длабочина.

Now, if you look at the high sea,

Сега, ако се погледне далеку од брегот, таму океанот може да биде убав, мирен, како огледало.

there might be beautiful, calm ocean, like a mirror.

There might be storms,

Може да има бури, но во длабочината океанот се уште е ист, непроменет.

but the depth of the ocean is still there, unchanged.

So now, how is that?

Зошто е така?

It can only be a state of being, not just a fleeting emotion, sensation.

Тоа може да биде само состојба на духот, а не само ктраткотрајна емоција, сензација.

Even joy -- that can be the spring of happiness.

Дури и радоста - која може да биде изворот на среќа.

But there's also wicked joy, you can rejoice in someone's suffering.

Но, постои и зла радост, можете да се радувате на туѓа несреќа.

So how do we proceed in our quest for happiness?

Па, како да продолжиме во нашата потрага по среќа? Многу често, ние ја бараме надвор.

Very often, we look outside.

We think that if we could gather this and that, all the conditions,

Сметаме дека ако може да го исполниме ова и она, сите услови,

something that we say, "Everything to be happy --

како што велиме, "Сè за да се биде среќен -

to have everything to be happy."

т.е. да се има сè за да се биде среќен. "

That very sentence already reveals the doom, destruction of happiness.

Токму оваа реченица го открива деструктивниот крај на среќата.

To have everything.

Да се има сè. Значи ако ни недостига нешто, среќата веднаш се руши..

If we miss something, it collapses.

And also, when things go wrong, we try to fix the outside so much,

И, исто така, кога работите одат наопаку, ние се обидуваме да ја поправиме надворешноста,

but our control of the outer world is limited,

но нашата контрола врз надворешниот свет е ограниченa, привремена и често, илузорна.

temporary, and often, illusory.

So now, look at inner conditions.

А сега, да погледнеме во внатрешните услови. Зарем тие не се посилни?

Aren't they stronger?

Isn't it the mind that translates

Зар не е умот тој, кој кажува дали надворешните состојби се среќа или страдање?

the outer condition into happiness and suffering?

And isn't that stronger?

И зар не е тоа посилно?

We know, by experience,

Знаеме од искуство, дека може да бидеме, како што велиме, во "мал рај"

that we can be what we call "a little paradise,"

and yet, be completely unhappy within.

а сепак да бидеме целосно несреќни во него.

The Dalai Lama was once in Portugal,

Далај Лама еднаш беше во Португалија,

and there was a lot of construction going on everywhere.

и таму се градеше на сите страни.

So one evening, he said, "Look, you are doing all these things,

Така една вечер рече, "Видете, вие ги правите сите овие работи,

but isn't it nice, also, to build something within?"

но, не е ли убаво, истотака, да изградите и нешто внатре, во себе?"

And he said, "[Without] that -- even if you get a high-tech flat

и додаде: "без тоа - дури и да имате високо-технолошки стан

on the 100th floor of a super-modern and comfortable building,

на 100-тиот кат од супермодерна и пријатна зграда,

if you are deeply unhappy within,

ако сте длабоко несреќни одвнатре,

all you are going to look for is a window from which to jump."

единствено нешто што ќе барате, е прозорец да скокнете. "

So now, at the opposite,

Сега и обратно,

we know a lot of people who, in very difficult circumstances,

знаеме многу луѓе кои, во многу тешки услови,

manage to keep serenity, inner strength, inner freedom, confidence.

успеале да го зачуваат спокојот, внатрешната сила, внатрешната слобода, увереноста.

So now, if the inner conditions are stronger --

Така, ако внатрешните услови се посилни --

of course, the outer conditions do influence,

се разбира, надворешните секако влијаат,

and it's wonderful to live longer, healthier,

прекрасно е да се живее подолго, поздраво,

to have access to information, education,

да се има пристап до информации, образование, да се има можност за патување,

to be able to travel, to have freedom.

да се има слобода. Сето тоа е многу пожелно.

It's highly desirable.

However, this is not enough.

Сепак, ова не е доволно. Тие се само дополнителни, помошни услови.

Those are just auxiliary, help conditions.

The experience that translates everything is within the mind.

Сознанието што преведува се, е внатре, во умот.

So then, when we ask oneself

Па тогаш, да се прашаме, како да создадеме услови за среќата,

how to nurture the condition for happiness,

the inner conditions, and which are those which will undermine happiness.

внатрешни услови, и кои се оние кои ќе ни ја поткопаат среќата.

So then, this just needs to have some experience.

За ова треба да се има некои искуства.

We have to know from ourselves, there are certain states of mind

Треба и самите да знаеме, постојат одредени состојби на умот

that are conducive to this flourishing, to this well-being,

кои се погодни за ова просперирање, за оваа благосостојба.

what the Greeks called eudaimonia, flourishing.

како што Грците велат еуадаимониа, цутење.

There are some which are adverse to this well-being.

Постојат некои услови кои пак се штетни за оваа благосостојба.

And so, if we look from our own experience,

Така, ако гледаме од сопственото искуство,

anger, hatred, jealousy, arrogance,

гнев, омраза, љубомора, ароганција, опсесивна желба, лакомост,

obsessive desire, strong grasping,

they don't leave us in such a good state after we have experienced it.

не нè оставаат во добра состојба откако ќе ги доживееме.

And also, they are detrimental to others' happiness.

И, исто така, тие се штетни за среќата на другите.

So we may consider that the more those are invading our mind,

Па може да кажеме дека, колку повеќе ни навлегуваат во умот,

and, like a chain reaction,

и, како верижна реакција, толку повеќе се чувствуваме мизерно, се чувствуваме вознемирено.

the more we feel miserable, we feel tormented.

At the opposite, everyone knows deep within

Од друга страна, секој знае длабоко во себе, дека еден несебичен чин на великодушност,

that an act of selfless generosity,

if from the distance, without anyone knowing anything about it,

ако е од далеку, без никој да знае за тоа,

we could save a child's life, make someone happy.

можеме да спасиме детски живот, да направиме некого среќен.

We don't need the recognition. We don't need any gratitude.

Не ни е потребно призанание. Не ни е потребна никаква благодарност.

Just the mere fact of doing that

Самиот факт дека тоа сме го направиле, ja исполнува со чувство на адекватност нашата длабока природа.

fills such a sense of adequation with our deep nature.

And we would like to be like that all the time.

И ние би сакале да бидеме такви постојано.

So is that possible,

Па, дали е возможно, да го смениме начинот на постоење, да го трансформираме умот?

to change our way of being, to transform one's mind?

Aren't those negative emotions, or destructive emotions,

Зарем овие негативни емоции или деструктивни емоции,

inherent to the nature of mind?

не се својствени за природата на умот?

Is change possible in our emotions, in our traits, in our moods?

Дали е можна промена во нашите емоции, нашите особини, нашите расположенија?

For that we have to ask, what is the nature of mind?

За тоа треба да се запрашаме, каква е природата на умот?

And if we look from the experiential point of view,

И ако погледнеме од искуствена гледна точка,

there is a primary quality of consciousness

свеста има еден примарен квалитет

that's just the mere fact to be cognitive, to be aware.

а тоа е самиот факт да осознаваш, да бидеш свесен.

Consciousness is like a mirror that allows all images to rise on it.

Свеста е како огледало кое им овозможува на сите слики да се прикажат на него.

You can have ugly faces, beautiful faces in the mirror.

Може да имаме грди лица и убави лица во огледалото.

The mirror allows that, but the mirror is not tainted,

Огледалото го дозволува тоа, но огледалото не е извалкано,

is not modified, is not altered by those images.

не е модифицирано, не е изменето од тие слики.

Likewise, behind every single thought

Слично на тоа, зад секоја мисла стои гола свест, чиста свесност.

there is the bare consciousness, pure awareness.

This is the nature.

Таква ѝ е природата. Суштински, свеста не може да биде извалкана со омраза или љубомора бидејќи,

It cannot be tainted intrinsically with hatred or jealousy because then,

if it was always there --

тогаш, ако тие постојано се таму, како боја која го обзема целото платно --

like a dye that would permeate the whole cloth --

then it would be found all the time, somewhere.

тогаш ние би ги гледале (омразата и љубомората) цело време, некаде.

We know we're not always angry, always jealous, always generous.

Знаеме дека, не сме секогаш лути, секогаш љубоморни, секогаш великодушни.

So, because the basic fabric of consciousness

Значи, поради тоа што основниот материјал на свеста

is this pure cognitive quality that differentiates it from a stone,

е нејзиниот чист осознавачки квалитет, што ја разликува од каменот,

there is a possibility for change because all emotions are fleeting.

оттука постои можност за промена бидејќи сите емоции се минливи.

That is the ground for mind training.

Тоа е основата за вежбање на умот.

Mind training is based on the idea that two opposite mental factors

Вежбањето на умот се заснова на идејата дека два спротивни ментални фактори

cannot happen at the same time.

неможат да се случат во исто време.

You could go from love to hate.

Може да се премине од љубов во омраза

But you cannot, at the same time, toward the same object,

Но неможе, во истовреме, на истиот предмет,

the same person, want to harm and want to do good.

на истото лице, да му посакувате и зло и добро.

You cannot, in the same gesture, shake hand and give a blow.

Неможете со еден гест на раката и да се ракувате и да удирате шлаканица.

So, there are natural antidotes to emotions

Значи, има природни противотрови за емоциите

that are destructive to our inner well-being.

кои се деструктивни за нашата внатрешна благосостојба.

So that's the way to proceed.

Тоа е начин како да се продолжи. Радост наспроти љубомора.

Rejoicing compared to jealousy.

A kind of sense of inner freedom

Еден вид на чувство на внатрешна слобода, како спротивност на голема лакомост и опсесија.

as opposite to intense grasping and obsession.

Benevolence, loving kindness against hatred.

Добродушност, добрина против омразата.

But, of course, each emotion then would need a particular antidote.

Но, секако, за секоја емоција тогаш ќе треба соодветен противотров.

Another way is to try to find a general antidote to all emotions,

Или пак да се најде универзален противотров за сите емоции,

and that's by looking at the very nature.

со помош на набљудување на самата природа.

Usually, when we feel annoyed, hatred or upset with someone,

Обично, кога чувствуваме лутина, омраза или сме вознемирени од некого,

or obsessed with something,

или опседнати со нешто, умот одново и одново се враќа кон тој предмет.

the mind goes again and again to that object.

Each time it goes to the object,

Со секое навраќање на предметот, се зајакнува опседнатоста или лутината.

it reinforces that obsession or that annoyance.

So then, it's a self-perpetuating process.

Тоа е само-одржувачки процес.

So what we need to look for now is,

Што значи дека сега, наместо да гледаме надвор, почнуваме да гледаме внатре.

instead of looking outward, we look inward.

Look at anger itself.

Погледнете во самиот гнев.

It looks very menacing,

like a billowing monsoon cloud or thunderstorm.

Изгледа многу застрашувачки, како некој тежок монсунски облак или грмотевица.

We think we could sit on the cloud,

Мислиме дека може да седнеме на облакот - но ако отидеме таму, ќе видиме дека тоа е само магла.

but if you go there, it's just mist.

Likewise, if you look at the thought of anger,

Слично ако погледнеме во мислата на гневот,

it will vanish like frost under the morning sun.

ќе исчезне како роса пред утринско сонце.

If you do this again and again, the propensity,

Ако го правите ова одново и одново, склоноста,

the tendencies for anger to arise again

тенденцијата за гневот повторно да се појави,

will be less and less each time you dissolve it.

ќе биде помала и помала секој пат кога ќе му погледнете во очи.

And, at the end, although it may rise,

И, на крајот, иако може да се појави, тој само ќе ви прелета во умот,

it will just cross the mind,

like a bird crossing the sky without leaving any track.

како птица која прелетува на небото без да остави никаков траг.

So this is the principal of mind training.

Ова е приципот на вежбање на умот.

Now, it takes time,

За тоа е потребно време, бидејќи било потребно време за сите оние грешки во нашиот ум,

because it took time for all those faults in our mind, the tendencies, to build up,

и тенденции, да се наталожат, па ќе треба време и да се ослободиме од нив.

so it will take time to unfold them as well.

But that's the only way to go.

Но тоа е единствениот начин.

Mind transformation -- that is the very meaning of meditation.

Трансформирање на умот - тоа е во основата на медитирањето.

It means familiarization with a new way of being,

Тоа значи запознавање со нов начин на постоење,

new way of perceiving things,

нов начин на восприемање на нештата, што е повеќе во согласност со реалноста,

which is more in adequation with reality,

with interdependence, with the stream and continuous transformation,

со меѓусебната поврзаност, со текот и континуираната трансформација,

which our being and our consciousness is.

а што всушност е нашето битие и свесност.

So, the interface with cognitive science,

Поврзаноста со когнитивната наука,

since we need to come to that, it was, I suppose, the subject of --

бидејќи доаѓаме до тоа, а и беше предметот

we have to deal in such a short time -- with brain plasticity.

кој треба да го разгледаме за ова кратко време,

и пластичноста на умот. Мозокот се мислеше дека е помалку или повеќе непроменлив.

The brain was thought to be more or less fixed.

All the nominal connections, in numbers and quantities,

Сите номинална врски, со бројки и количини, се веруваше

were thought, until the last 20 years,

до пред 20 години, се помалку или повеќе фиксни кога ќе станеме возрасни.

to be more or less fixed when we reached adult age.

Now, recently, it has been found that it can change a lot.

Сега, во најново време се откри дека мозокот може многу да се менува.

A violinist, as we heard, who has done 10,000 hours of violin practice,

Кај виолинист, како што слушнавме, со над 10,000 часови вежбање,

some area that controls the movements of fingers in the brain changes a lot,

некои делови од мозокот кои се одговорни за контрола на движење на прстите се промениле значително,

increasing reinforcement of the synaptic connections.

со зајакнување на синаптичките врски.

So can we do that with human qualities?

Па, можеме ли истото да го направиме со човечките квалитети?

With loving kindness, with patience, with openness?

Со добрината, со трпеливоста, со отвореноста?

So that's what those great meditators have been doing.

Токму тоа го прават големите медитанти.

Some of them who came to the labs,

Некои од нив кои дојдоа во лабораториите во Медисон, Висконсин или во Беркли,

like in Madison, Wisconsin, or in Berkeley,

did 20 to 40,000 hours of meditation.

имаат медитирано 20 до 40 илјади часови.

They do, like, three years' retreat, where they do meditate 12 hours a day.

Се повлекуваат 3 години и медитираат по 12 часа дневно.

And then, the rest of their life, they will do three or four hours a day.

А потоа, до крајот на животот медитираат по три часа секој ден.

They are real Olympic champions of mind training.

Тие се вистински Олимписки шампиони во тренирање на умот.

(Laughter)

(Смеа)

This is the place where the meditators -- you can see it's kind of inspiring.

Ова е место каде медитираат -- може да видите дека е инспиративно.

Now, here with 256 electrodes.

И овде со 256 електроди.

(Смеа)

(Laughter)

So what did they find?

Па, што открија? Се разбира истата работа.

Of course, same thing.

The scientific embargo --

Научното ембарго - ако некогаш биде испратен до списанието “Природа“

a paper has been submitted to "Nature," hopefully, it will be accepted.

да се надеваме дека ќе биде прифатено.

It deals with the state of compassion, unconditional compassion.

Се бави со состојбата на сочувствувањето, на безусловно сочувствување.

We asked meditators, who have been doing that for years and years,

Баравме од медитантите, кои ова го правеа со години и години,

to put their mind in a state where there's nothing but loving kindness,

да го стават умот во состојба во која нема ништо друго освен добрина,

total availability to sentient being.

целосна достапност до сочувствителното битие.

Of course, during the training, we do that with objects.

Се разбира, за време на вежбите, го правиме тоа со предмети.

We think of people suffering, of people we love,

Мислиме на луѓе кои страдаат, мислиме на луѓе кои ги сакаме,

but at some point, it can be a state which is all pervading.

но на моменти тоа може да биде состојба која целосно обзема,

Here is the preliminary result,

Еве го прелиминарниот резултат, кој што може да го покажам затоа што веќе е објавен.

which I can show because it's already been shown.

The bell curve shows 150 controls,

Кривата покажува 150 контролни субјекти, и она што се разгледуваше

and what is being looked at

is the difference between the right and the left frontal lobe.

е разликата помеѓу десниот и левиот фронтален лобус.

In very short, people who have more activity

Накратко, луѓето кои имаат поголема активност во десната страна од префронталниот кортекс

in the right side of the prefrontal cortex

are more depressed, withdrawn.

се повеќе депресивни, повлечени. Немаат многу позитивен афект (расположение).

They don't describe a lot of positive affect.

It's the opposite on the left side:

Сосема спротивно од левата страна: поголема склоност кон алтруизам,

more tendency to altruism,

to happiness, to express, and curiosity and so forth.

кон среќа, изразување, љубопитност и така натаму.

So there's a basic line for people. And also, it can be changed.

Значи постои еда основна линија за луѓето. Која исто така може и да се промени.

If you see a comic movie, you go off to the left side.

Ако гледате комедија, одите на левата страна.

If you are happy about something, you'll go more to the left side.

Ако сте среќни за нешто, ќе одите уште повеќе на левата страна.

Ако имате напад на депресија , тогаш сте на десната страна.

If you have a bout of depression, you'll go to the right side.

Here, the -0.5 is the full standard deviation

Тука -0.5 е вкупната стандардна девијација

of a meditator who meditated on compassion.

на медитантот кој медитирал на сочувствување.

It's something that is totally out of the bell curve.

Тоа е нешто што е сосема надвор од кривата.

So, I've no time to go into all the different scientific results.

Немаме време да одиме попрецизно во различните научни резултати.

Hopefully, they will come.

Се надеваме наскоро ќе дојдат.

But they found that -- this is after three and a half hours

Но открија дека - ова е после три и пол часа во магнетна резонанца,

in an fMRI,

it's like coming out of a space ship.

тоа е како да излегувате од вселенски брод.

Also, it has been shown in other labs --

Исто така, тоа беше докажано и во други лаборатории -

for instance, Paul Ekman's labs in Berkeley --

на пример, лабораторијата на Пол Екман во Беркли -

that some meditators are able, also,

дека некои медитанти се способни,

to control their emotional response more than it could be thought.

да ги контролираат нивните емоции повеќе од што може да се замисли.

Like the startle experiments, for example.

Како експериментите на изненадување/преплашување на пример.

If you sit a guy on a chair

Ако седнете човек на стол со сите овие апарати кои ги мерат физиолошките параметри,

with all this apparatus measuring your physiology,

and there's kind of a bomb that goes off,

и одеднаш се активира некоја бомба, тогаш тоа е толку инстинктивна реакција,

it's such an instinctive response that,

in 20 years, they never saw anyone who would not jump.

што во 20 години не сретнале човек кој не скокнал од вџашеност.

Some meditators, without trying to stop it,

Некои медитанти, без да се обидуваат да го запрат тоа,

but simply by being completely open,

туку едноставно со тоа што се целосно отворени,

thinking that that bang is just going to be a small event like a shooting star,

мислејќи дека тој пукот ќе биде само мала појава како паѓање на ѕвезда,

they are able not to move at all.

тие се способни воопшто да не мрднат.

So the whole point of that is not, sort of, to make, like,

Целата поента не е да се прават

a circus thing of showing exceptional beings who can jump, or whatever.

циркузантски работи за луѓе кои може да скокнат или да направат нешто чудно.

It's more to say that mind training matters.

Туку целта е да се покаже дека вежбањето на умот е важно. Дека тоа не е само луксуз.

That this is not just a luxury.

This is not a supplementary vitamin for the soul.

Тоа не е витамински додаток за душата.

This is something that's going to determine

Тоа е нешто што ќе го одредува квалитетот на секој момент од нашите животи.

the quality of every instant of our lives.

We are ready to spend 15 years achieving education.

Спремни сме да потрошиме 15 години да стекнеме образование.

We love to do jogging, fitness.

Сакаме џогирање и фитнес.

We do all kinds of things to remain beautiful.

Правиме секакви работи за да останеме убави.

Yet, we spend surprisingly little time taking care of what matters most --

Од друга страна, трошиме изненадувачки малку време за она што значи најмногу -

the way our mind functions --

начинот на кој функционира нашиот ум -

which, again, is the ultimate thing

кој пак, е најважниот одредник за квалитетот на нашето искуство.

that determines the quality of our experience.

Now, compassion is supposed to be put in action.

Сега, нашето сочувствување треба да го ставиме во акција.

That's what we try to do in different places.

Тоа е она што се обидувавме да го направиме на различни места.

Just this one example is worth a lot of work.

И само овој резултат заслужува многу работа.

This lady with bone TB, left alone in a tent,

Оваа жена со туберкулоза на коските, оставена сама во шатор, само се чекаше да умре со својата ќерка.

was going to die with her only daughter.

One year later, how she is.

Но после една година, еве како е таа..

Different schools and clinics we've been doing in Tibet.

Различни школи и клиники правиме на Тибет.

And just, I leave you with the beauty of those looks

И само ќе ве оставам со убавината на овие погледи,

that tells more about happiness than I could ever say.

кои кажуваат повеќе за среќата многу повеќе отколку што јас некогаш ќе можам да кажам.

(Laughter)

И скокачките свештеници од Тибет.

And jumping monks of Tibet.

(Laughter)

(Смеа)

Flying monks.

Летечки свештеници.

Многу ви благодарам.

Thank you very much.