The habits of happiness | Matthieu Ricard

2,718,777 views ・ 2008-04-15

TED


भिडियो प्ले गर्नको लागि तलको अंग्रेजी उपशीर्षकहरूमा डबल-क्लिक गर्नुहोस्।

Translator: Guhanath Paudel गुहनाथ पौडेल Reviewer: Deepak Basyal
00:12
So, I guess it is a result of globalization
0
12531
4015
अँ, त, यसलाई विश्वव्यापीकरणको कमाल नै मान्नुपर्छ कि,
00:16
that you can find Coca-Cola tins on top of Everest
1
16570
3604
सगरमाथाको शिखरमा कोकाकोलाको टिन फेला पर्छ
अनि मन्टेर्ये (न्युयोर्क)मा बौध्दभिक्षु
00:20
and a Buddhist monk in Monterey.
2
20198
1938
(हाँसोको लहर)
00:22
(Laughter)
3
22160
2374
अनि म दुई दिन अघि मात्र हिमालयको फेदीबाट अाइपुगेको
00:25
And so I just came, two days ago, from the Himalayas
4
25040
5095
तपाईको न्यानो निमन्त्रणामा
00:30
to your kind invitation.
5
30159
1420
00:31
So I would like to invite you, also, for a while, to the Himalayas themselves.
6
31603
4129
तपाईहरूलाई हिमालयतिरै स्वागत गर्न चाहन्छु एकैछिनलाई भए पनि
जहाँ ध्यानगरेर बस्ने मान्छेहरू र मजस्ता
00:37
And to show the place where meditators, like me,
7
37257
6093
00:43
who began with being a molecular biologist in Pasteur Institute,
8
43374
3972
पाश्चर अध्ययन संस्थामा सूक्ष्मअणु जीववैज्ञानिक भएका मान्छेहरू प्रवेश गर्छन्
00:47
and found their way to the mountains.
9
47370
2254
र पहाडतिर आफ्नो गन्तव्य फेला पार्छन्
00:51
So these are a few images I was lucky to take and be there.
10
51811
5000
यहाँ त्यस्ता दृश्यहरू छन् जहाँ पुग्न र चित्र लिन पाएकोमा आफू भाग्यमानी सम्झन्छु
00:58
There's Mount Kailash in Eastern Tibet -- wonderful setting.
11
58871
4897
कैलाश पर्वत, पूर्वी तिब्बतको अद्भूत दृश्य
यो मार्लोबोरोको देश भैहाल्यो
01:04
This is from Marlboro country.
12
64160
1976
(हाँसोको लहर)
01:06
(Laughter)
13
66160
5369
01:11
This is a turquoise lake.
14
71553
1502
यो चाहीँ नीलाभमणिको ताल
01:13
A meditator.
15
73925
1235
ध्यानमा आसन जमाएको
पूर्वी तिब्बतको कुनै ठाउँ, वर्षभरिको सबैभन्दा गर्मी दिन, अगस्ट १ मा
01:16
This is the hottest day of the year somewhere in Eastern Tibet, on August 1.
16
76033
5103
रात हुनु अघि डेरा जमाउने तरखरमा तिब्बती मित्रले भने– हामी
01:21
And the night before, we camped, and my Tibetan friends said,
17
81160
4976
“आज राती खुला आकाशमुनि सुत्नेछौं"
01:26
"We are going to sleep outside."
18
86160
1581
01:28
And I said, "Why? We have enough space in the tent."
19
88421
2587
“किन? पालमुनि प्रशस्तै ठाउँ छ त’ मैले भनें
“यो गृष्मऋतु हो’ उनले भने
01:31
They said, "Yes, but it's summertime."
20
91032
1824
01:32
(Laughter)
21
92880
1669
(हाँसोको लहर)
01:37
So now, we are going to speak of happiness.
22
97455
2681
अँ, हामी सुखको बारेमा कुरा गर्न लागेका हौ
फ्रान्सेली भएको नाताले मैले यो भन्नैपर्ने हुन्छ
01:40
As a Frenchman, I must say
23
100160
2795
01:42
that there are a lot of French intellectuals
24
102979
2048
धेरै नै फ्रान्सेली बुध्दिजीवीहरू
सुख भन्ने कुरोलाई कुनै रुचिको विषय मान्दैनन्
01:45
that think happiness is not at all interesting.
25
105051
3061
(हाँसोको लहर)
01:48
(Laughter)
26
108136
1000
मैले भर्खरै मात्र सुखको बारेमा लेख लेखेको, ठूलो विवाद खडा भयो
01:49
I just wrote an essay on happiness, and there was a controversy.
27
109160
3525
01:52
And someone wrote an article saying,
28
112709
2251
कसैले लेख लेखेरै भने -
01:54
"Don't impose on us the dirty work of happiness."
29
114984
3026
“सुखजस्तो फोहोरी शब्द हामीमाथि नथोपर्नुहोला”
(हाँसोको लहर)
01:58
(Laughter)
30
118034
1102
सुखसँग हामीलाई मतलव छैन, हामीलाई अभिलाषामा नै जिउनु छ
01:59
"We don't care about being happy. We need to live with passion.
31
119160
4206
02:03
We like the ups and downs of life.
32
123390
2351
हामीलाई जीवनमा उतारचढाव नै प्यारो,
02:05
We like our suffering because it's so good when it ceases for a while."
33
125765
3442
जीवनमा आउने दुःख नै प्यारो छ किनकि जब एकछिन यो कम हुन्छ अनि गजब हुन्छ
(हाँसोको लहर)
02:09
(Laughter)
34
129231
3571
हिमालयमा रहेको मेरो कुटीको बार्दलीबाट देखिने यो दृश्य
02:13
This is what I see from the balcony of my hermitage in the Himalayas.
35
133160
4470
त्यहाँबाट दुईमीटरभन्दा टाढा छैन यहाँहरू सबैलाई जुनसुकै वेला पनि स्वागत छ
02:18
It's about two meters by three, and you are all welcome any time.
36
138160
3379
02:21
(Laughter)
37
141563
2208
(हाँसोको लहर)
02:23
Now, let's come to happiness or well-being.
38
143795
3462
अव हामी खुशी अथवा सर्वकल्याणतिर लागौं
02:28
And first of all, you know, despite what the French intellectuals say,
39
148781
4355
सर्वप्रथम त फ्रान्सेली विद्वानहरूले जे भने पनि,
थाहै छ, एकाविहानै कोही पनि आज दिनभर
02:33
it seems that no one wakes up in the morning thinking,
40
153160
3430
02:36
"May I suffer the whole day?"
41
156614
1522
खुबै दुख पाइयोस् भन्दै उठ्ला र?
(हाँसोको लहर)
02:38
(Laughter)
42
158160
1335
02:39
Which means that somehow, consciously or not,
43
159519
4617
यसको मतलव चेतनामा वा अचेतनमा
प्रत्यक्ष वा परोक्ष, लामो वा छोटो समयमा
02:44
directly or indirectly, in the short or the long term,
44
164160
4349
02:48
whatever we do, whatever we hope, whatever we dream --
45
168533
4502
हामीले जे गरे पनि, जस्तो आश गरे पनि र जस्तो सपना देखे पनि
प्रकारान्तरले सुख अथवा सर्वकल्याणकै अथाह एवं गहीरो चाहना नै हो
02:53
somehow, is related to a deep, profound desire for well-being or happiness.
46
173059
5806
पास्कल भन्थे - आफैं झुण्डिन लागेको व्यक्ति पनि
03:00
As Pascal said, even the one who hangs himself,
47
180088
3417
03:03
somehow, is looking for cessation of suffering.
48
183529
4254
अन्ततः दुःखबाट मुक्ति पाउने उपायमा लागेर नै हो ।
03:08
He finds no other way.
49
188593
1575
उसले यो बाहेक अरू उपाय नै देखेन”
03:11
But then, if you look in the literature, East and West,
50
191358
3287
हामीले पूर्व र पश्चिमका साहित्य हेर्ने हो भने पनि
03:14
you can find incredible diversity of definition of happiness.
51
194669
4922
हामी सुखको परिभाषामा आश्चर्यजनक विविधता पाउँछौं
03:19
Some people say, I only believed in remembering the past,
52
199615
4521
क्वै भन्छन् वितेका पुराना कुरा सम्झनु नै सुख हो
भविष्यको कल्पनामा, वर्तमानमा त हुँदै हैन
03:24
imagining the future, never the present.
53
204160
1976
03:26
Some people say happiness is right now;
54
206617
2913
कोही भन्लान् वर्तमान समयमा नै सुख छ
03:29
it's the quality of the freshness of the present moment.
55
209554
2895
वर्तमान समय मिठासको पार नै हो त !
03:33
And that led Henri Bergson, the French philosopher, to say,
56
213842
3837
हुँदाहुँदै फ्रान्सका दार्शनिक हेनरी बर्गसनले भने
03:37
"All the great thinkers of humanity have left happiness in the vague
57
217703
3855
“संसारका ठूला मानवतावादी चिन्तकले सुखलाई अस्पष्टै बनाएर छाडे
03:41
so that each of them could define their own terms."
58
221582
3578
किनभने हरेकले आ–आफ्नै परिभाषा दिन्छन्
अनि, जीवनमा यो दोस्रो नम्बरमा पर्ने चासोको विषय भए त ठिकै थियो
03:46
Well, that would be fine if it was just a secondary preoccupation in life.
59
226160
5000
03:51
But now, if it is something that is going to determine
60
231953
2977
यदि यो पक्कापक्की नै गर्नुपर्ने विषय बन्दैछ भने
03:54
the quality of every instant of our life,
61
234954
2777
हाम्रो जीवनको हरेक क्षणको उत्कृष्ट स्वरूप
03:57
then we better know what it is, have some clearer idea.
62
237755
3995
यसको स्पष्ट अवधारणा के हो त्यो जान्नु नै राम्रो हुन्छ
04:02
And probably, the fact that we don't know that is why, so often,
63
242834
5302
अनि संभवतः, धेरै समयसम्म हामी यो कुरो जान्दैनौं
लाग्छ, सुखको खोजीमा छौं, तर उल्टोतिर दौडिरहेछौं
04:08
although we seek happiness, it seems we turn our back to it.
64
248160
3265
04:11
Although we want to avoid suffering,
65
251449
1795
दुःखसँग छुटकारा चाहन्छौं,
लाग्छ, हरबखत यसैको पछि कुदिरहेका छौं
04:13
it seems we are running somewhat towards it.
66
253268
2136
04:16
And that can also come from some kind of confusions.
67
256349
3015
अनि एकदिन एक प्रकारको अनिश्चयमा पुग्छौं
सबैलाई चाहिएको एउटै मात्र कुरो सुख र आनन्द हो
04:20
One of the most common ones is happiness and pleasure.
68
260160
3570
04:23
But if you look at the characteristics of those two,
69
263754
3982
तर यी दुइको स्वभाव हेर्ने हो भने
04:27
pleasure is contingent upon time, upon its object,
70
267760
5238
आनन्द भनेको समय अनि वस्तुमा निर्भर रहने कुरा हो
ठाउँ विशेषमा
04:33
upon the place.
71
273022
1398
एक प्रकारको स्वभावमा परिवर्तन
04:35
It is something that -- changes of nature.
72
275160
4000
सुन्दर चकलेटी केक : पहिलो गाँस साह्रै नै स्वादिष्ट
04:40
Beautiful chocolate cake: first serving is delicious,
73
280160
3557
04:43
second one not so much, then we feel disgust.
74
283741
2977
दोस्रो त्यति होइन, अनि पछिपछिको त निल्नै गाह्रो ।
04:46
(Laughter)
75
286742
2775
(हाँसोको लहर)
04:49
That's the nature of things.
76
289541
1523
वस्तुको स्वभावै त्यस्तो हो
हामी त्यसै वाक्क हुन्छौं
04:51
We get tired.
77
291088
1200
म बाख संगीतको भक्तनै थिएँ
04:53
I used to be a fan of Bach.
78
293160
2280
04:55
I used to play it on the guitar, you know.
79
295464
2001
थाहै छ यसलाई म गितारमा आफैं बजाउँथैं
04:57
I can hear it two, three, five times.
80
297489
1809
दुइ, तीन वा पाँचपटकसम्म सुन्थें ।
चौवीसै घन्टा सुने वाक्क लाग्थ्यो होला
04:59
If I had to hear it 24 hours, non-stop, it might be very tiring.
81
299322
4512
05:04
If you are feeling very cold, you come near a fire, it's so wonderful.
82
304422
3790
साह्रै जाडो भएको वेला आगोको नजीकै पुग्न पाए कति रमाइलो
05:08
After some moments, you just go a little back,
83
308603
2149
एकै छिन तापेपछि अलि पछि हटिन्छ
05:10
and then it starts burning.
84
310776
1321
त्यस पछि त पोल्न नै थाल्छ
05:12
It sort of uses itself as you experience it.
85
312803
3513
यो उपयोगिता अनुभव गरेकै हो
फेरि कुरो के भने नि ! हामी आफैंले अनुभव गरेको हो
05:19
And also, again, it can -- also, it's something that you --
86
319160
3976
बाहिरबाट कसैले हेरेर बताइदिएको होइन
05:23
it is not something that is radiating outside.
87
323160
2191
05:25
Like, you can feel intense pleasure
88
325375
2266
कि तपाईं चरम आनन्द मानिरहनुभएको छ,
05:27
and some others around you can be suffering a lot.
89
327665
2950
तपाई वरिपरिका अरू अत्यन्त दुःख मानिरहेका छन्
अनि त्यसको पछि के होला त ?
05:32
Now, what, then, will be happiness?
90
332314
2822
सुख, यो शब्द अलि विस्तृत छ, एकछिन आनन्दको वारेमा कुरा गरौं
05:35
And happiness, of course, is such a vague word, so let's say well-being.
91
335160
3882
05:41
And so, I think the best definition, according to the Buddhist view,
92
341572
4328
मेरो विचारमा, बौद्ध दृष्टिमा सबभन्दा राम्रो परिभाषा,
05:45
is that well-being is not just a mere pleasurable sensation.
93
345924
5554
सुख भनेको सांसारिक भोगविलासबाट पाइने सन्तुष्टि मात्र होइन
यो त धीरता र पूर्णताको गहीरो आभाष हो
05:53
It is a deep sense of serenity and fulfillment.
94
353310
3898
वास्तवमा नै सर्वत्र व्याप्त अवस्था
05:59
A state that actually pervades
95
359201
6356
06:05
and underlies all emotional states,
96
365581
3721
सबै भावनात्मक अवस्थालाई रेखाङ्कित गर्न सक्ने
आफ्नो मार्गमा आउने सबै सुख र दुःख
06:09
and all the joys and sorrows that can come one's way.
97
369326
2865
06:13
For you, that might be surprising.
98
373648
2123
कसैको लागि यो अप्रत्यासित पनि हुनसक्छ
06:15
Can we have this kind of well-being while being sad?
99
375795
2857
आफैंलाई दिक्दार लाग्दा आनन्दी भावना आउछहोला त
06:19
In a way, why not?
100
379367
1267
एक प्रकारले भन्दा, किन नहुनु?
06:21
Because we are speaking of a different level.
101
381403
2757
किनकि हामी विभिन्न तहबाट बोलिरहेछौं।
किनारतिर आइरहेका लहरहरूमा दृष्टि दिऊँ त !
06:27
Look at the waves coming near the shore.
102
387160
2892
लहरको तल पीँधमा हुनुहुन्छ भने तपाईं ठोकिनुहुन्छ
06:31
When you are at the bottom of the wave, you hit the bottom.
103
391080
2811
ठोस चट्टानमा तपाई ठोकिनुहुन्छ
06:35
You hit the solid rock.
104
395040
1721
06:36
When you are surfing on the top, you are all elated.
105
396785
2645
तपाईं सतहमा तैरिरहेको हुनुहुन्छ भने
06:39
So you go from elation to depression -- there's no depth.
106
399454
2887
प्रफुल्ल हुँदाहुँदै उदास भैसक्नुहुनेछ गहिराइको अभावले
06:43
Now, if you look at the high sea,
107
403779
3142
यदि तपाईले विशाल समुद्रलाई हेर्ने हो भने
06:46
there might be beautiful, calm ocean, like a mirror.
108
406945
3423
ऐनाजस्तै शान्त, सुन्दर सागर देख्न सक्नुहुनेछ
06:50
There might be storms,
109
410693
2122
त्यहाँ आँधीबेह्री आउन सक्छ
06:52
but the depth of the ocean is still there, unchanged.
110
412839
4330
तर समुद्रको गहिराइ शान्त छ, हलचलबिनाको
06:58
So now, how is that?
111
418669
1467
उसोभए, यो कस्तो छ त ?
यो क्षणभङ्गूर भावना वा संवेदनारहित यथास्थितिको अवस्था हुनेछ
07:00
It can only be a state of being, not just a fleeting emotion, sensation.
112
420160
4741
07:04
Even joy -- that can be the spring of happiness.
113
424925
3746
अनि हर्ष – यो त खुशीको झर्ना हुनेछ
07:08
But there's also wicked joy, you can rejoice in someone's suffering.
114
428695
3530
तर यहाँ अपवित्र खुशी पनि हुनसक्छ, तपाइलाई कसैको दुःखमा रमाइलो लाग्नसक्छ
07:13
So how do we proceed in our quest for happiness?
115
433597
3333
उसो भए हामी खुशीको खोजीमा कसरी बाटो लाग्ने त?
धेरैजसो हामी बाहिरी संसारलाई हेर्दछौं
07:18
Very often, we look outside.
116
438125
2952
07:21
We think that if we could gather this and that, all the conditions,
117
441770
4304
यो त्यो ऊ सबै संग्रह गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने इच्छा गर्दछौं
हामी यसो पनि भन्ने गर्छौं – “हरेकलाई सुखी हुनको लागि
07:26
something that we say, "Everything to be happy --
118
446098
3038
हरेक कुरा सुखले भरिएको पनि त हुनुपर्छ ।”
07:29
to have everything to be happy."
119
449160
2256
07:31
That very sentence already reveals the doom, destruction of happiness.
120
451440
4416
हो यही वाक्यले नै बर्बाद पार्छ, सुखको विनास
07:35
To have everything.
121
455880
1255
सबै कुरा पुग्नु ?
केही कुरा भुल्यौं भने पनि ग्वार्ल्याम्मै ढल्छ
07:37
If we miss something, it collapses.
122
457159
2223
07:40
And also, when things go wrong, we try to fix the outside so much,
123
460985
3799
अनि आफूले भनेजस्तो नभएमा, यसलाई ठीक पार्न बाहिरतिर खूव लाग्छौं
07:44
but our control of the outer world is limited,
124
464808
5512
बाहिरी संसारमा हाम्रो पकड एकदमै सीमित छ
07:50
temporary, and often, illusory.
125
470344
2865
क्षणिक अनि धेरैजसो अवास्तविक पनि
त्यसकारणले भित्री अवस्थालाई हेरौं
07:54
So now, look at inner conditions.
126
474263
2961
तिनीहरू अचम्मलाग्दा छैनन् र?
07:57
Aren't they stronger?
127
477248
1401
07:58
Isn't it the mind that translates
128
478673
2765
मनले नै व्याख्या गर्ने होइन र
08:01
the outer condition into happiness and suffering?
129
481462
2489
बाहिरका परिस्थिति दुःख दिने र सुख दिने छन् भनेर
अनि यो अचम्म भएन त ?
08:04
And isn't that stronger?
130
484308
1828
हामी अनुभव गरेर नै भन्न सक्छौं
08:06
We know, by experience,
131
486160
1749
08:07
that we can be what we call "a little paradise,"
132
487933
3334
यो ‘सानो स्वर्ग नै’ हुनेछ भनेर
भित्री मनले पूरै दुःखी भए पनि ।
08:11
and yet, be completely unhappy within.
133
491291
3009
दलाइ लामा कुनै बखत पोर्चुगलमा हुनुहुन्थ्यो
08:16
The Dalai Lama was once in Portugal,
134
496160
2188
08:18
and there was a lot of construction going on everywhere.
135
498372
2764
त्यो समयमा जताततै धमाधम निर्माणको काम हुँदै थियो
एक साँझ उहाँले भन्नुभयो हेर तिमीहरू जताततै नयाँ घर बनाउँदै छौ
08:21
So one evening, he said, "Look, you are doing all these things,
136
501160
3000
आफूभित्रै पनि केही बनाउन सके राम्रो हुने थिएन होला र?
08:24
but isn't it nice, also, to build something within?"
137
504184
2952
यसको अभावमा तिम्रो अत्याधुनिक कोठा छ
08:27
And he said, "[Without] that -- even if you get a high-tech flat
138
507160
4976
सुपर मडर्न आरामदायी घरको १०० औं तलामा
08:32
on the 100th floor of a super-modern and comfortable building,
139
512160
5250
08:37
if you are deeply unhappy within,
140
517434
1702
तर त्यसभित्र तिमी सुखी छैनौ भने,
तिमी हामफाल्नको लागि झ्याल मात्र खोज्न लागेका हुनेछौ
08:39
all you are going to look for is a window from which to jump."
141
519160
3000
08:44
So now, at the opposite,
142
524610
1526
यसको विपरीत हामीले
कठिन परिस्थितिमा रहेका मानिसहरू देखेका छौं
08:46
we know a lot of people who, in very difficult circumstances,
143
526160
4436
08:50
manage to keep serenity, inner strength, inner freedom, confidence.
144
530620
5371
शान्ति, आन्तरिक शक्ति, बल र आत्मविश्वाससँग बसेका छन्
यदि आन्तरिक स्थिति बलियो छ भने
08:57
So now, if the inner conditions are stronger --
145
537160
2239
08:59
of course, the outer conditions do influence,
146
539423
2623
हो, बाहिरी परिस्थितिले पनि प्रभाव त पार्छ नै
ठूलो कुरा त दीर्घ जीवन, सुस्वास्थ्य
09:02
and it's wonderful to live longer, healthier,
147
542070
3584
09:05
to have access to information, education,
148
545678
2793
सूचना र सञ्चारको प्रवाह, शिक्षा
09:08
to be able to travel, to have freedom.
149
548495
1953
यात्रा गर्न सक्ने सामर्थ्य, स्वतन्त्रता
यिनीहरू ठूला आकांक्षाहरू हुन्
09:11
It's highly desirable.
150
551169
2496
09:13
However, this is not enough.
151
553689
1559
तर यति नै पर्याप्त भने होइनन्
यिनीहरू त सहायक परिस्थिति मात्र हुन्
09:15
Those are just auxiliary, help conditions.
152
555272
4336
09:20
The experience that translates everything is within the mind.
153
560463
3479
हरेक घटनालाई एकअर्कामा रूपान्तर गर्ने त मन नै हो
09:24
So then, when we ask oneself
154
564643
1685
अनि हामीले आफैंलाई सुखको अवस्थालाई
09:26
how to nurture the condition for happiness,
155
566352
4380
कसरी बढाउँदै लाने भनेर सोध्दा
09:30
the inner conditions, and which are those which will undermine happiness.
156
570756
5444
आन्तरिक अवस्था, सुखलाई कमजोर पार्दै कसले लगिरहेको छ
09:36
So then, this just needs to have some experience.
157
576968
2976
भन्ने बुझ्न अनुभवको ज्यादै आवश्यकता पर्दछ ।
09:40
We have to know from ourselves, there are certain states of mind
158
580349
3055
हामी आफैले चित्तको खास खास अवस्था छ भन्ने बुझ्नु जरूरी छ ।
09:43
that are conducive to this flourishing, to this well-being,
159
583428
3309
आनन्दको बाटोमा क्रमशः लाग्न अनुकूल छ
09:46
what the Greeks called eudaimonia, flourishing.
160
586761
2589
यसलाई ग्रीकहरूले फल्दोफुल्दो ‘सुख’ eudaimonia भने
यस्तो खाले आनन्दको प्रतिकूल व्यक्तिहरू पनि छन्
09:51
There are some which are adverse to this well-being.
161
591048
3668
09:55
And so, if we look from our own experience,
162
595905
3559
हामीले आफ्नै अनुभवले हेर्ने हो भने पनि
09:59
anger, hatred, jealousy, arrogance,
163
599488
4209
क्रोध, घृणा, ईर्ष्या, अज्ञानता, अत्यधिक आशक्ति,
10:03
obsessive desire, strong grasping,
164
603721
4765
लोभको कुण्ड, हामीले जतिसुकै अनुभव गरे पनि
10:08
they don't leave us in such a good state after we have experienced it.
165
608510
3753
यिनीहरू भने सजिलै छाड्नेवाला छैनन्
10:12
And also, they are detrimental to others' happiness.
166
612857
3000
यिनीहरू अरूको सुखको लागि हानिकारक नै छन्
यिनीहरूले हाम्रो चित्तमा जतिजति आक्रमण गर्दै जान्छन्
10:17
So we may consider that the more those are invading our mind,
167
617160
4686
10:21
and, like a chain reaction,
168
621870
1651
शृंखलाबद्धरूपमा
10:23
the more we feel miserable, we feel tormented.
169
623545
3233
त्यति नै हामी आफूलाई उत्पीडित र निरीह पाउँछौं ।
10:27
At the opposite, everyone knows deep within
170
627699
3550
यसको विपरीत, जोसुकै आफ्नो भित्र गहीरोसँग नियाल्न सक्छ
स्वार्थरहित उदारतापूर्वकको काम
10:31
that an act of selfless generosity,
171
631273
2199
10:33
if from the distance, without anyone knowing anything about it,
172
633496
4285
टाढैबाट भए पनि कसैले कसैलाई नचिनिकन नै पनि
10:37
we could save a child's life, make someone happy.
173
637805
4202
बालकको जिन्दगी बचाउन, कसैलाई सुखी पार्न हामी सक्छौँ
हामीलाई कुनै सम्मान पनि चाहिएन न त कुनै अभिनन्दन नै
10:42
We don't need the recognition. We don't need any gratitude.
174
642031
3550
10:45
Just the mere fact of doing that
175
645605
2721
यसले हाम्रो केही गर्ने भित्री स्वभावको
10:48
fills such a sense of adequation with our deep nature.
176
648350
3733
निकटतातिर लैजान्छ र हामी हरबखत
10:52
And we would like to be like that all the time.
177
652770
2196
यस्तै अवस्थामा रहिरहन खोज्छौं
के यो सम्भव छ ?
10:56
So is that possible,
178
656160
1581
10:57
to change our way of being, to transform one's mind?
179
657765
3600
हाम्रो आचरण परिवर्तन गर्न हाम्रो चित्तलाई रूपान्तरण गर्न
11:02
Aren't those negative emotions, or destructive emotions,
180
662670
3466
ती नकारात्मक शक्ति अनि विनासकारी मनोविकार
चित्तको स्वभावसँगै टाँसिएका हैनन् र?
11:06
inherent to the nature of mind?
181
666160
2086
हाम्रो आवेग, विशेषता, अनि चित्तवृत्ति परिवर्तन गर्न सकिन्छ त?
11:09
Is change possible in our emotions, in our traits, in our moods?
182
669160
5070
यसको लागि पहिले प्रश्न गर्नुपर्नेछ चित्तको स्वभाव केहो
11:15
For that we have to ask, what is the nature of mind?
183
675024
2578
यदि अनुभवीको आँखाबाट हेर्ने हो भने
11:18
And if we look from the experiential point of view,
184
678072
4562
11:22
there is a primary quality of consciousness
185
682658
2478
त्यहाँ चेतनाको प्रारम्भिक गुण देखिन्छ
खालि संज्ञानात्मक, चैतन्यस्वरूप प्रमाण मात्र
11:25
that's just the mere fact to be cognitive, to be aware.
186
685160
4493
चैतन्य भनेको सफा ऐनाजस्तो अवस्था हो जुनसुकै वस्तुको विम्ब छर्लङ्ग देखाइदिने
11:30
Consciousness is like a mirror that allows all images to rise on it.
187
690310
4510
ऐनामा भद्दा र सुन्दर दुवै अनुहार हेर्न सकिन्छ
11:35
You can have ugly faces, beautiful faces in the mirror.
188
695160
3134
ऐना दृश्य त देखाइदिन्छ तर ऊ आफू दृश्यबाट परै रहन्छ
11:38
The mirror allows that, but the mirror is not tainted,
189
698318
3472
11:41
is not modified, is not altered by those images.
190
701814
3401
अथवा ऐना ती विम्बहरूले बदलिएको हुँदैन
यसैगरि हरएक विचारको पछाडि
11:46
Likewise, behind every single thought
191
706160
2933
त्यहाँ केवल चैतन्य एवं शुद्ध अभिज्ञता रहन्छ
11:49
there is the bare consciousness, pure awareness.
192
709117
4092
11:53
This is the nature.
193
713967
1315
स्वभाव भनेको यस्तो हुन्छ
यसलाई घृणा वा ईर्ष्याले दूषित पार्न सक्दैन
11:55
It cannot be tainted intrinsically with hatred or jealousy because then,
194
715306
4601
11:59
if it was always there --
195
719931
1607
यो पहिलादेखि नै त्यस्तै थियो भने
12:01
like a dye that would permeate the whole cloth --
196
721562
3904
रङ्गाइएको कपडाजस्तै
12:05
then it would be found all the time, somewhere.
197
725490
2868
जताततै जहिले पनि र जुनवेला पनि त्यस्तै एकनासे नै हुनुपर्थ्यो
12:08
We know we're not always angry, always jealous, always generous.
198
728382
3853
थाहा छ हामी सँधैं रीसाहा, ईर्ष्यालु, उदारमना पनि त छैनौं
चेतनाको आधारभूत संरचना
12:13
So, because the basic fabric of consciousness
199
733160
2976
ज्ञानको विशुध्दतम गुण, जसले मणि र ढुङ्गाको फरक देखाइदिन्छ
12:16
is this pure cognitive quality that differentiates it from a stone,
200
736160
4292
12:20
there is a possibility for change because all emotions are fleeting.
201
740476
3247
त्यहाँ परिवर्तनको सम्भावना पनि छ, किन कि सबै भावनाहरू क्षणिक हुन्
चित्तको अभ्यासको लागि आधारभूत थलो यही हो
12:24
That is the ground for mind training.
202
744302
2136
चित्तको अभ्यास केमा अधारित छ भने मनमा एकैपटक दुइटा
12:27
Mind training is based on the idea that two opposite mental factors
203
747160
4814
12:31
cannot happen at the same time.
204
751998
1825
भिन्नाभिन्नै विचार उत्पन्न हुँदैनन्
मायाबाट घृणातिर जान सकिएला, तर
12:34
You could go from love to hate.
205
754263
1949
एकै समयमा, एउटै वस्तुलाई कुनै पनि व्यक्तिले
12:36
But you cannot, at the same time, toward the same object,
206
756236
3217
12:39
the same person, want to harm and want to do good.
207
759477
3379
लाभ र हानी पुर्याउने सोच्न सक्दैन
12:42
You cannot, in the same gesture, shake hand and give a blow.
208
762880
3723
एउटै भावभङ्गीमा हात मिलाउन र मुक्का हान्न सकिंदैन
12:47
So, there are natural antidotes to emotions
209
767587
3260
आवेगहरूका पनि स्वाभाविक प्रति–आवेगहरू हुन्छन्
12:50
that are destructive to our inner well-being.
210
770871
2396
यिनीहरू हाम्रा भित्री आनन्दको विनासक पनि हुन्छन्
12:54
So that's the way to proceed.
211
774603
2025
अगाडि बढ्ने तरिका यही हुन्
ईर्ष्यामा जल्नुभन्दा त्यसैमा रमाउनु जाती
12:57
Rejoicing compared to jealousy.
212
777106
2841
13:00
A kind of sense of inner freedom
213
780610
2360
एक प्रकारको आन्तरिक स्वतन्त्रता
13:02
as opposite to intense grasping and obsession.
214
782994
3702
अत्यन्त लोभ र पागलपनको विपरीत
13:07
Benevolence, loving kindness against hatred.
215
787904
4361
उदारता, प्रेम सद्भाव, घृणाको विपरीतमा
यस्तो अवस्थामा पनि हरेक मनोवेगलाई बेग्लाबेग्लै प्रतिआवेग चाहिन्छ
13:13
But, of course, each emotion then would need a particular antidote.
216
793160
3985
अर्को तरिका सबै आवेग हटाउने एउटै मात्र उपाय
13:18
Another way is to try to find a general antidote to all emotions,
217
798160
4976
उनीहरूको मूल स्वरूप अवलोकन गर्नु हो
13:23
and that's by looking at the very nature.
218
803160
2126
खासगरी जव हामी कसैसँग रीस, घृणा, परेसान हुन्छौं
13:26
Usually, when we feel annoyed, hatred or upset with someone,
219
806040
5459
13:31
or obsessed with something,
220
811523
2293
अथवा कसैप्रति आशक्त हुन्छौ
13:33
the mind goes again and again to that object.
221
813840
2534
चित्त घरिघरि त्यतैपट्टि लागिरहन्छ
13:36
Each time it goes to the object,
222
816398
1826
जतिजति चित्त उक्त वस्तुमा लाग्छ
उतिउति त्यसमा पागल जस्तै लागिरहन्छ, वाक्कै पार्छ
13:38
it reinforces that obsession or that annoyance.
223
818248
3055
13:41
So then, it's a self-perpetuating process.
224
821906
3240
यो निरन्तर आफै चलिरहने प्रकृया हो
13:45
So what we need to look for now is,
225
825874
1760
यस अवस्थामा हामीले
13:47
instead of looking outward, we look inward.
226
827658
2589
बाहिरतिर हेर्नुको सट्टामा हामीले आफूभित्रै हेर्नुपर्दछ
रीसकै कुरा गरौं न,
13:51
Look at anger itself.
227
831000
1344
13:52
It looks very menacing,
228
832368
1538
यो असाध्यै डरलाग्दो देखिन्छ नि
13:53
like a billowing monsoon cloud or thunderstorm.
229
833930
4438
वर्षन लागेको कालो बादल वा आँधीबेह्री
13:58
We think we could sit on the cloud,
230
838817
2263
हामी बादलमाथि बस्न पाए हुन्थ्यो भन्ठान्छौं
बादलमाथि पुग्दा यो कुइरोजस्तो मात्रै त हो
14:01
but if you go there, it's just mist.
231
841104
2056
14:03
Likewise, if you look at the thought of anger,
232
843485
3142
त्यसैगरि रीसको विचारलाई जरैसम्म पुगेर हेर्ने हो भने
14:06
it will vanish like frost under the morning sun.
233
846651
3189
यो पनि तुसारो जस्तै विलाएर जान्छ
14:10
If you do this again and again, the propensity,
234
850538
2859
यस्तो प्रकृया गरिरहने हो भने, यो लगाव,
14:13
the tendencies for anger to arise again
235
853421
2715
यो लगातार रीस उठीरहने प्रवृत्ति
हरेकपटकबाट कम हुँदै हुँदै बिलाएरै जान्छ
14:16
will be less and less each time you dissolve it.
236
856160
2854
14:19
And, at the end, although it may rise,
237
859509
2013
अनि अन्तमा, कुनै वखत रीस उठीहाले पनि
14:21
it will just cross the mind,
238
861546
1590
यसले हाम्रो मनलाई छोएर विलाइहाल्छ
जस्तो चरा आकाशमा पदचिन्ह नछाडिकनै स्वाट्टै उडेर जान्छ
14:23
like a bird crossing the sky without leaving any track.
239
863160
2671
14:26
So this is the principal of mind training.
240
866530
2476
चित्तको अभ्यासको मूल सिध्दान्त यही हो
14:30
Now, it takes time,
241
870358
3505
यसको लागि त समय लाग्छ
14:33
because it took time for all those faults in our mind, the tendencies, to build up,
242
873887
6971
हाम्रो चित्तमा धेरै गलत प्रवृत्तिहरू गाँठा परेर बसेका हुन्छन्
14:40
so it will take time to unfold them as well.
243
880882
2254
यसलाई फुकाउन त समय लाग्छ नै
14:43
But that's the only way to go.
244
883647
1489
तर एउटै मात्र उपाय यही नै हो
14:45
Mind transformation -- that is the very meaning of meditation.
245
885607
3791
चित्तको रूपान्तरण, ध्यानको वास्तविक अर्थ यै हो
यसको माने वस्तुको स्वभावसँग परिचित हुँदै जाने नयाँ मार्ग
14:50
It means familiarization with a new way of being,
246
890160
2976
वस्तुलाई अनुभव गर्ने अर्को पाटो
14:53
new way of perceiving things,
247
893160
1654
14:54
which is more in adequation with reality,
248
894838
2298
यो नै बास्तविकतालाई नजीकबाट हेर्न प्रशस्त छ
प्रवाह र यसको निरन्तर परिवर्तनबीचको अन्योन्याश्रित सम्बन्ध
14:57
with interdependence, with the stream and continuous transformation,
249
897160
3976
यो नै हाम्रो अस्तित्व र चेतना हो
15:01
which our being and our consciousness is.
250
901160
2146
संज्ञानात्मक विज्ञानको वल्लो पल्लो छेउ
15:04
So, the interface with cognitive science,
251
904119
1977
हामीलाई त्यो छेउ पुग्नु नै छ, लाग्छ त्यो विषय थियो
15:06
since we need to come to that, it was, I suppose, the subject of --
252
906120
3160
एकदम छोटो समयमै हामीले त्यो बेहार्नु नै पर्छ ‘ब्रेन प्लास्टिसिटि’ साथ
15:09
we have to deal in such a short time -- with brain plasticity.
253
909304
3524
15:12
The brain was thought to be more or less fixed.
254
912852
2973
मस्तिष्कलाई कम बा बेसी अचल नै मानिएको थियो
15:15
All the nominal connections, in numbers and quantities,
255
915849
2642
संख्या र परिमाणमा नाममात्रको संयोजन छ भन्ने विचार थियो
15:18
were thought, until the last 20 years,
256
918515
2941
– बीस वर्ष अघिसम्म
15:21
to be more or less fixed when we reached adult age.
257
921480
3467
प्रौढ अवस्थामा पुगुञ्जेल, एकदमै उस्तै एकनास
15:25
Now, recently, it has been found that it can change a lot.
258
925384
2752
अहिले आएर थाहा भो मस्तिष्कमा धेरै परिवर्तन गर्न सकिन्छ
15:28
A violinist, as we heard, who has done 10,000 hours of violin practice,
259
928655
3902
सुने अनुसार १०,००० घन्टा भायोलिनमा अभ्यास गरेकाहरूको
15:32
some area that controls the movements of fingers in the brain changes a lot,
260
932581
4821
औंलाहरूको चाललाई नियन्त्रण गर्ने मस्तिष्कको भागमा निकै परिवर्तन देखियो
15:37
increasing reinforcement of the synaptic connections.
261
937426
2952
चेतनासँग सम्बन्धित मस्तिष्कको भागमा राम्रो बृद्धि
15:41
So can we do that with human qualities?
262
941440
3294
मानवको अन्य पक्षमा पनि यस्तै वृद्धि ल्याउन सकिएला ?
15:44
With loving kindness, with patience, with openness?
263
944758
3727
प्रेम अनि दयालुपन, धैर्य अनि निष्कपटतामा
हो यसैको लागि यी दिग्गज ध्यानीहरू केही गर्दैछन्
15:49
So that's what those great meditators have been doing.
264
949160
3116
15:53
Some of them who came to the labs,
265
953378
3510
तीमध्ये कतिपय प्रयोगशालामा आए
15:56
like in Madison, Wisconsin, or in Berkeley,
266
956912
3900
मेडिसनमा, विस्कान्सिनमा अनि बर्कलेमा
16:00
did 20 to 40,000 hours of meditation.
267
960836
3290
२० देखि ४०,००० घण्टासम्म ध्यान गरेका
16:04
They do, like, three years' retreat, where they do meditate 12 hours a day.
268
964936
3528
दिनहुँ १२ घण्टा ध्यान गरेर ३ वर्ष गुफा बसेपछि
16:08
And then, the rest of their life, they will do three or four hours a day.
269
968488
3460
बाँकी जीवन दैनिक ३ घण्टा ध्यान गर्ने पनि छन्
16:11
They are real Olympic champions of mind training.
270
971972
2977
चित्तको अभ्यासमा यिनीहरू ओलम्पिक च्याम्पियन नै हुन्
16:14
(Laughter)
271
974973
1501
(हाँसोको लहर)
16:17
This is the place where the meditators -- you can see it's kind of inspiring.
272
977974
3844
यस्तो ठाउँमा ध्यानीहरू – यो एक किसिमको प्रेरणा नै हो
16:21
Now, here with 256 electrodes.
273
981842
3687
अनि २५६ थरी तारका मुख (इलेक्ट्रोडस्)
16:27
(Laughter)
274
987977
2692
(हाँसोको लहर)
अनि उनीहरूले के पत्तालाए
16:31
So what did they find?
275
991056
1181
निश्चय नै केही नौलो
16:32
Of course, same thing.
276
992261
2875
अहिलेसम्म विज्ञानले नकारेको कुरा
16:35
The scientific embargo --
277
995160
1697
16:36
a paper has been submitted to "Nature," hopefully, it will be accepted.
278
996881
4174
स्वभाव मानेको, आशा गरौं सबैले स्वीकार्छन्
16:41
It deals with the state of compassion, unconditional compassion.
279
1001406
3991
यसले करुणासँग सम्बन्ध राख्छ, निःशर्त करुणा
16:45
We asked meditators, who have been doing that for years and years,
280
1005421
3715
वर्षौंसम्म ध्यान गरेकालाई अनुरोध गरियो
आफ्नो चित्तलाई प्रेम र करुणामा ट्वाक्क अड्याइराख्न
16:49
to put their mind in a state where there's nothing but loving kindness,
281
1009160
4693
16:53
total availability to sentient being.
282
1013877
1976
सम्पूर्ण प्राणीहरूमाथि
अवश्य नै ध्यान सिक्ने समयमा यस्तै गर्छौं,
16:56
Of course, during the training, we do that with objects.
283
1016311
2626
16:58
We think of people suffering, of people we love,
284
1018961
2286
हरेक दुःख पाईरहेका वस्तुमाथि हामी माया गर्छौं
कुनै क्षणमा आइपुग्दा यो व्यापक भइसक्छ
17:01
but at some point, it can be a state which is all pervading.
285
1021271
3014
प्रारम्भिक परिणाम यस्तो छ
17:05
Here is the preliminary result,
286
1025324
2519
17:07
which I can show because it's already been shown.
287
1027867
2330
म देखाउँदै छु यो पहिला नै प्रकाशमा आइसकेको हो
घन्टी आकारका १५० वटा नियन्त्रण रेखा हुन्
17:10
The bell curve shows 150 controls,
288
1030221
4900
अनि के देखियो भने
17:15
and what is being looked at
289
1035145
2189
17:17
is the difference between the right and the left frontal lobe.
290
1037358
3368
अगाडिपट्टिका दायाँ बायाँ भागमा आएको फरक
17:20
In very short, people who have more activity
291
1040750
2835
छोटकरिमा भन्दा, साह्रै सकृय हुने मान्छे
17:23
in the right side of the prefrontal cortex
292
1043609
2663
प्रिफ्रन्टल कोर्टेक्स को दायाँतिर
धेरै उदास र अन्तर्मुखी देखिए
17:26
are more depressed, withdrawn.
293
1046296
2993
17:29
They don't describe a lot of positive affect.
294
1049772
2650
उनीहरूले सकारात्मक प्रभाव देखाउन सकेनन्
यसको विपरीत बायाँतिरका मान्छेले
17:33
It's the opposite on the left side:
295
1053160
2940
परोपकारतिर ज्यादा नै झुकाव
17:36
more tendency to altruism,
296
1056124
2012
सुख अनि यस्तै कुराहरूप्रति साह्रै उत्सुकता देखाए
17:38
to happiness, to express, and curiosity and so forth.
297
1058160
4139
17:42
So there's a basic line for people. And also, it can be changed.
298
1062897
4093
यसरी मानिसमा एउटा आधारभूत रेखा देखापरयो तर बदल्न सकिने
हँसाउने सिनेमा हेयौ भने बायाँतिर लाग्यौ
17:47
If you see a comic movie, you go off to the left side.
299
1067014
2524
17:49
If you are happy about something, you'll go more to the left side.
300
1069562
3416
कुनै कुराबाट खुशी भएका छौ भने अझै बायाँतिर नै लाग्यौ
कुनै कारणबाट उदासीले गाँजेको छ भने सोझै दायाँतिर
17:53
If you have a bout of depression, you'll go to the right side.
301
1073002
2905
17:56
Here, the -0.5 is the full standard deviation
302
1076710
5706
अनि, यो –०.५ पूर्ण स्ट्याण्डर्ड डेभिएसन
18:02
of a meditator who meditated on compassion.
303
1082440
2696
करुणमा लीन भएर ध्यान गर्नेहरूको
यो त घन्टी रेखाभन्दा पूरै बाहिरपट्टि नै परयो
18:05
It's something that is totally out of the bell curve.
304
1085160
2825
सबै फरक वैज्ञानिक परिणामतिर जान यहाँ समय पुग्दैन
18:09
So, I've no time to go into all the different scientific results.
305
1089292
3844
आशा गरौं ती विस्तारै हुनेछन्
18:13
Hopefully, they will come.
306
1093160
1538
18:14
But they found that -- this is after three and a half hours
307
1094722
2771
तर के भने, यी सबै साँढे तीन घन्टा
18:17
in an fMRI,
308
1097517
1943
FMRI भित्र बसेर निस्केका परिणाम हुन्
18:19
it's like coming out of a space ship.
309
1099484
3093
यो त अन्तरिक्षयानबाट निस्केजस्तो भयो
यसलाई अन्यत्र पनि प्रयोग गरेर देखाइयो
18:24
Also, it has been shown in other labs --
310
1104160
1976
जस्तै वर्कलेस्थित पाउल एकम्यानको प्रयोगशालामा
18:26
for instance, Paul Ekman's labs in Berkeley --
311
1106160
3976
कतिपय ध्यानीहरूले त आफ्ना भावनात्मक क्रियालाई
18:30
that some meditators are able, also,
312
1110160
2535
18:32
to control their emotional response more than it could be thought.
313
1112719
3417
सोचेभन्दा पनि बढी समय काबुमा राखे
18:36
Like the startle experiments, for example.
314
1116557
2015
झस्कादिने प्रयोगहरू, जस्तै
18:38
If you sit a guy on a chair
315
1118596
1531
एकजनालाई कुर्सीमा बसालेर
यत्राविधि जीवतत्व नाप्ने उपकरणले घेरेर
18:40
with all this apparatus measuring your physiology,
316
1120151
2429
18:42
and there's kind of a bomb that goes off,
317
1122604
1968
पड्कन लागेको एक प्रकारको बम जस्तो
18:44
it's such an instinctive response that,
318
1124596
2540
यो यस्तो एउटा स्वाभाविक प्रकृया भयो कि
वितेका २० वर्षमा यस्तो देखेकै थिएनन् । बिना हलचल
18:47
in 20 years, they never saw anyone who would not jump.
319
1127160
3592
18:51
Some meditators, without trying to stop it,
320
1131616
2520
कुनै ध्यानीहरू यसलाई रोक्ने प्रयत्न पनि गर्दैनथे
एकदमै सजिलै बसिदिन्थे
18:54
but simply by being completely open,
321
1134160
2374
18:56
thinking that that bang is just going to be a small event like a shooting star,
322
1136558
5578
मानौं ग्रहको ठूलो धमाका उल्काको फिस्स भन्दा बढी केही होइन
उनीहरू हलचल नगरिकन बस्न सक्छन्
19:02
they are able not to move at all.
323
1142160
1637
संक्षेपमा भन्दा यो कुनै किसिमको
19:04
So the whole point of that is not, sort of, to make, like,
324
1144160
3976
सर्कस वा तमासा, अचम्मका कुराहरू देखाउने उफ्रने वा यस्तै
19:08
a circus thing of showing exceptional beings who can jump, or whatever.
325
1148160
6801
19:14
It's more to say that mind training matters.
326
1154985
2847
यसो भन्नु अति नहोला, चित्तको अभ्यास भनेको
19:18
That this is not just a luxury.
327
1158351
3283
विलासी कुरा होइन
19:21
This is not a supplementary vitamin for the soul.
328
1161658
4398
सबै आत्माहरूको लागि काम लाग्ने कुनै भिटामिन पनि होइन
निर्धारण गर्न लागेको कुरो नै यही हो
19:26
This is something that's going to determine
329
1166080
3732
19:29
the quality of every instant of our lives.
330
1169836
2061
हाम्रो जीवनको हरेक पलको उत्तमोत्तम अवस्था
19:31
We are ready to spend 15 years achieving education.
331
1171921
3620
हामी शिक्षा हासिल गर्न १५ वर्ष विताउँदछौं
तन्दुरुस्त रहन शारीरिक अभ्यास
19:36
We love to do jogging, fitness.
332
1176160
2976
राम्रो रहने हरेक उपाय
19:39
We do all kinds of things to remain beautiful.
333
1179160
2921
तैपनि अचम्म, महत्वपूर्ण कुरामा भने कमै समय
19:43
Yet, we spend surprisingly little time taking care of what matters most --
334
1183072
6977
हाम्रो चित्तले कसरी काम गरिरहेको छ
19:50
the way our mind functions --
335
1190073
2244
19:52
which, again, is the ultimate thing
336
1192341
3747
सबैभन्दा जडी कुरा त यो नै थियो
यसलेनै हाम्रो अनुभवको विशिष्टता निर्धारण गर्छ
19:56
that determines the quality of our experience.
337
1196112
2166
19:58
Now, compassion is supposed to be put in action.
338
1198775
2875
अव करुणालाई व्यवहारमा उतार्नुपर्ने बेला भइसक्यो
विभिन्न ठाउँमा यही प्रयास गरिरहेका छौं
20:02
That's what we try to do in different places.
339
1202032
2439
यस्ता उदाहरण नै कामका लायक हुन्
20:05
Just this one example is worth a lot of work.
340
1205160
3651
20:09
This lady with bone TB, left alone in a tent,
341
1209456
2882
बोन टिबि भएकी यी महिला कतै पालमा अलपत्र
20:12
was going to die with her only daughter.
342
1212362
2731
एउटै मात्र छोरीको साथमा मरणासन्न थिइन्
20:15
One year later, how she is.
343
1215588
2181
एक वर्ष पछि यस्ती पो देखिइन्
तिब्बतका विभिन्न ठाउँमा हामीले स्कूल र क्लिनिक चलाइरहेका छौं
20:20
Different schools and clinics we've been doing in Tibet.
344
1220160
3453
20:26
And just, I leave you with the beauty of those looks
345
1226639
4206
जानु अघि सुन्दरतम कुराको अवलोकन गराइहालुँ
20:30
that tells more about happiness than I could ever say.
346
1230869
4009
यिनले सुखको बारेमा मैले भन्न खोजेभन्दा पनि बढी भन्न सक्छन्
20:34
(Laughter)
347
1234902
1143
(हाँसोको लहर)
तिब्बतका ‘जम्पिङ्ग मङ्कस्’
20:36
And jumping monks of Tibet.
348
1236069
1460
20:37
(Laughter)
349
1237553
1583
(हाँसोको लहर)
‘फ्लाइङ्ग मङ्कस्’
20:39
Flying monks.
350
1239160
1648
धेरै धेरै धन्यवाद ! !
20:48
Thank you very much.
351
1248134
1166
यस वेबसाइटको बारेमा

यो साइटले तपाईंलाई अंग्रेजी सिक्नका लागि उपयोगी YouTube भिडियोहरूसँग परिचय गराउनेछ। तपाईंले संसारभरका शीर्ष-निशान शिक्षकहरूद्वारा पढाइएका अंग्रेजी पाठहरू देख्नुहुनेछ। त्यहाँबाट भिडियो प्ले गर्नको लागि प्रत्येक भिडियो पृष्ठमा प्रदर्शित अंग्रेजी उपशीर्षकहरूमा डबल-क्लिक गर्नुहोस्। उपशीर्षकहरू भिडियो प्लेब्याकसँग सिङ्कमा स्क्रोल हुन्छन्। यदि तपाइँसँग कुनै टिप्पणी वा अनुरोधहरू छन् भने, कृपया यो सम्पर्क फारम प्रयोग गरेर हामीलाई सम्पर्क गर्नुहोस्।

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7