David Hoffman: How would you feel if you lost everything?

Translator: Shkak Nasradeen Mustafa Reviewer: Daban Q. Jaff

I had a fire nine days ago.

٩ ڕۆژ پێش ئێستا، ئاگر کەوتەوە.

My archive:

ئەرشیفەکانم:

175 films, my 16-millimeter negative,

١٧٥ فیلم و ١٦ بەرهەمی تر،

all my books, my dad's books, my photographs.

هەموو کتێبەکانم، کتێبەکانی باوکم و وێنەکانم.

I'd collected --

کە کۆمکردبوونەوە.

I was a collector, major, big-time.

ماوەیەکی زۆر کۆمدەکردنەوە و

It's gone.

ڕۆیشت.

I just looked at it,

تەنها سەیریانم کرد و

and I didn't know what to do.

نەمزانی چی بکەم.

I mean, this was --

مەبەستم،

was I my things?

ئەوان هی من بوون؟

I always live in the present -- I love the present.

هەمیشە بۆ ئێستا دەژیم، ئێستام خۆشدەوێ.

I cherish the future.

داهاتووم لا پیرۆزە.

And I was taught some strange thing as a kid,

هەروەها لە منداڵیدا هەندێک شتی سەیر فێربووم،

بۆ نموونە، دەبێت شتێکی باش درووست بکەیت لە شتێکی خراپ.

like, you've got to make something good out of something bad.

You've got to make something good out of something bad.

پێویستە شتێکی باش لە شتێکی خراپ درووست بکەیت.

This was bad! Man, I was --

خراپ بوو،

I cough. I was sick.

نەخۆش بووم و کۆکیم.

That's my camera lens. The first one --

ئەوە لانسی کامێرای منە. یەکەم،

the one I shot my Bob Dylan film with 35 years ago.

ئەو فیلمەی کە 35 ساڵ پێش ئێستا دەستم پێکرد.

That's my feature film. "King, Murray"

کورتە فیلمی “پاشا مورای“٠

won Cannes Film Festival 1970 --

خەڵاتی ڤیستیڤاڵی فیلمی ساڵی 1970ی بردەوە.

the only print I had.

تەنها چاپ کە هەمبوو.

That's my papers.

تێنووسەکانم بوون.

That was in minutes -- 20 minutes.

لە ٢٠ خوولەکدا، ٢٠ خوولەک.

Epiphany hit me. Something hit me.

شتێکم پێ کەوت.

"You've got to make something good out of something bad,"

دەبێت شتێکی باش لە شتێکی خراپدا درووست بکەیت.

بە هاوڕێکانم و دراوسێکانم و خوشکەکەم و گووت.

I started to say to my friends, neighbors, my sister.

بەم بۆنەیەوە! ئەوە “سپوتنیک“ە، ساڵی پار ڕام کرد لێی.

By the way, that's "Sputnik." I ran it last year.

"Sputnik" was downtown, the negative. It wasn't touched.

“سپوتنیک” لە ناوەڕاستی شار بوو، دەستی لێ نەدرابوو.

These are some pieces of things I used in my Sputnik feature film,

ئەوانە چەند کەرەستەیەکن لە فیلمی “سپوتنیکدا” بەکارم دەهێنان،

which opens in New York in two weeks

کە لە ماوەی ٢ حەفتەدا، لە نیو یۆرک پەخشدەکرێت.

downtown.

ناوەڕاست.

پەیوەندیم بە خوشکەکەم و دراوسێکانم کرد و گوتم: “وەرن هەڵیکەنین“٠

I called my sister. I called my neighbors. I said, "Come dig."

That's me at my desk.

ئەوە منم لەسەر مێزەکەم.

ئەوە مێزەیە، کە ٤٠ ساڵی خایاند، تاوەکو دروستکرا.

That was a desk took 40-some years to build.

You know -- all the stuff.

دەزانی.. هەموو کەرەستەکان.

That's my daughter, Jean.

ئەوە کچەکەمە، جین.

She came. She's a nurse in San Francisco.

پەرستارە لە سان فراسیسکۆ.

"Dig it up," I said. "Pieces.

گووتم، پارچەکان.

I want pieces. Bits and pieces."

پارچەم دەوێت، پارچە.

I came up with this idea: a life of bits and pieces,

ئەم بیرۆکەیەم بۆ هات, ژیانێک لە شتی بچووک،

which I'm just starting to work on -- my next project.

دەست دەکەم بە کارکردن لەسەر پرۆژەی داهاتووم.

That's my sister. She took care of pictures,

ئەوە خوشکەکەمە، ئاگای لە وێنەکان دەبوو،

because I was a big collector of snapshot photography

لەبەرئەوەی کۆکەرەوەیەکی گەورەی وێنەکانی سناپ چات بووم.

that I believed said a lot.

کە چەندین جار گووتوومە.

And those are some of the pictures that --

هەندێک لەو وێنانە،

something was good about the burnt pictures.

شتی باشیان تێدا بوو دەربارەی وێنە سوتاوەکان.

I didn't know. I looked at that --

نەمدەزانی، سەیری ئەوەم کرد و

I said, "Wow, is that better than the --"

گووتم: ئایا ئەوە باشترە!

پێشنیاریم لەسەر فیلمی جیمی دۆلیتل ئەوە بوو، فیلمەکەم بۆ تەلەڤزیۆن پەخش کرد.

That's my proposal on Jimmy Doolittle. I made that movie for television.

It's the only copy I had. Pieces of it.

تاکە کۆپیە کە هەمبوو. چەند کورتەیەک.

Idea about women.

بیرۆکەیەک دەربارەی ژنان.

So I started to say, "Hey, man, you are too much!

دەستم کرد بە گووتنی “هێی، پیاو، ئێوە زۆرن!

You could cry about this." I really didn't.

دەتوانیت بۆ ئمە بگریت، بەڵام بەڕاستی ئەوەم نەکرد.

I just instead said,

لە جیاتی ئەوە، گووتم;

"I'm going to make something out of it, and maybe next year ... "

لەوانەیە ساڵی داهاتوو شتێک دروستبکەم و

And I appreciate this moment

ئەو ساتەم بەرزدەنرخاند

to come up on this stage with so many people

کە خەڵکێکی زۆر دەهاتنە سەر ستەیج،

who've already given me so much solace,

کە پێشتر زۆر کەم بوون.

and just say to TEDsters:

پێیان بڵێ(وەرگێڕەکان):

I'm proud of me. That I take something bad,

شانازی بەخۆم دەکەم، کە شتێکی خراپم وەرگرتووە و

I turn it, and I'm going to make something good out of this,

شتێکی چاک بەرهەم دەهێنم،

all these pieces.

هەموو ئەم پارچانە.

That's Arthur Leipzig's original photograph I loved.

ئەوە وێنەی ڕەسەنی ئارثەر لایپزیگە، کە خۆشم دەویست.

I was a big record collector --

کۆکەرەوەیەکی گەورەی تۆمار بووم.

the records didn't make it. Boy, I tell you,

تۆماریان نەدەکرد. کورەکە، پێت دەڵێم،

film burns. Film burns.

فیلمەکان سووتان، فیلمەکان سووتان.

I mean, this was 16-millimeter safety film.

مەبەستم ئەوەیە، ئەمە فیلمی سەلامەتی 16 میلیمەتر بوو.

The negatives are gone.

شتە نەڕێنیەکان نەماون.

That's my father's letter to me, telling me to

نامەی باوکمە بۆ من، کە پێم دەڵێ;

marry the woman I first married when I was 20.

هاوسەرگیری لەگەڵ ئەو ئافرەتە بکە، یەکەم جار هاوسەرگیریم کرد کاتێک 20 ساڵ بووم.

That's my daughter and me.

من و کچەکەم.

She's still there. She's there this morning, actually.

لەوێیە. لە ڕاستیدا، ئەمڕۆ بەیانی لەوێیە.

That's my house.

ئەوە ماڵی منە.

My family's living in the Hilton Hotel in Scotts Valley.

خێزانەکەم لە هۆتێلی هیلتۆن لە دۆڵی سکۆتس دەژین.

That's my wife, Heidi,

ئەوە هاوسەرەکەمە، هایدی،

who didn't take it as well as I did.

کە بەشداری نەکردبوو، منیش بەهەمان شێوە.

My children, Davey and Henry.

منداڵەکانم، دەیڤی و هێنری.

My son, Davey, in the hotel two nights ago.

کوڕەکەم، دەیڤی، دوو شەو لەمەوپێش لە هۆتێلەکە بوو.

So, my message to you folks,

کەواتە، پەیامی من بۆ ئێوە،

from my three minutes, is that I appreciate the chance

لەڤ سێ خولەکەدا ئەوەیە، ئەو هەلە بەرز دەنرخێنم لەگەڵ ئێوە.

to share this with you. I will be back. I love being at TED.

دەگەڕێمەوە وحەز دەکەم لە تێد بم.

I came to live it, and I am living it.

هاتووم بۆ ئەوەی بژیم، وە دەژیم.

That's my view from my window outside of Santa Cruz, in Bonny Doon,

ئەوە بیرۆکەی منە لە پەنجەرەی دەرەوەی سانتا کروز، لە بۆنی دۆن.

just 35 miles from here.

تەنها 35 میل لێرە دوورە.

Thank you everybody.

سوپاس بۆ هەمووان.

(Applause)

(چەپڵە لێدان).