The power of believing that you can improve | Carol Dweck | TED

Translator: Mardin Abdalqadir Reviewer: Daban Q Jaff

The power of yet.

هێزی هێشتا.

I heard about a high school in Chicago

دەربارەی قوتابخانەیەکی ئامادەییم بیست لە شیکاگۆ

where students had to pass a certain number of courses to graduate,

کە خوێندکاران دەبوایە لە چەند کۆرسێکدا سەرکەوتوو بن تاوەکو لە ئامادەیی دەربچن.

and if they didn't pass a course, they got the grade "Not Yet."

و ئەگەر لە کۆرسەکە سەرکەوتوو نەبوونایە، ئەوا نمرەی "هێشتا نا"یان وەردەگرت.

And I thought that was fantastic,

منیش پێم وابوو ئەمە سەرنج راکێشە،

because if you get a failing grade, you think, I'm nothing, I'm nowhere.

چونکە ئەگەر نمرەکەت کەوتوو بێت، وا بیردەکەیتەوە کە تۆ هیچ نیت و ئاستت باش نییە.

But if you get the grade "Not Yet",

بەڵام ئەگەر نمرەی "هێشتا نا" بەدەست بهێنیت

you understand that you're on a learning curve.

تێدەگەیت کە تۆ لەسەر هێڵی چەماوەی فێربووندایت.

It gives you a path into the future.

رێڕەوێکت پیشان دەدات بەرەو داهاتوو.

"Not Yet" also gave me insight

'هێشتا نا' منیشی گەیاند بە تێگەشتنێک

into a critical event early in my career,

بۆ رووداوێکی هەستیاری خۆم لە سەرەتای پیشەکەمدا،

a real turning point.

خاڵێکی وەچەرخانی راستەقینە.

I wanted to see

دەمویست بزانم

how children coped with challenge and difficulty,

کە مندالان چۆن مامەڵە لەگەڵ بەرەنگاری و سەختییەکاندا دەکەن،

so I gave 10-year-olds

بۆیە هەندێ هاوکێشەم دا بە منداڵانی تەمەن ١٠ ساڵ کە لە ئاستی خۆیان قورستر بوو.

problems that were slightly too hard for them.

Some of them reacted in a shockingly positive way.

کاردانەوەی هەندێکیان سەرسامکەرانە ئەرێنی بوو.

They said things like, "I love a challenge,"

هەندێک شتیان وت وەک: زۆر حەزم لە بەرەنگارییە!

or, "You know, I was hoping this would be informative."

یان: هیوادار بووم کە شتێکی پڕ زانیاری بێت.

They understood that their abilities could be developed.

ئەوان تێگەشت بوون کە تواناکانیان دەکرێت پەرەبسێنێت.

They had what I call a growth mindset.

ئەوان زهنیەتی گەشەپێدەریان هەیە.

But other students felt it was tragic, catastrophic.

بەڵام خوێندکارانی تر پێیان وابوو ئەمە کارەساتە، جەرگبرە.

From their more fixed mindset perspective,

ئەمەش بەهۆی تێگەشتن و بیرکردنەوەی نەگۆڕیانەوە

their intelligence had been up for judgment,

ژیرییان حوکمی پێشوەختەی بەسەرا دراوە،

and they failed.

هەر بۆیە شکستیان هێنا.

Instead of luxuriating in the power of yet,

لە جیاتی خۆشی بینین لە هێزی 'هێشتا نا'،

they were gripped in the tyranny of now.

خۆیان توند گرت بوو بە چەوسانەوەی ئێستایان.

So what do they do next?

کەوایە لە هەنگاوی دواتردا چیان کرد؟

I'll tell you what they do next.

من پێتان دەڵێم چیان کرد.

In one study, they told us they would probably cheat the next time

لە توێژینەوەیەکدا پێیان گووتین کە لەوانەیە جاری داهاتوو گزی بکەن

instead of studying more if they failed a test.

لە جیاتی کۆششی زیاتر ئەگەر لە تاقیکردنەوەیەکدا کەوتن.

In another study, after a failure,

لە توێژینەوەیەکی تردا، لە دوای شکستێک،

they looked for someone who did worse than they did

سەیری قوتابییەکی تریان دەکرد کە لە خۆیان خراپتر بووە

so they could feel really good about themselves.

تاوەکو هەست بە باشی بکەن دەربارەی خۆیان.

And in study after study, they have run from difficulty.

و توێژینەوە لە دوای توێژینەوە، رایان دەکرد لە قورسییەکان.

Scientists measured the electrical activity from the brain

زانایان چالاکی کارەبایی مێشکی خوێندکارەکانیان پێوا

as students confronted an error.

ئەو کاتانەی رووبەڕووی هەڵەیەک دەبووونەوە.

On the left, you see the fixed-mindset students.

لای چەپ، خوێندکارە مێشک بەستووەکان پیشان دەدات،

There's hardly any activity.

بە نزیکەیی هیچ چالاکییەکیان نییە.

They run from the error.

ئەوان هەڵدێن لە هەڵەکانیان.

They don't engage with it.

خۆیان لەگەڵ هەڵەکانیان تووش ناکەن.

But on the right, you have the students with the growth mindset,

بەڵام لای راست، خوێندکارە مێشک کراوەکان پیشان دەدات،

the idea that abilities can be developed.

بیرۆکەی گەشەسەندنی تواناکان دەخاتە روو.

They engage deeply.

زۆر بە قووڵی پێوەی خەریک دەبن.

Their brain is on fire with yet.

مێشکیان پڕ پەرۆشییە.

They engage deeply.

بە قووڵی خەریک دەبن پێوەی.

They process the error.

لە هەڵەکە دەکۆڵنەوە.

They learn from it and they correct it.

لە هەڵەکەیانەوە فێر دەبن و چاکی دەکەنەوە.

How are we raising our children?

چۆن منداڵەکانمان بەخێو دەکەین؟

Are we raising them for now instead of yet?

ئایا بۆ ئێستایان بەخێویان دەکەین لە جیاتی داهاتوویان؟

Are we raising kids who are obsessed with getting As?

ئایا منداڵەکانمان وەها بەخێو دەکەین تاکە خەمیان بەدەستهێنانی نمرەی نایاب بێت؟

Are we raising kids who don't know how to dream big dreams?

ئایا منداڵەکانمان وەها بەخێو دەکەین نەتوانن خەونی مەزن ببینن؟

Their biggest goal is getting the next A, or the next test score?

گشت ئامانجێکیان ئەوە بێت نمرەی نایاب بهێنن، یان ١٠/١٠ بەدەست بهێنن؟

And are they carrying this need for constant validation with them

هەروەها ئایا بە درێژایی ژیانیان هەر پێویستییان

into their future lives?

بە پێزانینی بەردەوام دەبێت؟

Maybe, because employers are coming to me and saying,

لەوانەیە! چونکە خاوەن کارەکان دێنە لام و پێم دەڵێن

"We have already raised a generation

ئێمە نەوەیەکمان پێگەیاندووە لە کرێکاری گەنج

of young workers who can't get through the day

کە ناتوانن رۆژێک بەڕێبکەن

without an award."

بەبێ خەلاتێک.

So what can we do?

کەوایە دەتوانین چی بکەین؟

How can we build that bridge to yet?

چۆن دەتوانین پردێک دروست بکەین لەگەڵ 'هێشتا'؟

Here are some things we can do.

دەتوانین ئەم شتانە بکەین.

First of all, we can praise wisely,

پێش هەموو شتێک، دەتوانین ژیرانە ستایش بکەین،

not praising intelligence or talent.

بەڵام نەک ستایشی زیرەکی یان بەهرە.

That has failed.

ئەمانە سەرکەوتوو نین.

Don't do that anymore.

چیتر مەیکەن.

But praising the process that kids engage in,

بەڵکو ستایشکردنی ئەو پرۆسەیەی کە منداڵەکان خەریک دەبن،

their effort, their strategies, their focus, their perseverance,

کۆششەکانیان، نەخشەسازییەکانیان، سەرنجدانیان، بەردوامییان،

their improvement.

و پێشکەوتنەکانیان.

This process praise creates kids who are hardy and resilient.

ئەم پرۆسەی ستایشکردنە منداڵی بەهێز و خۆراگڕ دادەهێنێت.

There are other ways to reward yet.

رێگای تریش ھەن بۆ خەڵاتكردن.

We recently teamed up with game scientists

بەم دواییانە لەگەڵ چەند زانایەكی یاریكردن تیمێكمان پێكھێناوە

from the University of Washington

لە زانكۆی واشنتۆن

to create a new online math game that rewarded yet.

بۆ دروستكردنی یارییەكی نوێی بیركارییانە كە وەك خەڵاتە بۆ بیرۆكەی 'ھێشتا'

In this game, students were rewarded for effort, strategy and progress.

لەم یارییەدا خوێندکاران خەڵات دەکران بۆ کۆشش، نەخشەسازی، و پێشکەوتن.

The usual math game

یاری ئاسایی بیرکارییانە

rewards you for getting answers right, right now,

خەڵاتت دەکات بۆ وەڵامە زۆر خێرا و راستەکانت،

but this game rewarded process.

بەڵام ئەم یارییە خەڵاتی پرۆسەکەی دەکرد بە درێژی.

And we got more effort,

لە ئەنجامدا کۆششی زیاترمان بەدی کرد،

more strategies,

نەخشەسازی زیاتر،

more engagement over longer periods of time,

خەریک بوونی زیاتر، بە تێپەڕبوونی کاتی زیاتر،

and more perseverance when they hit really, really hard problems.

و بەردەوامی زیاتر ئەو کاتانەی هاوکێشەی زۆر قورسیان شیکار دەکرد.

Just the words "yet" or "not yet," we're finding,

بۆمان دەرکەوتووە بە تەنها وشەکانی 'هێشتا' یان 'هێشتا نا'

give kids greater confidence,

بڕوابەخۆبوونێکی زۆر دەدات بە منداڵان،

give them a path into the future that creates greater persistence.

رێچکەیەکیان نیشان دەدات بەرەو داهاتوو کە توانای بەردەوامی زیاتریان پێ دەدات.

And we can actually change students' mindsets.

و دەتوانین مێشکی خوێندکاران بە کرداری بگۆڕین.

In one study, we taught them

لە توێژینەوەیەکدا، فێرمان کردن

that every time they push out of their comfort zone

هەر جارێک لە پێناو فێربوونی شتێکی نوێ و ‌قورس

to learn something new and difficult,

لە ناوچەی ئاسوودەیی خۆیان دەردەچن

the neurons in their brain can form new, stronger connections,

دەمارە خانەکانی مێشکیان پەیوەندی نوێ و بەهێزتر دروست دەکەن

and over time, they can get smarter.

و بە تێپەڕبوونی کات، دەکرێت زیرەکتر بن.

Look what happened: In this study,

سەیربکەن چی روویدا: لەم توێژینەوەیەدا،

students who were not taught this growth mindset

ئەو خوێندکارانەی ئەم شێوازەی گەشەپێدانی مێشک فێرنەکرابوون

continued to show declining grades over this difficult school transition,

بە بەردەوامی ئاستی نمرەکانیان دادەبەزی دەرەنجامی گۆڕانکارییەکانی قوتابخانە،

but those who were taught this lesson showed a sharp rebound in their grades.

بەڵام ئەوانەی ئەم شێوازە فێرکرابوون نمرەکانیان زۆر بەرزبوونەوە.

We have shown this now, this kind of improvement,

ئێمە لە ئێستادا ئەم شێوازی گەشەسەندنەمان پیشانی

with thousands and thousands of kids, especially struggling students.

چەندەها هەزار منداڵ داوە، بە تایبەتی ئەو خوێندکارانەی تێدەکۆشن و ئاستیان هەر خراپە.

So let's talk about equality.

کەوایە با باسی یەکسانی بکەین.

In our country, there are groups of students

لە وڵاتی ئێمەدا، زۆر گروپی خوێندکار هەن

who chronically underperform,

کە بە هەمیشەیی ئاستیان لاوازە،

for example, children in inner cities,

بۆ نمونە، ئەو منداڵانەی لە گەڕەکە هەژارنشینەکاندان،

or children on Native American reservations.

یان، ئەو منداڵانەی لەناو نشینگەی ئەمریکییە رەسەنەکاندا دەژین.

And they've done so poorly for so long

لەبەرئەوەی هەمیشە ئاستیان زۆر لاواز بووە

that many people think it's inevitable.

زۆر کەس پێیان وایە کە هەرگیز ناگۆڕێن.

But when educators create growth mindset classrooms

بەڵام کە فێرکەران پۆلی تایبەت بە گەشەسەندنی مێشک دادەنین

steeped in yet,

بە جەختکردنەوە لە 'هێشتا'

equality happens.

یەکسانی روودەدات.

And here are just a few examples.

ئەمانەش چەند نمونەیەکن:

In one year, a kindergarten class in Harlem, New York

لە ماوەی ساڵێکدا، پۆلێکی باخچەی ساوایان لە هارڵیم، نیویۆرک

scored in the 95th percentile

رێژەی سەدییەکەی بریتی بوو لە ٩٥

on the national achievement test.

لە تاقیکردنەوەی بەدەستهێنانی نەتەوەیی.

Many of those kids could not hold a pencil

زۆرێک لەو منداڵانە لە سەرەتای چوونە باخچەیان تەنانەت نەیاندەزانی

when they arrived at school.

چۆن پێنووس بگرنە دەست.

In one year,

لە ماوەی ساڵێکدا،

fourth-grade students in the South Bronx, way behind,

خوێندکارانی پۆلی چوارەم لە ناوچەی باشوری برۆنکس کە ئاستیان لە دواوە بوو،

became the number one fourth-grade class in the state of New York

بوون بە یەکەمی سەر هەموو پۆل چوارەکانی نیویۆرک

on the state math test.

لە تاقیکردنەوەی بیرکاری ویلایەتەکە.

In a year, to a year and a half,

لە ماوەی ساڵێک بۆ دوو ساڵ و نیو،

Native American students in a school on a reservation

خوێندکارانی ئەمریکییە رەسەنەکان لە قوتابخانەیەکی نیشنگەکەیاندا

went from the bottom of their district to the top,

بوون بە یەکەمی ناوچەکە دوای ئەوەی دواهەمین بوون.

and that district included affluent sections of Seattle.

ئەو ناوچەیەش خوێندکاری تری دەوڵەمەندی لەخۆدەگرت لە سیاتڵ.

So the Native kids outdid the Microsoft kids.

کەوایە منداڵە رەسەنەکان پێشی منداڵە دەوڵەمەندەکان کەوتن.

This happened because the meaning of effort and difficulty were transformed.

ئەمەش روویدا ئەو کاتەی واتای کۆشش و سەختی گۆڕانکاری بەسەردا هات.

Before, effort and difficulty

پێشتر، کۆشش وسەختی

made them feel dumb, made them feel like giving up,

وایان لە منداڵەکان کرد هەست بکەن کە گێلن، بیانەوێت کە کۆڵ بدەن،

but now, effort and difficulty,

بەڵام ئێستا، کۆشش وسەختی

that's when their neurons are making new connections,

بریتییە لەو کاتەی کە دەمارە خانەکانی مێشکیان پەیوەندی نوێ دروست دەکەن،

stronger connections.

پەیوەندی بەهێزتر،

That's when they're getting smarter.

بریتییە لەو کاتەی زیرەکتر دەبن.

I received a letter recently from a 13-year-old boy.

بەم دواییانە نامەیەکم لە منداڵێکی تەمەن ١٣ ساڵەوە پێگەشت.

He said, "Dear Professor Dweck,

نوسیبووی، پرۆفیسۆر (دوێک)ی ئازیز،

I appreciate that your writing is based on solid scientific research,

کارەکانت بەرز دەنرخێنم لەبەرئەوەی بەپێی لێکۆڵینەوەی زانستیی پتەوە،

and that's why I decided to put it into practice.

هەر لەبەر ئەمەشە بڕیارم داوە ئیتر کاری پێبکەم.

I put more effort into my schoolwork,

کۆششی زیاتر دەکەم لە ئەرکەکانی قوتابخانەمدا،

into my relationship with my family,

لە پەیوەندییەکانم لەگەڵ خێزانەکەم،

and into my relationship with kids at school,

هەروەها لە پەیوەندییم لەگەڵ منداڵەکانی قوتابخانە.

and I experienced great improvement in all of those areas.

پیشکەوتنی بەرچاوم بەخۆمەوە دی لە سەرجەمی ئەو پەیوەندییانەدا.

I now realize I've wasted most of my life."

بۆم دەرکەوتووە کە زۆربەی تەمەنم بەفیڕۆ داوە.

Let's not waste any more lives,

با چیتر تەمەنی تر بەفیڕۆ نەدەین،

because once we know

چونکە هەر کە بۆمان دەردەکەوێت

that abilities are capable of such growth,

کە تواناکانمان دەکرێت وەها گەشە بسێنن،

it becomes a basic human right for children, all children,

دەبێتە مافێکی بنەڕەتی مرۆڤانەی منداڵان، سەرجەم منداڵان،

to live in places that create that growth,

کە لە شوێنێکدا بژین ئەو گەشەسەندنە دەستەبەر بکات،

to live in places filled with "yet".

لە شوێنێکدا بژین پڕ بێت لە 'هێشتا'.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵە رێزان)