Defend our freedom to share (or why SOPA is a bad idea) | Clay Shirky

509,249 views ・ 2012-01-18

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

Translator: Besnik Bleta Reviewer: Helena Bedalli
00:15
I'm going to start here.
0
15260
2000
Po e filloj këtu.
00:17
This is a hand-lettered sign
1
17260
2000
Kjo është një tabelë e shkruar me dorë
00:19
that appeared in a mom and pop bakery
2
19260
2000
që u duk para ca vitesh në një furrë
00:21
in my old neighborhood in Brooklyn a few years ago.
3
21260
3000
të zakonshme bukësh në lagjen time në Brooklyn.
00:24
The store owned one of those machines
4
24260
2000
Dyqani kishte një nga ato makinat
00:26
that can print on plates of sugar.
5
26260
2000
me të cilat mund të shtypësh mbi shtresa sheqeri.
00:28
And kids could bring in drawings
6
28260
2000
Kalamajtë mund të sillnin vizatime
00:30
and have the store print a sugar plate
7
30260
3000
dhe dyqani ua shtypte mbi një shtresë sheqeri
00:33
for the top of their birthday cake.
8
33260
2000
për ta vënë mbi tortën e ditëlindjes.
00:35
But unfortunately, one of the things kids liked to draw
9
35260
3000
Mjerisht, vizatimet që u pëlqenin kalamajve
00:38
was cartoon characters.
10
38260
2000
qenë personazhet e filmave vizatimorë.
00:40
They liked to draw the Little Mermaid,
11
40260
2000
U pëlqente Borëbardha, Pinoku
00:42
they'd like to draw a smurf, they'd like to draw Micky Mouse.
12
42260
3000
u pëlqenin shtatë xhuxhët, Micky Mouse-i.
00:45
But it turns out to be illegal
13
45260
2000
Por ja që qenka e paligjshme
00:47
to print a child's drawing of Micky Mouse
14
47260
3000
të shtypësh vizatimin e Micky Mouse-it nga një fëmijë
00:50
onto a plate of sugar.
15
50260
3000
mbi një shtresë sheqeri.
00:53
And it's a copyright violation.
16
53260
2000
Dhe përbën shkelje të të drejtave të kopjimit.
00:55
And policing copyright violations
17
55260
2000
Dhe rregullat lidhur me kësi shkeljesh
00:57
for children's birthday cakes
18
57260
2000
për tortat e ditëlindjeve të fëmijëve
00:59
was such a hassle
19
59260
2000
qenë kaq të ngatërruara
01:01
that the College Bakery said,
20
61260
2000
sa që të zotët e furrës thanë,
01:03
"You know what, we're getting out of that business.
21
63260
2000
"Më mirë nuk po merremi fare me këtë punë.
01:05
If you're an amateur,
22
65260
2000
Po qe se vini si amator,
01:07
you don't have access to our machine anymore.
23
67260
2000
nuk do ta përdorni më makinën tonë.
01:09
If you want a printed sugar birthday cake,
24
69260
2000
Nëse doni figura mbi tortën e ditëlindjes,
01:11
you have to use one of our prefab images --
25
71260
4000
duhet të përdorni një nga figurat tona të gatshme --
01:15
only for professionals."
26
75260
2000
vetëm për profesionistët."
01:17
So there's two bills in Congress right now.
27
77260
3000
Sot në Kongres kemi dy projektligje.
01:20
One is called SOPA, the other is called PIPA.
28
80260
2000
Njëri quhet SOPA, tjetri quhet PIPA.
01:22
SOPA stands for the Stop Online Piracy Act.
29
82260
2000
SOPA do të thotë Akti mbi Ndalimin e Piraterisë Online.
01:24
It's from the Senate.
30
84260
2000
Dhe vjen prej Senatit.
01:26
PIPA is short for PROTECTIP,
31
86260
3000
PIPA është shkurtim për PROTECTIP,
01:29
which is itself short for
32
89260
2000
që nga ana e vet është shkurtim për
01:31
Preventing Real Online Threats
33
91260
2000
Parandalim Rreziqesh Realë Online
01:33
to Economic Creativity
34
93260
2000
ndaj Krijimtarisë Ekonomike
01:35
and Theft of Intellectual Property --
35
95260
2000
dhe Vjedhjes së Pronësisë Intelektuale --
01:37
because the congressional aides who name these things
36
97260
2000
ngaqë ndihmësit e Kongresit që u vënë emrin
01:39
have a lot of time on their hands.
37
99260
2000
këtyre gjërave kanë kohë plot.
01:41
And what SOPA and PIPA want to do
38
101260
2000
Dhe ajo çka duan të kryejnë SOPA dhe PIPA
01:43
is they want to do this.
39
103260
2000
është pikërisht kjo.
01:45
They want to raise the cost
40
105260
2000
Duan të rrisin koston e
01:47
of copyright compliance
41
107260
3000
respektimit të të drejtave të kopjimit
01:50
to the point where people simply get out of the business
42
110260
3000
në atë pikë sa njerëzit thjesht të heqin dorë
01:53
of offering it as a capability to amateurs.
43
113260
3000
nga ofrimi i tij si një mundësi për amatorët.
01:56
Now the way they propose to do this
44
116260
3000
Rruga që propozojnë për këtë
01:59
is to identify sites
45
119260
2000
është identifikimi i site-eve
02:01
that are substantially infringing on copyright --
46
121260
2000
që cënojnë të drejta kopjimi --
02:03
although how those sites are identified
47
123260
2000
edhe pse qysh identifikohen këta site-e
02:05
is never fully specified in the bills --
48
125260
2000
nuk specifikohet aspak në projektligje --
02:07
and then they want to remove them from the domain name system.
49
127260
3000
e mandej duan t'i heqin nga sistemi i emrave të përkatësive.
02:10
They want to take them out of the domain name system.
50
130260
2000
Duan t'i qërojnë nga sistemi i emrave të përkatësive.
02:12
Now the domain name system
51
132260
2000
Sistemi i emrave të përkatësive
02:14
is the thing that turns human-readable names, like Google.com,
52
134260
3000
është ai që shndërron emrat e kuptueshëm nga njerëzit,
02:17
into the kinds of addresses
53
137260
2000
bie fjala Google.com, në një lloj adrese
02:19
machines expect --
54
139260
2000
të përdorshme nga kompjuterët --
02:21
74.125.226.212.
55
141260
5000
74.125.226.212.
02:26
Now the problem with this model of censorship,
56
146260
3000
Problemi tani me këtë model censure, identifikim i një site-i
02:29
of identifying a site
57
149260
2000
e mandej përpjekja për ta hequr
02:31
and then trying to remove it from the domain name system,
58
151260
2000
nga sistemi i emrave të përkatësive,
02:33
is that it won't work.
59
153260
2000
është se nuk ka për të funksionuar.
02:35
And you'd think that would be a pretty big problem for a law,
60
155260
3000
Ju do të mendonit që kjo do të ishte shumë problem për një ligj,
02:38
but Congress seems not to have let that bother them too much.
61
158260
2000
por duket se Kongresi nuk ua ka vënë dhe aq shumë theksin te kjo.
02:40
Now the reason it won't work
62
160260
2000
Tani, arsyeja pse nuk do të funksionojë
02:42
is that you can still type 74.125.226.212 into the browser
63
162260
4000
është se ju prapë mund të shtypni 74.125.226.212 te shfletuesi
02:46
or you can make it a clickable link
64
166260
2000
ose mund ta shndërroni në një lidhje të klikueshme
02:48
and you'll still go to Google.
65
168260
3000
dhe të hyni në të përmes Google-it.
02:51
So the policing layer
66
171260
2000
Kështu, te ligji, kërcënim
02:53
around the problem
67
173260
2000
i njëmendtë bëhet pjesa ndëshkimore
02:55
becomes the real threat of the act.
68
175260
4000
lidhur me problemin.
02:59
Now to understand how Congress came to write a bill
69
179260
3000
E që të kuptoni si arriti Kongresi të hartonte një projektligj
03:02
that won't accomplish its stated goals,
70
182260
3000
që nuk do të përmbushë synimet e deklaruara,
03:05
but will produce a lot of pernicious side effects,
71
185260
2000
por që do të prodhojë mjaft efekte anësore rrënuese,
03:07
you have to understand a little bit about the back story.
72
187260
2000
duhet të njiheni pakëz me historinë pas tij.
03:09
And the back story is this:
73
189260
2000
Dhe historia pas tij është kjo:
03:11
SOPA and PIPA, as legislation,
74
191260
2000
SOPA dhe PIPA, si legjislacion,
03:13
were drafted largely by media companies
75
193260
3000
qenë hartuar kryesisht nga kompani mediesh
03:16
that were founded in the 20th century.
76
196260
2000
të themeluara në shekullin e 20-të.
03:18
The 20th century was a great time to be a media company,
77
198260
2000
Shekulli i 20-të ishte i artë për të qenë kompani mediesh,
03:20
because the thing you really had on your side was scarcity.
78
200260
3000
ngaqë për ju punonte mungesa.
03:23
If you were making a TV show,
79
203260
2000
Nëse bënit një emision televiziv,
03:25
it didn't have to be better than all other TV shows ever made;
80
205260
4000
s'kish nevojë të ishte më i mirë se krejt emisionet e bërë deri atëherë;
03:29
it only had to be better
81
209260
2000
duhej të ishte më i mirë vetëm se
03:31
than the two other shows
82
211260
2000
dy emisionet e tjera
03:33
that were on at the same time --
83
213260
2000
që jepeshin në të njëjtën kohë --
03:35
which is a very low threshold
84
215260
2000
e ky është standard shumë i ulët
03:37
of competitive difficulty.
85
217260
3000
për vështirësinë në konkurrim.
03:40
Which meant
86
220260
2000
Që do të thoshte
03:42
that if you fielded average content,
87
222260
2000
se nëse ofronit lëndë mesatare,
03:44
you got a third of the U.S. public for free --
88
224260
3000
kishit falas një të tretën e publikut të ShBA-ve --
03:47
tens of millions of users
89
227260
3000
dhjetra milionë përdorues
03:50
for simply doing something
90
230260
2000
thjesht vetëm pse bëtë diçka
03:52
that wasn't too terrible.
91
232260
2000
që nuk qe krejtësisht e shpifur.
03:54
This is like having a license to print money
92
234260
2000
Kjo është njësoj si të kishit licencë për të shtypur para
03:56
and a barrel of free ink.
93
236260
2000
dhe një fuçi me bojë falas.
03:58
But technology moved on, as technology is wont to do.
94
238260
3000
Por teknologjia eci përpara, ashtu si bën teknologjia.
04:01
And slowly, slowly, at the end of the 20th century,
95
241260
3000
Dhe dalëngadalë, në fund të shekullit të 20-të,
04:04
that scarcity started to get eroded --
96
244260
2000
atë mungesë zuri ta hajë erozioni --
04:06
and I don't mean by digital technology;
97
246260
2000
dhe nuk e kam fjalën për teknologjinë dixhitale;
04:08
I mean by analog technology.
98
248260
2000
E kam fjalën për teknologjinë analoge.
04:10
Cassette tapes, video cassette recorders,
99
250260
2000
Kasetat, regjistruesit me videokaseta,
04:12
even the humble Xerox machine
100
252260
2000
deri te fotokopjuesja e thjeshtë Xerox
04:14
created new opportunities
101
254260
2000
na krijuan mundësi të reja
04:16
for us to behave in ways
102
256260
2000
që të veprojmë me mënyra
04:18
that astonished the media business.
103
258260
2000
që e lanë me gojë hapur biznesin e medies.
04:20
Because it turned out
104
260260
2000
Sepse doli që
04:22
we're not really couch potatoes.
105
262260
2000
nuk ishim vërtet sehirxhinj.
04:24
We don't really like to only consume.
106
264260
3000
Se nuk na pëlqen vetëm të konsumojmë.
04:27
We do like to consume,
107
267260
2000
Na pëlqen të konsumojmë,
04:29
but every time one of these new tools came along,
108
269260
3000
por sa herë që mbërrinte një nga këto mjetet e reja,
04:32
it turned out we also like to produce
109
272260
2000
tregonim se na pëlqen edhe të prodhojmë
04:34
and we like to share.
110
274260
2000
dhe na pëlqen t'i ndajmë me të tjerët.
04:36
And this freaked the media businesses out --
111
276260
2000
Dhe kjo u kalli datën bizneseve të medies --
04:38
it freaked them out every time.
112
278260
2000
çdo herë që ndodhi.
04:40
Jack Valenti, who was the head lobbyist
113
280260
2000
Jack Valenti, që qe kryelobuesi
04:42
for the Motion Picture Association of America,
114
282260
2000
për MPAA - Shoqata Amerikane e Filmit,
04:44
once likened the ferocious video cassette recorder
115
284260
4000
dikur e krahasoi videoregjistruesin e pamëshirshëm
04:48
to Jack the Ripper
116
288260
2000
me Jack the Ripper
04:50
and poor, helpless Hollywood
117
290260
2000
dhe Hollivudin e shkretë e të pambrojtur
04:52
to a woman at home alone.
118
292260
3000
si një grua e vetme në shtëpi.
04:55
That was the level of rhetoric.
119
295260
2000
Ky qe niveli i retorikës.
04:57
And so the media industries
120
297260
2000
Ndaj industria e medies
04:59
begged, insisted, demanded
121
299260
2000
iu lut, insistoi, kërkoi
05:01
that Congress do something.
122
301260
2000
që Kongresi të bënte diçka.
05:03
And Congress did something.
123
303260
2000
Dhe Kongresi diç bëri.
05:05
By the early 90s, Congress passed the law
124
305260
2000
Në fillim të viteve '90, Kongresi miratoi ligjin
05:07
that changed everything.
125
307260
3000
që ndryshoi gjithçka.
05:10
And that law was called the Audio Home Recording Act
126
310260
2000
Ai ligj quhej Ligji Mbi Regjistrimet Në Shtëpi
05:12
of 1992.
127
312260
2000
i 1992-shit.
05:14
What the Audio Home Recording Act of 1992 said was,
128
314260
3000
Ligji Mbi Regjistrimet Në Shtëpi i 1992-shit thosh se,
05:17
look, if people are taping stuff off the radio
129
317260
2000
nëse njerëzit regjistrojnë diçka nga radioja
05:19
and then making mixtapes for their friends,
130
319260
3000
dhe mandej krijojnë kaseta të përziera për miqtë,
05:22
that is not a crime. That's okay.
131
322260
3000
nuk është krim. Jeni në rregull.
05:25
Taping and remixing
132
325260
2000
Për incizimin, rimiksimin
05:27
and sharing with your friends is okay.
133
327260
3000
dhe ndarjen me miqtë nuk ka problem.
05:30
If you make lots and lots of high quality copies and you sell them,
134
330260
2000
Nëse prodhoni kopje me cilësi të lartë dhe i shisni,
05:32
that's not okay.
135
332260
2000
kështu nuk jemi në rregull.
05:34
But this taping business,
136
334260
2000
Por vetëm incizime të thjeshta...,
05:36
fine, let it go.
137
336260
2000
pa problem, lërini.
05:38
And they thought that they clarified the issue,
138
338260
3000
Dhe menduan se me kaq u sqarua çështja,
05:41
because they'd set out a clear distinction
139
341260
2000
meqë vunë një kufi të qartë
05:43
between legal and illegal copying.
140
343260
2000
mes kopjimit të ligjshëm dhe atij të paligjshëm.
05:45
But that wasn't what the media businesses wanted.
141
345260
3000
Por bizneset e medies nuk donin këtë.
05:48
They had wanted Congress
142
348260
2000
Ata donin që Kongresi
05:50
to outlaw copying full-stop.
143
350260
3000
ta bënte krejtësisht të paligjshëm kopjimin.
05:53
So when the Audio Home Recording Act of 1992 was passed,
144
353260
3000
Ndaj kur u miratua Ligji Mbi Regjistrimet Në Shtëpi i 1992-shit,
05:56
the media businesses gave up on the idea
145
356260
4000
bizneset e medies hoqën dorë prej idesë
06:00
of legal versus illegal distinctions for copying
146
360260
2000
së dallimit mes kopjimit të ligjshëm dhe atij të paligjshëm
06:02
because it was clear
147
362260
2000
ngaqë qe e qartë
06:04
that if Congress was acting in their framework,
148
364260
2000
që nëse Kongresi vepronte brenda atij kuadri,
06:06
they might actually increase the rights of citizens
149
366260
4000
kështu mund të shtoheshin të drejtat e qytetarëve
06:10
to participate in our own media environment.
150
370260
2000
për pjesëmarrje në hullinë tonë të medieve.
06:12
So they went for plan B.
151
372260
2000
Ndaj iu vunë planit B.
06:14
It took them a while to formulate plan B.
152
374260
2000
Iu desh ca kohë të formulonin planin B.
06:16
Plan B appeared in its first full-blown form
153
376260
2000
Plani B, në trajtën e tij të plotë
06:18
in 1998 --
154
378260
2000
u pa më 1998-n --
06:20
something called the Digital Millennium Copyright Act.
155
380260
3000
diçka e quajtur Digital Millennium Copyright Act.
06:23
It was a complicated piece of legislation, a lot of moving parts.
156
383260
2000
Që qe akt i ndërlikuar legjislacioni, me plot pjesë të pakapshme.
06:25
But the main thrust of the DMCA
157
385260
3000
Por goditja kryesore e DMCA-së
06:28
was that it was legal to sell you
158
388260
2000
qe shpallja si e ligjshme e shitjes
06:30
uncopyable digital material --
159
390260
2000
së materialeve dixhitale të pakopjueshme --
06:32
except that there's no such things as uncopyable digital material.
160
392260
3000
vetëm se materiale dixhitale të pakopjueshme nuk ka.
06:35
It would be, as Ed Felton once famously said,
161
395260
2000
Se kësaj i thonë, siç tha dikur Ed Feltoni në mënyrë të paharrueshme,
06:37
"Like handing out water
162
397260
2000
"Si të të japin ujë
06:39
that wasn't wet."
163
399260
2000
që s'është i njomë."
06:41
Bits are copyable. That's what computers do.
164
401260
3000
Bitet janë të kopjueshëm. Kompjuterët këtë bëjnë.
06:44
That is a side effect of their ordinary operation.
165
404260
3000
Kjo është efekt anësor i funksionimit të tyre bazë.
06:47
So in order to fake the ability
166
407260
2000
E kështu, që të bënte gjasme se po ju mundësonte
06:49
to sell uncopyable bits,
167
409260
2000
shitjen e biteve të pakopjueshëm,
06:51
the DMCA also made it legal
168
411260
2000
DMCA-ja ligjëroi gjithashtu
06:53
to force you to use systems
169
413260
3000
detyrimin tuaj për përdorim sistemesh
06:56
that broke the copying function of your devices.
170
416260
3000
që nxirrnin jashtë loje funksionin e kopjimit në pajisjet tuaja.
06:59
Every DVD player and game player
171
419260
2000
Çdo pajisje DVD ose lojërash
07:01
and television and computer you brought home --
172
421260
3000
apo televizor, apo kompjuter që futnit në shtëpi --
07:04
no matter what you thought you were getting when you bought it --
173
424260
3000
pavarësisht se ç'kujtonit se po merrnit kur e bletë --
07:07
could be broken by the content industries,
174
427260
3000
mund të ndryshohej nga industritë e medies,
07:10
if they wanted to set that as a condition of selling you the content.
175
430260
3000
po qe se donin ta vinin këtë si kusht për t'ju shitur prodhime media.
07:13
And to make sure you didn't realize,
176
433260
3000
Dhe për t'u siguruar që nuk e morët vesh,
07:16
or didn't enact their capabilities
177
436260
3000
ose që nuk do t'i përdornit aftësitë e tyre
07:19
as general purpose computing devices,
178
439260
2000
si pajisje të zakonshme kompjuterike,
07:21
they also made it illegal
179
441260
2000
jua bënë të paligjshme provat
07:23
for you to try to reset
180
443260
2000
për të rikthyer mundësinë
07:25
the copyability of that content.
181
445260
2000
e kopjimit të lëndës media.
07:27
The DMCA marks the moment
182
447260
2000
DMCA-ja shënon çastin
07:29
when the media industries
183
449260
2000
kur industritë e medias
07:31
gave up on the legal system
184
451260
2000
hoqën dorë nga sistemi ligjor
07:33
of distinguishing between legal and illegal copying
185
453260
3000
i dallimit mes kopjimit të ligjshëm dhe atij të paligjshëm
07:36
and simply tried to prevent copying
186
456260
3000
dhe thjesht provuan që kopjimin
07:39
through technical means.
187
459260
2000
ta parandalojnë përmes mjetesh mekanike.
07:41
Now the DMCA had, and is continuing to have, a lot of complicated effects,
188
461260
3000
DMCA pati, dhe vazhdon të ketë, plot efekte të ndërlikuara,
07:44
but in this one domain, limiting sharing,
189
464260
3000
por në një nga fushat, në atë të kufizimit
07:47
it has mostly not worked.
190
467260
2000
të ndarjes me të tjerët, thuajse nuk ka funksionuar.
07:49
And the main reason it hasn't worked
191
469260
2000
Dhe arsyeja kryesore pse nuk ka funksionuar
07:51
is the Internet has turned out to be far more popular and far more powerful
192
471260
3000
është se Interneti doli shumë më popullor dhe më i fuqishëm
07:54
than anyone imagined.
193
474260
3000
se sa e mendoi kush.
07:57
The mixtape, the fanzine,
194
477260
2000
Kasetat e dikurshme dhe buletinet e fansave,
07:59
that was nothing compared to what we're seeing now
195
479260
2000
nuk janë asgjë përballë asaj çka shohim sot
08:01
with the Internet.
196
481260
2000
me Internetin.
08:03
We are in a world
197
483260
2000
Jetojmë në një botë
08:05
where most American citizens
198
485260
2000
ku shumica e qytetarëve amerikanë
08:07
over the age of 12
199
487260
2000
mbi moshën 12 vjeç
08:09
share things with each other online.
200
489260
2000
shkëmbejnë gjëra me njëri-tjetrin online.
08:11
We share written things, we share images,
201
491260
2000
Me të tjerët ndajmë shkrime, figura,
08:13
we share audio, we share video.
202
493260
2000
ndajmë audio dhe video.
08:15
Some of the stuff we share is stuff we've made.
203
495260
2000
Ca nga këto janë gjëra të krijuara prej nesh.
08:17
Some of the stuff we share is stuff we've found.
204
497260
2000
Ca janë gjëra që i gjejmë diku.
08:19
Some of the stuff we share
205
499260
2000
Ca nga gjërat që ndajmë janë
08:21
is stuff we've made out of what we've found,
206
501260
2000
gjëra që i krijuam nga gjëra që gjetëm,
08:23
and all of it horrifies those industries.
207
503260
3000
dhe e tëra kjo u kall datën atyre industrive.
08:26
So PIPA and SOPA
208
506260
2000
Pra PIPA dhe SOPA
08:28
are round two.
209
508260
2000
janë raundi i dytë.
08:30
But where the DMCA was surgical --
210
510260
2000
Por ndërsa ndërhyrjet e DMCA-së qenë kirurgjike --
08:32
we want to go down into your computer,
211
512260
3000
duam të mbërrijmë deri te kompjuteri juaj,
08:35
we want to go down into your television set, down into your game machine,
212
515260
3000
te televizori juaj, te makina juaj e lojërave,
08:38
and prevent it from doing
213
518260
2000
dhe ta pengojmë të bëjë
08:40
what they said it would do at the store --
214
520260
2000
atë që thoshin në dyqan se bën --
08:42
PIPA and SOPA are nuclear
215
522260
2000
PIPA dhe SOPA janë si bomba atomike
08:44
and they're saying, we want to go anywhere in the world
216
524260
4000
dhe thonë që, duam të shkojmë kudo në botë
08:48
and censor content.
217
528260
2000
dhe të censurojmë lëndën.
08:50
Now the mechanism, as I said, for doing this,
218
530260
3000
Mekanizmi për ta bërë këtë, siç e thashë,
08:53
is you need to take out anybody
219
533260
3000
është që nevojitet të hiqet gjithçka
08:56
pointing to those IP addresses.
220
536260
2000
që shpie në këto adresa IP.
08:58
You need to take them out of search engines,
221
538260
2000
Lypset t'i hiqni ato prej motorëve të kërkimit,
09:00
you need to take them out of online directories,
222
540260
2000
lypset t'i hiqni prej listave online,
09:02
you need to take them out of user lists.
223
542260
3000
lypset t'i hiqni nga listat e përdoruesve.
09:05
And because the biggest producers of content on the Internet
224
545260
4000
Dhe meqë prodhuesit më të mëdhenj të lëndës në Internet
09:09
are not Google and Yahoo,
225
549260
3000
nuk janë Google dhe Yahoo,
09:12
they're us,
226
552260
2000
ata jemi ne,
09:14
we're the people getting policed.
227
554260
2000
jemi ne ata që do të ndiqemi.
09:16
Because in the end,
228
556260
2000
Ngaqë në fund fare,
09:18
the real threat
229
558260
3000
kërcënimi i njëmendtë
09:21
to the enactment of PIPA and SOPA
230
561260
3000
që shpuri te PIPA dhe SOPA
09:24
is our ability to share things with one another.
231
564260
3000
është aftësia jonë për të ndarë gjëra me njëri-tjetrin.
09:27
So what PIPA and SOPA risk doing
232
567260
3000
Pra ajo që rrezikon të bëjë PIPA dhe SOPA
09:30
is taking a centuries-old legal concept,
233
570260
3000
është marrja e konceptit ligjor shumëshekullor,
09:33
innocent until proven guilty,
234
573260
2000
i pafajshëm deri sa të provohet fajësia,
09:35
and reversing it --
235
575260
2000
dhe ta kthejë së prapthi --
09:37
guilty until proven innocent.
236
577260
2000
fajtor deri sa të të nxjerrin të pafajshëm.
09:39
You can't share
237
579260
2000
Nuk mund ta ndani me
09:41
until you show us
238
581260
3000
të tjerët pa na treguar
09:44
that you're not sharing something
239
584260
2000
se nuk po ndani diçka
09:46
we don't like.
240
586260
2000
që nuk na pëlqen neve.
09:48
Suddenly, the burden of proof for legal versus illegal
241
588260
3000
Papritmas, pesha e vërtetimit të të ligjshmes kundrejt të paligjshmes
09:51
falls affirmatively on us
242
591260
2000
bie pa hezitim mbi ne
09:53
and on the services
243
593260
2000
dhe mbi shërbimet
09:55
that might be offering us any new capabilities.
244
595260
3000
që mund të na ofrojnë neve aftësitë të reja.
09:58
And if it costs even a dime
245
598260
3000
Edhe pse survejimi i një përdoruesi
10:01
to police a user,
246
601260
2000
kushton vetëm disa qindarka,
10:03
that will crush a service
247
603260
2000
prej kësaj do të shkatërrohej një shërbim
10:05
with a hundred million users.
248
605260
2000
me miliona përdorues.
10:07
So this is the Internet they have in mind.
249
607260
2000
Pra ky është Interneti që kanë ata në mendje.
10:09
Imagine this sign everywhere --
250
609260
3000
Përfytyrojeni këtë shenjë ngado --
10:12
except imagine it doesn't say College Bakery,
251
612260
3000
vetëm se në vend të College Bakery,
10:15
imagine it says YouTube
252
615260
2000
përfytyroni që lexohet YouTube
10:17
and Facebook and Twitter.
253
617260
2000
apo Facebook, apo Twitter.
10:19
Imagine it says TED,
254
619260
2000
Përfytyroni se shkruan TED,
10:21
because the comments can't be policed
255
621260
3000
ngaqë komentet nuk vihen dot në brazdë
10:24
at any acceptable cost.
256
624260
3000
me ndonjë kosto të pranueshme.
10:27
The real effects of SOPA and PIPA
257
627260
3000
Efektet e njëmendta të SOPA-s dhe PIPA-s
10:30
are going to be different than the proposed effects.
258
630260
3000
kanë për të qenë tjetër nga efektet e propozuara.
10:33
The threat, in fact,
259
633260
2000
Kërcënimi në fakt është te përmbysja
10:35
is this inversion of the burden of proof,
260
635260
3000
e pikës se kujt i takon të provojë pafajësinë,
10:38
where we suddenly
261
638260
2000
pas të cilës të gjithë ne
10:40
are all treated like thieves
262
640260
2000
papritmas trajtohemi si të ishim hajdutë
10:42
at every moment we're given the freedom to create,
263
642260
3000
sa herë që na jepet liria të krijojmë,
10:45
to produce or to share.
264
645260
3000
të prodhojmë dhe të ndajmë me të tjerët.
10:48
And the people who provide those capabilities to us --
265
648260
3000
Dhe njerëzve që na mundësojnë këto aftësi --
10:51
the YouTubes, the Facebooks, the Twitters and TEDs --
266
651260
3000
ata të YouTube-it, Facebook-ut, Twitter-it dhe TED-it --
10:54
are in the business
267
654260
2000
u duhet tani të mos na i ndajnë
10:56
of having to police us,
268
656260
2000
sytë, ose të jenë edhe ata
10:58
or being on the hook for contributory infringement.
269
658260
3000
në valle për favorizim shkeljesh të ligjit.
11:01
There's two things you can do
270
661260
2000
Që të ndihmoni të ndalet kjo
11:03
to help stop this --
271
663260
2000
mund të bëni dy gjëra --
11:05
a simple thing and a complicated thing,
272
665260
3000
një të thjeshtë dhe një të ndërlikuar,
11:08
an easy thing and a hard thing.
273
668260
2000
një gjë të lehtë dhe një të vështirë.
11:10
The simple thing, the easy thing, is this:
274
670260
2000
Gjëja e thjeshtë, e lehta, është kjo:
11:12
if you're an American citizen,
275
672260
2000
nëse jeni shtetas amerikan,
11:14
call your representative, call your senator.
276
674260
3000
telefonojini përfaqësuesit tuaj, senatorit tuaj.
11:17
When you look at
277
677260
3000
Po të shihni personat që kanë
11:20
the people who co-signed on the SOPA bill,
278
680260
3000
nënshkruar projektligjin SOPA,
11:23
people who've co-signed on PIPA,
279
683260
2000
ata që kanë nënshkruar PIPA-n,
11:25
what you see is that they have cumulatively received
280
685260
3000
do të shihni se të tërë tok kanë marrë
11:28
millions and millions of dollars
281
688260
3000
miliona e miliona dollarë
11:31
from the traditional media industries.
282
691260
2000
nga industritë tradicionale të medies.
11:33
You don't have millions and millions of dollars,
283
693260
2000
Ju nuk keni miliona e miliona dollarë,
11:35
but you can call your representatives,
284
695260
2000
por mund t'u telefononi përfaqësuesve tuaj,
11:37
and you can remind them that you vote,
285
697260
3000
dhe t'u kujtoni që ju votoni,
11:40
and you can ask not to be treated like a thief,
286
700260
3000
dhe mund të kërkoni që të mos trajtoheni si vjedhës,
11:43
and you can suggest that you would prefer
287
703260
2000
dhe mund t'u sugjeroni që do të parapëlqenit
11:45
that the Internet not be broken.
288
705260
3000
që Internetit të mos i viheshin minat.
11:48
And if you're not an American citizen,
289
708260
2000
Nëse nuk jeni qytetar amerikan,
11:50
you can contact American citizens that you know
290
710260
2000
mund të lidheni me qytetarë amerikanë që njihni
11:52
and encourage them to do the same.
291
712260
2000
dhe t'i nxisni të bëjnë të njëjtën gjë.
11:54
Because this seems like a national issue,
292
714260
2000
Ngaqë kjo duket sikur është çështje kombëtare,
11:56
but it is not.
293
716260
2000
por ja që s'është.
11:58
These industries will not be content
294
718260
2000
Këto industri nuk do të kënaqen me
12:00
with breaking our Internet.
295
720260
2000
minimin e Internetit tonë.
12:02
If they break it, they will break it for everybody.
296
722260
3000
Nëse e shkatërrojnë, do ta shkatërrojnë për të gjithë.
12:05
That's the easy thing.
297
725260
2000
Kjo qe gjëja e lehtë.
12:07
That's the simple thing.
298
727260
2000
Kjo qe gjëja e thjeshtë.
12:09
The hard thing is this:
299
729260
2000
Gjëja e vështirë është:
12:11
get ready, because more is coming.
300
731260
3000
përgatituni, ngaqë të tjera po vijnë.
12:14
SOPA is simply a reversion of COICA,
301
734260
3000
SOPA është thjesht një rikthim i COICA-s,
12:17
which was purposed last year, which did not pass.
302
737260
2000
i cili qe paraqitur vitin e shkuar, dhe që nuk u miratua.
12:19
And all of this goes back
303
739260
2000
Dhe krejt kjo lidhet me dështimin
12:21
to the failure of the DMCA
304
741260
2000
e dikurshëm të DMCA-së për moslejimin
12:23
to disallow sharing as a technical means.
305
743260
2000
e ndarjes me të tjerët në rrugë teknike.
12:25
And the DMCA goes back to the Audio Home Recording Act,
306
745260
3000
Dhe DMCA-ja lidhet me Ligjin Mbi Regjistrimet Në Shtëpi,
12:28
which horrified those industries.
307
748260
2000
që u kalli datën këtyre industrive.
12:30
Because the whole business
308
750260
2000
Ngaqë krejt meseleja
12:32
of actually suggesting that someone is breaking the law
309
752260
3000
e të sugjeruarit se dikush po cënon ligjin
12:35
and then gathering evidence and proving that,
310
755260
2000
e mandej mbledhjes së fakteve dhe provimit të kësaj,
12:37
that turns out to be really inconvenient.
311
757260
3000
del se është vërtet e sikletshme.
12:40
"We'd prefer not to do that,"
312
760260
2000
"Do të donim që të mos e bënim,"
12:42
says the content industries.
313
762260
2000
shprehen industritë e medies.
12:44
And what they want is not to have to do that.
314
764260
3000
Dhe ajo çka duan është të mos u duhet të bëjnë kështu.
12:47
They don't want legal distinctions
315
767260
2000
Nuk duan dallime ligjore mes ndarjes
12:49
between legal and illegal sharing.
316
769260
2000
së ligjshme dhe të paligjshme me të tjerët.
12:51
They just want the sharing to go away.
317
771260
2000
Duan thjesht që ndarja me të tjerët të zhduket.
12:53
PIPA and SOPA are not oddities, they're not anomalies,
318
773260
3000
PIPA dhe SOPA nuk janë çudira, nuk janë anomalira,
12:56
they're not events.
319
776260
2000
nuk janë ngjarje.
12:58
They're the next turn of this particular screw,
320
778260
3000
Janë shtrëngimi i radhës i kësaj vidhe të veçantë,
13:01
which has been going on 20 years now.
321
781260
2000
që shtrëngohet e shtrëngohet këtu e 20 vjetë.
13:03
And if we defeat these, as I hope we do,
322
783260
2000
Edhe po i mposhtëm këto, siç shpresoj,
13:05
more is coming.
323
785260
2000
të tjera do të vijnë.
13:07
Because until we convince Congress
324
787260
5000
Sepse deri kur ta bindim Kongresin
13:12
that the way to deal with copyright violation
325
792260
3000
se rruga për t'u marrë me cënimin e të drejtave të kopjimit
13:15
is the way copyright violation was dealt with with Napster, with YouTube,
326
795260
4000
është rruga që u ndoq për këtë punë me Napster-in, me YouTube-in,
13:19
which is to have a trial with all the presentation of evidence
327
799260
3000
që është gjyqi me krejt provat e paraqitura
13:22
and the hashing out of facts and the assessment of remedies
328
802260
3000
dhe përcaktimi i fakteve dhe i zgjidhjeve
13:25
that goes on in democratic societies.
329
805260
2000
siç bëhet në shoqëritë demokratike.
13:27
That's the way to handle this.
330
807260
2000
Kjo është rruga për ta zgjidhur këtë.
13:29
In the meantime,
331
809260
2000
Ndërkohë,
13:31
the hard thing to do is to be ready.
332
811260
2000
gjëja e zorshme është të jemi gati.
13:33
Because that's the real message of PIPA and SOPA.
333
813260
2000
Sepse ky është mesazhi i njëmendtë i PIPA-s dhe SOPA-s.
13:35
Time Warner has called
334
815260
2000
Time Warner foli
13:37
and they want us all back on the couch,
335
817260
2000
dhe na duan prapë të gjithëve në divan,
13:39
just consuming --
336
819260
2000
thjesht për të konsumuar --
13:41
not producing, not sharing --
337
821260
2000
jo të krijojmë, jo të ndajmë me të tjerët --
13:43
and we should say, "No."
338
823260
2000
dhe duhet t'i themi "Jo."
13:45
Thank you.
339
825260
2000
Faleminderit.
13:47
(Applause)
340
827260
6000
(Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7