Why Some of Us Don’t Have One True Calling | Emilie Wapnick | TED

Translator: Julia Kalaputi Reviewer: ALEKSANDAR MITEVSKI

Raise your hand if you've ever been asked the question

Кренете рака ако некогаш ви го поставиле прашањето

"What do you want to be when you grow up?"

„Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш?“

Now if you had to guess,

Ако треба да погодувате,

how old would you say you were when you were first asked this question?

колку години сте имале кога првпат ве прашале?

You can just hold up fingers.

Покажете со прстите.

Three. Five. Three. Five. Five. OK.

Три. Пет.Три. Пет. Добро.

Now, raise your hand if the question

Сега, кренете рака ако прашањето

"What do you want to be when you grow up?"

„Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш?“

has ever caused you any anxiety.

некогаш ве вознемирило.

(Laughter)

(Смеа)

Any anxiety at all.

Барем малку ве вознемирило.

I'm someone who's never been able to answer the question

Јас никогаш не сум можела да одговорам на прашањето.

"What do you want to be when you grow up?"

„Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш?“

See, the problem wasn't that I didn't have any interests --

Проблемот не беше во тоа што немав интереси-

it's that I had too many.

туку во тоа што ги имав премногу.

In high school, I liked English and math and art and I built websites

Во средно сакав англиски, математика, уметност, креирав веб страни

and I played guitar in a punk band called Frustrated Telephone Operator.

свирев гитара во панк група под име Фрустриран Телефонски Оператор.

Maybe you've heard of us.

Можеби сте чуле за нас.

(Laughter)

(Смеа)

This continued after high school,

Ова продолжи после средно,

and at a certain point, I began to notice this pattern in myself

и во еден момент почнав забележувам како функционирам.

where I would become interested in an area

Кога ќе се заинтересирав за некоја област

and I would dive in, become all-consumed,

јас навлегував во неа, станував опседната со тоа

and I'd get to be pretty good at whatever it was,

и станував прилично добра во тоа, што и да беше,

and then I would hit this point where I'd start to get bored.

потоа ќе дојдеше моментот кога ќе ми здосадеше.

And usually I would try and persist anyway,

Обично ќе се потрудев да издржам

because I had already devoted so much time and energy

бидејќи сум посветила многу време и енергија

and sometimes money into this field.

а понекогаш и пари во некоја област.

But eventually this sense of boredom,

Но, на крај чувството на досада,

this feeling of, like, yeah, I got this, this isn't challenging anymore --

чувството дека го можам ова и веќе не ми е веќе предизвик-

it would get to be too much.

стануваше премногу за мене.

And I would have to let it go.

И ќе го оставев.

But then I would become interested in something else,

Но, потоа ќе ме заинтересираше нешто друго,

something totally unrelated, and I would dive into that,

нешто сосема различно и ќе се нурнев во тоа,

and become all-consumed, and I'd be like, "Yes! I found my thing,"

ќе ме обземеше и ќе си речев „Да, го најдов“,

and then I would hit this point again where I'd start to get bored.

и повторно ќе ми се случеше моментот на досада.

And eventually, I would let it go.

На крај, ќе го баталев.

But then I would discover something new and totally different,

Потоа ќе откриев нешто ново, сосема различно

and I would dive into that.

и ќе се нурнев во тоа.

This pattern caused me a lot of anxiety,

Овој образец ме направи многу неспокојна,

for two reasons.

заради две причини.

The first was that I wasn't sure

Првата е што не бев сигурна

how I was going to turn any of this into a career.

како да направам кариера од овие избори.

I thought that I would eventually have to pick one thing,

Мислев на крај ќе морам да одберам едно

deny all of my other passions,

и да се откажам од другите

and just resign myself to being bored.

и да се помирам со досадата.

The other reason it caused me so much anxiety

Другата причина што ме направи неспокојна

was a little bit more personal.

беше повеќе лична.

I worried that there was something wrong with this,

Се плашев дека нешто не беше во ред

and something wrong with me for being unable to stick with anything.

и дека со мене нешто не е во ред штом не можам да се пронајдам во ништо.

I worried that I was afraid of commitment,

Бев загрижена дека се плашам од посветеност,

or that I was scattered, or that I was self-sabotaging,

или дека сум расеана, или дека самата си ставам сопки,

afraid of my own success.

уплашена од мојот успех.

If you can relate to my story and to these feelings,

Ако се препознавате во мојата приказна и во моите чувства

I'd like you to ask yourself a question

би сакала да си поставите едно прашање

that I wish I had asked myself back then.

кое камо јас да можев да си го поставам порано.

Ask yourself where you learned to assign the meaning of wrong or abnormal

Прашајте се каде научивте дека правењето на повеќе работи се поврзува

to doing many things.

со нешто што е погрешно или ненормално.

I'll tell you where you learned it:

Ќе ви кажам каде го научивте тоа:

you learned it from the culture.

го научивте од вашата култура.

We are first asked the question "What do you want to be when you grow up?"

Прв пат нѐ прашуваат „Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш?“

when we're about five years old.

кога имаме околу пет години.

And the truth is that no one really cares what you say when you're that age.

И всушност, никому не му е грижа што кажуваме на таа возраст.

(Laughter)

(Смеа)

It's considered an innocuous question,

Безначајно прашање за мали деца,

posed to little kids to elicit cute replies,

за да се изнудат слатки одговори,

like, "I want to be an astronaut," or "I want to be a ballerina,"

како „сакам да сум астронаут“ или „Сакам да сум балерина“,

or "I want to be a pirate."

или „ Сакам да сум пират“.

Insert Halloween costume here.

Тука ставете го и костимот за маскенбал.

(Laughter)

(Смеа)

But this question gets asked of us again and again as we get older

Но, прашањето продолжува како што растеме,

in various forms -- for instance, high school students might get asked

во различни форми-на пример, средношколците ги прашуваат

what major they're going to pick in college.

што ќе студираат.

And at some point,

И во одреден момент,

"What do you want to be when you grow up?"

„Што сакаш да бидеш кога ќе пораснеш?“

goes from being the cute exercise it once was

од слатка вежба се претвара

to the thing that keeps us up at night.

во нешто што не нѐ оставаме да заспиеме ноќе.

Why?

Зошто?

See, while this question inspires kids to dream about what they could be,

Ова прашање ги поттикнува децата да сонуваат што ќе бидат,

it does not inspire them to dream about all that they could be.

но не ги поттикнува да сонуваат за сѐ она можат да бидат.

In fact, it does just the opposite,

Всушност, се постигнува спротивното,

because when someone asks you what you want to be,

зашто ако ве праша некој што сакате да бидете,

you can't reply with 20 different things,

не може да одговорите со 20 различни нешта,

though well-meaning adults will likely chuckle and be like,

иако добронамерните возрасни ќе се смешкаат,

"Oh, how cute, but you can't be a violin maker and a psychologist.

„Ах, колку слатко, но не можеш да бидеш и мајстор за виолини и психолог.

You have to choose."

Мораш да одбереш.“

This is Dr. Bob Childs --

Ова е Д-р Боб Чајлдс-

(Laughter)

(Смеа)

and he's a luthier and psychotherapist.

и тој е мајстор за жичани интрументи и психотерапевт.

And this is Amy Ng, a magazine editor turned illustrator, entrepreneur,

А ова е Ејми Ниг, уредник на списание, која стана илустратор, претприемач,

teacher and creative director.

наставник и креативен директор.

But most kids don't hear about people like this.

Но повеќето деца не слушаат за вакви луѓе.

All they hear

Тоа што го слушаат

is that they're going to have to choose.

е дека мора да изберат.

But it's more than that.

И не само тоа.

The notion of the narrowly focused life

Дека животот треба да ни биде тесно фокусиран

is highly romanticized in our culture.

е нешто што многу се нагласува во нашата култура.

It's this idea of destiny or the one true calling,

Тоа е идејата дека судбински имаме едно вистинско занимање,

the idea that we each have one great thing

идејата дека секој од нас е создаден

за да направи една голема работа во текот на животот,

we are meant to do during our time on this earth,

and you need to figure out what that thing is

и дека треба да откриеме што е тоа

and devote your life to it.

и да го посветиме својот живот на тоа.

But what if you're someone who isn't wired this way?

Но, што ако некој не е скроен на овој начин?

What if there are a lot of different subjects that you're curious about,

Што ако постојат многу предмети кои ве интересираат,

and many different things you want to do?

и многу различни работи кои ги сакате?

Well, there is no room for someone like you in this framework.

Е па, нема место за некој како вас во оваа рамка.

And so you might feel alone.

И ќе се почувствувате осамено.

You might feel like you don't have a purpose.

Можеби ќе се чувствувате како да немате цел.

And you might feel like there's something wrong with you.

Можеби ќе помислите дека нешто не е во ред со вас.

There's nothing wrong with you.

Сѐ е во ред со вас.

What you are is a multipotentialite.

Вие сте мулти-потенцијалист.

(Laughter)

(Смеа)

(Applause)

(Аплауз)

A multipotentialite is someone with many interests and creative pursuits.

Мулти-потенцијалистите имаат повеќе интереси и креативни определби.

It's a mouthful to say.

Тешко се изговара.

It might help if you break it up into three parts:

Можеби е подобро ако го поделиме зборот на 3 дела:

multi, potential, and ite.

`мулти`,` потенцијал` и `ист`.

You can also use one of the other terms that connote the same idea,

Можете да користите и друг термин кој го има истото значење,

such as polymath, the Renaissance person.

како сестрана личност, ренесансна личност.

Actually, during the Renaissance period,

Всушност, за време на Ренесансата,

it was considered the ideal to be well-versed in multiple disciplines.

да те бива за повеќе работи, било сметано за идеал.

Barbara Sher refers to us as "scanners."

Барбара Шер нѐ нарекува `скенери`.

Use whichever term you like, or invent your own.

Употребете кој термин сакате, или создадете свој.

I have to say I find it sort of fitting that as a community,

Морам да кажам дека сосема ни прилега што како заедница,

we cannot agree on a single identity.

не можеме да се согласиме за еден термин.

(Laughter)

(Смеа)

It's easy to see your multipotentiality

На вашата мулти-потенцијалност може да гледаат

as a limitation or an affliction that you need to overcome.

како на ограничување или недостаток што треба да го надминете.

But what I've learned through speaking with people

Но, она што го научив зборувајќи со луѓето

and writing about these ideas on my website,

и пишувајќи за овие идеи на мојата веб страна,

is that there are some tremendous strengths to being this way.

е дека ваквите луѓе поседуваат неколку силни страни.

Here are three

Ќе наведам три

multipotentialite super powers.

мулти-потенцијални супер моќи.

One: idea synthesis.

Прва: синтеза на идеи.

That is, combining two or more fields

Односно, комбинирање на две или повеќе области

and creating something new at the intersection.

и создавање нешто ново во тој пресек.

Sha Hwang and Rachel Binx drew from their shared interests

Ша Хванг и Рејчел Бинкс го искористија заедничкиот интерес

in cartography, data visualization, travel, mathematics and design,

за картографија, визуелизирање на податоци, патувања, математика и дизајн,

when they founded Meshu.

кога го основаа Мешу.

Meshu is a company that creates custom geographically-inspired jewelry.

Мешу е компанија која изработува географски инспириран уникатен накит.

Sha and Rachel came up with this unique idea

Ша и Рејчел дојдоа до оваа уникатна идеја

not despite, but because of their eclectic mix of skills and experiences.

токму како резултат на нивните бројни вештини и искуства.

Innovation happens at the intersections.

Иновациите се случуваат во пресеците.

That's where the new ideas come from.

Од таму доаѓаат новите идеи.

And multipotentialites, with all of their backgrounds,

Мулти-потенцијалистите со сета нивна позадина

are able to access a lot of these points of intersection.

можат да допрат до многу точки во тој пресек.

The second multipotentialite superpower

Втората моќ на мулти-потенцијалистите

is rapid learning.

е брзото учење.

When multipotentialites become interested in something,

Кога мулти-потенцијалистите ќе се заинтересираат за нешто

we go hard.

тие многу се трудат.

We observe everything we can get our hands on.

Набљудуваме сѐ што можеме да дофатиме.

We're also used to being beginners,

Навикнати сме да бидеме почетници,

because we've been beginners so many times in the past,

зашто сме биле почетници многу пати претходно,

and this means that we're less afraid of trying new things

и тоа значи дека помалку се плашиме да пробуваме нови работи

and stepping out of our comfort zones.

и да излегуваме од нашата комфорна зона.

What's more, many skills are transferable across disciplines,

Уште поважно, многу вештини се преносливи од една во друга дисциплина,

and we bring everything we've learned to every new area we pursue,

сѐ што сме научиле, ние го пренесуваме во новата област,

so we're rarely starting from scratch.

така што ретко почнуваме од нула.

Nora Dunn is a full-time traveler and freelance writer.

Нора Дан е постојан патник и слободен писател.

As a child concert pianist, she honed an incredible ability

Како дете била концертен пијанист заради што има неверојатна способност

to develop muscle memory.

да развие мускулна меморија.

Now, she's the fastest typist she knows.

Сега, најбрзо пишува од сите кои ги познава.

(Laughter)

(Смеа)

Before becoming a writer, Nora was a financial planner.

Пред да стане писател Нора била финансиски планер.

She had to learn the finer mechanics of sales

Морала да го научи механизмот на продажба

when she was starting her practice,

пред да започне со работата.

and this skill now helps her write compelling pitches to editors.

Сега, таа вештина ѝ помага да пишува убедливи понуди за издавачите.

It is rarely a waste of time to pursue something you're drawn to,

Не е залудно доколку правите нешто што ве привлекува,

even if you end up quitting.

дури и да се откажете на крајот.

You might apply that knowledge in a different field entirely,

Тоа знаење може да го примените во сосема други области,

in a way that you couldn't have anticipated.

на начин кој не сте го очекувале.

The third multipotentialite superpower

Tретата мулти-потенцијална супермоќ

is adaptability;

е прилагодливоста;

that is, the ability to morph into whatever you need to be

односно, способноста да се преобразите во нешто што е прикладно за

in a given situation.

дадената ситуација.

Abe Cajudo is sometimes a video director, sometimes a web designer,

Ејб Кахудо понекогаш е режисер на спотови, понекогаш веб дизајнер,

sometimes a Kickstarter consultant, sometimes a teacher,

понекогаш консултант во Кикстартер, понекогаш наставник

and sometimes, apparently, James Bond.

а понекогаш, очигледно Џејмс Бонд.

(Laughter)

(Смеа)

He's valuable because he does good work.

Тој е ценет бидејќи добро работи.

He's even more valuable because he can take on various roles,

Уште повеќе вреди бидејќи може да преземе различни улоги

depending on his clients' needs.

во зависност од потребите на клиентите.

Fast Company magazine identified adaptability

Според списанието Фаст Компани прилагодливоста

as the single most important skill to develop in order to thrive

е најважната вештина која е потребна за да успеете

in the 21st century.

во 21-от век.

Економскиот свет се менува толку брзо и непредвидливо

The economic world is changing so quickly and unpredictably

што само поединците и организации кои се прилагодуваат

that it is the individuals and organizations that can pivot

за потребите на пазарот, ќе успеат.

in order to meet the needs of the market that are really going to thrive.

Idea synthesis, rapid learning and adaptability:

Синтеза на идеи, брзо учење и прилагодливоста

three skills that multipotentialites are very adept at,

се три вештини кои се изразени кај мулти-потенцијалистите

and three skills that they might lose if pressured to narrow their focus.

и три вештини кои тие можат да ги изгубат ако ги натерате да го стеснат фокусот.

As a society, we have a vested interest in encouraging multipotentialites

Како општество, имаме заеднички интерес да ги охрабруваме

to be themselves.

мулти-потенцијалистите, да бидат свои.

We have a lot of complex, multidimensional problems in the world right now,

Имаме бројни, сложени повеќе димензионални проблеми во светот во моментов,

and we need creative, out-of-the-box thinkers to tackle them.

и ни требаат креативни, луѓе кои размислуваат подалеку.

Now, let's say that you are, in your heart, a specialist.

Сега, да речеме дека во душата сте специјалист.

You came out of the womb knowing you wanted to be a pediatric neurosurgeon.

Се родивте со желбата да бидете детски невро-хирург.

Don't worry -- there's nothing wrong with you, either.

Не грижете се-сѐ е во ред со вас.

(Laughter)

(Смеа)

In fact, some of the best teams are comprised of a specialist

Всушност, најдобрите екипи се составени од специјалисти

and multipotentialite paired together.

и мулти-потенцијалисти.

The specialist can dive in deep and implement ideas,

Специјалистот може да нурне длабоко и да ги примени идеите,

while the multipotentialite brings a breadth of knowledge to the project.

додека мулти-потенцијалистот придонесува со ширината на неговото знаење.

It's a beautiful partnership.

Прекрасно партнерство.

But we should all be designing lives and careers

Ние сите треба да градиме животи и кариери

that are aligned with how we're wired.

усогласени со начинот на кој сме скроени.

And sadly, multipotentialites are largely being encouraged

За жал, мулти-потенцијалистите се главно охрабрувани

simply to be more like their specialist peers.

едноставно да бидат како нивните колеги специјалисти.

So with that said,

Знаејќи го тоа,

if there is one thing you take away from this talk,

ако барем некаква поука извлековте од говоров

I hope that it is this:

се надевам дека е следнава:

embrace your inner wiring, whatever that may be.

прегрнете ја вашата внатрешна склоност, каква и да е таа.

If you're a specialist at heart,

Ако сте во душата специјалист,

then by all means, specialize.

тогаш по секоја цена специјализирајте.

That is where you'll do your best work.

Тука ќе ја направите најдобрата работа.

But to the multipotentialites in the room,

Но, на мулти-потенцијалистите во оваа просторија

including those of you who may have just realized

и оние кои можеби сфативте

in the last 12 minutes that you are one --

во овие 12 мин. дека сте еден од нив-

(Laughter)

(Смеа)

to you I say:

вам ви велам:

embrace your many passions.

прегрнете ги вашите бројни пасии.

Follow your curiosity down those rabbit holes.

Следете ја вашата љубопитност низ оние зајачки дупки.

Explore your intersections.

Истражете ги вашите пресеци.

Embracing our inner wiring leads to a happier, more authentic life.

Препознавањето што сме во душата води до посреќен, поавтентичен живот.

And perhaps more importantly --

И уште поважно-

multipotentialites, the world needs us.

мулти-потенцијалисти, потребни сме му на светот.

Thank you.

Благодарам.

(Applause)

(Аплауз)