The surprising habits of original thinkers | Adam Grant | TED

Translator: Besiana Zekaj Reviewer: Helena Bedalli

Shtate vjet më parë, një student më kërkoi të investoja në kompaninë e tij.

Seven years ago, a student came to me and asked me to invest in his company.

He said, "I'm working with three friends,

Ai tha, "Po punoj bashkë me 3 miqtë e mi,

and we're going to try to disrupt an industry by selling stuff online."

do përpiqemi që të revolucionarizojmë një industri duke shitur gjërat online."

And I said, "OK, you guys spent the whole summer on this, right?"

I thashë, "Keni punuar gjithë verën në këtë projekt apo jo?"

"No, we all took internships just in case it doesn't work out."

"Jo, kemi bere internshipe, në rast se ky projekt dështon."

"All right, but you're going to go in full time once you graduate."

"Por do të punoni në këtë projekt me kohë te plote kur të diplomoheni ."

"Not exactly. We've all lined up backup jobs."

"Jo, saktësisht. Të gjithë kemi siguruar punë të tjera."

Six months go by,

Kalojnë 6 muaj,

it's the day before the company launches,

është një ditë para se kjo kompani do të lancohet,

and there is still not a functioning website.

dhe ende nuk ka as edhe një website funksional.

"You guys realize, the entire company is a website.

"Ju djem e kuptoni se e gjithë kompania është një website.

That's literally all it is."

Kjo është një gjë shumë e rëndësishme."

So I obviously declined to invest.

Kështu refuzova të investoja në këtë kompani.

And they ended up naming the company Warby Parker.

Si përfundim ata e emëruan kompaninë e tyre Warby Parker.

(Laughter)

(Të qeshura)

They sell glasses online.

Ata shesin syze online.

They were recently recognized as the world's most innovative company

Kohët e fundit ajo është quajtur kompania më inovative në botë

and valued at over a billion dollars.

dhe ka vlerë mbi një miliard dollarë.

And now? My wife handles our investments.

Dhe tani? Gruaja ime merret me investimet tona.

Why was I so wrong?

Ku paskam gabuar?

Për të gjetur përgjigje, kam studiuar njerëzit që unë i quaj "origjinalë".

To find out, I've been studying people that I come to call "originals."

Origjinalët janë njerëzit që nuk konformohen,

Originals are nonconformists,

njerëz që jo vetëm kanë ide të reja

people who not only have new ideas

but take action to champion them.

por edhe bëjnë veprime për ti vënë në jetë këto ide.

They are people who stand out and speak up.

Ata janë njerëz që dallohen nga të tjerët dhe ngrejnë zërin.

Originals drive creativity and change in the world.

Origjinalët kanë kreativitet dhe ndryshojnë botën për të mirë.

They're the people you want to bet on.

Ata janë njerëz që ne duhet tu besojmë.

And they look nothing like I expected.

Dhe ata nuk duken ashtu si unë mendoja.

I want to show you today three things I've learned

Unë dua tju tregoj sot tri gjëra që kam mësuar

about recognizing originals

se si mund ti njihni njerëzit origjinal

and becoming a little bit more like them.

dhe të bëheni më shumë si ata.

So the first reason that I passed on Warby Parker

Pra e vetmja arsye që nuk iu bashkova Warby Parker

was they were really slow getting off the ground.

ishte sepse ata ishin shumë të ngadalshëm në punët që bënin.

Ju të gjithë e njihni mendjen e një procrastinatori.

Now, you are all intimately familiar with the mind of a procrastinator.

Well, I have a confession for you. I'm the opposite. I'm a precrastinator.

Kam një rrëfim për ju. Unë jam krejt ndryshe. Jam prekrastinator.

Po , ky është një term i vërtetë.

Yes, that's an actual term.

E dini ndjenjën e panikut që keni secili nga ju kur keni ndonjë afat afër

You know that panic you feel a few hours before a big deadline

when you haven't done anything yet.

kur nuk i keni përfunduar ende obligimet tuaja.

I just feel that a few months ahead of time.

Unë këtë ndjenjë e kam muaj para se të afrohet afati i fundit.

(Laughter)

(Të qeshura)

So this started early: when I was a kid, I took Nintendo games very seriously.

Ka filluar shumë herët: si fëmijë i merrja lojërat kompjuterike shumë seriozisht.

I would wake up at 5am,

Zgjohesha në ora 5:00 të mëngjesit,

start playing and not stop until I had mastered them.

filloja të luaja pa ndërprerje derisa unë fitoja lojën.

Eventually it got so out of hand that a local newspaper came

Më doli aq shumë jashtë dore saqë një gazetë lokale erdhi të më intervistonte

and did a story on the dark side of Nintendo, starring me.

dhe shkruan një artikull për efektet e këqija të lojërave kompjuterike.

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

Since then, I have traded hair for teeth.

Që atëherë, më kanë rënë flokët e më kanë dalë të gjitha dhëmbët.

(Laughter)

(Të qeshura)

Por kjo histori më ndihmoi në kolegj,

But this served me well in college,

sepse unë përfundova temën e diplomës katër muaj para se të përfundonte afati.

because I finished my senior thesis four months before the deadline.

Dhe isha krenar për këtë, deri disa vite më parë.

And I was proud of that, until a few years ago.

I had a student named Jihae, who came to me and said,

Kisha një studente që quhej Jihae, e cila erdhi tek unë dhe më tha,

"I have my most creative ideas when I'm procrastinating."

"Unë kam idetë më kreative kur prokrastinoj."

And I was like, "That's cute, where are the four papers you owe me?"

I thashë, "Shumë mirë, ku janë katër faqet që duhet ti shkruaje?"

(Laughter)

(Të qeshura)

No, she was one of our most creative students,

Jo, ajo ishte një nga studentet tonë më kreative,

and as an organizational psychologist, this is the kind of idea that I test.

dhe si një psikolog ky është lloji i ideve që po hulumtoj.

Kështu që unë e sfidova atë që të merrte disa të dhëna.

So I challenged her to get some data.

She goes into a bunch of companies.

Ajo shkoi në disa kompani.

She has people fill out surveys about how often they procrastinate.

Iu kërkoi njerëzve të plotësonin pyetësorë se sa shpesh prokrastinojnë.

Then she gets their bosses to rate how creative and innovative they are.

Pastaj iu kërkon shefave të tyre ti renditin sa kreativë dhe inovativë janë.

Dhe sigurisht, prekrastinorët si unë,

And sure enough, the precrastinators like me,

who rush in and do everything early

të cilët shpejtojnë për ti bërë gjërat

are rated as less creative

kishin dalë nga hulumtimi se janë më pak kreativ

than people who procrastinate moderately.

sesa njerëzit që prokrastinojnë pak.

So I want to know what happens to the chronic procrastinators.

Kështu dua të di se çfarë ndodh me njerëzit që prokrastinojnë rregullisht.

She was like, "I don't know. They didn't fill out my survey."

Ajo tha, "Nuk e di. Ata nuk e plotësuan pyetësorin tim."

(Laughter)

(Të qeshura)

Jo, këtu janë rezultatet tona.

No, here are our results.

You actually do see that the people who wait until the last minute

Ju e shihni që njerëzit që presin deri në momentin e fundit

are so busy goofing off that they don't have any new ideas.

janë aq të zënë duke u endur kot saqë nuk kanë ndonjë ide.

And on the flip side, the people who race in

Dhe në anën tjetër njerëzit që janë gjithmonë në garë

are in such a frenzy of anxiety that they don't have original thoughts either.

janë në furinë e ankthit saqë nuk kanë mendime origjinale.

There's a sweet spot where originals seem to live.

Gjendet një vend ideal ku mendohet se njerëzit origjinal jetojnë.

Why is this?

Pse është kështu?

Maybe original people just have bad work habits.

Ndoshta njerëzit origjinal kanë shprehi pune të këqija.

Maybe procrastinating does not cause creativity.

Ndoshta prokrastinimi nuk shkakton kreativitet.

To find out, we designed some experiments.

Për të zbuluar, ne bëmë disa eksperimente.

We asked people to generate new business ideas,

Ne i pyetëm njerëzit për të nxjerrë disa ide,

dhe pastaj ne morëm lexues të pavarur.

and then we get independent readers

për të zbuluar sa kreativ ata ishin.

to evaluate how creative and useful they are.

And some of them are asked to do the task right away.

Dhe disa prej tyre ne iu kërkuam që të bëjmë detyrat menjëherë.

Others we randomly assign to procrastinate

Tjerëve ne iu kërkuam që të bëjnë për më vonë

by dangling Minesweeper in front of them

duke luajtur lojëra kompjuterike

for either five or 10 minutes.

çdo 10 minuta.

And sure enough, the moderate procrastinators

Sigurisht, njerëzit që prokrastiononin pak

ishin 16% më kreativ sesa njerëzit e dy grupeve tjera.

are 16 percent more creative than the other two groups.

Lojërat kompjuterike janë shumë të mira, por jo arsyeja që këta janë më kreativ,

Now, Minesweeper is awesome, but it's not the driver of the effect,

because if you play the game first before you learn about the task,

sepse nëse ju e luani këtë loje pa mësuar më herët për detyrat tuaja,

atëherë nuk do të ketë fare kreativitet.

there's no creativity boost.

It's only when you're told that you're going to be working on this problem,

Vetëm atëherë kur e dini më përpara se duhet të punoni në ndonjë problem,

and then you start procrastinating,

dhe atëherë ju filloni të prokrastinoni.

but the task is still active in the back of your mind,

por kur detyrat janë ende aktive në trurin tuaj

that you start to incubate.

që ato të fillojnë të punojnë në mendjen tuaj.

Procrastination gives you time to consider divergent ideas,

Prokrastinimi ju jep kohë të mendoni për ide të ndryshme,

to think in nonlinear ways, to make unexpected leaps.

për të menduar në mënyrë jo të rregullt, për të bërë hapa jo të zakonshëm.

So just as we were finishing these experiments,

Në fund të këtyre eksperimenteve,

I was starting to write a book about originals,

unë fillova të shkruaj një libër për njerëzit origjinal, dhe mendova,

and I thought, "This is the perfect time to teach myself to procrastinate,

"Kjo është e koha e përkryer për të mësuar veten time si të prokrastinoj,

ndersa po shkruaja një kapitull rreth prokrastinimit."

while writing a chapter on procrastination."

So I metaprocrastinated,

Kështu që e lashë për më vonë për të shkruar këtë kapitull,

dhe si çdo njeri tjetër që prokrastinon,

and like any self-respecting precrastinator,

u zgjova herët në mëngjes ditën e ardhshme

I woke up early the next morning

dhe bëra një listë me hapa se si të prokrastinoja.

and I made a to-do list with steps on how to procrastinate.

(Laughter)

(Të qeshura)

And then I worked diligently

Pastaj punova me zell

drejt qëllimit tim duke mos punuar drejt qëllimit tim.

toward my goal of not making progress toward my goal.

Fillova të shkruaj kapitullin rreth prokrastinimit,

I started writing the procrastination chapter,

dhe për një ditë -- kur unë kisha shkruar gjysmë kapitulli--

and one day -- I was halfway through --

I literally put it away in mid-sentence

e lashe ne nje ane ne gjysem te fjalise

for months.

per muaj të tërë.

It was agony.

Ishte agoni.

But when I came back to it, I had all sorts of new ideas.

Por kur u ktheva prapë në të, kisha plot ide.

As Aaron Sorkin put it,

Siç ka thënë Aaron Sorkin,

"You call it procrastinating. I call it thinking."

"Ju e quani prokrastinim, unë e quaj të menduar."

And along the way I discovered

Rrugës zbulova

that a lot of great originals in history were procrastinators.

se shumë nga njerëzit origjinale gjatë historisë kanë qenë prokrastinatorë.

Take Leonardo da Vinci.

Merrni si shembull Leonardo da Vinci.

He toiled on and off for 16 years

Ai punoi fort me shumë ndërprerje për 16 vite

kur punoi Mona Lisen.

on the Mona Lisa.

He felt like a failure.

Ai është ndjerë si dështak.

He wrote as much in his journal.

Për këtë shkroi në ditarin e tij.

But some of the diversions he took in optics

Disa nga ndryshimet që ai bëri në optikë

transformed the way that he modeled light

transformuan mënyrën se si ai modeloi dritën

and made him into a much better painter.

dhe e bënë atë piktor shumë më të mirë.

What about Martin Luther King, Jr.?

Po çfarë bënte Martin Luther King, Jr.?

Një natë para fjalimit më të madh në jetën e tij,

The night before the biggest speech of his life,

the March on Washington,

para marshit në Washington,

ai ishte zgjuar deri ne 3:00 te mëngjesit, duke e rishkruar fjalimin.

he was up past 3am, rewriting it.

He's sitting in the audience waiting for his turn to go onstage,

Po priste në audiencë radhën e tij për të dalë në skenë,

and he is still scribbling notes and crossing out lines.

dhe ende bente shënime në flete dhe hiqte rreshta.

When he gets onstage, 11 minutes in,

Kur ai del në skenë, flet për 11 minuta,

he leaves his prepared remarks

i le shënimet

to utter four words that changed the course of history:

për ti thënë kater fjalët që ndryshuan rrjedhën e historisë:

"I have a dream."

"Unë kam një ëndërr."

Kjo nuk ishte e shkruar në shënimet.

That was not in the script.

Duke vonuar përfundimin e fjalimit për në momentin e fundit,

By delaying the task of finalizing the speech until the very last minute,

he left himself open to the widest range of possible ideas.

ai i lejoi vetes mundësi të hapura të ideve të shumta.

And because the text wasn't set in stone,

Dhe për shkak se teksti nuk ishte definitiv

he had freedom to improvise.

ai mund të improvizonte.

Procrastinating is a vice when it comes to productivity,

Prokrastinimi është një gjë jo shumë e mirë për produktivitet,

but it can be a virtue for creativity.

por është virtyt për kreativitet.

Çfarë mund të mësojmë nga shumë njerëz origjinale

What you see with a lot of great originals

is that they are quick to start but they're slow to finish.

është se janë të shpejtë për të filluar diçka por vonohen për të përfunduar atë.

Dhe kjo është ajo çfarë unë nuk pashë tek Warby Parker.

And this is what I missed with Warby Parker.

When they were dragging their heels for six months,

Kur ata po vonoheshin për 6 muaj,

I looked at them and said,

unë i shikova dhe u thashë,

"E dini se edhe shumë kompani të tjera kanë filluar të shesin syze online."

"You know, a lot of other companies are starting to sell glasses online."

They missed the first-mover advantage.

Ata e humbën përparësinë që ka i pari ne loje.

Por çfarë unë nuk kuptova ishte se ata po e kalonin gjithë kohën

But what I didn't realize was they were spending all that time

duke u munduar të kuptojnë se si ti benin njerezit

trying to figure out how to get people

to be comfortable ordering glasses online.

që të porosisin syze online.

And it turns out the first-mover advantage is mostly a myth.

Dhe ndodhi qe i pari ne lojë është vetëm një legjendë.

Shikoni një studim të vjetër me mbi 50 kategori të produkteve,

Look at a classic study of over 50 product categories,

që studion lëvizjet e para të njerëzve që krijuan tregun e konsumatorëve

comparing the first movers who created the market

with the improvers who introduced something different and better.

me përmirësime që çdoherë krijuan gjëra të ndryshme dhe më të mira.

What you see is that the first movers had a failure rate of 47 percent,

Shikoni që të parët kishin 47% shanse për të dështuar,

compared with only 8 percent for the improvers.

krahasuar me vetem 8% shanse që kishin ata që vazhdimisht përmirësoheshin.

Shikojeni Facebook të cilit iu desh të priste

Look at Facebook, waiting to build a social network

until after Myspace and Friendster.

pasi Myspace dhe Friendster kishin dalë.

Pastaj Google, qe priti për shumë vjet pasi Altavista e Yahoo kishin dalë.

Look at Google, waiting for years after Altavista and Yahoo.

It's much easier to improve on somebody else's idea

Është shumë më e lehtë që të përmirësohet ideja e dikujt

than it is to create something new from scratch.

sesa të krijoni diçka të re nga fillimi.

So the lesson I learned is that to be original you don't have to be first.

Kështu mësova që per të qerë origjinal ska nevoje te jeni të parët në diçka.

Mjafton të jeni të ndryshëm dhe më të mirë.

You just have to be different and better.

Por kjo nuk ishte arsyeja e vetme që nuk investova tek Warby Parker.

But that wasn't the only reason I passed on Warby Parker.

They were also full of doubts.

Ata kishin shumë dyshime në veten e tyre.

They had backup plans lined up,

Kishin edhe planin e dytë te gatshem,

and that made me doubt that they had the courage to be original,

dhe kjo më bëri të dyshoja në guximin e tyre per të qene origjinal,

sepse nuk prisja që njerëzit origjinal të ishin kështu.

because I expected that originals would look something like this.

(Të qeshura)

(Laughter)

Ne shikim te pare,

Now, on the surface,

shume njerëz origjinal duken se kanë më shumë vetëbesim,

a lot of original people look confident,

but behind the scenes,

por brenda,

they feel the same fear and doubt that the rest of us do.

ata ndjejnë të njëjtën frikë dhe dyshim sikur secili nga ne.

They just manage it differently.

Vetëm se ata e menaxhojnë ndryshe.

Let me show you: this is a depiction

Me lejoni tu tregoj: ky është përshkrimi

of how the creative process works for most of us.

se si proceset kreative punojnë në shumicën nga ne.

(Të qeshura)

(Laughter)

Në hulumtimet që bëra, zbulova se ka dy lloj dyshimesh.

Now, in my research, I discovered there are two different kinds of doubt.

Është dyshimi në vetvete dhe dyshimi në ide.

There's self-doubt and idea doubt.

Dyshimi në vetvete është paralizues.

Self-doubt is paralyzing.

It leads you to freeze.

Ju bën që të mos veproni.

But idea doubt is energizing.

Por dyshimi në ide ju jep energji.

It motivates you to test, to experiment, to refine,

Ju motivon që të testoni, të eksperimentoni, të përsoseni,

ashtu siç bëri MLK.

just like MLK did.

Kështu çelësi i të qenit njeri origjinal

And so the key to being original

is just a simple thing

është i thjeshtë:

of avoiding the leap from step three to step four.

dhe përfshin shmangien e kërcimit nga hapi 3 në të 4.

Instead of saying, "I'm crap,"

Në vend të thoni, "Unë jam i deshtuar,"

you say, "The first few drafts are always crap,

ju duhet të thoni, "Provat e para gjithnje deshtojnë,

and I'm just not there yet."

dhe ende nuk kam arritur në fund të planit."

So how do you get there?

Si do të arrij atje?

Well, there's a clue, it turns out,

Epo, duket se ka një zgjidhje,

in the Internet browser that you use.

në shfletuesin e internetit që ju përdorni.

Ne mund të parashikojmë performancën e punës dhe angazhimin tuaj

We can predict your job performance and your commitment

just by knowing what web browser you use.

vetëm duke e ditur se cilin shfletues të internetit ju përdorni.

Now, some of you are not going to like the results of this study --

Tani disa nga ju nuk do të pëlqeni rezultatet e këtij hulumtimi --

(Laughter)

(Të qeshura)

Por ka shumë fakte që mbështesin se përdoruesit e Firefox dhe Chrome

But there is good evidence that Firefox and Chrome users

significantly outperform Internet Explorer and Safari users.

performojnë më mirë se përdoruesit e Internet Explorer dhe Safari.

Yes.

Po.

(Applause)

(Duartrokitje)

They also stay in their jobs 15 percent longer, by the way.

Ata gjithashtu qëndrojnë në punët e tyre 15% më gjatë, meqë ra fjala.

Pse? Nuk është ndonjë përparësi teknike.

Why? It's not a technical advantage.

The four browser groups on average have similar typing speed

Mesatarisht kater shfletuesit e internetit kanë shpejtësi të njëjtë

and they also have similar levels of computer knowledge.

dhe ata kanë gjithashtu dhe njohuri gati të njëjta kompjuterike.

It's about how you got the browser.

Ka të bëjë me motivin pse perdorni atë shfletues.

Nëse ju përdorni Internet Explorer ose Safari,

Because if you use Internet Explorer or Safari,

those came preinstalled on your computer,

ato kanë qenë të instaluar në kompjuterin tuaj,

dhe ju keni pranuar variantin që ju është dhënë.

and you accepted the default option that was handed to you.

Nëse do Firefox ose Chrome, keni pasur dyshime në variantin e instaluar

If you wanted Firefox or Chrome, you had to doubt the default

and ask, is there a different option out there,

dhe keni kerkuar nëse ka ndonjë mundësi tjetër,

and then be a little resourceful and download a new browser.

pastaj keni gjetur dhe shkarkuar shfletuesin e ri të internetit.

So people hear about this study and they're like,

Kur njerëzit dëgjojnë për këtë studim, thonë,

"Ah, nëse dua të përmirësohem ne punë, mjaft të ndërroj shfletuesin e internetit?

"Great, if I want to get better at my job, I just need to upgrade my browser?"

(Laughter)

(Të qeshura)

No, it's about being the kind of person

Jo, është të qenit personi

që merr nismë të dyshojë në atë që i është ofruar

who takes the initiative to doubt the default

and look for a better option.

dhe të kërkojë për mundësi më të mira.

And if you do that well,

Nëse ju e bëni këtë si duhet,

do ti hapni vetes rrugë të reja, si e kundërta e deja vu.

you will open yourself up to the opposite of déjà vu.

There's a name for it. It's called vuja de.

Ka një emër për këtë. Quhet vuja de.

(Laughter)

(Të qeshura)

Vuja de is when you look at something you've seen many times before

Vuja de është kur shihni diçka që keni parë shumë herë me pare

dhe papritur tani e shihni me sy tjeter.

and all of a sudden see it with fresh eyes.

It's a screenwriter who looks at a movie script

Është sikur një skenarist që ruan skenarin e një filmi

that can't get the green light for more than half a century.

që nuk sheh dritën e gjelbër për më shumë se gjysmë shekulli.

In every past version, the main character has been an evil queen.

Në çdo version të mëparshëm personazhi kryesor ka qenë një mbretëreshë e keqe.

But Jennifer Lee starts to question whether that makes sense.

Por Jennifer Lee filloi të pyeste nëse kjo ka kuptim.

She rewrites the first act,

Ajo e rishkruan aktin e parë.

reinvents the villain as a tortured hero

Shndërron personazhin negativ në një hero të torturuar.

and Frozen becomes the most successful animated movie ever.

Frozen bëhet kështu filmi më i dashur i të gjitha kohërave.

So there's a simple message from this story.

Ka një mesazh kjo histori.

When you feel doubt, don't let it go.

Kur keni dyshime, mos u dorëzoni.

(Laughter)

(Të qeshura)

What about fear?

Po frikë?

Edhe origjinalët kanë frikë.

Originals feel fear, too.

They're afraid of failing,

Kanë frikë se do të dështojnë.

but what sets them apart from the rest of us

Por ajo cka i dallon ata nga ne

is that they're even more afraid of failing to try.

është se ata kanë më shumë frikë të mos e provojnë.

They know you can fail by starting a business that goes bankrupt

E dinë se mund të dështosh kur fillon një biznes sepse mund të falimentojë,

or by failing to start a business at all.

ose mund të dështojë pa filluar ende.

They know that in the long run, our biggest regrets are not our actions

E dinë se në të ardhmen pendimet tona më të mëdha nuk do të jenë veprimet tona

por mosveprimet.

but our inactions.

The things we wish we could redo, if you look at the science,

Gjërat që do të donim ti ribënim, nëse e shikoni nga ana shkencore,

are the chances not taken.

janë pendimet që ne kemi për mundësitë që nuk i kemi shfrytëzuar.

Elon Musk told me recently, he didn't expect Tesla to succeed.

Elon Musk kohëve të fundit më tha se, nuk ka pritur që Tesla të arrinte sukses.

He was sure the first few SpaceX launches

Ai ishte i sigurt se SpaceX

do të dështonte që të arrinte në orbitë

would fail to make it to orbit, let alone get back,

but it was too important not to try.

por ishte shumë e rëndësishme që të provonim.

And for so many of us, when we have an important idea,

Dhe për shumë nga ne, kur kemi ndonjë ide,

we don't bother to try.

nuk provojmë që as ta vëmë në jetë.

But I have some good news for you.

Por kam disa lajme të mira për ju.

Askush nuk do tu gjykoje për idetë tuaja të këqija.

You are not going to get judged on your bad ideas.

A lot of people think they will.

Shumë njerëz mendojnë se do të gjykohen për to.

If you look across industries

Nëse shikoni në shumë industri

and ask people about their biggest idea, their most important suggestion,

dhe pyesni njerëzit për idetë e tyre më të mira, sugjerimi i tyre më i madh,

85 percent of them stayed silent instead of speaking up.

është që ata kanë kaluar 85% të kohës duke heshtur në vend qe të flisnin.

Ata kishin frikë se do të turpëronin veten e tyre, apo se do të dukeshin budallenj.

They were afraid of embarrassing themselves, of looking stupid.

But guess what? Originals have lots and lots of bad ideas,

Por a e dini çfarë? Njerëzit origjinal kanë shumë ide të këqija,

shumë prej tyre në fakt.

tons of them, in fact.

Take the guy who invented this.

Merrni si shembull njeriun që shpiku këtë.

Do you care that he came up with a talking doll so creepy

A e dini se ai filloi idenë e tij duke biseduar me kukulla

that it scared not only kids but adults, too?

që frikësoi jo vetëm fëmijët por edhe të rriturit?

No. You celebrate Thomas Edison for pioneering the light bulb.

Jo. Ju vetëm e mendoni Thomas Edison si njeriun që shpiku poçin elektrik.

(Laughter)

(Të qeshura)

If you look across fields,

Nëse shikoni në shumë fusha të jetës,

njerëzit origjinal më të mëdhenj janë ata që kanë dështuar shumë herë,

the greatest originals are the ones who fail the most,

because they're the ones who try the most.

sepse ata kanë provuar më së shumti.

Take classical composers, the best of the best.

Merrni si shembull kompozitorët klasik, më të mirët e më të mirëve.

Why do some of them get more pages in encyclopedias than others

Pse disa prej tyre janë më të përmendur në libra sesa të tjerët

and also have their compositions rerecorded more times?

dhe pse kanë më shumë kompozime të regjistruara?

Një nga parashikuesit më të mirë

One of the best predictors

is the sheer volume of compositions that they generate.

është numri i madh i kompozimeve që ata kanë prodhuar.

The more output you churn out, the more variety you get

Sa më shumë mund jepni, më shumë llojllojshmëri fitoni

dhe shanset janë më të mëdha për të kaluar pengesat dhe të bëheni njeri origjinal.

and the better your chances of stumbling on something truly original.

Madje edhe 3 ikonat e muzikës klasike --Bach, Beethoven, Mozart --

Even the three icons of classical music -- Bach, Beethoven, Mozart --

had to generate hundreds and hundreds of compositions

kanë prodhuar me qindra kompozime

to come up with a much smaller number of masterpieces.

për të ardhur deri tek krijimi i një numri të vogël të kryeveprave.

Now, you may be wondering,

Jo, mund të mendoni ju,

how did this guy become great without doing a whole lot?

si janë bërë këta njerëz kaq të mirë pa bërë shumë punë?

I don't know how Wagner pulled that off.

Nuk e di se si Wagner ka mundur të bëj këtë.

Por për shumicën nga ne, nëse duam që të jemi më origjinal,

But for most of us, if we want to be more original,

we have to generate more ideas.

duhet të prodhojmë më shumë ide.

The Warby Parker founders, when they were trying to name their company,

Themeluesit e Warby Parker, kur po emëronin kompaninë e tyre,

iu duhej diçka e sofistikuar, unike, pa lidhje me negativitetin

they needed something sophisticated, unique, with no negative associations

për të ndërtuar një kompani që do të merrej me shitje me pakicë,

to build a retail brand,

dhe ata testuan mbi 2000 mundësi

and they tested over 2,000 possibilities

before they finally put together

para se të vendosnin që ta emëronin

Warby and Parker.

Warby dhe Parker.

Nëse shikoni me kujdes këtu do të vëreni se njerëzit origjinal

So if you put all this together, what you see is that originals

nuk ndryshojnë shumë nga ne.

are not that different from the rest of us.

They feel fear and doubt. They procrastinate.

Ata kanë ndjenjat e dyshimit dhe frikës. Ata prokrastinojnë.

They have bad ideas.

Kanë ide të këqija.

And sometimes, it's not in spite of those qualities but because of them

Nganjëherë nuk është se nuk i kanë këto ndjenja por nga shkaku i tyre

that they succeed.

ata korrin suksese.

Kur i shihni këto gjëra, mos bëni gabimin e njëjtë si unë.

So when you see those things, don't make the same mistake I did.

Mos i largoni.

Don't write them off.

Dhe nëse ju jeni njëri prej tyre mos u largoni nga vetja juaj.

And when that's you, don't count yourself out either.

Dijeni se nëse i filloni gjërat shpejt por i përfundoni ngadalë,

Know that being quick to start but slow to finish

can boost your creativity,

do tu rrise aftësitë tuaja kreative,

that you can motivate yourself by doubting your ideas

dhe do tju motivojë të dyshoni në idetë tuaja

dhe të pranoni frikën e dështimit e mos te provuarit fare,

and embracing the fear of failing to try,

and that you need a lot of bad ideas in order to get a few good ones.

ju duhen shumë ide të këqija që të përfundoni me disa ide të mira.

Look, being original is not easy,

Shikoni, të qenit origjinal nuk është e lehtë,

but I have no doubt about this:

por nuk kam asnjë dyshim për këtë:

kjo është mënyra më e mirë e përmirësimit të mjedisit që na rrethon.

it's the best way to improve the world around us.

Thank you.

Ju falemnderit.

(Applause)

(Duartrokitje)