Roberto D'Angelo + Francesca Fedeli: In our baby's illness, a life lesson

Translator: Kaltrina Kusari Reviewer: Helena Bedalli

Francesca Fedeli: Ciao.

Përshëndetje.

So he's Mario. He's our son.

Ky është Mario. Është djali ynë.

He was born two and a half years ago,

Lindi para dy vjet e gjysme,

and I had a pretty tough pregnancy

dhe une kisha një shtatëzani shume të vështirë

because I had to stay still in a bed for, like, eight months.

sepse duhet të rrija pa lëvizur në shtrat për tetë muaj.

But in the end everything seemed to be under control.

Por në fund çdo gjë u duk nën kontroll.

So he got the right weight at birth.

Ai kishte peshën e duhur kur lindi.

He got the right Apgar index.

Kishte treguesin Apgar në rregull.

So we were pretty reassured by this.

Kështu që ne ishim të bindur që çdo gjë ishte mirë.

But at the end, 10 days later after he was born,

Por në fund të fundit, 10 ditë pas lindjes,

we discovered that he had a stroke.

ne zbuluam që ai kishte pasur një trombozë

As you might know,

Siç mund të dini,

a stroke is a brain injury.

tromboza është një lëndim i trurit.

A perinatal stroke could be something

Një trombozë e tillë mund të jetë

that can happen during the nine months of pregnancy

diç që ndodh gjatë nëntë muajve të shtatëzanisë

or just suddenly after the birth,

apo menjëhere pas lindjes,

and in his case, as you can see,

dhe në këtë rast, siç mund të shihni

the right part of his brain has gone.

pjesa e djathtë e trurit të tij nuk është më.

So the effect that this stroke could have on Mario's body

Kjo trombozë mund të ndikoj që Mario të

could be the fact that he couldn't be able to control

mos mund të kontrolloj pjesën a majtë

the left side of his body.

të trupit të tij.

Just imagine, if you have a computer and a printer

Vetëm paramendoni, nëse keni një kompjuter dhe një printer

and you want to transmit, to input to print out a document,

dhe dëshironi të transmetoni dhe të printoni një dokument

but the printer doesn't have the right drives,

por printeri nuk ka lidhjet e duhura,

so the same is for Mario.

dhe kështu është edhe Mario.

It's just like, he would like to move his left side

Ai dëshiron të lëvize pjesën e tij të majtë

of his body, but he's not able to transmit the right input

por nuk mund të transmetoje sinjalin e duhur

to move his left arm and left leg.

për të lëvizur dorën dhe këmbën e majtë.

So life had to change.

Kështu që jeta duhet të ndërronte.

We needed to change our schedule.

U detyruam ta ndërrojmë orarin tonë.

We needed to change the impact that this birth had

Kishim nevojë të ndërronim ndikimin që kjo

on our life.

lindje kishte në jetën tonë.

Roberto D'Angelo: As you may imagine,

Siç mund të paramendoni,

unfortunately, we were not ready.

fatkeqësisht, ne nuk ishim të gatshëm.

Nobody taught us how to deal with such kinds of disabilities,

Askush nuk na mësoi se si të merremi me paaftësi të tilla,

and as many questions as possible started

dhe filluam të mendonim për shumë

to come to our minds.

e shumë pyetje.

And that has been really a tough time.

Ka qenë vështirë deri tani.

Questions, some basics, like, you know,

Disa prej këtyre pyetjeve ishin elementare,

why did this happen to us?

sikurse pse na ndodhi kjo?

And what went wrong?

Çfarë shkoi keq?

Some more tough, like, really,

Disa pyetje më të vështira, sikurse

what will be the impact on Mario's life?

Çfarë ndikimi do të ketë kjo në jetën e Mario-s?

I mean, at the end, will he be able to work?

Dua të them, në fund të fundit, a do mund të punoje ai?

A do të jetë normal?

Will he be able to be normal?

And, you know, as a parent, especially for the first time,

Si një prind, sidomos për herë të parë

why is he not going to be better than us?

pse nuk do të jetë ai më i mirë se ne?

And this, indeed, really is tough to say,

Kjo është me të vërtet e vështirë të thuhet,

but a few months later, we realized that

por disa muaj më vonë, ne e kuptuam që

we were really feeling like a failure.

po ndiheshim si të dështuar.

I mean, the only real product of our life,

Produkti i vetëm i vërtet i jetëve tona

at the end, was a failure.

ishte një dështim.

And you know, it was not a failure for ourselves in itself,

Nuk ishte një dështim i yni,

but it was a failure that will impact his full life.

por një dështim që do e ndikoj gjithë jetën e tij.

Honestly, we went down.

Mund të them haptas që dëshperoheshim shpejt.

I mean we went really down, but at the end,

Ishim të dëshpruar, por në fund

we started to look at him,

filluam të shikonim atë

and we said, we have to react.

dhe vendosëm që duhet të reagojmë.

So immediately, as Francesca said, we changed our life.

Kështu që menjëherë, ashtu siç tha Francesca, i ndërruam jetët tona.

We started physiotherapy, we started the rehabilitation,

Filluam fizioterapi, dhe rehabilitim

and one of the paths that we were following

dhe një prej gjërave që po bënim në rehabilitim

in terms of rehabilitation is the mirror neurons pilot.

ishte një eksperiment i ri me neurone pasqyrore.

Basically, we spent months doing this with Mario.

Shpenzuam muaj të tërë duke e bërë këtë me Marion.

You have an object, and we showed him

Nëse kishim një objekt, do e mësonim si të kapte

how to grab the object.

këtë objekt.

Now, the theory of mirror neurons simply says

Teorija e neuroneve pasqyrorë thotë që

that in your brains, exactly now, as you watch me doing this,

në trurin tuaj, mu tani, kur po më shikoni mua tek bëj këtë

you are activating exactly the same neurons

po i aktivizoni të njejtët neuron që do të

as if you do the actions.

aktivizonit po të bënit këtë veprim.

It looks like this is the leading edge in terms of rehabilitation.

Duket sikur kjo është metoda më e sofistikuar e rehabilitimit.

But one day we found that Mario

Por një ditë vëmë re që Mario

was not looking at our hand.

nuk po i shikonte duart tona.

He was looking at us.

Ai po na shikonte neve.

We were his mirror.

Ne ishim pasqyra e tij.

And the problem, as you might feel,

Problemi, siç mund të mendoni edhe ju,

is that we were down, we were depressed,

është që ne ishim të dëshpruar,

we were looking at him as a problem,

po e shikonim atë si një problem,

not as a son, not from a positive perspective.

jo si djalin tonë, jo me një përspektivë të mirë.

And that day really changed our perspective.

Ajo ditë me të vërtet ndërroi përspektivën tonë.

We realized that we had to become

E kuptuam që duhet të bëheshim një

a better mirror for Mario.

pasqyrë më e mirë për Marion.

We restarted from our strengths,

Rifilluam nga aftësitë tona,

and at the same time we restarted from his strengths.

dhe në të njejtën kohe rifilluam nga aftësitë e tij.

We stopped looking at him as a problem,

Nuk e shihnim më si problem,

and we started to look at him as an opportunity to improve.

dhe filluam ta shohim si një mundësi për përmisim.

And really, this was the change,

Në të vërtetë, ky ishte ndryshimi,

and from our side, we said,

dhe nga pikëpamja yne, ne menduam

"What are our strengths that we really can bring to Mario?"

Cilat janë aftësitë tonë që mund ti kalojmë tek Mario?

And we started from our passions.

Filluam me pasionet tona.

I mean, at the end, my wife and myself

Gruaja ime dhe unë

are quite different,

jemi shumë të ndryshëm

por kemi shumë gjëra të përbashkëta.

but we have many things in common.

We love to travel, we love music,

Na pëlqen të udhëtojmë, muzika

we love to be in places like this,

na pëlqen të jemi në vende si ky,

and we started to bring Mario with us

dhe filluam të merrnim Marion me vete

just to show to him the best things that we can show to him.

kështu që mund ti tregonim atij gjërat më të mira që mund ti tregojmë.

This short video is from last week.

Ky incizim është nga java e kaluar.

I am not saying --

Nuk po them që --

(Applause) —

(Duartrokitje)

I am not saying it's a miracle. That's not the message,

Nuk po them që është një mrekulli. Ky nuk është mesazhi

because we are just at the beginning of the path.

sepse ne sapo e kemi filluar këtë udhëtim.

But we want to share what was the key learning,

Por dëshirojme të ndajmë me ju mësimin kryesor,

the key learning that Mario drove to us,

realizimin që Mario na inspiron neve,

and it is to consider what you have as a gift

dhe duhet të konsiderojmë dhuntitë që kemi

and not only what you miss,

jo vetëm ato që na mungojmë,

and to consider what you miss just as an opportunity.

dhe të konsiderojmë se çfarë shansa na mungojnë.

And this is the message that we want to share with you.

Ky është mesazhi që duam të ndajmë me ju.

This is why we are here.

Kjo është arsyeja që jemi këtu.

Mario!

Mario!

And this is why --

Dhe kjo është --

(Applause) —

(Duartrokitje)

And this is why

Dhe kjo është arsyeja që ne vendosëm

we decided to share the best mirror in the world with him.

të ndajmë pasqyrën më të mirë në gjithë botën me të.

And we thank you so much, all of you.

Shumë faleminderit, të gjithëve.

FF: Thank you. RD: Thank you. Bye.

Faleminderit. Faleminderit. Përshëndetje.

(Applause)

(Duartrokitje)

FF: Thank you. (Applause)

Faleminderit.