TED's secret to great public speaking | Chris Anderson | TED

Translator: Helena Bedalli Reviewer: Anisa Fezga

Some people think that there's a TED Talk formula:

Disa njerëz mendojnë që fjalimet TED kane nje formulë:

"Give a talk on a round, red rug."

''Mbaj fjalim mbi qilim të kuq rrumbullakët.''

"Share a childhood story."

"Ndaj një histori fëmijërie."

"Divulge a personal secret."

"Trego një sekret të brendshëm."

"End with an inspiring call to action."

"Mbylle me një thirrje frymëzuese për veprim."

No.

Jo.

That's not how to think of a TED Talk.

Nuk mendohet kështu per fjalimet TED.

In fact, if you overuse those devices,

Në fakt, nëse abuzojmë me këto mjete,

you're just going to come across as clichéd or emotionally manipulative.

do të dukemi si stereotipa apo manipulues të emocioneve.

But there is one thing that all great TED Talks have in common,

Por, të gjitha fjalimet TED kanë diçka të përbashkët,

and I would like to share that thing with you,

dhe dua ta ndaj atë me ju,

because over the past 12 years, I've had a ringside seat,

sepse në 12 vitet e fundit, jam ulur në rreshtin e parë,

listening to many hundreds of amazing TED speakers, like these.

dhe dëgjuar qindra oratore të TED si këta.

I've helped them prepare their talks for prime time,

I kam ndihmuar në përgatitjen e fjalimeve për debut,

and learned directly from them

dhe kam mësuar prej tyre,

their secrets of what makes for a great talk.

sekretet për një fjalim të suksesshëm.

And even though these speakers and their topics all seem

Megjithëse folësit dhe temat e tyre duken

completely different,

krejt të ndryshme,

they actually do have one key common ingredient.

ato kanë një ingredient kyç të përbashkët.

And it's this:

Dhe ky është:

Your number one task as a speaker

Detyra numër një si folës

is to transfer into your listeners' minds an extraordinary gift --

është të fusësh në mëndjen e dëgjuesit një dhuratë të vecantë--

a strange and beautiful object that we call an idea.

diçka të bukur e të çuditshme që ne e quajmë ide.

Let me show you what I mean.

Po jua shpjegoj këtë.

Here's Haley.

Ja ku është Haley.

She is about to give a TED Talk

Ajo do të mbajë një fjalim TED

and frankly, she's terrified.

dhe, sinqerisht, ka shumë frikë.

(Video) Presenter: Haley Van Dyck!

Video-Prezantuesi: Haley Van Dyck!

(Applause)

(Duartrokitje)

Over the course of 18 minutes,

Gjatë 18 minutave,

1,200 people, many of whom have never seen each other before,

1200 persona, shumë nga të cilët as jane takuar më parë,

are finding that their brains are starting to sync with Haley's brain

zbulojnë që truri i tyre po fillon të sinkronizohet me trurin e Haley-it

and with each other.

dhe me njëri tjetrin.

They're literally beginning to exhibit the same brain-wave patterns.

Ata po fillojne të shfaqin të njëjtat motive të valëve të trurit.

And I don't just mean they're feeling the same emotions.

Dhe nuk e kam fjalën që ndjejnë të njëjtat emocione.

There's something even more startling happening.

Ka diçka më shumë.

Let's take a look inside Haley's brain for a moment.

Le të shohim për një moment brënda trurit të Haley.

There are billions of interconnected neurons in an impossible tangle.

Ka miliarda neurone te ndërlidhura në nyje të pamundshme.

But look here, right here --

Por shikoni këtu--

a few million of them are linked to each other

disa miliona nga ato janë lidhur me njëra tjetrën

in a way which represents a single idea.

në një mënyrë që paraqet një ide të vetme.

And incredibly, this exact pattern is being recreated in real time

E pabesueshme, tamam ky motiv po krijohet pikërisht tani

inside the minds of everyone listening.

brënda mëndjes së secilit nga dëgjuesit.

That's right; in just a few minutes,

Po vërtetë, në pak minuta,

a pattern involving millions of neurons

një motiv që përfshin miliona neurone

is being teleported into 1,200 minds,

po teleportohet në 1200 mëndje,

just by people listening to a voice and watching a face.

vetëm sepse njerëzit dëgjojnë një zë e shohin një fytyrë.

But wait -- what is an idea anyway?

Por, çfarë është një ide?

Well, you can think of it as a pattern of information

Mund ta mendoni si një motiv informacioni

that helps you understand and navigate the world.

që ju ndihmon të kuptoni botën.

Ideas come in all shapes and sizes,

Idetë lindin në forma e masa të ndryshme,

from the complex and analytical

nga më komplekset dhe analitiket

to the simple and aesthetic.

tek më të thjeshtat dhe estetiket.

Here are just a few examples shared from the TED stage.

Ja disa shembuj që janë treguar në skenën e TED-it.

Sir Ken Robinson -- creativity is key to our kids' future.

Ken Robinson thotë: kreativiteti është çelësi i të ardhmes së fëmijëve.

(Video) Sir Ken Robinson: My contention is that creativity now

(Video) Ken Robinson: unë mendoj që kreativiteti tani

is as important in education as literacy,

është po aq i rëndësishëm në edukim sa shkrimi e këndimi

and we should treat it with the same status.

dhe duhet trajtuar në të njëjtën mënyrë.

Chris Anderson: Elora Hardy -- building from bamboo is beautiful.

Chris Anderson: Elora Hardy-- është bukur të ndërtosh me bambu.

(Video) Elora Hardy: It is growing all around us,

(Video) Elora hardy: Rritet gjithandej,

it's strong, it's elegant, it's earthquake-resistant.

është i fortë, elegant, i reziston tërmetit.

CA: Chimamanda Adichie -- people are more than a single identity.

CA: Chimamanda Adichie --njerëzit janë më shumë se një identitet i vetëm.

(Video) Chimamanda Adichie: The single story creates stereotypes,

(Video)Chimamanda Adichie: Një histori e vetme krijon stereotipe,

and the problem with stereotypes is not that they are untrue,

dhe problemi me to është jo se ato janë të pavërteta,

but that they are incomplete.

por se nuk janë të plota.

CA: Your mind is teeming with ideas,

CA: Mendja juaj është tejmbushur me ide,

and not just randomly.

dhe jo rastësisht.

They're carefully linked together.

Ato janë të lidhura me kujdes me njëra tjetrën

Collectively they form an amazingly complex structure

bashkë ato formojnë një strukturë komplekse të mrekullueshme

that is your personal worldview.

që është pikëvështrimi ynë i botës.

It's your brain's operating system.

Eshtë sistemi operator i trurit.

It's how you navigate the world.

Eshtë si e kuptojmë botën.

And it is built up out of millions of individual ideas.

Dhe është ndërtuar mbi miliona ide individuale.

So, for example, if one little component of your worldview

Për shëmbull, nëse një element i visionit ndaj botës

is the idea that kittens are adorable,

është ideja që macet janë të lezeçme,

then when you see this,

atëherë kur ti e sheh këtë,

you'll react like this.

reagon kështu ndaj saj.

But if another component of your worldview

Por, nëse një element tjetër i vizionit

is the idea that leopards are dangerous,

është idea që leopardët janë të rrezikshëm,

then when you see this,

kur ti i sheh,

you'll react a little bit differently.

reagon ndryshe.

So, it's pretty obvious

Pra, është e kuptueshme

why the ideas that make up your worldview are crucial.

pse idetë që përbëjnë botën tuaj janë vendimtare.

You need them to be as reliable as possible -- a guide,

Ju duhet që ato të jenë sa me shumë të besueshme-- një udhëzues,

to the scary but wonderful real world out there.

për botën e jashtme sa të frikshme por të mrekullueshme.

Now, different people's worldviews can be dramatically different.

Tani, njerëz të ndryshëm mund të kenë vizione krejt të ndryshme.

For example,

Për shëmbull,

how does your worldview react when you see this image:

si do të reagonit kur shihni këtë figurë:

(Video) Dalia Mogahed: What do you think when you look at me?

(Video) Dalia Mogahed: çfarë mendoni kur më shihni?

"A woman of faith," "an expert," maybe even "a sister"?

"Një grua e besimit", "një eksperte" "ndoshta një motër" ?

Or "oppressed," "brainwashed,"

Apo "e shtypur", "e manipuluar",

"a terrorist"?

"një terroriste"?

CA: Whatever your answer,

CA: Sidoqoftë përgjigjja juaj

there are millions of people out there who would react very differently.

ka miliona persona të tjerë që do të reagojnë ndryshe.

So that's why ideas really matter.

Ja sepse idetë kanë rëndësi.

If communicated properly, they're capable of changing, forever,

Nëse komunikohen si duhet, ato janë të afta të ndryshojnë, përgjithmonë,

how someone thinks about the world,

sesi personi mendon rreth botës,

and shaping their actions both now and well into the future.

dhe sesi orientohen veprimet e tyre tani dhe në të ardhmen.

Ideas are the most powerful force shaping human culture.

Idetë janë forca më e madhe për të formuar kulturën njerëzore.

So if you accept

Kështu, nëse pranon

that your number one task as a speaker is to build an idea

që detyra numër një si folës është të ndërtosh një ide

inside the minds of your audience,

brënda mëndjes së publikut,

here are four guidelines for how you should go about that task:

këtu janë katër udhëzues se si duhet ta bësh këtë detyrë:

One, limit your talk to just one major idea.

E para, kufizohu vetëm me një ide.

Ideas are complex things;

Idetë janë gjëra komplekse;

you need to slash back your content so that you can focus

përmbajtja e fjalimit duhet te jetë e fokusuar

on the single idea you're most passionate about,

në një ide të vetme me të cilën jeni më i pasionuar,

and give yourself a chance to explain that one thing properly.

dhe ti jepni shansin vetes që ta shpjegoni atë gjë të vetme siç duhet.

You have to give context, share examples, make it vivid.

Duhet ti vini gjërat ne kontekst, të jepni shëmbuj, ta gjallëroni atë.

So pick one idea,

Zgjidhni një ide,

and make it the through-line running through your entire talk,

dhe bëni që ajo të jetë filli i të gjithë fjalimit tuaj,

so that everything you say links back to it in some way.

në mënyrë që çdo gjë që thoni të lidhet prapë me të në ndonjë mënyrë.

Two, give your listeners a reason to care.

E dyta, jepini publikut arsyen për t'ju dëgjuar.

Before you can start building things inside the minds of your audience,

Para se të filloni të ndërtoni brënda mëndjes së publikut,

you have to get their permission to welcome you in.

duhet të kërkoni leje për të hyrë aty.

And the main tool to achieve that?

Dhe mënyra për ta arritur?

Curiosity.

Kurioziteti.

Stir your audience's curiosity.

Pickoni kuriozitetin e publikut.

Use intriguing, provocative questions

Përdorni pyetje provokuese

to identify why something doesn't make sense and needs explaining.

për të identifikuar pse diçka ska kuptim apo kërkon shpjegim.

If you can reveal a disconnection in someone's worldview,

Nëse mund të tregosh një shkëputje në vizionin e dikujt,

they'll feel the need to bridge that knowledge gap.

do të ndihet e nevojshme për ta mbushur këtë mungesë njohurie.

And once you've sparked that desire,

Dhe sapo e ndez këtë dëshirë,

it will be so much easier to start building your idea.

do të jetë shumë e lehtë të fillosh të ndërtosh idenë tënde.

Three, build your idea, piece by piece,

E treta, ndërtoje idenë, pjesë-pjesë,

out of concepts that your audience already understands.

nga konceptet që publiku i ka kuptuar tashmë.

You use the power of language

Përdorni fuqinë e gjuhës

to weave together concepts that already exist

për të thurur konceptet që ekzistojnë tashmë

in your listeners' minds --

në mendjen e dëgjuesit --

but not your language, their language.

por jo në gjuhën tuaj, në gjuhën e tyre.

You start where they are.

Filloni aty ku janë ata.

The speakers often forget that many of the terms and concepts they live with

Folësit shpesh harrojnë që shumë fjalë apo koncepte me të cilat ata jetojnë

are completely unfamiliar to their audiences.

janë fare të panjohura për publikun.

Now, metaphors can play a crucial role in showing how the pieces fit together,

Metaforat luajnë rol kyç për të treguar si lidhen pjesët me njëra tjetrën,

because they reveal the desired shape of the pattern,

sepse ato tregojnë formën definitive të skemës,

based on an idea that the listener already understands.

të bazuar mbi një ide që dëgjuesit e kuptojnë tashmë.

For example, when Jennifer Kahn

Për shëmbull, kur Jennifer Kahn

wanted to explain the incredible new biotechnology called CRISPR,

donte të shpjegonte bioteknologjinë e re të pabesueshme të quajtur CRISPR,

she said, "It's as if, for the first time,

ajo tha, "është sikur, për herë të parë

you had a word processor to edit DNA.

të kesh një program kompjuteri për të modifikuar DNA.

CRISPR allows you to cut and paste genetic information really easily."

CRISPR ju lejon te prisni/ngjisni informacionet gjenetike me shumë lehtësi.

Now, a vivid explanation like that delivers a satisfying aha moment

Një shpjegim i gjallë si ky sjell një moment qartësimi

as it snaps into place in our minds.

bile të ngulet në mëndje.

It's important, therefore, to test your talk on trusted friends,

Eshtë e rëndësishme që ti testosh fjalimet me miq të besuar,

and find out which parts they get confused by.

dhe të zbulosh momentet ku ata duken të konfuzuar.

Four, here's the final tip:

E katërta, kjo është e fundit:

Make your idea worth sharing.

Gjeni nje ide që ia vlen të shpërndahet.

By that I mean, ask yourself the question:

Dua të them, bëni pyetjen vetes:

"Who does this idea benefit?"

"Kush do përfitojë nga kjo ide?"

And I need you to be honest with the answer.

Dhe duhet të jeni i sinqertë me pergjigjen.

If the idea only serves you or your organization,

Nëse idea ju shërben vetëm ju ose vetëm organizatës suaj,

then, I'm sorry to say, it's probably not worth sharing.

atëherë, më vjen keq, por ndoshta nuk ia vlen të shpërndahet.

The audience will see right through you.

Publiku do ta kuptojë menjëherë.

But if you believe that the idea has the potential

Por, nëse besoni që ideja ka mundësi

to brighten up someone else's day

të ndricojë ditën e dikujt

or change someone else's perspective for the better

apo të ndryshojë për më mirë të ardhmen e dikujt

or inspire someone to do something differently,

apo të frymëzojë dikë të bëjë diçka ndryshe,

then you have the core ingredient to a truly great talk,

atëherë ju keni përbërësin kryesor për një fjalim vërtet të fuqishëm

one that can be a gift to them and to all of us.

që është një dhuratë për publikun dhe për të gjithë ne.