Michelle Obama's plea for education

Аудармашы: Benazir Sankibayeva Редактор: Asqat Yerkimbay

This is my first trip,

Бұл менің бірінші ханым ретінде

my first foreign trip as a first lady.

шетелге шыққан алғашқы сапарым.

Can you believe that?

Сенесіз бе?

(Applause)

(Қол шапалақ)

And while this is not my first visit to the U.K.,

Ұлыбританияда алғаш рет емеспін.

I have to say that I am glad that this is my first official visit.

Бірақ ресми сапармен бірінші рет келіп отырмын.

The special relationship between the United States and the U.K.

Америка мен Британия арасындағы ерекше байланыс

is based not only on the relationship between governments,

тек қана үкімет аралық келіссөздердің жиі жүріп жатқанынан немесе

but the common language and the values that we share,

тіліміз бен құндылықтарымыз ортақ болғанынан емес.

and I'm reminded of that by watching you all today.

Сіздерге қарап осыған көзім жетіп отыр.

During my visit I've been especially honored

Сапарымның барысында жарқын болашақтарың үшін

to meet some of Britain's most extraordinary women --

талмай еңбек етіп жатқан Британияның ең ерекше

women who are paving the way for all of you.

әйелдерімен кездесу құрметі көрсетілді.

And I'm honored to meet you,

Сіздермен кездесу мен үшін үлкен құрмет.

the future leaders of Great Britain and this world.

Сіздер Ұлыбритания мен жалпы әлемнің болашақ көшбасшыларысыз.

And although the circumstances of our lives may seem very distant,

Өміріміз әртүрлі болса да,

with me standing here as the First Lady of the United States of America,

мен АҚШ-тың бірінші ханымы болып,

and you, just getting through school,

сіздер мектеп жасөспірімдері болсаңыз да,

I want you to know that we have very much in common.

ұқсастығымыз бар.

For nothing in my life's path

Бүгін алдарыңызда

would have predicted that I'd be standing here

бірінші ханым ретінде

as the first African-American First Lady

сөз сөйлейтінім

of the United States of America.

ойыма да кіріп шықпады.

There is nothing in my story that would land me here.

Оқиғам да тікелей қатысты емес.

I wasn't raised with wealth or resources

Ауқатты отбасында туып өспедім.

or any social standing to speak of.

Белгілі бір әлеуметтік топқа жатпадым.

I was raised on the South Side of Chicago.

Чикагоның оңтүстігінде өстім.

That's the real part of Chicago.

Ол аймақ нағыз Чикагоның өзі.

And I was the product of a working-class community.

Жұмысшылар табынан шықтым.

My father was a city worker all of his life,

Әкем өмір бойы қалада жұмыс жасап келді.

and my mother was a stay-at-home mom.

Анам үйде отыратын.

And she stayed at home to take care of me and my older brother.

Үйде отырып, үлкен ағам екеумізді бақты.

Neither of them attended university.

Екеуі де жоғарғы оқу орнын бітірмеген.

My dad was diagnosed with multiple sclerosis

Әкеме күші кемелденген шағында

in the prime of his life.

шашыраңқы скелорз деген диагноз қойды.

But even as it got harder for him to walk

Жасы үлкейген сайын, таң ертең киінудің

and get dressed in the morning --

өзіне қиналатын. Бірақ еш

I saw him struggle more and more --

тайынбастан ауруымен күресуді тоқтатпады.

my father never complained about his struggle.

Бір де бір рет шағым айтқан емес.

He was grateful for what he had.

Тағдырына шүкіршілік етті.

He just woke up a little earlier and worked a little harder.

Бұрынғыдан сәл ертерек тұрып, уақытының көп бөлігін жұмыста өткізді.

And my brother and I were raised with all that you really need:

Ата-анам тәрбиемізге қатты көңіл бөлді.

love, strong values

Махаббат сияқты нағыз керек құндылықтарды бойымызға сіңірді.

and a belief that with a good education

Әрі жақсы білім мен

and a whole lot of hard work,

қажырлы еңбек

that there was nothing that we could not do.

адамды қалаған мұратына жеткізетініне сендірді.

I am an example of what's possible

Кішкентайынан қамқор көрсетіліп өскен

when girls from the very beginning of their lives

мендей қызға жетістікке жетуде ешнәрсе

are loved and nurtured by the people around them.

бөгет бола алмады.

I was surrounded by extraordinary women in my life:

Себебі ең тамаша кісілердің махаббаттарына

grandmothers, teachers, aunts, cousins, neighbors,

кенелдім. Әжелер, ұстаздар, әпкелерім, бөлелерім

who taught me about quiet strength and dignity.

және көрші апалар сабырлық пен адамгершілік қасиеттерін ұқтырды.

And my mother, the most important role model in my life,

Анам – ең қатты үлгі тұтатын кісілердің бірі.

who lives with us at the White House

Бізбен бірге Ақ үйде

and helps to care for our two little daughters,

Малайа және Саша деген екі кішкентай қыздарымызды

Malia and Sasha.

бағуға көмектеседі.

She's an active presence in their lives, as well as mine,

Олардың тәрбиелеріне зер салып мән береді.

and is instilling in them

Ағам екеумізге берген тәрбиені енді

the same values that she taught me and my brother:

балаларым көріп жатыр. Қыздарымда рақымдылық, әділдік,

things like compassion, and integrity,

сенімділік және ыждаһат сияқты

and confidence, and perseverance --

адами құндылықтарды қалыптастыру үшін бар күшін салып жатыр.

all of that wrapped up in an unconditional love

Осындай қамқорлықты тек махаббаты риясыз

that only a grandmother can give.

әжелер көрсете алады.

I was also fortunate enough to be cherished and encouraged

Әрі әкем, ағам, көкелерім және аталарым сияқты

by some strong male role models as well,

нағыз ерлердің қолдауын

including my father, my brother, uncles and grandfathers.

көріп өскенім үшін тағдырыма ризамын.

The men in my life taught me some important things, as well.

Олар маған ең маңызды тақырыпта біраз ақыл-кеңестерін берген.

They taught me about what a respectful relationship

Олардан ер кісі мен әйел адамның бір-біріне

should look like between men and women.

лайықты ілтипат қандай болу керектігін үйрендім.

They taught me about what a strong marriage feels like:

Осы кісілердің арқасында некенің

that it's built on faith and commitment

жауапкершілік пен адалдық сияқты

and an admiration for each other's unique gifts.

құндылықтарға негізделетінін түсіндім.

They taught me about what it means

Олар маған отағасының

to be a father

отбасы алдындағы міндеттері жайлы

and to raise a family.

білетіндерімен бөлісті.

And not only to invest in your own home

Тек қана өз отбасыңның

but to reach out and help raise kids

жағдайын ойлап қоймай, қоғам тәрбиесіне де

in the broader community.

атсалысу керектігін айтқысы келді.

And these were the same qualities

Өз күйеуімнің бойынан

that I looked for in my own husband,

осындай қасиеттерді іздедім.

Barack Obama.

Барак Обама.

And when we first met,

Ең бірінші рет кездескенімізде,

one of the things that I remember is that he took me out on a date.

мені көрісуге шақырғаны есімде.

And his date was to go with him to a community meeting.

Ол көрісу деуімен қоғамдық жиналысқа бірге баруды меңзеді.

(Laughter)

(Күлкі)

I know, how romantic.

Білемін. Неткен романтика!

(Laughter)

(Күлкі)

But when we met, Barack was a community organizer.

Бірақ Баракты бірінші кездестіргенімде,

He worked, helping people to find jobs

ол қоғамдық ұйымдастырушы ретінде адамдарға жұмыс табуларына көмектесетін.

and to try to bring resources into struggling neighborhoods.

Нашар аудандарды керек ресурстармен қамтамасыз етуге тырысты.

As he talked to the residents in that community center,

Сол аудан орталығында екі тұжырымдама

he talked about two concepts.

жайлы тұрғындардың алдында заманымыз

He talked about "the world as it is" and "the world as it should be."

қазіргі жағдайдан гөрі қандай болу керектігі туралы сөз сөйледі.

And I talked about this throughout the entire campaign.

Мен де осы тақырыпты сайлау алдындағы науқанда жиі қозғадым.

What he said, that all too often,

Барактың айтуынша, осы екі тұжырымдаманың

is that we accept the distance between those two ideas.

бір-бірінен алыс болғанына көздерімізді жұмып қараймыз.

And sometimes we settle for the world as it is,

Кейде құндылықтарымызға сай келмесе де,

even when it doesn't reflect our values and aspirations.

қазіргі заман талаптары бойынша шешім қабылдаймыз.

But Barack reminded us on that day,

Бірақ Барак сол күні

all of us in that room, that we all know

қазіргі заман негізінен қандай болуы керектігі туралы

what our world should look like.

ойымызды есімізге түсірді.

We know what fairness and justice and opportunity look like.

Бәріміз әділет пен адам мүмкіншілігі деген

We all know.

нәрселердің түп мағынасынан хабардармыз.

And he urged the people in that meeting,

Жолдасым сол ортамның

in that community,

жиналысында адамдарды

to devote themselves to closing the gap

екі тұжырымдаманың арасын

between those two ideas,

біріктіруге шақырды.

to work together to try to make the world as it is

Бірлесе отырып, қазіргі әлемнің жағдайын

and the world as it should be, one and the same.

жақсарту үшін жұмыс жасауымызды сұрады.

And I think about that today because I am

Бұл оқиғаны есіме қазір түсірген себебім

reminded and convinced that all of you in this school

біздің болашағымызды жақсартуда

are very important parts of closing that gap.

сіздердің үлестеріңіз көп екеніне сенімдімін.

You are the women who will build the world as it should be.

Сіздер әлемді өз тәртібімен жаңадан қалыптастырасыңдар.

You're going to write the next chapter in history.

Осылайша тарихтың жаңа беттерін

Not just for yourselves, but for your generation

толтырасыңдар. Бұны тек өздерің үшін емес

and generations to come.

келер ұрпақты да ойлап іске асырасыңдар.

And that's why getting a good education

Сондықтан жақсы білім алу

is so important.

өте маңызды.

That's why all of this that you're going through --

Қазір оқуда кездестіретін қиыншылықтарыңыз,

the ups and the downs, the teachers that you love and the teachers that you don't --

мұғалімдермен ара-қатынасыңыз, жалпы оқудың түрлі

why it's so important.

сатыларынан өтуіңіз өте маңызды.

Because communities and countries and ultimately the world

Қоғам, мемлекет, тіпті бүкіл дүниежүзінде болсын,

are only as strong as the health of their women.

әйел адамның атқаратын қызметі аса зор.

And that's important to keep in mind.

Бұл нәрсені әрдайым ескеруіміз қажет.

Part of that health includes an outstanding education.

Қыз баланың білімді болуы маңызды.

The difference between a struggling family and a healthy one

Артта қалған отбасы мен мерейлі отбасы арасындағы

is often the presence of an empowered woman

айырмашылық сол отбасыларда әйел адам қандай

or women at the center of that family.

орын алатынына байланысты.

The difference between a broken community and a thriving one

Нашар қоғам мен гүлденген қоғам арасындағы айырмашылық

is often the healthy respect between men and women

ер кісі мен әйел адам арасындағы сыйластықтан туындайды.

who appreciate the contributions each other makes to society.

Екі жақтың қоғамға қосып жатқан үлестерін жете бағаламағаны дұрыс болмайды.

The difference between a languishing nation

Қыздар мен ер балалардың оқуына

and one that will flourish

бірдей мүмкіншілік

is the recognition that we need equal access to education

берілсе,

for both boys and girls.

мемлекет гүлденетіні сөзсіз.

And this school, named after the U.K.'s first female doctor,

Мына мектепке Британияның ең алғашқы әйел дәрігерінің аты берілуі,

and the surrounding buildings named for Mexican artist Frida Kahlo,

қоршауында орналасқан ғимараттар мексикалық суретші Фрида Калоның

Mary Seacole,

және қара нәсілді Флоренс бұлбұлы

the Jamaican nurse known as the "black Florence Nightingale,"

деген лақап атымен танымал ямайкалық медбике Мэри Сикоулдың

and the English author, Emily Bronte,

немесе ағылшын жазушысы Эмили Бронтенің атымен аталу себебі

honor women who fought sexism, racism and ignorance,

бұл кісілер жан тыныштығын табу үшін

to pursue their passions to feed their own souls.

кемсітушілік, нәсілшілдік және надандықпен күресуге тырысты.

They allowed for no obstacles.

"Шектеусіз" деген артымдағы ілініп тұрған жазудай,

As the sign said back there, "without limitations."

олар да қиыншылықтарға қарамастан, мүмкіндіктеріне шек қоймады.

They knew no other way to live

Армандарын іске асыру –

than to follow their dreams.

өмірдің мәні деп білді.

And having done so, these women

Осылайша кездескен көптеген

moved many obstacles.

қиыншылықтарды жеңіп шықты.

And they opened many new doors

Олар іздерінен ерген миллиондаған

for millions of female doctors and nurses

әйел дәрігер мен медбикеге,

and artists and authors,

суретші мен жазушыға

all of whom have followed them.

жарқын болашаққа жол ашып берді.

And by getting a good education,

Жақсы білім алсаңыз,

you too can control your own destiny.

тағдырыңыз өз қолыңызда болады.

Please remember that.

Әрдайым естеріңде болсын.

If you want to know the reason why I'm standing here,

Біле білсеңіз, білімнің арқасында мен де

it's because of education.

алдарыңда сөз сөйлеу құрметіне ие болдым,

I never cut class. Sorry, I don't know if anybody is cutting class.

Ешқашан сабақтан қалмадым. Араңызда біреу сабақтан қала ма білмеймін.

I never did it.

Өзім ешқашан олай істемедім.

I loved getting As.

Бес алған ұнайтын.

I liked being smart.

Қатарымның алды болған ұнайтын.

I liked being on time. I liked getting my work done.

Әрдайым уақытылы келіп, сабақ орындағанды қызық көрдім.

I thought being smart was cooler than anything in the world.

Үздік оқушы болу өмірдегі ең күшті нәрсе деп ойладым.

And you too, with these same values,

Оқуға осындай көзқараспен қарайтын

can control your own destiny.

болсаңыз, тағдырыңызды өзіңіз құра аласыз.

You too can pave the way.

Жолыңыз ашық болып,

You too can realize your dreams,

Армандарыңызға жете аласыз.

and then your job is to reach back

Дегендеріңізге жеткенде,

and to help someone just like you do the same thing.

ізіңізден қуып келе жатқан жастарға қолдау көрсете бастайсыз.

History proves that it doesn't matter

Адам жетістікке

whether you come from a council estate

тек қана өзіне сеніп,

or a country estate.

аянбай еңбек ету арқылы жетеді.

Your success will be determined

Шыққан жерің сіздерге

by your own fortitude,

еш нәрседе көмектесе алмайды.

your own confidence, your own individual hard work.

Бұған тарих куә.

That is true. That is the reality of the world that we live in.

Шынымен қазіргі заман солай.

You now have control over your own destiny.

Тағдырыңыз өзіңіздің қолыңызда.

And it won't be easy -- that's for sure.

Әрине, еш нәрсе оңайлықпен келмейді.

But you have everything you need.

Бірақ сіздерде жетістікке жету үшін

Everything you need to succeed,

қажет заттар

you already have, right here.

қолыңызда тұр.

My husband works in this big office.

Жолдасым бір үлкен бөлмеде жұмыс жасайды.

They call it the Oval Office.

Бәрі оны Жұмыр бөлме деп атайды.

In the White House, there's the desk that he sits at --

Сол жерде жолдасымның жұмыс үстелі бар.

it's called the Resolute desk.

Аты Резолют үстелі деп аталады.

It was built by the timber of Her Majesty's Ship Resolute

Ол патшаның Резолют атты

and given by Queen Victoria.

кемесінің сүрегінен жасалды. Виктория патшайымының сыйы еді.

It's an enduring symbol of the friendship between our two nations.

Ол үстел мемлекетаралық достық нышанын білдіреді.

And its name, Resolute,

Резолют деген аты

is a reminder of the strength of character that's required

табанды, берік қасиеттер мемлекетті билеу үшін

not only to lead a country,

ғана емес. Мәнді өмір сүру үшін де

but to live a life of purpose, as well.

керек екенін есімізге түсіреді.

And I hope in pursuing your dreams, you all remain resolute,

Сендер де армандарыңа берік болып,

that you go forward without limits,

артқа шегінбей, тек ілгері жүретіндеріңе сенемін.

and that you use your talents -- because there are many; we've seen them;

Әрқайсыларың берілген

it's there --

қабілеттеріңді

that you use them to create the world as it should be.

қолданасыңдар деп сенемін.

Because we are counting on you.

Өйткені сіздерге сенім артып отырмыз.

We are counting on every single one of you

Өздеріңді жетілдіруде

to be the very best that you can be.

барынша тырысатындарыңа сенеміз.

Because the world is big.

Себебі әлем өте үлкен

And it's full of challenges.

және қиыншылықтарға толы.

And we need strong, smart, confident young women

Бізге істі кемеліне жеткізетін ақылды,

to stand up and take the reins.

мықты, өздеріне сенімді қыздар керек.

We know you can do it. We love you. Thank you so much.

Бәрі қолдарыңыздан келетініне сенімдіміз! Сіздерді жақсы көреміз. Үлкен рақмет.

(Applause)

(Қол соғу)