What really happens to the plastic you throw away - Emma Bryce

Аудармашы: Batyrbek Alimzhanov Редактор: Asqat Yerkimbay

This is the story of three plastic bottles,

Бұл – үш пластик бөтелкенің оқиғасы:

empty and discarded.

үшеуі де бос әрі қоқысқа тасталған.

Their journeys are about to diverge

Олардың сапары түрлі болмақ,

with outcomes that impact nothing less than the fate of the planet.

сапар нәтижесі басқа-басқа емес, планета тағдырына әсер етіп жатыр.

But they weren't always this way.

Бірақ олар үнемі осындай болмаған еді.

To understand where these bottles end up, we must first explore their origins.

Бөтелкелердің қайда баратынын түсіну үшін алдымен олардың қайдан шығатынын көрейік.

The heroes of our story were conceived in this oil refinery.

Оқиғамыздың кейіпкерлері осы мұнай зауытында “құрсаққа түседі“.

The plastic in their bodies

Олардың денесіндегі пластик

was formed by chemically bonding oil and gas molecules together

мұнай мен газ молекулаларының химиялық жолмен байланысы арқылы жасалып,

to make monomers.

кейін олар мономерлерді түзеді.

In turn, these monomers were bonded into long polymer chains to make plastic

Ал бұл мономерлер өзара байланысып, ұзын полимер тізбегіне айналады да,

in the form of millions of pellets.

миллион тығын түріндегі пластик түзеді.

Those were melted at manufacturing plants and reformed in molds

Бұларды өндіру зауыттарында балқытады да, қалыпқа салып, қайта құрастырып,

to create the resilient material that makes up the triplets' bodies.

төзімді материал жасайды, осылайша бөтелкелердің корпусы түзіледі.

Machines filled the bottles with sweet bubbily liquid

Аппараттар бөтелкелерді тәтті газды сусындармен толтырады.

and they were then wrapped, shipped, bought, opened, consumed

Кейін олар қапталып, тасымалданады да, адамдар оларды сатып алып, ашып, тұтынады.

and unceremoniously discarded.

Пайдаланып болған соң, оларды қалай болса солай лақтыра салады.

And now here they lie,

Содан осылай жатады.

poised at the edge of the unknown.

Қайда баратыны белгісіз.

Bottle one, like hundreds of millions of tons of his plastic brethren,

Бірінші бөтелке өзінің жүз миллиондаған бауыры секілді

ends up in a landfill.

қоқыс полигонынан бір шығады.

This huge dump expands each day

Үсті-үстіне қоқыс келіп, орын алған сайын,

as more trash comes in and continues to take up space.

бұл алып қоқыс үйіндісі күн сайын ұлғая береді.

As plastics sit there being compressed amongst layers of other junk,

Пластик заттар басқа қоқыспен бірге қысылып жата берген сайын,

rainwater flows through the waste

жаңбыр суы олардың бойымен ағып,

and absorbs the water-soluble compounds it contains,

пластик құрамындағы суда еритін бөлшектерді сорып алады.

and some of those are highly toxic.

Бұл бөлшектердің кейбірі улы.

Together, they create a harmful stew called leachate,

Сумен қосылғанда олар ағын су деп аталатын өте зиянды қоспа түзеді.

Кейін жер асты суына, топыраққа және бұлақтарға түскенде,

which can move into groundwater, soil and streams,

poisoning ecosystems and harming wildlife.

олар экожүйені улап, табиғатты бүлдіруі мүмкін.

It can take bottle one an agonizing 1,000 years to decompose.

Бір бөтелкенің ыдырауына бақандай 1000 жылдай уақыт кетеді.

Екінші бөтелкенің сапары бұдан да оғаш, бірақ, өкінішке қарай, жағымдырақ емес.

Bottle two's journey is stranger but, unfortunately, no happier.

He floats on a trickle that reaches a stream,

Ол кішкентай арық бетінде қалқып, ағыс суға жетеді,

a stream that flows into a river,

одан әрі ол өзенге ағады,

and a river that reaches the ocean.

одан кейін мұхитқа түседі.

After months lost at sea,

Бірнеше ай адасып жүріп,

he's slowly drawn into a massive vortex, where trash accumulates,

бірте-бірте қоқыс жиналған алып су иіріміне тартылады.

a place known as the Great Pacific Garbage Patch.

Ол жер Тынық мұхиттағы үлкен қоқыс ізі деп аталады.

Here the ocean's currents have trapped millions of pieces of plastic debris.

Онда мұхит ағыстары ұстап қалған миллиондаған пластик үйінді жиналған.

This is one of five plastic-filled gyres in the world's seas.

Бұл – дүние жүзі теңіздеріндегі пластикке толы бес иірімнің бірі.

Places where the pollutants turn the water into a cloudy plastic soup.

Бұл жерде ластағыш заттар суды бұлтты пластик сорпаға айналдырады.

Some animals, like seabirds, get entangled in the mess.

Теңіз құсы сияқты кейбір мақұлықтар осы үйіндінің арасында батып қалып жатады.

They, and others, mistake the brightly colored plastic bits for food.

Осы сияқты басқа да жануарлар түрлі түсті пластикті тамақ деп ойлап, жеп қояды.

Plastic makes them feel full when they're not,

Сол кезде олар өздерін тойдым деп ойлайды, ал шындығында олай емес.

so they starve to death

Содан олар аштан өледі де,

and pass the toxins from the plastic up the food chain.

пластиктен пайда болған токсиндерді қорек тізбегінен жоғары қарай тасиды.

For example, it's eaten by lanternfish,

Мысалы, жарқырайтын анчоус пластик жеп қойды делік.

the lanternfish are eaten by squid,

Оны кейін кальмар жеп қояды,

the squid are eaten by tuna,

кальмарды тунец жейді,

and the tuna are eaten by us.

ал оны кейін біз жейміз.

And most plastics don't biodegrade,

Пластиктің көбі табиғи жолмен ыдырамайды,

which means they're destined to break down into smaller and smaller pieces

оның орнына олар бірнеше сатылап, микропластик деп аталатын

called micro plastics,

ұсақ бөлшектерге дейін бөлінеді.

which might rotate in the sea eternally.

Ал олар теңізде мәңгі айналып жүре береді.

But bottle three is spared the cruel purgatories of his brothers.

Үшінші бөтелкеміз, қуанышқа орай, бауырлары көрген тозақты көрмейді.

A truck brings him to a plant

Жүк көлігі оны зауытқа әкеледі.

where he and his companions are squeezed flat

Ол жерде басқа серіктерімен бірге оны басып, тегістейді де,

and compressed into a block.

блок қалпына дейін қысып тастайды.

Okay, this sounds pretty bad, too, but hang in there.

Әрине, бұл да жаман нәрсе сияқты естіледі, алайда сәл күте тұрыңыз.

It gets better.

Алда бәрі жақсы болады.

The blocks are shredded into tiny pieces,

Блоктар ұсақ кесектерге үгітіледі де,

which are washed and melted,

жуылып, балқытылады.

so they become the raw materials that can be used again.

Содан олар қайтадан қолдануға болатын шикізат болып шыға келеді.

As if by magic, bottle three is now ready to be reborn

Құдды бір ғажап секілді, үшінші бөтелке мүлде басқа түрде

as something completely new.

қайтадан дүниеге келді.

For this bit of plastic with such humble origins,

Шыққан тегі қарапайым болса да, осы бір кішкентай пластик үшін

suddenly the sky is the limit.

мүмкін емес нәрсе жоқ болып шыға келді.