Why Some of Us Don’t Have One True Calling | Emilie Wapnick | TED

Tłumaczenie: Agnieszka Zambrzycka Korekta: Beata Ratkowska

Raise your hand if you've ever been asked the question

Podnieście ręce, jeśli byliście kiedykolwiek pytani:

"What do you want to be when you grow up?"

"Kim chcesz być jak dorośniesz?"

Now if you had to guess,

Jeśli mielibyście powiedzieć,

how old would you say you were when you were first asked this question?

ile mieliście lat pierwszy raz słysząc to pytanie?

You can just hold up fingers.

Możecie unieść palce.

Three. Five. Three. Five. Five. OK.

Trzy. Pięć. Trzy. Pięć. Pięć. OK.

Now, raise your hand if the question

A teraz podnieście ręce, jeśli pytanie:

"What do you want to be when you grow up?"

"Kim chcesz być jak dorośniesz?"

has ever caused you any anxiety.

kiedykolwiek spowodowało u was lęk.

(Laughter)

(Śmiech)

Any anxiety at all.

Jakikolwiek lęk.

I'm someone who's never been able to answer the question

Ja nigdy nie umiałam odpowiedzieć na pytanie:

"What do you want to be when you grow up?"

"Kim chcesz być jak dorośniesz?"

See, the problem wasn't that I didn't have any interests --

Nie dlatego, że nie miałam żadnych zainteresowań,

it's that I had too many.

ale dlatego, że miałam ich zbyt dużo.

In high school, I liked English and math and art and I built websites

W szkole średniej lubiłam Angielski, matmę, sztukę, robiłam strony w necie,

and I played guitar in a punk band called Frustrated Telephone Operator.

grałam na gitarze w zespole punkowym Frustrated Telephone Operator

Maybe you've heard of us.

Może słyszeliście o nas.

(Laughter)

(Śmiech)

This continued after high school,

To trwało również po szkole średniej,

and at a certain point, I began to notice this pattern in myself

w pewnym momencie zauważyłam ten schemat u siebie,

where I would become interested in an area

kiedy zainteresowałam się daną dziedziną,

and I would dive in, become all-consumed,

zabierałam się za to, bez reszty mnie to pochłaniało,

and I'd get to be pretty good at whatever it was,

i stawałam się w tym całkiem dobra, cokolwiek by to było,

and then I would hit this point where I'd start to get bored.

a potem dochodziłam do momentu, gdy zaczynałam się nudzić.

And usually I would try and persist anyway,

Zazwyczaj nie ustępowałam i próbowałam dalej,

because I had already devoted so much time and energy

bo już poświęciłam temu tak dużo czasu i energii,

and sometimes money into this field.

a czasami pieniędzy.

But eventually this sense of boredom,

Jednak w końcu to poczucie nudy,

this feeling of, like, yeah, I got this, this isn't challenging anymore --

wrażenie, że już to umiem, że to już nie stanowi wyzwania,

it would get to be too much.

to byłoby zbyt wiele.

And I would have to let it go.

I musiałabym to zostawić.

But then I would become interested in something else,

Jednak potem zainteresowałabym się czymś innym,

something totally unrelated, and I would dive into that,

czymś zupełnie niezwiązanym i to by mnie pochłonęło

and become all-consumed, and I'd be like, "Yes! I found my thing,"

całkowicie, czułabym, że tak, to jest właśnie to,

and then I would hit this point again where I'd start to get bored.

i potem znów doszłabym do momentu, kiedy zaczęłabym się nudzić.

And eventually, I would let it go.

W końcu bym to zostawiła.

But then I would discover something new and totally different,

Potem odkryłabym coś nowego i zupełnie innego

and I would dive into that.

i to by mnie pochłonęło.

This pattern caused me a lot of anxiety,

Ten schemat wywoływał u mnie dużo stresu

for two reasons.

z dwóch powodów.

The first was that I wasn't sure

Po pierwsze, nie byłam pewna

how I was going to turn any of this into a career.

jak przekształcić cokolwiek z tego w karierę.

I thought that I would eventually have to pick one thing,

Myślałam, że w końcu będę musiała wybrać jedną rzecz,

deny all of my other passions,

zaprzeczyć wszystkim pozostałym pasjom

and just resign myself to being bored.

i pogodzić się z nudą.

The other reason it caused me so much anxiety

Inny powód wywołujący u mnie lęk

was a little bit more personal.

był odrobinę bardziej osobisty.

I worried that there was something wrong with this,

Martwiłam się, że było w tym coś niewłaściwego,

and something wrong with me for being unable to stick with anything.

coś nie tak ze mną, że nie potrafię skupić się na jednej rzeczy.

I worried that I was afraid of commitment,

Martwiłam się, że bałam się zaangażować,

or that I was scattered, or that I was self-sabotaging,

że byłam rozproszona, że sabotowałam samą siebie,

afraid of my own success.

obawiając się własnego sukcesu.

If you can relate to my story and to these feelings,

Jeśli możecie się odnieść do mojej historii i moich uczuć,

I'd like you to ask yourself a question

chciałabym, żebyście zadali sobie pytanie,

that I wish I had asked myself back then.

które powinnam sobie wtedy zadać.

Ask yourself where you learned to assign the meaning of wrong or abnormal

Zapytajcie siebie, kiedy nauczyliście się wiązać słowo zły, nienormalny

to doing many things.

z robieniem wielu rzeczy.

I'll tell you where you learned it:

Powiem, gdzie się tego nauczyliście,

you learned it from the culture.

nauczyła was tego cywilizacja.

We are first asked the question "What do you want to be when you grow up?"

Po raz pierwszy jesteśmy pytani: "Kim chcesz być jak dorośniesz?"

when we're about five years old.

kiedy mamy około pięciu lat.

And the truth is that no one really cares what you say when you're that age.

Nikogo tak naprawdę nie obchodzi, co mówisz w tym wieku.

(Laughter)

(Śmiech)

It's considered an innocuous question,

Jest to uważane za nieszkodliwe pytanie,

posed to little kids to elicit cute replies,

zadawane małym dzieciom, żeby dostać fajne odpowiedzi, jak:

like, "I want to be an astronaut," or "I want to be a ballerina,"

"Chcę być astronautą", "Chcę być baletnicą",

or "I want to be a pirate."

"Chcę być piratem".

Insert Halloween costume here.

Wstaw kostium na Halloween tutaj.

(Laughter)

(Śmiech)

But this question gets asked of us again and again as we get older

To pytanie towarzyszy nam wciąż i wciąż jak dorastamy,

in various forms -- for instance, high school students might get asked

w różnych formach, np. uczniowie szkół średnich są pytani,

what major they're going to pick in college.

jaki kierunek wybiorą na studiach

And at some point,

i w pewnym momencie

"What do you want to be when you grow up?"

"Kim chcesz być jak dorośniesz?"

goes from being the cute exercise it once was

przechodzi od słodkiej zabawy, jaką kiedyś było

to the thing that keeps us up at night.

do myśli, która nie pozwala nam zasnąć.

Why?

Dlaczego?

See, while this question inspires kids to dream about what they could be,

Widzicie, podczas gdy to pytanie inspiruje dzieciaki do marzeń o tym kim mogliby być,

it does not inspire them to dream about all that they could be.

nie inspiruje ich do marzeń o tym wszystkim czym mogliby się stać.

In fact, it does just the opposite,

W rzeczywistości działa zupełnie odwrotnie,

because when someone asks you what you want to be,

kiedy ktoś pyta, kim chcesz być,

you can't reply with 20 different things,

nie odpowiadasz wymieniając 20 różnych rzeczy,

though well-meaning adults will likely chuckle and be like,

dorośli mający dobre chęci, pewnie by się zaśmiali i dodali:

"Oh, how cute, but you can't be a violin maker and a psychologist.

"jak mądrze, ale nie możesz robić skrzypiec, a także być psychologiem,

You have to choose."

musisz wybrać."

This is Dr. Bob Childs --

To jest dr Bob Childs

(Laughter)

(Śmiech)

and he's a luthier and psychotherapist.

on wykonuje lutnie i jest psychoterapeutą.

And this is Amy Ng, a magazine editor turned illustrator, entrepreneur,

To jest Amy Ng, redaktor magazynu, ale również ilustratorka i przedsiębiorca,

teacher and creative director.

nauczycielka i dyrektor kreatywny.

But most kids don't hear about people like this.

Większość dzieci nie słyszy o takich ludziach.

All they hear

Wszystko co słyszą,

is that they're going to have to choose.

to to, że będą musiały wybierać.

But it's more than that.

Ale jest coś jeszcze.

The notion of the narrowly focused life

Pogląd o wąsko wyspecjalizowanym życiu

is highly romanticized in our culture.

jest bardzo wyidealizowany w naszej kulturze.

It's this idea of destiny or the one true calling,

Idea przeznaczenia, jedynego prawdziwego powołania,

the idea that we each have one great thing

idea, że wszyscy mamy jedną wielką rzecz

we are meant to do during our time on this earth,

do zrobienia podczas naszego życia.

and you need to figure out what that thing is

Musimy tą rzecz odkryć

and devote your life to it.

i poświęcić jej życie.

But what if you're someone who isn't wired this way?

Co jeśli nie jesteś kimś zaprogramowanym w ten sposób?

What if there are a lot of different subjects that you're curious about,

Co jeśli jest dużo różnych przedmiotów, które cię ciekawią,

and many different things you want to do?

dużo różnych rzeczy, które chcesz robić?

Well, there is no room for someone like you in this framework.

Cóż, nie ma miejsca dla kogoś jak ty w tej strukturze.

And so you might feel alone.

Więc możesz czuć się samotny.

You might feel like you don't have a purpose.

Możesz czuć, że nie masz celu.

And you might feel like there's something wrong with you.

Możesz mieć poczucie, że coś z tobą jest nie tak.

There's nothing wrong with you.

Z tobą jest wszystko w porządku.

What you are is a multipotentialite.

Jesteś osobą multipotencjalną.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Oklaski)

A multipotentialite is someone with many interests and creative pursuits.

Osoba multipotencjalna to ktoś z wieloma zainteresowaniami i aspiracjami.

It's a mouthful to say.

Trudne słowo.

It might help if you break it up into three parts:

Może pomóc, jeśli rozłożycie to na trzy części:

multi, potential, and ite.

multi, potencjal i na

You can also use one of the other terms that connote the same idea,

Możecie również używać innych terminów o podobnym znaczeniu,

such as polymath, the Renaissance person.

jak polimat, człowiek Renesansu.

Actually, during the Renaissance period,

Właściwie w epoce Renesansu

it was considered the ideal to be well-versed in multiple disciplines.

za ideał uważana była osoba wszechstronna w wielu dyscyplinach.

Barbara Sher refers to us as "scanners."

Barbara Sher mówi o nas "skanery."

Use whichever term you like, or invent your own.

Użyj jakiegokolwiek pojęcia albo wymyśl swoje.

I have to say I find it sort of fitting that as a community,

Muszę przyznać, że to mi odpowiada, że jako społeczność

we cannot agree on a single identity.

nie możemy się zgodzić na jedną tożsamość.

(Laughter)

(Śmiech)

It's easy to see your multipotentiality

Łatwo zobaczyć własną multipotencjalność

as a limitation or an affliction that you need to overcome.

jako ograniczenie, przypadłość, którą musisz pokonać.

But what I've learned through speaking with people

To czego się nauczyłam rozmawiając z ludźmi,

and writing about these ideas on my website,

pisząc o tych pomysłach na moich stronach

is that there are some tremendous strengths to being this way.

to to, że bycie taką osobą ma swoje niesamowicie mocne strony.

Here are three

Tutaj są trzy

multipotentialite super powers.

super moce multipotencjalności.

One: idea synthesis.

Jedna: synteza pomysłów.

That is, combining two or more fields

Kombinacja dwóch lub więcej dziedzin

and creating something new at the intersection.

i tworzenie czegoś nowego z ich połączenia.

Sha Hwang and Rachel Binx drew from their shared interests

Sha Hwang i Rachel Binx korzystali ze wspólnych zainteresowań

in cartography, data visualization, travel, mathematics and design,

w kartografii, wizualizacji danych, podróży, matmy i projektowania,

when they founded Meshu.

kiedy założyli Meshu.

Meshu is a company that creates custom geographically-inspired jewelry.

Meshu to firma tworząca geograficznie inspirowaną biżuterię.

Sha and Rachel came up with this unique idea

Sha i Rachel wpadli na ten pomysł

not despite, but because of their eclectic mix of skills and experiences.

nie pomimo, ale z powodu eklektycznego połączenia umiejętności i doświadczenia.

Innovation happens at the intersections.

Innowacja pojawia się na skrzyżowaniu dziedzin.

That's where the new ideas come from.

Stąd pochodzą nowe idee.

And multipotentialites, with all of their backgrounds,

Osoby multipotencjalne z całym swoim zapleczem

are able to access a lot of these points of intersection.

mają dostęp do wielu punktów tego skrzyżowania.

The second multipotentialite superpower

Drugą potęgą multipotencjalności

is rapid learning.

jest błyskawiczne uczenie się.

When multipotentialites become interested in something,

Kiedy osoby multipotencjalne się czymś zainteresują,

we go hard.

bardzo się angażują.

We observe everything we can get our hands on.

Obserwujemy wszystko, co tylko wpadnie nam w ręce.

We're also used to being beginners,

Przyzwyczailiśmy się do początków,

because we've been beginners so many times in the past,

bo byliśmy początkującymi już wiele razy,

and this means that we're less afraid of trying new things

więc nie boimy się zaczynać nowych rzeczy,

and stepping out of our comfort zones.

i wykraczania poza sferę komfortu.

What's more, many skills are transferable across disciplines,

Ponadto, wiele umiejętności jest użytecznych w różnych dziedzinach,

and we bring everything we've learned to every new area we pursue,

a my wszystko co umiemy przenosimy do nowych dziedzin,

so we're rarely starting from scratch.

dlatego rzadko zaczynamy od zera.

Nora Dunn is a full-time traveler and freelance writer.

Nora Dunn jest pełnoetatowym podróżnikiem i niezależnym pisarzem.

As a child concert pianist, she honed an incredible ability

Jako dziecięca pianistka doskonaliła niewiarygodną zdolność

to develop muscle memory.

rozwijania pamięci mięśniowej.

Now, she's the fastest typist she knows.

Jest najszybszą maszynistką, którą zna.

(Laughter)

(Śmiech)

Before becoming a writer, Nora was a financial planner.

Przed zostaniem pisarką, Nora była finansową planistką.

She had to learn the finer mechanics of sales

Musiała się nauczyć mechanizmów sprzedaży,

when she was starting her practice,

kiedy zaczynała praktykę,

and this skill now helps her write compelling pitches to editors.

i ta umiejętność pomaga jej teraz pisać przekonujące artykuły do gazet.

It is rarely a waste of time to pursue something you're drawn to,

Rzadko realizacja czegoś, co cię pociąga, jest stratą czasu

even if you end up quitting.

nawet jeśli w końcu zrezygnujesz.

You might apply that knowledge in a different field entirely,

Możesz zastosować tę wiedzę w całkowicie różnych dziedzinach,

in a way that you couldn't have anticipated.

w sposób, którego nie mogłeś przewidzieć.

The third multipotentialite superpower

Trzecią potęgą multipotencjalności

is adaptability;

jest elastyczność,

that is, the ability to morph into whatever you need to be

to jest zdolność do przekształcenia się w cokolwiek potrzebujesz

in a given situation.

w danej sytuacji.

Abe Cajudo is sometimes a video director, sometimes a web designer,

Abe Cajudo jest czasami reżyserem, czasami projektantem stron internetowych,

sometimes a Kickstarter consultant, sometimes a teacher,

czasami konsultantem Kickstarter, czasami nauczycielem,

and sometimes, apparently, James Bond.

a czasami, najwyraźniej, Jamesem Bondem.

(Laughter)

(Śmiech)

He's valuable because he does good work.

Jest wartościowy, bo robi dobrą robotę.

He's even more valuable because he can take on various roles,

Jest nawet bardziej wartościowy, bo może przyjąć różne role

depending on his clients' needs.

w zależności od potrzeb klientów.

Fast Company magazine identified adaptability

Magazyn Fast Company wyróżnił elastyczność

as the single most important skill to develop in order to thrive

jako najważniejszą umiejętność niezbędną, żeby osiągnąć sukces

in the 21st century.

w XXI wieku.

The economic world is changing so quickly and unpredictably

Świat ekonomiczny zmienia się szybko i nieprzewidywalnie,

that it is the individuals and organizations that can pivot

że to jednostki i organizacje, które umieją się dostosować,

in order to meet the needs of the market that are really going to thrive.

żeby zaspokoić potrzeby rynku, osiągną prawdziwy sukces.

Idea synthesis, rapid learning and adaptability:

Synteza pomysłów, błyskawiczne uczenie się i elastyczność:

three skills that multipotentialites are very adept at,

trzy zdolności, w których osoby multipotencjalne się specjalizują,

and three skills that they might lose if pressured to narrow their focus.

trzy zdolności, które mogą stracić, gdy będą zmuszeni ograniczyć zainteresowania.

As a society, we have a vested interest in encouraging multipotentialites

Jako społeczeństwo mamy osobisty interes w zachęcaniu osób multipotencjalnych

to be themselves.

do bycia sobą.

We have a lot of complex, multidimensional problems in the world right now,

Mamy wiele złożonych, wielowymiarowych problemów obecnie na świecie

and we need creative, out-of-the-box thinkers to tackle them.

i potrzebujemy kreatywnych, oryginalnych myślicieli do ich rozwiązania.

Now, let's say that you are, in your heart, a specialist.

Powiedzmy, że jesteś w głębi serca specjalistą.

You came out of the womb knowing you wanted to be a pediatric neurosurgeon.

Urodziłeś się wiedząc, że chcesz być dziecięcym neurochirurgiem.

Don't worry -- there's nothing wrong with you, either.

Nie martw się, z Tobą też nie ma nic nie tak.

(Laughter)

(Śmiech)

In fact, some of the best teams are comprised of a specialist

W rzeczywistości najlepsze drużyny składają się ze specjalistów

and multipotentialite paired together.

i osób multipotencjalnych pracujących razem.

The specialist can dive in deep and implement ideas,

Specjaliści zgłębiają i wprowadzają w życie pomysły,

while the multipotentialite brings a breadth of knowledge to the project.

gdy osoby multipotencjalne wnoszą do projektu duży zakres wiedzy.

It's a beautiful partnership.

To jest piękne partnerstwo.

But we should all be designing lives and careers

Wszyscy powinniśmy projektować nasze życie i karierę

that are aligned with how we're wired.

zgodnie z tym jak jesteśmy zaprogramowani.

And sadly, multipotentialites are largely being encouraged

Niestety, osoby multipotencjalne w dużej mierze są zachęcane

simply to be more like their specialist peers.

do bycia bardziej jaki ich rówieśnicy będący specjalistami.

So with that said,

Dlatego też,

if there is one thing you take away from this talk,

jeśli jest jedna rzecz, którą zabierzecie z tej prelekcji

I hope that it is this:

mam nadzieję, że to będzie to:

embrace your inner wiring, whatever that may be.

Przyjmij swoje wewnętrzne oprogramowanie jakiekolwiek ono jest.

If you're a specialist at heart,

Jeśli w głębi duszy jesteś specjalistą,

then by all means, specialize.

to bez wahania specjalizuj się.

That is where you'll do your best work.

To w ten sposób zrobisz najlepsze rzeczy.

But to the multipotentialites in the room,

Ale osoby multipotencjalne w tym pokoju,

including those of you who may have just realized

łącznie z tymi, którzy zdali sobie sprawę

in the last 12 minutes that you are one --

w ciągu ostatnich 12 minut, że nimi są.

(Laughter)

(Śmiech)

to you I say:

Do was mówię:

embrace your many passions.

Przyjmijcie swoje różne pasje.

Follow your curiosity down those rabbit holes.

Podążajcie za swoją ciekawością w dół króliczej nory.

Explore your intersections.

Zgłębiajcie połączenia swoich pasji.

Embracing our inner wiring leads to a happier, more authentic life.

Wspieranie swojego sposobu myślenia prowadzi do szczęśliwszego życia.

And perhaps more importantly --

I być może co ważniejsze,

multipotentialites, the world needs us.

osoby multipotencjalne, świat nas potrzebuje.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)