Why Some of Us Don’t Have One True Calling | Emilie Wapnick | TED

Translator: Sodgerel Chinburen Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa

Raise your hand if you've ever been asked the question

"Том болохоороо юу болмоор байна?" гэдэг асуултыг

"What do you want to be when you grow up?"

хэн нэгэн танаас асууж байсан бол гараа өргөнө үү.

Now if you had to guess,

Харин одоо энэ асуултыг

how old would you say you were when you were first asked this question?

танаас анх асуухад та хэдэн настай байснаа санах гээд оролд доо.

You can just hold up fingers.

Хуруугаараа харуулсан ч болно.

Three. Five. Three. Five. Five. OK.

Гурав. Тав. Гурав. Тав. Тав. За за.

Now, raise your hand if the question

"Том болохоороо юу болмоор байна?" гэдэг асуулт

"What do you want to be when you grow up?"

таны санааг зовоож байсан бол

has ever caused you any anxiety.

гараа өргөнө үү.

(Laughter)

(Инээд)

Any anxiety at all.

Жаахан ч гэсэн санааг чинь зовоож байсан уу?

I'm someone who's never been able to answer the question

Би хэзээ ч "Том болохоороо чи юу болмоор байна?"

"What do you want to be when you grow up?"

гэдэг асуултад хариулж чаддаггүй байсан.

See, the problem wasn't that I didn't have any interests --

Огт сонирхол байхгүйдээ биш харин хэтэрхий олон сонирхолтой байх нь

it's that I had too many.

миний асуудал байсан юм.

In high school, I liked English and math and art and I built websites

Ахлах сургуульд би англи хэл, тоо, урлагт дуртай байсан төдийгүй веб хуудас хийж,

and I played guitar in a punk band called Frustrated Telephone Operator.

"Бухимдсан Утасны Оператор" гэдэг панк хамтлагт гитар тоглодог байлаа.

Maybe you've heard of us.

Бидний тухай сонссон ч байж магадгүй.

(Laughter)

(Инээд)

This continued after high school,

Энэ ахлах сургуулиас хойш үргэлжилсэн.

and at a certain point, I began to notice this pattern in myself

Гэвч тодорхой хугацааны дараа би нэг зүйлийг анзаарч эхэлсэн юм.

where I would become interested in an area

Би ямар нэг зүйлд сонирхолтой болж

and I would dive in, become all-consumed,

түүндээ уусч ороод, хамаг хүч, цагаа зарцуулж,

and I'd get to be pretty good at whatever it was,

тухайн сонирхолдоо зэгсэн сайжирч байгаагаа мэдрэх үедээ

and then I would hit this point where I'd start to get bored.

би бага багаар залхаж эхэлдэг байлаа.

And usually I would try and persist anyway,

Эхэндээ би сонирхлоо хаяхгүй байхыг их л хичээнэ.

because I had already devoted so much time and energy

Учир нь би үүнд аль хэдийн их цаг, хүч хөдөлмөр,

and sometimes money into this field.

заримдаа мөнгө зарцуулсан байдаг байв.

But eventually this sense of boredom,

Гэвч эцэст нь энэ уйтгартай мэдрэмж.

this feeling of, like, yeah, I got this, this isn't challenging anymore --

"Би үүнийг сурчихлаа.

Энэ шал уйтгартай юм байна" гэх тэр л мэдрэмж дарамт болж эхэлнэ.

it would get to be too much.

And I would have to let it go.

Тэгээд л сонирхлоо орхино.

But then I would become interested in something else,

Гэвч дараа нь би огт хамаагүй

something totally unrelated, and I would dive into that,

өөр нэг зүйлийг шүүрэн авч, түүндээ уусан орж, автаад

and become all-consumed, and I'd be like, "Yes! I found my thing,"

"Тийм ээ! Би өөрийн зүйлээ оллоо" гэдэгтээ бат итгэнэ.

and then I would hit this point again where I'd start to get bored.

Тэгж явсаар дахиад л уйдна.

And eventually, I would let it go.

Эцэст нь ээлжит сонирхлоо дахиад л хаяна.

But then I would discover something new and totally different,

Өмнөхөөсөө огт өөр, шинэ сонирхол олох бүр түүндээ

and I would dive into that.

би бүх зүйлээ зориулдаг байв.

This pattern caused me a lot of anxiety,

Миний энэ зан чанар санааг минь зовоох

for two reasons.

хоёр шалтгаан байлаа.

The first was that I wasn't sure

Нэгд, олон сонирхлынхоо алийг нь

how I was going to turn any of this into a career.

өөрийн мэргэжил болгохоо мэддэггүй байлаа.

I thought that I would eventually have to pick one thing,

Яваандаа зөвхөн нэг зүйлийг сонгоод,

deny all of my other passions,

бусад бүх сонирхлоо орхиж

and just resign myself to being bored.

уйтгарт амьдралтайгаа эвлэрнэ гэж би боддог байв.

The other reason it caused me so much anxiety

Санааг минь зовоож байсан нөгөө шалтгаан нь

was a little bit more personal.

арай илүү хувийн чанартай.

I worried that there was something wrong with this,

Миний энэ зуршил буруу байх, аливаад тууштай байж чаддаггүй

and something wrong with me for being unable to stick with anything.

зан маань гаж буруу юм биш биз гэсэн бодол санаа зовоож байлаа.

I worried that I was afraid of commitment,

Магадгүй би хариуцлагаас зугтсандаа,

or that I was scattered, or that I was self-sabotaging,

эсвэл амжилтаас эмээсэндээ ямар ч зорилгогүй амьдарч

afraid of my own success.

байна уу даа ч гэж бодох боллоо.

If you can relate to my story and to these feelings,

Хэрэв танд миний түүх танил сонсогдож байвал,

I'd like you to ask yourself a question

би аль эрт өөрөөсөө асуух ёстой байсан

that I wish I had asked myself back then.

нэгэн асуултыг танд тавихыг хүсэж байна.

Ask yourself where you learned to assign the meaning of wrong or abnormal

Та "Олон зүйл хийх нь гаж буруу зүйл гэдэг ойлголтыг хэн танд суулгачхав аа?"

to doing many things.

гэдгийг өөрөөсөө нэг асуу даа.

I'll tell you where you learned it:

Хэн гэдгийг нь би танд хэлье.

you learned it from the culture.

Энэ бол манай нийгэм.

We are first asked the question "What do you want to be when you grow up?"

"Том болохоороо юу болмоор байна?" гэж биднээс 5 орчим настай байхад

when we're about five years old.

анх асуудаг болов уу.

And the truth is that no one really cares what you say when you're that age.

5 настай хүүхэд юу гэж хариулах нь үнэнийг хэлэхэд хэнд ч хамаагүй зүйл.

(Laughter)

(Инээд)

It's considered an innocuous question,

Хүүхдийн "Би сансрын нисгэгч болно"

posed to little kids to elicit cute replies,

"би балетчин болмоор байна," эсвэл

like, "I want to be an astronaut," or "I want to be a ballerina,"

"би далайн дээрэмчин болмоор байна" гэх мэт өхөөрдөм хариулт

or "I want to be a pirate."

авах гэсэн гэмгүй асуулт гэж үздэг.

Insert Halloween costume here.

Хэллоуины баяраар ч хүүхдүүд тэгж хувцаслах байх.

(Laughter)

(Инээд)

But this question gets asked of us again and again as we get older

Гэхдээ бид томрох тусам энэ асуулттай дахин дахин олон янзаар тулгардаг.

in various forms -- for instance, high school students might get asked

Жишээ нь, ахлах сургуулийн сурагчдаас их сургуульд ороод

what major they're going to pick in college.

ямар мэргэжил сонгохыг нь асуудаг.

And at some point,

Тэгж явсаар,

"What do you want to be when you grow up?"

"Том болохоороо чи юу болмоор байна?"

goes from being the cute exercise it once was

гэсэн мөнөөх гэмгүй асуулт нь маань бидний нойрыг хулжааж

to the thing that keeps us up at night.

сэтгэл эвгүйтүүлдэг зүйл болж хувирдаг.

Why?

Яагаад тэр билээ?

See, while this question inspires kids to dream about what they could be,

Яагаад гэвэл энэ асуулт хүүхдүүдэд юу болж болох тухай нь мөрөөдөхөд тусалдаг ч

it does not inspire them to dream about all that they could be.

тэдэнд болж болох бүх зүйлийг нь мөрөөдөхөд тусалдаггүй юм.

In fact, it does just the opposite,

Үнэндээ, энэ яг эсрэг нөлөөтэй.

because when someone asks you what you want to be,

Учир нь хэн нэгэн танаас юу болох хүсэлтэйг тань асуухад,

you can't reply with 20 different things,

та 20 өөр зүйл хэлж болохгүй.

though well-meaning adults will likely chuckle and be like,

Сайн санасан томчууд инээж,

"Oh, how cute, but you can't be a violin maker and a psychologist.

"Яасан өхөөрдөм юм, гэхдээ чи хийл урлаач бас сэтгэл судлаач байж болохгүй шүү дээ.

You have to choose."

Чи сонгох хэрэгтэй" гэнэ.

This is Dr. Bob Childs --

Энэ бол доктор Боб Чайлдс ...

(Laughter)

(Инээд)

and he's a luthier and psychotherapist.

Тэрбээр хөгжмийн зэмсэг урлаач мөн сэтгэл засалч.

And this is Amy Ng, a magazine editor turned illustrator, entrepreneur,

Харин энэ бол Эми Энг, сэтгүүлийн редактороос зураач, бизнес эрхлэгч, багш

teacher and creative director.

мөн бүтээлч удирдагч болон хувирсан.

But most kids don't hear about people like this.

Гэхдээ ихэнх хүүхдүүд ийм хүмүүсийн талаар сонсдоггүй.

All they hear

Сонголт хийх хэрэгтэй гэдэг нь л

is that they're going to have to choose.

тэдний байнга сонсдог зүйл.

But it's more than that.

Үүгээр ч зогсохгүй

The notion of the narrowly focused life

уг хязгаарлагдмал зорилготой амьдралын тухай ойлголт нь

is highly romanticized in our culture.

манай нийгэмд маш өндрөөр үнэлэгддэг.

It's this idea of destiny or the one true calling,

Энэ нь хувь заяаны төөрөг эсвэл амьдралын жинхэнэ зорилгын тухай ойлголтууд юм.

the idea that we each have one great thing

Өөрөөр хэлбэл энэ нь бид энэ дэлхий дээр нэг л зорилготой ирсэн.

we are meant to do during our time on this earth,

Тэрхүү зорилгоо юу болохыг нь хайж олоод

and you need to figure out what that thing is

түүнийхээ төлөө амьдралаа зориулах нь

and devote your life to it.

амьд явахын утга учир гэсэн ойлголт юм.

But what if you're someone who isn't wired this way?

Гэвч та ингэж бүтээгдээгүй бол яах вэ?

What if there are a lot of different subjects that you're curious about,

Хэрвээ таны сонирхлыг татсан олон сэдэв,

and many different things you want to do?

хийхийг хүссэн олон зүйл байвал яах вэ?

Well, there is no room for someone like you in this framework.

Ийм тогтолцоонд тань шиг хүнд багтах орон зай байхгүй юм.

And so you might feel alone.

Үүний улмаас та ганцаардаж магадгүй.

You might feel like you don't have a purpose.

Танд зорилго байхгүй мэт санагдаж магадгүй.

And you might feel like there's something wrong with you.

Тэгээд танд ямар нэг буруу байгаа мэт санагдаж магадгүй.

There's nothing wrong with you.

Танд ямар ч буруу байхгүй.

What you are is a multipotentialite.

Та бол олон талын авьяастан юм.

(Laughter)

(Инээд)

(Applause)

(Алга ташилт)

A multipotentialite is someone with many interests and creative pursuits.

Олончадавхит нь олон сонирхолтой мөн бүтээлч эрэл хайгуултай хүн юм.

It's a mouthful to say.

Урт нэр байгаа биз?

It might help if you break it up into three parts:

Гурван хэсэг болгоод хуваавал тогтооход амархан:

multi, potential, and ite.

олон, талын, авьяастан.

You can also use one of the other terms that connote the same idea,

Та үүнтэй ижил утгатай, өргөн мэдлэгтэй хүн, Сэргэн Мандалтын хүн

such as polymath, the Renaissance person.

гэх мэтийн өөр бусад нэр томьёог мөн ашиглаж болно.

Actually, during the Renaissance period,

Яг үнэндээ, Сэргэн Мандалтын үед

it was considered the ideal to be well-versed in multiple disciplines.

олон салбарын мэдлэгтэй байхыг төгс гэж үздэг байлаа.

Barbara Sher refers to us as "scanners."

Барбара Шэр биднийг "гүйлгэн харагчид" гэдэг.

Use whichever term you like, or invent your own.

Өөрийн хүссэн нэршлийг ашигла, эсвэл өөрөө шинэ үг зохио.

I have to say I find it sort of fitting that as a community,

Хүмүүс бид нийтээрээ нэг нэршил дээр санаа нийлэхгүй байх нь

we cannot agree on a single identity.

байж болох зүйл гэж бодож байна.

(Laughter)

(Инээд)

It's easy to see your multipotentiality

Олон талт авьяасаа өөрийн дутагдал эсвэл

as a limitation or an affliction that you need to overcome.

давж туулах ёстой зовлон гэж харах амархан.

But what I've learned through speaking with people

Гэвч, үүнд асар их хүч чадал нуугдаж байдгийг

and writing about these ideas on my website,

би хүмүүстэй ярилцаж, энэ санааны тухай

is that there are some tremendous strengths to being this way.

цахим хуудаснаа бичсэнээр олж мэдсэн юм.

Here are three

Олон талын авьяастанд

multipotentialite super powers.

гурван супер хүч байдаг.

One: idea synthesis.

Нэг: нэгдлээс шинэ санаа олох чадвар.

That is, combining two or more fields

Тэр нь хоёр өөр салбарыг нийлүүлэн

and creating something new at the intersection.

огтлолцол дээрээс нь ямар нэг шинэ зүйл бүтээхийг хэлнэ.

Sha Hwang and Rachel Binx drew from their shared interests

Ша Хуанг ба Рейчел Бинкс нар зураг зүй, дата визуализаци,

in cartography, data visualization, travel, mathematics and design,

аялал, математик, мөн загвар зохион бүтээх сонирхлын нэгдэл дээрээ үндэслэн

when they founded Meshu.

"Мешү" компаниа үүсгэн байгуулсан.

Meshu is a company that creates custom geographically-inspired jewelry.

Мэшү нь газар зүйн сэдэлтэй гоёл чимэглэл захиалгаар хийдэг компани юм.

Sha and Rachel came up with this unique idea

Ша Рейчел 2-ын олон талын сонирхол, туршлага

not despite, but because of their eclectic mix of skills and experiences.

онцгой санаа олоход нь тээр болоогүй, харин ч суурь нөхцөл нь болж өгсөн.

Innovation happens at the intersections.

Шинэчлэл огтлолцол дээр бий болдог.

That's where the new ideas come from.

Шинэ санаанууд тэндээс гарч ирдэг.

And multipotentialites, with all of their backgrounds,

Олон талын авьяастнууд өөрийн бүх суурь мэдлэгийг ашиглан,

are able to access a lot of these points of intersection.

уг огтлолцлын олон цэгүүдэд хүрч чаддаг юм.

The second multipotentialite superpower

Олон талын авьяастны хоёр дахь супер хүч бол

is rapid learning.

хурдацтай сурах чадвар юм.

When multipotentialites become interested in something,

Олон талын авьяастан бид аливаа зүйлд сонирхолтой болохоороо

we go hard.

түүндээ хүчтэй автдаг.

We observe everything we can get our hands on.

Бид олж мэдсэн болгоноо тусгаж авдаг.

We're also used to being beginners,

Бид анхлан суралцагч байх тал дээр

because we've been beginners so many times in the past,

арвин туршлага хуримтлуулсан учраас

and this means that we're less afraid of trying new things

шинэ зүйл оролдож үзэхээс, чаддаггүй зүйлээ сурахаас

and stepping out of our comfort zones.

бэрхшээгээд байдаггүй.

What's more, many skills are transferable across disciplines,

Түүнчлэн, нэг салбарт олж авсан чадвар өөр салбарт хэрэг болох нь элбэг.

and we bring everything we've learned to every new area we pursue,

бид сурсан бүхнээ шинээр суралцаж буй салбартаа хэрэглэдэг тул

so we're rarely starting from scratch.

бид юмыг эхнээс нь суралцах нь ховор.

Nora Dunn is a full-time traveler and freelance writer.

Нора Данн нь мэргэжлийн аялагч, чөлөөт зохиолч юм.

As a child concert pianist, she honed an incredible ability

Тэр багадаа төгөлдөр хуураар шаргуу хичээллэснээр гар, хурууны булчин нь

to develop muscle memory.

гайхалтай сайн хөгжсөн.

Now, she's the fastest typist she knows.

Одоо тэр өөрийнх нь мэдэх хамгийн хурдан шивэгч.

(Laughter)

(Инээд)

Before becoming a writer, Nora was a financial planner.

Зохиолч болохоосоо өмнө Нора санхүүгийн төлөвлөгөө хийдэг байсан.

She had to learn the finer mechanics of sales

Анхны ажилдаа борлуулалтын арга барилд

when she was starting her practice,

суралцах шаардлагатай болж байж.

and this skill now helps her write compelling pitches to editors.

Харин одоо энэ чадвар нь редактор руу татгалзах аргагүй санал бичихэд тусалдаг.

It is rarely a waste of time to pursue something you're drawn to,

Таны сонирхлыг татаж буй зүйлд суралцах нь цагийн гарз байх нь ховор,

even if you end up quitting.

дараа нь тэрийг орхисон ч гэсэн.

You might apply that knowledge in a different field entirely,

Та тэр мэдлэгээ шал өөр салбарт

in a way that you couldn't have anticipated.

өөрийн төсөөлөө ч үгүй байдлаар ашиглаж магадгүй.

The third multipotentialite superpower

Олон талын авьяастны гурав дахь супер хүч нь

is adaptability;

дасан зохицох чадвар юм.

that is, the ability to morph into whatever you need to be

Өөрөөр хэлбэл, тухайн нөхцөл байдалд зохицон

in a given situation.

хувирах чадвар юм.

Abe Cajudo is sometimes a video director, sometimes a web designer,

Эб Кахудо нь хаяа видео найруулагч, хаяа веб зохион бүтээгч,

sometimes a Kickstarter consultant, sometimes a teacher,

хаяа Кикстартерын зөвлөх, хаяа багш,

and sometimes, apparently, James Bond.

мөн хаяа Жэймс Бонд болдог.

(Laughter)

(Инээд)

He's valuable because he does good work.

Тэр ажлаа сайн хийдэг учраас үнэ цэнэтэй.

He's even more valuable because he can take on various roles,

Тэр харилцагчдынхаа хэрэгцээнд нийцүүлэн олон үүрэг

depending on his clients' needs.

гүйцэтгэх чадвартай учраас бүр их үнэ цэнэтэй.

Fast Company magazine identified adaptability

Фаст Компани сэтгүүл дасан зохицох чадварыг

as the single most important skill to develop in order to thrive

21 дүгээр зуунд амжилт гаргахын тулд хөгжүүлэх хамгийн чухал чадвар

in the 21st century.

хэмээн тодорхойлсон.

The economic world is changing so quickly and unpredictably

Эдийн засгийн ертөнц маш хурдацтай, таамаглахын аргагүй өөрчлөгдөх энэ үед

that it is the individuals and organizations that can pivot

зах зээлийн хэрэгцээг хангахын тулд хурдтай өөрчлөгдөн хувирч чадах

in order to meet the needs of the market that are really going to thrive.

хувь хүн болон байгууллагууд л амжилтад хүрнэ.

Idea synthesis, rapid learning and adaptability:

Нэгдлээс шинэ санаа олох, хурдацтай сурах, дасан зохицох нь

three skills that multipotentialites are very adept at,

олон талт авьяастнуудын гарамгай эзэмшсэн чадвар боловч,

and three skills that they might lose if pressured to narrow their focus.

хүсэл сонирхлоо хязгаарлах шахалтад орвол тэд энэхүү чадвараа алдах эрсдэлтэй.

As a society, we have a vested interest in encouraging multipotentialites

Олон талт авьяастнуудыг өөрөөрөө байхыг дэмжих нь

манай нийгмийн ашиг сонирхолтой нийцнэ.

to be themselves.

We have a lot of complex, multidimensional problems in the world right now,

Яг одоо дэлхий дээр маш төвөгтэй, олон талыг хамарсан асуудлууд байгаа.

Бүтээлч, хайрцагны гадуур сэтгэгчид эдгээрийг шийдвэрлэхэд бидэнд хэрэгтэй.

and we need creative, out-of-the-box thinkers to tackle them.

Now, let's say that you are, in your heart, a specialist.

Та сэтгэлийн угаас аль хэдийн мэргэжлээ сонгосон байж болно.

You came out of the womb knowing you wanted to be a pediatric neurosurgeon.

Та эхийн хэвлийд байхдаа л хүүхдийн мэс засалч болохоо шийдсэн байж болно.

Don't worry -- there's nothing wrong with you, either.

Санаа зоволтгүй. Үүнд буруу зүйл байхгүй.

(Laughter)

(Инээд)

In fact, some of the best teams are comprised of a specialist

Заримдаа мэргэжилтэн, олон талт авьяастнууд хосолж байж

and multipotentialite paired together.

шилдэг багийг үүсгэсэн байдаг.

The specialist can dive in deep and implement ideas,

Олон талт авьяастны өргөн цар хүрээтэй мэдлэг,

while the multipotentialite brings a breadth of knowledge to the project.

мэргэжилтний гүнзгий мэдлэг, санааг хэрэгжүүлэх чадвар гайхалтай хосолдог.

It's a beautiful partnership.

Энэ бол сайхан түншлэл.

But we should all be designing lives and careers

Бид байгалиас яаж заяагдсан тэр л өвөрмөц байдалдаа

that are aligned with how we're wired.

зохицон ажиллаж амьдрах ёстой.

And sadly, multipotentialites are largely being encouraged

Харамсалтай нь, олон талын авьяастнуудыг мэргэжилтэн нөхөдтэйгөө

simply to be more like their specialist peers.

адилхан байхыг л дэмжсээр байна.

So with that said,

Төгсгөлд нь

if there is one thing you take away from this talk,

миний ярианаас юуг ойлгоосой гэж

I hope that it is this:

хүсэж байна гэхээр

embrace your inner wiring, whatever that may be.

сэтгэлийн дуудлага чинь юу ч бай хамаагүй түүнийгээ хүлээн зөвшөөр.

If you're a specialist at heart,

Зүрхний гүндээ та мэргэжилтэн бол

then by all means, specialize.

ямар ч аргаар хамаагүй улам мэргэш.

That is where you'll do your best work.

Тэгж байж л та хамгийн сайнаараа ажиллана.

But to the multipotentialites in the room,

Би энэ өрөөнд байгаа олон авьяастнуудад,

including those of you who may have just realized

өөрийгөө тэдний нэг болохыг сүүлийн 12 минутад

in the last 12 minutes that you are one --

ухаарсан та бүхэнд ч мөн адил...

(Laughter)

(Инээд)

to you I say:

хандан хэлэхэд

embrace your many passions.

өөрийн олон сонирхлыг хүлээн зөвшөөр.

Follow your curiosity down those rabbit holes.

Өөрийн сониуч зангаа зөнгөөрөө дага.

Explore your intersections.

Огтлолцлуудыг нь хайж илрүүл.

Embracing our inner wiring leads to a happier, more authentic life.

Сэтгэлийн дуудлагаа дагах нь амьдралыг аз жаргалтай, илүү үнэ цэнэтэй болгодог.

And perhaps more importantly --

Олон талт авьяастнууд аа, бид энэ ертөнцөд

multipotentialites, the world needs us.

хэрэгтэй гэдгийг санаарай.

Thank you.

Баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)