What really happens to the plastic you throw away - Emma Bryce

Translator: Ashley Chue Reviewer: Sanntint Tint

This is the story of three plastic bottles,

ဒါကတော့ စွန့်ပစ်ထားတဲ့ ပလတ်စတစ် ပုလင်း ၃ လုံးရဲ့

empty and discarded.

အကြောင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

Their journeys are about to diverge

သူတို့ရဲ့ အဆုံးသတ်ခရီးကတော့ ကမ္ဘာ‌မြေအပေါ်

with outcomes that impact nothing less than the fate of the planet.

မတူညီတဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေနဲ့ ကွဲပြားခြားနားသွားပါတော့မယ်။

But they weren't always this way.

ဒါပေမဲ့ အမြဲတမ်း ဒီပုံစံအတိုင်း မဟုတ်ပါ။

To understand where these bottles end up, we must first explore their origins.

ဒီပုလင်းတွေဘယ်မှာအဆုံးသတ်လဲဆိုတာနားလည်ဖို့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ ဘယ်ကစတင်လဲ လေ့လာကြည့်ရအောင်။

The heroes of our story were conceived in this oil refinery.

ဒီဘူးတွေရဲ့ဘဝအစက ရေနံချက်စက်ရုံတွေကနေ စတင်တယ်။

The plastic in their bodies

ဘူးထဲမှာပါတဲ့ ပလတ်စတစ်တွေက

was formed by chemically bonding oil and gas molecules together

ဓာတုနည်းအရ ရေနံနဲ့ ဓာတ်ငွေ့ မော်လီကျူလေးတွေ ပေါင်းစပ်ပြီးတော့

to make monomers.

မိုနိုမာ ဓာတ်ပေါင်းဖြစ်လာတယ်။

In turn, these monomers were bonded into long polymer chains to make plastic

ထိုမိုနိုမာဓာတ်ပေါင်းတွေက ပလတ်စတစ်အစေ့လေးတွေဖြစ်လာစေရန်

in the form of millions of pellets.

ပိုလိုမာချိန်းများအဖြစ် တစ်ဖန်ပေါင်းစီးကြတယ်

Those were melted at manufacturing plants and reformed in molds

စက်ရုံတွေမှာ ပလတ်စတစ်အစေ့လေးတွေကို အရည်ဖျော်ပြီးနောက်

to create the resilient material that makes up the triplets' bodies.

တောင့်တင်းကြံခိုင်တဲ့အသွင်ရအောင် ပုံသွင်းတယ်။

Machines filled the bottles with sweet bubbily liquid

စက်တွေနဲ့ အချိုရည်ကဲ့သို့ အရည်တွေဖြည့်ပြီးနောက်

and they were then wrapped, shipped, bought, opened, consumed

ထိုဘူးတွေကို ထုတ်ပိုး၊ ပို့ဆောင်၊ ဝယ်ယူ၊ ဖွင့်ဖောက်သုံးစွဲပြီးနောက်

and unceremoniously discarded.

အဆုံးမှာတော့ စွန့်ပစ်ကြတယ်။

And now here they lie,

အခုတော့ သူတို့က

poised at the edge of the unknown.

လူမသိသူမသိနေရာမှာ တည်ရှိနေတယ်။

Bottle one, like hundreds of millions of tons of his plastic brethren,

ပုလင်း န့ပါတ် ၁ ကတော့ အခြားသော ပလတ်စတစ်အမှိုက်များကဲ့သို့

ends up in a landfill.

အမှိုက်ပုံကြီးထဲမှာ အဆုံးသတ်သွားတယ်။

This huge dump expands each day

ဒီကြီးမားတဲ့ အမှိုက်ပုံကြီးက အမှိုက်တွေ ထပ်ဝင်လာပြီး

as more trash comes in and continues to take up space.

နေရာယူလာသည့်တပြိုင်နက် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျယ်ပြန့်လာတယ်။

As plastics sit there being compressed amongst layers of other junk,

အဲဒီမှာရှိတဲ့ ပလတ်စတစ်တွေက အခြားပစ္စည်းတွေနှင့်အတူ ဖိသိပ်ခံရတယ်။

rainwater flows through the waste

မိုးရေက ထိုအမှိုက်တွေကြားသို့ စီးဝင်တယ်။

and absorbs the water-soluble compounds it contains,

အဲ့နောက်မှာ ရေတွင်ပျော်ဝင်နိုင်သော ဓာတ်ပေါင်းတွေက ရေနဲ့ ပေါင်းစီးသွားပြီး

and some of those are highly toxic.

အချို့က သေစေနိုင်လောက်သော အဆိပ်တွေ ဖြစ်သွားတယ်။

Together, they create a harmful stew called leachate,

ရေနဲ့ ထိုဓာတ်ပေါင်းတွေ အတူပေါင်းစပ်၍ လီချေ့တ်လို့ခေါ်သော အဆိပ်ဖြစ်သွားပြီးနောက်

မြေအောက်ရေထဲ၊မြေထဲကတစ်ဆင့် ချောင်းတွေထဲသို့ ရောက်သွားတယ်။

which can move into groundwater, soil and streams,

poisoning ecosystems and harming wildlife.

‌ဂေဟစနစ်ကို ပျက်စီးစေပြီး တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေကိုဘေးဖြစ်စေတယ်။

It can take bottle one an agonizing 1,000 years to decompose.

ပုလင်းတစ်လုံး ဆွေးမြည့်ဖို့ နှစ်တစ်ထောင်နီးပါးကြာနိုင်တယ်။

ပုလင်းနံပါတ် ၂ ရဲ့အဆုံးသတ်က ပိုထူးခြားပြီး ကံမကောင်းစွာပျော်ရွှင်ဖွယ်အဆုံးသတ်မဟုတ်ပေ။

Bottle two's journey is stranger but, unfortunately, no happier.

He floats on a trickle that reaches a stream,

မြောင်းငယ်ကနေတစ်ဆင့် ချောင်း

a stream that flows into a river,

ချောင်းကနေ မြစ်

and a river that reaches the ocean.

မြစ်ကနေ ပင်လယ်ထဲသို့ မျောပါသွားတယ်။

After months lost at sea,

လပေါင်းများစွာ ပင်လယ်ထဲမျောပြီးနောက်

he's slowly drawn into a massive vortex, where trash accumulates,

ကြီးမားသော ပစိဖိတ်အမှိုက်ပုံလို့ လူသိများပြီး အမှိုက်တွေ စုပုံနေတဲ့

a place known as the Great Pacific Garbage Patch.

ဧရာမဝဲကြီးထဲကို နစ်မြုပ်သွားတယ်။

Here the ocean's currents have trapped millions of pieces of plastic debris.

ဒီနေရာမှာ ပင်လယ်လှိုင်းကြောင့် သန်းချီတဲ့ ပလတ်စတစ်အမှိုက်တွေ ပိတ်မိနေတယ်။

This is one of five plastic-filled gyres in the world's seas.

ဒါကတော့ ကမ္ဘာပေါ်က ပလတ်စတစ်တွေနဲပြည့်နေတဲ့ စက်ဝိုင်းပတ်လမ်း၅ခုထဲက တစ်ခုဖြစ်တယ်။

Places where the pollutants turn the water into a cloudy plastic soup.

ပလတ်စတစ်တွေစုပုံနေတာကြောင့် ထိုနေရာတွေက ညစ်ညမ်းတဲ့အရောင်ပြောင်းသွားတယ်။

Some animals, like seabirds, get entangled in the mess.

ပင်လယ်ငှက်ကဲ့သို့ တစ်ချို့တိရစ္ဆာန်တွေက ထိုအမှိုက်တွေကြား ပိတ်မိတတ်ကြတယ်။

They, and others, mistake the brightly colored plastic bits for food.

တိရစ္ဆာန်တွေက တောက်ပတဲ့ပလတ်စတစ် အမှိုက်တွေကို အစာမှတ်ပြီး စားကြတယ်။

Plastic makes them feel full when they're not,

ပလတ်စတစ်က ဗိုက်ပြည့်စေတယ်လို့ ခံစားရစေတယ်၊ အမှန်တော့ မဟုတ်ပေ။

so they starve to death

အဲဒါကြောင့် သေသည်အထိ အငတ်ခံကြတယ်။

and pass the toxins from the plastic up the food chain.

ဒါ့အပြင် ပလတ်စတစ်ထဲမှာပါတဲ့ အဆိပ်တွေဟာ အစာကွင်းဆက်ထဲ ပါဝင်လာတယ်။

For example, it's eaten by lanternfish,

ဥပမာအနေနဲ့ အဲ့အဆိပ်တွေကို ငါးလေးတွေစားတယ်၊

the lanternfish are eaten by squid,

ငါးလေးတွေကို ပြည်ကြီးငါးတွေက စားတယ်၊

the squid are eaten by tuna,

ပြည်ကြီးငါးတွေကို တူနာငါးတွေက စားတယ်၊

and the tuna are eaten by us.

တူနာငါးတွေကို လူတွေက ပြန်စားကြတယ်။

And most plastics don't biodegrade,

ဒါ့အပြင် ပလတ်စတစ်အများစုက မဆွေးမြည့်ပါ။

which means they're destined to break down into smaller and smaller pieces

ပိုပြီးသေးငယ်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားတယ်။

called micro plastics,

မိုက်ခရိုပလတ်စတစ်တဲ့ ဒီအရာတွေက

which might rotate in the sea eternally.

ပင်လယ်ထဲမှာပဲ ထာဝရလည်နေတယ်။

But bottle three is spared the cruel purgatories of his brothers.

ဒါပေမဲ့ ပုလင်းနံပါတ်၃က ကျန်နှစ်လုံးနဲ့ မတူဘဲ ဒီဆိုးရွားတဲ့ငရဲကနေ လွတ်သွားတယ်။

A truck brings him to a plant

ကုန်ကားက ဒါကို စက်ရုံသို့သယ်တယ်။

where he and his companions are squeezed flat

၎င်းနဲ့ အခြားသောပလတ်စတစ်တွေကို အပြားရိုက်ပြီးနောက်

and compressed into a block.

အတုံးဖြစ်အောင် ဖိတယ်။

Okay, this sounds pretty bad, too, but hang in there.

ဒါက ကြားရတာ တစ်မျိုးဖြစ်ကောင်းဖြစ်မယ်။

It gets better.

ဒါပေမဲ့ ပိုကောင်းလာတယ်။

The blocks are shredded into tiny pieces,

အတုံးတွေကို သန့်စင်၍ အရည်ဖျော်ပြီးနောက် အပိုင်းလေးတွေဖြစ်အောင် မွတယ်။

which are washed and melted,

so they become the raw materials that can be used again.

အဲဒီနောက်မှာ ပြန်လည်အသုံးပြုလို့ရတဲ့ ကုန်ကြမ်းဖြစ်လာတယ်။

As if by magic, bottle three is now ready to be reborn

ခုဆိုရင် ပုလင်းနံပါတ်၃က ပြန်လည်မွေးဖွားဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီ။

as something completely new.

လုံးဝမတူညီတဲ့ ပုံစံအသစ်တစ်မျိုးအနေနဲ့ပေါ့။

For this bit of plastic with such humble origins,

ဒီလိုမျိုး အခြေခံအဆင့်သေးသေးလေးကစမယ်ဆိုရင်

suddenly the sky is the limit.

မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာ မရှိလောက်တော့ဘူး။