Hidden miracles of the natural world | Louie Schwartzberg

Louie Schwartzberg: Doğanın saklı mucizeleri

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Sevkan Uzel

What is the intersection between technology, art and science?

Teknoloji, sanat ve bilimin

kesişim noktası nedir?

Curiosity and wonder,

Merak ve ilgidir;

because it drives us to explore,

çünkü bizi keşfetmeye iter.

because we're surrounded by things we can't see.

Çünkü çevremiz, göremediğimiz şeylerle dolu.

And I love to use film to take us on a journey

Ben, uzay ve zaman içinde

gezintiye çıkmak için,

through portals of time and space,

görünmez olanı görmek için

to make the invisible visible,

film kullanmayı seviyorum;

because what that does,

çünkü yaptığı şey,

it expands our horizons,

ufkumuzu genişletmek,

it transforms our perception,

algılarımızı değiştirmek,

it opens our minds

zihnimizi açmak ve

and it touches our heart.

yüreğimize dokunmaktır.

So here are some scenes from my 3D IMAX film,

İşte 3D IMAX filmim

"Görünmeyen Dünyanın Gizemleri"nden

"Mysteries of the Unseen World."

birkaç sahne.

(Music)

(Müzik)

There is movement which is too slow for our eyes to detect,

Gözlerimizin algılayamayacağı kadar

yavaş hareketler vardır

and time lapse makes us discover

ve hızlı çekim yaşama bakış açımızı

and broaden our perspective of life.

keşfetmemizi ve genişletmemizi sağlar.

We can see how organisms emerge and grow,

Organizmaların nasıl belirip büyüdüğünü,

orman tabanından bir sarmaşığın nasıl çıkıp,

how a vine survives by creeping from the forest floor

to look at the sunlight.

güneşe ulaşmaya çalıştığını görebiliriz.

Ve daha büyük ölçekte ise,

And at the grand scale,

time lapse allows us to see our planet in motion.

hızlı çekim, gezegenimizin hareketini görmemizi sağlar.

We can view not only the vast sweep of nature,

Sadece doğadaki engin devinimleri değil,

but the restless movement of humanity.

insanlığın duraksız hareketini de izleyebiliriz.

Each streaking dot represents a passenger plane,

Buradaki her nokta, bir yolcu uçağını simgeliyor

and by turning air traffic data into time-lapse imagery,

ve hava trafik verilerini

hızlı-çekim görüntülemeye çevirerek,

sürekli üstümüzde olan görünmez bir şeyi

we can see something that's above us constantly

but invisible:

görebiliriz:

the vast network of air travel over the United States.

Amerika üzerindeki uçuşların dev ağını.

We can do the same thing with ships at sea.

Aynı şeyi denizdeki gemiler için de yapabiliriz.

We can turn data into a time-lapse view of a global economy in motion.

Veriyi, hızlı çekim görüntüsü hâline getirip

küresel ekonominin hareketine bakabiliriz.

And decades of data give us the view of our entire planet

Onlarca yıldır toplanan veri,

bize gezegenimizin tek bir organizmaya benzeyen

as a single organism

görüntüsünü veriyor;

sustained by currents circulating throughout the oceans

okyanuslarda dolaşan akıntılarla ve

and by clouds swirling through the atmosphere,

atmosferde gezinen bulutlarla devamlı kılınan,

pulsing with lightning,

şimşeklerle titreyen ve

crowned by the aurora Borealis.

kuzey ışıklarıyla taçlanan.

It may be the ultimate time-lapse image:

Bu, nihai hızlı çekim görüntüsü olabilir:

Dünya anatomisinin vücuda gelmiş hâli.

the anatomy of Earth brought to life.

At the other extreme,

Öteki uçta ise,

there are things that move too fast for our eyes,

gözümüz için fazla hızlı hareket eden şeyler var.

but we have technology that can look into that world as well.

Ama bu dünyaya da bakmamızı sağlayan teknolojiye

sahibiz.

With high-speed cameras,

Yüksek hızlı kameralarla,

we can do the opposite of time lapse.

hızlı çekimin tam tersini yapabiliriz.

We can shoot images

Görüşümüzden bin defa daha hızlı

that are thousands of times faster than our vision.

görüntüler çekebiliriz.

Ve doğanın marifetli yaratıklarının nasıl çalıştığını görebiliriz

And we can see how nature's ingenious devices work,

and perhaps we can even imitate them.

ve hatta onları taklit edebiliriz.

When a dragonfly flutters by,

Bir yusufçuk kanat çırptığında

you may not realize,

farkına varmazsınız ama,

but it's the greatest flier in nature.

o doğadaki en harika uçan canlıdır.

It can hover, fly backwards,

Havada durabilir, geriye doğru uçabilir,

even upside down.

hatta tepetaklak uçabilir.

And by tracking markers on an insect's wings,

Ve bir böceğin kanatlarındaki işaretleri izleyerek,

we can visualize the air flow that they produce.

ürettikleri hava akımını gözümüzde canlandırabiliriz.

Nobody knew the secret,

Hiç kimse bu sırrı bilmiyordu,

but high speed shows that a dragonfly

ancak yüksek hız bir yusufçuğun dört kanadını da

can move all four wings in different directions

aynı anda farklı yönlerde hareket

at the same time.

ettirebildiğini gösteriyor.

And what we learn can lead us to new kinds of robotic flyers

Ve öğrendiğimiz şey bizi

önemli ve uzak yerlere olan görüşümüzü

that can expand our vision

artıran yeni çeşit robotik uçanlara

of important and remote places.

doğru götürebilir.

We're giants,

Biz dev gibiyiz ve görmek için çok küçük olan

and we're unaware of things that are too small for us to see.

şeylerin farkında değiliz.

The electron microscope fires electrons which creates images

Elektron mikroskobu, nesneleri

milyon kez büyüten

which can magnify things by as much as a million times.

görüntüler yaratan

elektronlar ateşler.

This is the egg of a butterfly.

Bu, bir kelebeğin yumurtası.

And there are unseen creatures living all over your body,

Ve vücudunuzun her yerinde göremediğiniz yaratıklar bulunur,

including mites that spend their entire lives

tüm hayatlarını kirpiklerinizde geçiren,

dwelling on your eyelashes,

geceleri derinizde yürüyen

crawling over your skin at night.

akarlar dahil.

Can you guess what this is?

Bunun ne olduğunu tahmin edebiliyor musunuz?

Köpekbalığı derisi.

Shark skin.

A caterpillar's mouth.

Bir tırtılın ağzı.

The eye of a fruit fly.

Bir meyve sineğinin gözü.

An eggshell.

Bir yumurta kabuğu .

A flea.

Bir pire.

A snail's tongue.

Bir salyangozun dili.

Hayvan krallığının çoğunu bildiğimizi zannediyoruz,

We think we know most of the animal kingdom,

but there may be millions of tiny species

ancak keşfedilmeyi bekleyen milyonlarca

waiting to be discovered.

küçük tür bulunuyor olabilir.

A spider also has great secrets,

Bir örümceğin de büyük sırları vardır,

because spiders' silk thread is pound for pound stronger than steel

çünkü örümceğin ağının ipliğini göreceli olarak karşılaştırdığımızda

çelikten daha güçlüdür,

but completely elastic.

ancak tamamıyla elastiktir.

This journey will take us all the way down to the nano world.

Bu seyahat bizi nano dünyaya

doğru götürecek.

The silk is 100 times thinner than human hair.

İpek insan saçından

100 kat daha incedir.

On there is bacteria,

Onun yanında bakteriler vardır

and near that bacteria, 10 times smaller,

ve bakterilerin yanında 10 kat küçük

a virus.

bir virüs.

Inside of that, 10 times smaller,

Onun içinde 10 kat küçük

three strands of DNA.

üç sarmallı DNA

And nearing the limit of our most powerful microscopes,

ve en güçlü mikroskoplarımızın sınırlarına dayanan

karbon atomları.

single carbon atoms.

With the tip of a powerful microscope,

Güçlü bir mikroskobun ucuyla,

we can actually move atoms

atomları gerçekten de hareket ettirebiliriz

ve harika nano araçlar yaratmaya başlayabiliriz.

and begin to create amazing nano devices.

Some could one day patrol our body for all kinds of diseases

Bir gün bunlardan bazıları, her tür hastalık için

bedenimizde devriye gezebilir

and clean out clogged arteries along the way.

ve bu sırada tıkanmış atardamarlarımızı temizleyebilir.

Tiny chemical machines of the future

Geleceğin küçük kimyasal makineleri

belki de bir gün DNA'mızı tamir edebilir.

can one day, perhaps, repair DNA.

Hayatın sırlarını açığa çıkarma

We are on the threshold of extraordinary advances,

born of our drive to unveil the mysteries of life.

isteğimizden doğan

olağanüstü ilerlemelerin eşiğindeyiz.

So under an endless rain of cosmic dust,

Sonsuz bir kozmik toz yağmurunun altında,

the air is full of pollen,

hava polenlerle,

micro-diamonds and jewels

diğer gezegenlerden mikro elmaslar ve değerli taşlarla

from other planets and supernova explosions.

ve süpernova patlamaları ile dolu.

People go about their lives surrounded by the unseeable.

İnsanlar görünmezlerle çevrelendikleri

hayatlarına devam ediyor.

Knowing that there's so much around us we can't see

Çevremizde görebileceğimiz çok şey olduğunu bilmek,

forever changes our understanding of the world,

dünyamıza karşı anlayışımızı sonsuza dek değiştiriyor

and by looking at unseen worlds,

ve görünmeyen dünyalara bakarak, yaşayan

we recognize that we exist in the living universe,

bir evrende var olduğumuzu anlıyoruz,

and this new perspective creates wonder

bu yeni perspektif merak uyandırıyor

and inspires us to become explorers

ve kendi bahçemizde kâşif

in our own backyards.

olmamız için ilham veriyor.

Who knows what awaits to be seen

Kim bilir görülmek bekleyen neler var

ve hayatımızı değiştirecek ne yeni mucizeler var.

and what new wonders will transform our lives.

We'll just have to see.

Sadece bekleyip göreceğiz.

(Applause)

(Alkış)

Thank you.

Teşekkürler. (Alkış)

(Applause)