Roberto D'Angelo + Francesca Fedeli: In our baby's illness, a life lesson

122,147 views ・ 2013-07-24

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: Kaltrina Kusari Reviewer: Helena Bedalli
00:13
Francesca Fedeli: Ciao.
0
13478
1873
Përshëndetje.
00:15
So he's Mario. He's our son.
1
15375
3532
Ky është Mario. Është djali ynë.
00:18
He was born two and a half years ago,
2
18931
2835
Lindi para dy vjet e gjysme,
00:21
and I had a pretty tough pregnancy
3
21790
3189
dhe une kisha një shtatëzani shume të vështirë
00:25
because I had to stay still in a bed for, like, eight months.
4
25003
4126
sepse duhet të rrija pa lëvizur në shtrat për tetë muaj.
00:29
But in the end everything seemed to be under control.
5
29153
3035
Por në fund çdo gjë u duk nën kontroll.
00:32
So he got the right weight at birth.
6
32212
2830
Ai kishte peshën e duhur kur lindi.
00:35
He got the right Apgar index.
7
35066
2123
Kishte treguesin Apgar në rregull.
00:37
So we were pretty reassured by this.
8
37213
3061
Kështu që ne ishim të bindur që çdo gjë ishte mirë.
00:40
But at the end, 10 days later after he was born,
9
40298
6828
Por në fund të fundit, 10 ditë pas lindjes,
00:47
we discovered that he had a stroke.
10
47150
2523
ne zbuluam që ai kishte pasur një trombozë
00:49
As you might know,
11
49697
1846
Siç mund të dini,
00:51
a stroke is a brain injury.
12
51567
2542
tromboza është një lëndim i trurit.
00:54
A perinatal stroke could be something
13
54133
2686
Një trombozë e tillë mund të jetë
00:56
that can happen during the nine months of pregnancy
14
56843
3891
diç që ndodh gjatë nëntë muajve të shtatëzanisë
01:00
or just suddenly after the birth,
15
60758
2568
apo menjëhere pas lindjes,
01:03
and in his case, as you can see,
16
63350
2873
dhe në këtë rast, siç mund të shihni
01:06
the right part of his brain has gone.
17
66247
4168
pjesa e djathtë e trurit të tij nuk është më.
01:10
So the effect that this stroke could have on Mario's body
18
70439
5467
Kjo trombozë mund të ndikoj që Mario të
01:15
could be the fact that he couldn't be able to control
19
75930
3220
mos mund të kontrolloj pjesën a majtë
01:19
the left side of his body.
20
79174
2752
të trupit të tij.
01:21
Just imagine, if you have a computer and a printer
21
81950
3801
Vetëm paramendoni, nëse keni një kompjuter dhe një printer
01:25
and you want to transmit, to input to print out a document,
22
85775
4165
dhe dëshironi të transmetoni dhe të printoni një dokument
01:29
but the printer doesn't have the right drives,
23
89964
3420
por printeri nuk ka lidhjet e duhura,
01:33
so the same is for Mario.
24
93408
2760
dhe kështu është edhe Mario.
01:36
It's just like, he would like to move his left side
25
96192
2996
Ai dëshiron të lëvize pjesën e tij të majtë
01:39
of his body, but he's not able to transmit the right input
26
99212
3919
por nuk mund të transmetoje sinjalin e duhur
01:43
to move his left arm and left leg.
27
103155
4856
për të lëvizur dorën dhe këmbën e majtë.
01:48
So life had to change.
28
108035
2218
Kështu që jeta duhet të ndërronte.
01:50
We needed to change our schedule.
29
110277
2015
U detyruam ta ndërrojmë orarin tonë.
01:52
We needed to change the impact that this birth had
30
112316
5887
Kishim nevojë të ndërronim ndikimin që kjo
01:58
on our life.
31
118227
2687
lindje kishte në jetën tonë.
02:00
Roberto D'Angelo: As you may imagine,
32
120938
1978
Siç mund të paramendoni,
02:02
unfortunately, we were not ready.
33
122940
2272
fatkeqësisht, ne nuk ishim të gatshëm.
02:05
Nobody taught us how to deal with such kinds of disabilities,
34
125236
4031
Askush nuk na mësoi se si të merremi me paaftësi të tilla,
02:09
and as many questions as possible started
35
129291
2063
dhe filluam të mendonim për shumë
02:11
to come to our minds.
36
131378
1908
e shumë pyetje.
02:13
And that has been really a tough time.
37
133310
3005
Ka qenë vështirë deri tani.
02:16
Questions, some basics, like, you know,
38
136339
2273
Disa prej këtyre pyetjeve ishin elementare,
02:18
why did this happen to us?
39
138636
2156
sikurse pse na ndodhi kjo?
02:20
And what went wrong?
40
140816
1971
Çfarë shkoi keq?
02:22
Some more tough, like, really,
41
142811
2479
Disa pyetje më të vështira, sikurse
02:25
what will be the impact on Mario's life?
42
145314
1683
Çfarë ndikimi do të ketë kjo në jetën e Mario-s?
02:27
I mean, at the end, will he be able to work?
43
147021
2096
Dua të them, në fund të fundit, a do mund të punoje ai?
A do të jetë normal?
02:29
Will he be able to be normal?
44
149141
1430
02:30
And, you know, as a parent, especially for the first time,
45
150595
3201
Si një prind, sidomos për herë të parë
02:33
why is he not going to be better than us?
46
153820
3418
pse nuk do të jetë ai më i mirë se ne?
02:37
And this, indeed, really is tough to say,
47
157262
3254
Kjo është me të vërtet e vështirë të thuhet,
02:40
but a few months later, we realized that
48
160540
2764
por disa muaj më vonë, ne e kuptuam që
02:43
we were really feeling like a failure.
49
163328
3236
po ndiheshim si të dështuar.
02:46
I mean, the only real product of our life,
50
166588
2997
Produkti i vetëm i vërtet i jetëve tona
02:49
at the end, was a failure.
51
169609
1816
ishte një dështim.
02:51
And you know, it was not a failure for ourselves in itself,
52
171449
5902
Nuk ishte një dështim i yni,
02:57
but it was a failure that will impact his full life.
53
177375
4714
por një dështim që do e ndikoj gjithë jetën e tij.
03:02
Honestly, we went down.
54
182113
1750
Mund të them haptas që dëshperoheshim shpejt.
03:03
I mean we went really down, but at the end,
55
183887
3511
Ishim të dëshpruar, por në fund
03:07
we started to look at him,
56
187422
1870
filluam të shikonim atë
03:09
and we said, we have to react.
57
189316
2225
dhe vendosëm që duhet të reagojmë.
03:11
So immediately, as Francesca said, we changed our life.
58
191565
2854
Kështu që menjëherë, ashtu siç tha Francesca, i ndërruam jetët tona.
03:14
We started physiotherapy, we started the rehabilitation,
59
194443
3433
Filluam fizioterapi, dhe rehabilitim
03:17
and one of the paths that we were following
60
197900
2048
dhe një prej gjërave që po bënim në rehabilitim
03:19
in terms of rehabilitation is the mirror neurons pilot.
61
199972
2981
ishte një eksperiment i ri me neurone pasqyrore.
03:22
Basically, we spent months doing this with Mario.
62
202977
3767
Shpenzuam muaj të tërë duke e bërë këtë me Marion.
03:26
You have an object, and we showed him
63
206768
2821
Nëse kishim një objekt, do e mësonim si të kapte
03:29
how to grab the object.
64
209613
1997
këtë objekt.
03:31
Now, the theory of mirror neurons simply says
65
211634
2560
Teorija e neuroneve pasqyrorë thotë që
03:34
that in your brains, exactly now, as you watch me doing this,
66
214218
4148
në trurin tuaj, mu tani, kur po më shikoni mua tek bëj këtë
03:38
you are activating exactly the same neurons
67
218390
2486
po i aktivizoni të njejtët neuron që do të
03:40
as if you do the actions.
68
220900
3213
aktivizonit po të bënit këtë veprim.
03:44
It looks like this is the leading edge in terms of rehabilitation.
69
224137
3972
Duket sikur kjo është metoda më e sofistikuar e rehabilitimit.
03:48
But one day we found that Mario
70
228133
3828
Por një ditë vëmë re që Mario
03:51
was not looking at our hand.
71
231985
3351
nuk po i shikonte duart tona.
03:55
He was looking at us.
72
235360
2550
Ai po na shikonte neve.
03:57
We were his mirror.
73
237934
2171
Ne ishim pasqyra e tij.
04:00
And the problem, as you might feel,
74
240129
2024
Problemi, siç mund të mendoni edhe ju,
04:02
is that we were down, we were depressed,
75
242177
2421
është që ne ishim të dëshpruar,
04:04
we were looking at him as a problem,
76
244622
2348
po e shikonim atë si një problem,
04:06
not as a son, not from a positive perspective.
77
246994
4481
jo si djalin tonë, jo me një përspektivë të mirë.
04:11
And that day really changed our perspective.
78
251499
3216
Ajo ditë me të vërtet ndërroi përspektivën tonë.
04:14
We realized that we had to become
79
254739
3296
E kuptuam që duhet të bëheshim një
04:18
a better mirror for Mario.
80
258059
2543
pasqyrë më e mirë për Marion.
04:20
We restarted from our strengths,
81
260626
2064
Rifilluam nga aftësitë tona,
04:22
and at the same time we restarted from his strengths.
82
262714
3679
dhe në të njejtën kohe rifilluam nga aftësitë e tij.
04:26
We stopped looking at him as a problem,
83
266417
2674
Nuk e shihnim më si problem,
04:29
and we started to look at him as an opportunity to improve.
84
269115
4376
dhe filluam ta shohim si një mundësi për përmisim.
04:33
And really, this was the change,
85
273515
2534
Në të vërtetë, ky ishte ndryshimi,
04:36
and from our side, we said,
86
276073
3135
dhe nga pikëpamja yne, ne menduam
04:39
"What are our strengths that we really can bring to Mario?"
87
279232
3123
Cilat janë aftësitë tonë që mund ti kalojmë tek Mario?
04:42
And we started from our passions.
88
282379
1572
Filluam me pasionet tona.
04:43
I mean, at the end, my wife and myself
89
283975
1810
Gruaja ime dhe unë
04:45
are quite different,
90
285809
1200
jemi shumë të ndryshëm
por kemi shumë gjëra të përbashkëta.
04:47
but we have many things in common.
91
287033
2064
04:49
We love to travel, we love music,
92
289121
2198
Na pëlqen të udhëtojmë, muzika
04:51
we love to be in places like this,
93
291343
1817
na pëlqen të jemi në vende si ky,
04:53
and we started to bring Mario with us
94
293184
2061
dhe filluam të merrnim Marion me vete
04:55
just to show to him the best things that we can show to him.
95
295269
4674
kështu që mund ti tregonim atij gjërat më të mira që mund ti tregojmë.
04:59
This short video is from last week.
96
299967
5177
Ky incizim është nga java e kaluar.
05:05
I am not saying --
97
305168
1581
Nuk po them që --
05:06
(Applause) —
98
306773
1821
(Duartrokitje)
05:08
I am not saying it's a miracle. That's not the message,
99
308618
2620
Nuk po them që është një mrekulli. Ky nuk është mesazhi
05:11
because we are just at the beginning of the path.
100
311262
2525
sepse ne sapo e kemi filluar këtë udhëtim.
05:13
But we want to share what was the key learning,
101
313811
3598
Por dëshirojme të ndajmë me ju mësimin kryesor,
05:17
the key learning that Mario drove to us,
102
317433
2258
realizimin që Mario na inspiron neve,
05:19
and it is to consider what you have as a gift
103
319715
2320
dhe duhet të konsiderojmë dhuntitë që kemi
05:22
and not only what you miss,
104
322059
4664
jo vetëm ato që na mungojmë,
05:26
and to consider what you miss just as an opportunity.
105
326747
4169
dhe të konsiderojmë se çfarë shansa na mungojnë.
05:30
And this is the message that we want to share with you.
106
330940
2620
Ky është mesazhi që duam të ndajmë me ju.
05:33
This is why we are here.
107
333584
3712
Kjo është arsyeja që jemi këtu.
05:37
Mario!
108
337320
1891
Mario!
05:39
And this is why --
109
339235
1739
Dhe kjo është --
05:40
(Applause) —
110
340998
4578
(Duartrokitje)
05:45
And this is why
111
345600
5198
Dhe kjo është arsyeja që ne vendosëm
05:50
we decided to share the best mirror in the world with him.
112
350822
5462
të ndajmë pasqyrën më të mirë në gjithë botën me të.
05:56
And we thank you so much, all of you.
113
356308
2910
Shumë faleminderit, të gjithëve.
05:59
FF: Thank you. RD: Thank you. Bye.
114
359242
2099
Faleminderit. Faleminderit. Përshëndetje.
06:01
(Applause)
115
361365
3813
(Duartrokitje)
06:05
FF: Thank you. (Applause)
116
365202
4970
Faleminderit.
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7