Michelle Obama's plea for education

Translator: choegyal kyab Reviewer: Bhuchung Tsering

This is my first trip,

འདི་ནི་ངའི་འགྲུལ་ཐུང་དང་པོ་རེད་ལ།

my first foreign trip as a first lady.

སྲིད་འཛིན་གྱི་ལྕམ་གྱི་ངོ་བོས་ཐོག་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་འགྲིམས་པ་དང་པོ་རེད།

Can you believe that?

ཁྱེད་ཚོས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་འདུག་གམ།

(Applause)

(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།)

And while this is not my first visit to the U.K.,

འདི་ནི་ང་དབྱིན་ཡུལ་དུ་ཡོང་ཐེངས་དང་པོ་མ་རེད་རུང་།

I have to say that I am glad that this is my first official visit.

ངས་བརྗོད་དགོས་པ་ཞིག་ལ་འདི་ནི་ངའི་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གཟིགས་སྐོར་དང་པོ་ཡིན་པས་དགའ་བ་སྐྱེས་ཡོད།

The special relationship between the United States and the U.K.

ཨ་རི་དང་དབྱིན་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་བ་ནི་

is based not only on the relationship between governments,

གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གཅིག་པུ་མིན་པར།

but the common language and the values that we share,

ང་ཚོའི་དབར་གཅིག་མཐུན་གྱི་སྐད་ཡིག་དང་། གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་དག་རེད།

and I'm reminded of that by watching you all today.

ངས་ད་རེས་ཁྱེད་ཚོར་ལྟ་སྐབས་དེ་དག་དྲན་གསོས་སོང་།

During my visit I've been especially honored

ངའི་གཟིགས་སྐོར་གྱི་སྐབས་སུ་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་

to meet some of Britain's most extraordinary women --

ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བུད་མེད་ཁག་གཅིག་ལ་མཇལ་རྒྱུ་བྱུང་པ་ལས་སྐལ་བཟང་བོ་རེད།

women who are paving the way for all of you.

བུད་མེད་འདི་དག་གིས་ཁྱེད་ཚོར་བགྲོད་ལམ་འདིང་གི་ཡོད།

And I'm honored to meet you,

ང་ཁྱེད་ཚོར་མཇལ་བར་དགའ་བོ་བྱུང་།

the future leaders of Great Britain and this world.

ཁྱེད་ཚོ་ནི་དབྱིན་ཡུལ་དང་འཛམ་གླིང་འདིའི་མ་འོངས་པའི་འགོ་འཁྲིད་རེད།

And although the circumstances of our lives may seem very distant,

ང་ཚོའི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་ཀྱི་བར་ཐག་རིང་བའི་སྣང་བའ་ཡོད་ཀྱང་།

with me standing here as the First Lady of the United States of America,

ང་ནི་འདིར་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལྕམ་གྱི་ངོ་བོར་ཁྱེད་ཚོའི་མདུན་དུ་ལངས་ཞིང་།

and you, just getting through school,

ཁྱེད་ཚོ་ནི་སློབ་ཞུགས་བྱས་མ་ཐག་རེད།

I want you to know that we have very much in common.

ཁྱེད་ཚོས་མཁྱེན་དགོས་པ་ནི་ང་ཚོའི་དབར་གྱི་གཅིག་མཐུན་མང་པོ་ཡོད།

For nothing in my life's path

ངའི་མི་ཚེའི་བཞུད་ལམ་ཁྲོད་དུ་

would have predicted that I'd be standing here

ང་དེ་རིང་འདིར་ཨ་རིའི་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་

as the first African-American First Lady

ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ལྕམ་ཞིག་གི་ངོ་བོར་ལངས་ཀྱི་རེད་སྙམ་

of the United States of America.

པ་ཅི་ཞིག་གིས་ལུང་བསྟན་མེད།

There is nothing in my story that would land me here.

ངའི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་ང་གོ་ས་འདིར་སླེབས་པའི་རྐྱེན་གང་ཡང་མེད།

I wasn't raised with wealth or resources

ང་ནི་ཆུང་དུས་སུ་རྒྱུ་ནོར་དང་ཐོན་ཁུངས་མང་པོ་དང་

or any social standing to speak of.

སྤྱི་ཚོགས་གནས་རིམ་མཐོ་པོ་ཞིག་ནས་འཚར་ལོངས་བྱས་མེད།

I was raised on the South Side of Chicago.

ང་ཆི་ཁ་གྷོའི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་རེད།

That's the real part of Chicago.

དེ་ནི་ཆི་ཁ་གྷོའི་ཆ་ཤས་ངོ་མ་དེ་རེད།

And I was the product of a working-class community.

ང་ནི་ངལ་རྩོལ་གྲལ་རིམ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་གི་བུ་རྒྱུད་རེད།

My father was a city worker all of his life,

ངའི་ཕ་ནི་མི་ཚེ་གང་བོར་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ངལ་རྩོལ་བ་ཞིག་དང་།

and my mother was a stay-at-home mom.

མ་ནི་ཁྱིམ་བསྡོད་ཨ་མ་ཞིག་རེད།

And she stayed at home to take care of me and my older brother.

ཁོ་མོ་ནང་དུ་བསྡད་ནས་ང་དང་གཅེན་པོ་གཉིས་ལྟ་སྐྱོང་བྱེད་པ་ཡིན།

Neither of them attended university.

ཕ་མ་གཉིས་ལས་གཅིག་ཀྱང་མཐོ་སློབ་འགྲིམས་མྱོང་མེད།

My dad was diagnosed with multiple sclerosis

ཕ་དམ་པ་མཆོག་ན་ཚོད་དར་ལ་བབས་པའི་སྐབས་སུ་

in the prime of his life.

འཕར་རྩ་སྐྲངས་བའི་ནད་ཀྱིས་མནར་ཡོད།

But even as it got harder for him to walk

འོན་ཀྱང་། ཁོང་གིས་གོམ་པ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་།

and get dressed in the morning --

ནངས་མོ་སྟོད་གོས་གྱོན་རྒྱུའང་ཁག་པོ་ཆགས་སྐབས།

I saw him struggle more and more --

ཁོང་ནས་འབད་བརྩོན་ལན་མང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་ངས་མཐོང་བྱུང་ཡང་།

my father never complained about his struggle.

ཕ་དམ་པས་ཁོང་གི་དཀའ་ངལ་སྐོར་ནམ་ཡང་རྙོག་གྲ་བཤད་མྱོང་མེད།

He was grateful for what he had.

ཁོང་གིས་རང་ལ་གང་ཡོད་པ་དེར་བཀའ་དྲིན་བསམ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

He just woke up a little earlier and worked a little harder.

ཁོང་ནངས་སྔ་ཙམ་ལངས་བ་དང་ལས་ཀར་བརྩོན་པ་ཤུགས་ཆེ་ཙམ་བྱས་ཡོད།

And my brother and I were raised with all that you really need:

ང་དང་གཅེན་པོ་གཉིས་ང་ཚོར་ངེས་པར་དུ་མཁོ་བ་དག་དང་མཉམ་དུ་ནར་སོན་བྱས།

love, strong values

དེ་ནི་བརྩེ་བ་དང་། རིན་ཐང་།

and a belief that with a good education

ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་དང་།

and a whole lot of hard work,

འབད་པ་ལྷུར་ལེན་བྱས་ན་ང་ཚོས་

that there was nothing that we could not do.

བསྒྲུབ་མི་ཐུབ་པའི་བྱ་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་ཡིད་ཆེས་བཅས་ཀྱི་མཉམ་དུ་འཚར་ལོངས་བྱས།

I am an example of what's possible

ང་ནི་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཡང་བསྒྲུབ་ཐུབ་པའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན།

when girls from the very beginning of their lives

དེ་ཡང་བུ་མོ་ཚོའི་མི་ཚེ་འགོ་བཙུགས་སྐབས་

are loved and nurtured by the people around them.

ཉེ་འགྲམ་གྱི་མི་ཚོས་དུང་བ་དང་གཉོར་སྐྱོང་བྱེད་ན་ཡོང་ཐུབ་པ་དེ་ཡིན།

I was surrounded by extraordinary women in my life:

ངའི་མི་ཚེ་ནང་བུད་མེད་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་མཐའ་བསྐོར་ནས་བསྡད།

grandmothers, teachers, aunts, cousins, neighbors,

རྨོ་རྨོ་དང་། དགེ་རྒན་རྣམ་པ། ཨ་ནེ་ཚོ། གཉེན་ཉེ་ཚོ། ད་དུང་ཁྱིམ་མཚེས་ཚོ།

who taught me about quiet strength and dignity.

ཁོང་ཚོས་ང་ལ་ནུས་བ་དང་ཆེ་མཐོང་བསླབས་བྱུང་།

And my mother, the most important role model in my life,

ངའི་ཨ་མ་ནི་ངའི་མི་ཚེའི་ནང་གི་མིག་དཔེ་སྟོན་མཁན་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན།

who lives with us at the White House

ཁོ་མོ་ད་ལྟ་ང་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ཕོ་བྲང་དཀར་པོར་བཞུགས་ཏེ།

and helps to care for our two little daughters,

ངའི་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་གཉིས་བདག་སྐྱོང་བྱེད་ཪོགས་གནང་གི་ཡོད།

Malia and Sasha.

ཁོང་གཉིས་ནི་མ་ལི་ཡ་དང་ས་ཤ་གཉིས་རེད།

She's an active presence in their lives, as well as mine,

ཁོ་མོ་ངའི་མི་ཚེ་ལྟར་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་མི་ཚེའི་ནང་གི་ངོ་ཡོད་ཧུར་པོ་དེ་ཡིན།

and is instilling in them

ཁོང་གཉིས་ཀྱི་སེམས་སུ་

the same values that she taught me and my brother:

ང་དང་གཅེན་པོ་ལ་བསླབ་པའི་རིན་ཐང་དག་ལྡུག་གི་ཡོད།

things like compassion, and integrity,

དཔེར་ན། བྱམས་བརྩེ་དང་། དྲང་འཚུགས་ལྡན་པ།

and confidence, and perseverance --

གདེང་ཚོད། སྙུགས་རུས།

all of that wrapped up in an unconditional love

འདི་ཚོ་ཚང་མ་བརྩེ་བ་ངེས་མེད་ཅིག་གི་ནང་དུ་བཏུམ་ཡོད་ལ།

that only a grandmother can give.

རྨོ་རྨོ་ཁོ་ནས་སྤྲོད་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།

I was also fortunate enough to be cherished and encouraged

ང་ལ་གཅེས་ཉར་དང་སྐུལ་ལྕག་བྱེད་མཁན་གྱི་

by some strong male role models as well,

སྐྱེས་བ་ནུས་བ་ཅན་ཁག་ཅིག་ཀྱང་ཡོད་པ་ནི་བསོད་བདེ་རེད།

including my father, my brother, uncles and grandfathers.

དེའི་ནང་དུ་ཕ་དམ་པ་དང་གཅེན་པོ། ཨ་ཞང་དང་ཨ་མྱེ་དག་ཚུད་ཡོད།

The men in my life taught me some important things, as well.

སྐྱེས་པ་ཚོས་ངའི་མི་ཚེའི་ནང་དུ་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ཁག་ཅིག་ཀྱང་བསླབས་བྱུང་།

They taught me about what a respectful relationship

ཁོང་ཚོས་བུད་མེད་དང་སྐྱེས་པའི་བར་གྱི་གུས་ཞབས་འོས་བའི་འབྲེལ་བ་

should look like between men and women.

ནི་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་བསླབས་བྱུང་།

They taught me about what a strong marriage feels like:

ཁོང་ཚོས་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་ནི་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་གྱི་ཐད་ནས་

that it's built on faith and commitment

དེ་ནི་ཡིད་ཆེས་དང་དང་བློ་གཏད་བྱེད་རྒྱུ་དང་

and an admiration for each other's unique gifts.

ཕན་ཚུན་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཐོག་ཆགས་དགོས་བ་བསླབས་སོང་།

They taught me about what it means

ཁོང་ཚོས་ང་ལ་ཕ་ཞིག་གི་འགན་བླངས་ཏེ་

to be a father

ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་སྐྱོང་རྒྱུ་ནི་གང་འདྲ་ཞིག་

and to raise a family.

ཡིན་མིན་ཀྱང་བསླབས།

And not only to invest in your own home

དེ་ནི་རང་གི་བཟའ་ཚང་གི་བདེ་སྡུག་གཅིག་པུ་མིན་པར་

but to reach out and help raise kids

ཕྱི་ལ་ཐོན་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་

in the broader community.

བྱིས་པ་གཉོར་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན།

And these were the same qualities

འདི་དག་ནི་ངས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱོ་གར་

that I looked for in my own husband,

ཚང་དགོས་སྙམ་པའི་ཡོན་ཏན་དག་ཀྱང་གཅིག་འདྲ་རེད།

Barack Obama.

ཁོང་ནི་སྦབྷ་རག་ཨོ་བྷ་མ་རེད།

And when we first met,

ངེད་གཉིས་ཐེངས་དང་པོར་ཐུག་སྐབས།

one of the things that I remember is that he took me out on a date.

ཁོང་གིས་ང་ལ་ཕྱི་ལ་ཐུག་འཕྲད་དུ་འཁྲིད་པ་ནི་ངའི་དྲན་སོས་བའི་དོན་དག་ཞིག་རེད།

And his date was to go with him to a community meeting.

ཐུག་འཕྲད་དེ་ནི་ཁོང་དང་མཉམ་དུ་སྤྱི་ཚོགས་གནད་དོན་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་དེ་རེད།

(Laughter)

(དགོད་སྒྲ།)

I know, how romantic.

ཇི་འདྲའི་རོལ་ཉམས་ཆེན་པོ་མི་འདུག་གམ།

(Laughter)

(དགོད་སྒྲ།)

But when we met, Barack was a community organizer.

འོན་ཀྱང་། ང་ཁོང་ལ་ཐུག་སྐབས། བྷ་རག་ནི་ཚོགས་སྡེའི་ལས་དོན་བཀོད་སྒྲིག་པ་ཞིག་ཏེ།

He worked, helping people to find jobs

ཁོང་གིས་མི་གཞན་ལ་ལས་ཀ་བཙལ་རོགས་བྱས་པ་རེད།

and to try to bring resources into struggling neighborhoods.

དཀའ་ངལ་ཆེ་བའི་ཁྱིམ་མཚེས་གཡས་གཡོན་གྱི་ནང་དུ་ཐོན་ཁུངས་ཤིག་འཁྱེར་ཡོང་ཐབས་བྱས་བ་རེད།

As he talked to the residents in that community center,

ཁོང་གིས་ཚོགས་སྡེའི་ལྟེ་གནས་ཀྱི་གནས་སྡོད་པ་ཚོར་བཀའ་མོལ་གསུངས་སྐབས་

he talked about two concepts.

ལྟ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྐོར་བཤད་པ་རེད།

He talked about "the world as it is" and "the world as it should be."

དེ་དག་ནི་"ད་ལྟ་ཡོད་བཞིན་པའི་འཇིག་རྟེན་" དང་ "གང་འདྲ་ཡིན་དགོས་པའི་འཇིག་རྟེན་"དེ་རེད།

And I talked about this throughout the entire campaign.

ངས་གོང་ཞུས་ཀྱི་ལྟ་བ་དེ་འོས་བསྡུའི་གོང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་ཆེད་སྐབས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ཡིན།

What he said, that all too often,

ཁོང་གིས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་བརྗོད་རྒྱུ་ཞིག་ནི།

is that we accept the distance between those two ideas.

ང་ཚོས་ལྟ་བ་འདི་གཉིས་དབར་གྱི་བར་ཐག་ཏེ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།

And sometimes we settle for the world as it is,

མཚམས་རེར་ང་ཚོས་ད་ལྟ་ཡོད་བཞིན་པའི་འཇིག་རྟེན་དེ་རང་གི་འགྲིག་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

even when it doesn't reflect our values and aspirations.

དེ་བཞིན་ང་ཚོའི་རིན་ཐང་དང་རེ་བ་དག་ཚུར་སྣང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་ཀྱང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

But Barack reminded us on that day,

ཉིན་དེར་བྷ་རག་གིས་ང་ཚོར་དྲན་གསོ་བྱས་པ་ནི།

all of us in that room, that we all know

ཁང་མིག་དེའི་ནང་གི་མི་ཡོད་ཚད་ལ།

what our world should look like.

ང་ཚོའི་འཇིག་རྟེན་འདི་ཅི་འདྲ་ཡིན་དགོས་མིན་བརྗོད་པ་རེད།

We know what fairness and justice and opportunity look like.

ང་ཚོས་དྲང་པོ་དང་ཉེ་དགའ་ཕྱོགས་ཉེན་བྲལ་བ། གོ་སྐབས་བཅས་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་ཤེས་ཀྱི་ཡོད།

We all know.

ང་ཚོ་ཚང་མས་ཧ་གོ་གི་ཡོད།

And he urged the people in that meeting,

ཁོང་གིས་ཚོགས་སྡེ་དེའི་ནང་གི་

in that community,

ཚོགས་ཞུགས་པ་ཡོད་ཚད་ལ་

to devote themselves to closing the gap

ལྟ་བ་དེ་གཉིས་དབར་གྱི་བར་སྟོང་དེ་

between those two ideas,

གང་བར་བྱེད་པར་སོ་སོས་ནུས་པ་འདོན་དགོས་པ་དང་།

to work together to try to make the world as it is

མཉམ་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་ད་ལྟ་ཡོད་བཞིན་པའི་འཇིག་རྟེན་འདི་དང་།

and the world as it should be, one and the same.

གང་འདྲ་ཡིན་དགོས་པའི་འཇིག་རྟེན་གཉིས་གཅིག་དང་འདྲ་མཚུངས་ཡིན་པ་བཟོ་རྒྱུའི་རེ་བ་བཏོན།

And I think about that today because I am

ངས་དེའི་སྐོར་དེ་རིང་འདིར་བསམ་གཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

reminded and convinced that all of you in this school

གང་ལགས་ཞེ་ན། སློབ་གྲྭ་འདིའི་ནང་གི་ཁྱེད་ཚོ་ཚང་མ་

are very important parts of closing that gap.

བར་སྟོང་འདི་གསུབ་པར་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད་པས་ཡིན།

You are the women who will build the world as it should be.

ཁྱེད་ཚོ་ནི་འཇིག་རྟེན་འདི་ཅི་འདྲ་ཞིག་དགོས་པ་ལྟར་བཞེངས་མཁན་གྱི་བུད་མེད་དག་རེད།

You're going to write the next chapter in history.

ཁྱེད་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལེའུ་རྗེས་མ་དེ་བྲི་གི་རེད།

Not just for yourselves, but for your generation

དེ་ནི་སོ་སོ་གཅིག་པུའི་ཆེ་མིན་པར། ཁྱེད་ཀྱི་མི་རབས་དང་།

and generations to come.

མ་འོངས་བའི་མི་རབས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རེད།

And that's why getting a good education

དེར་བརྟེན། ཤེས་ཡོན་ལེགས་པོ་ཐོབ་རྒྱུ་ནི་

is so important.

ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་རེད།

That's why all of this that you're going through --

དེར་བརྟེན་ཁྱེད་ཚོས་བརྒྱུད་པའི་འཚོ་བའི་ཀྱག་ཀྱོག་གི་འཕྲེང་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་

the ups and the downs, the teachers that you love and the teachers that you don't --

རང་ཉིད་དགའ་ས་དང་མི་དགའ་སའི་དགེ་རྒན་སོགས།

why it's so important.

ཅིའི་ཕྱིར་གལ་ཆེན་རེད་ལབ་ན།

Because communities and countries and ultimately the world

ཚོགས་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཁབ། མཐའ་མར་འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་

are only as strong as the health of their women.

བུད་མེད་ཚོའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་སྟངས་གང་འདྲ་ཡོད་པ་དང་མཚུངས།

And that's important to keep in mind.

དེ་སེམས་སུ་ཉར་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད།

Part of that health includes an outstanding education.

འཕྲོད་བསྟེན་དེའི་ཆ་ཤས་གཅིག་ནི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཤེས་ཡོན་རེད།

The difference between a struggling family and a healthy one

དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་བཟའ་ཚང་གཅིག་དང་བཟའ་ཁ་སྐྱིད་པོ་ཞིག་གི་དབར་གྱི་ཁྱད་པར་ནི།

is often the presence of an empowered woman

རྒྱུན་དུ་ནུས་ཤུགས་ཅན་གྱི་བུད་མེད་དམ།

or women at the center of that family.

བཟའ་ཚང་གི་སྲོག་ཤིང་དུ་བུད་མེད་ཅིག་ཡོད་མིན་དེ་རེད།

The difference between a broken community and a thriving one

ཆག་གྲུམ་ཤོར་བ་དང་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི།

is often the healthy respect between men and women

སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ནུས་པ་འདོན་མཁན་གྱི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་གཉིས་ཀྱི་

who appreciate the contributions each other makes to society.

དབར་ལ་ཚུལ་མཐུན་གྱི་གུས་ཞབས་ཡོད་མེད་དེ་རེད།

The difference between a languishing nation

ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཤིག་དང་།

and one that will flourish

ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཕྱོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་

is the recognition that we need equal access to education

བུ་དང་བུ་མོ་གཉིས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་བའི་གོ་སྐབས་

for both boys and girls.

འདྲ་མཉམ་ཞིག་དགོས་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་རེད།

And this school, named after the U.K.'s first female doctor,

ཨིན་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་སྨན་པ་དང་ཤོས་ཀྱི་མིང་བཏགས་པའི་སློབ་གྲྭ་འདི་དང་།

and the surrounding buildings named for Mexican artist Frida Kahlo,

མཐའ་འཁོར་གྱི་ཁང་བརྩེགས་མེག་སེས་ཁན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་བ་ཧྥི་རས་རྡ་ཁ་ལོ་དང་

Mary Seacole,

མེ་རིས་སིས་ཁོལ་གྱི་་མིང་ཡོད་པ།

the Jamaican nurse known as the "black Florence Nightingale,"

ཁོང་ནི་འཇའ་མེ་ཁན་ནས་སྨན་ཞབས་མི་རིཊ་ནག་པོའི་ཧྥི་ལོ་རིན་སི་ན་ཡེ་ཊིན་གལ་ལ་གྲགས་པ།

and the English author, Emily Bronte,

ཨིན་ཇིའི་རྩོམ་པ་པོ་ཨེས་མི་ལི་བྷི་རོན་ཊིས་བཅས་ཀྱི་མིང་བཏགས་ཡོད་པ།

honor women who fought sexism, racism and ignorance,

ཕོ་མོ་དང་། མི་རིགས་དབྱེ་འབྱེད། མ་རིག་པ་བཅས་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་མཁན་ཚོར་ཆེ་བསྟོད་དང་།

to pursue their passions to feed their own souls.

ཁོང་ཚོའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཚོར་ཤུགས་ཀྱི་རྗེས་བསྙེགས་ཡོད།

They allowed for no obstacles.

ཁོང་ཚོས་བར་ཆད་གང་ཡང་ཡོང་བཅུག་མེད།

As the sign said back there, "without limitations."

ལྟག་རྒྱབ་ཀྱི་ལས་རྟགས་སྟེང་དུ་ "ཚད་མེད་པ་" ཞེས་བཀོད་པ་ནང་བཞིན།

They knew no other way to live

ཁོང་ཚོས་རང་གི་རྨི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་

than to follow their dreams.

འབྲངས་བ་ལས་ལམ་གཞན་གང་ཡང་མི་ཤེས་པ་ཡིན།

And having done so, these women

རང་གི་རྨི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་བར་བརྟེན། བུད་མེད་དེ་ཚོས་

moved many obstacles.

བར་ཆད་གང་མང་ཞིག་བཟློག་ཡོད།

And they opened many new doors

ཁོང་ཚོས་རྗེས་སུ་འབྲངས་བའི་

for millions of female doctors and nurses

སྨན་པ་དང་། སྨན་ཞབས་མ།

and artists and authors,

སྒྱུ་རྩལ་བ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་ས་ཡ་མང་པོར་

all of whom have followed them.

སྒོ་མོ་གསར་བ་གང་མང་བྱས་ཡོད།

And by getting a good education,

ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་ཞིག་རག་པ་ཡིན་ན།

you too can control your own destiny.

ཁྱེད་ཚོས་ཀྱང་རང་གི་ལས་དབང་ལ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་ཐུབ།

Please remember that.

དེ་སེམས་ལ་འཛིན་རོགས།

If you want to know the reason why I'm standing here,

གལ་སྲིད། ཁྱེད་ཚོས་ང་དེ་རིང་འདིར་ལངས་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཤེས་འདོད་ཡོད་ན།

it's because of education.

དེ་ནི་ཤེས་ཡོན་ལ་བསྟེན་ནས་བྱུང་བ་རེད།

I never cut class. Sorry, I don't know if anybody is cutting class.

ང་ནམ་ཡང་འཛིན་གྲྭར་གཡོལ་མྱོང་མེད། དགོངས་དག ཁྱེད་ཚོ་གང་རུང་ཞིག་འཛིན་གྲྭར་གཡོལ་གྱི་ཡོད་མེད་མི་ཤེས།

I never did it.

ང་འཛིན་གྲྭར་རྩ་བ་ནས་གཡོལ་མྱོང་མེད།

I loved getting As.

ང་སྦྱངས་འབྲས་མཐོ་ཤོར་རག་པར་དགའ།

I liked being smart.

ང་སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་པོ་བྱེད་རྒྱུར་དགའ་ལ།

I liked being on time. I liked getting my work done.

ང་དུས་ཐོག་བྱེད་རྒྱུར་དགའ་། ང་ལས་ཀ་སྒྲུབ་རྒྱུར་དགའ།

I thought being smart was cooler than anything in the world.

ངས་སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་པོ་བྱེད་རྒྱུ་ལས་རྫིག་ཞིག་འཛམ་གླིང་འདིར་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད་བསམས།

And you too, with these same values,

ཁྱེད་ཚོས་ཀྱང་རིན་ཐང་གཅིག་མཚུངས་འདི་དག་ལ་བསྟེན་ནས།

can control your own destiny.

རང་གི་ལས་དབང་ལ་ཁ་ལོ་སྒྱུར་ཐུབ།

You too can pave the way.

ཁྱེད་ཚོས་ཀྱང་ལམ་ཁ་འདིངས་ཐུབ།

You too can realize your dreams,

ཁྱེད་ཚོས་རང་གི་རྨི་ལམ་རྟོགས་ཐུབ།

and then your job is to reach back

དེ་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་ལས་ཀ་ནི་ཕྱིར་གཟིགས་ཏེ།

and to help someone just like you do the same thing.

ཁྱེད་ཚོས་སྒྲུབ་ཀྱིན་པ་གཅིག་པ་སྒྲུབ་མཁན་ཚོར་རོགས་རམ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་རེད།

History proves that it doesn't matter

ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ར་སྤྲོད་བྱས་དོན་ལྟར་ན།

whether you come from a council estate

ཁྱེད་རང་འབྱོར་མེད་ཚོའི་བསྡོད་ཁང་དང་། ཡང་ན་

or a country estate.

གྲོང་ཕྱིར་ཡོད་པའི་གཞིས་ཀ་གང་ནས་ཡོང་ཀྱང་།

Your success will be determined

ཁྱེད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ནི་

by your own fortitude,

རང་གི་སྡུག་རུས་དང་།

your own confidence, your own individual hard work.

གདེང་ཚོད། སྙིང་་རུས་བཅས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་ཀྱི་རེད།

That is true. That is the reality of the world that we live in.

དེ་དངོས་གནས་རེད། དེ་ནི་ང་ཚོ་འཚོ་སའི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་རེད།

You now have control over your own destiny.

ད་ལྟ་ཁྱེད་ལ་རང་གི་ལས་དབང་སྟངས་འཛིན་བྱེད་དབང་ཡོད།

And it won't be easy -- that's for sure.

དེ་ལས་སླ་བོ་ཞིག་མིན་ཁོ་ཐག་རེད།

But you have everything you need.

ཡིན་ཡང་། ཁྱེད་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་ཡོད།

Everything you need to succeed,

ཁྱེད་རང་རྒྱལ་དགོས་བའི་ཆ་རྐྱེན་ཡོད་ཚད་

you already have, right here.

འདིར་སྔ་ས་ནས་འཛོམས་འདུག།

My husband works in this big office.

ངའི་ཁྱོ་གའི་ལས་ཁུངས་ཆེན་པོ་འདིའི་ནང་དུ་ལས་ཀ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད།

They call it the Oval Office.

ཁོང་ཚོས་འདིར་སྒོང་དབྱིབས་ཅན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད།

In the White House, there's the desk that he sits at --

ཁོང་འདུག་སའི་ཕོ་བྲང་དཀར་པོའི་ནང་གི་མདུན་ལྕོག་དེར་

it's called the Resolute desk.

སེམས་ཐག་གཙང་གཅད་ཀྱི་མདུན་ལྕོག་ཞེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད།

It was built by the timber of Her Majesty's Ship Resolute

དེ་ནི་ཨིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་མོའི་སེམས་ཐག་གཙང་གཅད་མིང་གི་གྲུ་གཟིངས་ཀྱི་ཤིང་རྒྱུ་ལས་བཟོས་ཤིང་།

and given by Queen Victoria.

རྒྱལ་མོ་བིག་ཁྲོ་རི་ཡས་གནང་བ་རེད།

It's an enduring symbol of the friendship between our two nations.

འདི་ནི་ང་ཚོ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་དབར་གྱི་ཡུན་རིང་གི་མཛའ་འབྲེལ་གྱི་རྟགས་མ་མཚོན་གྱི་ཡོད།

And its name, Resolute,

དེའི་མིང་ལ་སེམས་ཐག་གཙང་གཅད་ཞེས་འདོགས་དོན་ནི།

is a reminder of the strength of character that's required

དེ་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དྲན་གསོ་བྱེད་སྤྱད་ཞིག་སྟེ།

not only to lead a country,

རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་འགོ་ཁྲིད་རྒྱུ་ཙམ་མིན་པར།

but to live a life of purpose, as well.

དམིགས་ཡུལ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་རོལ་རྒྱུའང་མཚོན་གྱི་ཡོད།

And I hope in pursuing your dreams, you all remain resolute,

ངའི་རེ་བར་ཁྱེད་ཚོས་རང་གི་རྨི་ལམ་གྱི་རྗེས་སྙེགས་སྐབས། སེམས་རྩ་བརྟན་དགོས།

that you go forward without limits,

དེས་ན་ཁྱེད་ཚོ་མདུན་ནས་མདུན་དུ་ཚད་མེད་དུ་སྐྱོད་ཐུབ།

and that you use your talents -- because there are many; we've seen them;

རང་གི་རིག་རྩལ་བེད་སྤྱོད་ཐོངས་། གང་ལེགས་ཤེ་ན། ང་ཚོའི་རིག་རྩལ་མང་པོ་ཡོད་པ་མཐོང་གི་ཡོད།

it's there --

རིག་རྩལ་ནི་ཡོད་ངེས་ཅན་ཞིག་རེད།

that you use them to create the world as it should be.

ཁྱེད་ཀྱི་རིག་རྩལ་དེ་དག་བེད་སྤྱད་ནས་འཇིག་རྟེན་འདི་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་དགོས་མིན་བཟོ་ཐུབ།

Because we are counting on you.

རྒྱུ་མཚན་ནི་ང་ཚོས་ཁྱེད་ལ་རེ་བ་ཅོལ་ཡོད།

We are counting on every single one of you

ང་ཚོས་ཁྱེད་ཚོ་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་

to be the very best that you can be.

རང་གི་འཇོན་ནུས་ཡོད་ཚད་ཀྱི་ལེགས་ཤོས་ཤིག་བྱེད་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

Because the world is big.

གང་ལེགས་ཞེ་ན། འཛམ་གླིང་ཆེན་པོ་རེད་ལ།

And it's full of challenges.

གདོང་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་མང་པོ་ཡོད་རེད།

And we need strong, smart, confident young women

ང་ཚོར་སྟོབས་ཤུགས་ཅན་དང་།སྤྱང་པོ། གདེང་ཚོད་ཅན་གྱི་བུད་མེད་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་

to stand up and take the reins.

ཀྲོང་ངེར་ལངས་ཏེ་འགོ་འཁྲིད་མཁན་དགོས་ཀྱི་ཡོད།

We know you can do it. We love you. Thank you so much.

ཁྱེད་ཚོས་རེ་བ་དེ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད།ང་ཚོར་ཁྱེད་ཚོར་དུང་བ་ཟབ།བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ།

(Applause)

༼ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།༽