Celeste Headlee: 10 ways to have a better conversation | TED

Tłumaczenie: Agnieszka Cabanes Korekta: Marta Konieczna

All right, I want to see a show of hands:

Ręka do góry,

how many of you have unfriended someone on Facebook

kto z was usunął kogoś ze znajomych na Facebooku,

because they said something offensive about politics or religion,

bo osoba ta napisała coś obraźliwego na temat polityki, religii,

wychywowania dzieci czy jedzenia.

childcare, food?

(Laughter)

(Śmiech)

And how many of you know at least one person that you avoid

A kto zna chociaż jedną osobę, której woli unikać,

bo po prostu nie chce z nią rozmawiać?

because you just don't want to talk to them?

(Laughter)

(Śmiech)

You know, it used to be that in order to have a polite conversation,

Dawniej, by prowadzić grzeczną rozmowę,

we just had to follow the advice of Henry Higgins in "My Fair Lady":

wystarczyło przestrzegać rady Henry'ego Higginsa z "My Fair Lady",

Stick to the weather and your health.

trzymać się pogody i swojego zdrowia.

But these days, with climate change and anti-vaxxing, those subjects --

Dzisiaj, przez zmianę klimatu i przeciwników szczepień, te tematy...

(Laughter)

(Śmiech)

też nie są bezpieczne.

are not safe either.

So this world that we live in,

Świat, w którym żyjemy,

this world in which every conversation

świat, w którym każda rozmowa

może potencjalnie przerodzić się w kłótnię,

has the potential to devolve into an argument,

where our politicians can't speak to one another

w którym politycy nie potrafią się porozumieć

and where even the most trivial of issues

i gdzie o nawet najbardziej błahe sprawy

have someone fighting both passionately for it and against it, it's not normal.

walczą zagorzali zwolennicy i przeciwnicy, ten świat nie jest normalny.

Pew Research did a study of 10,000 American adults,

Badania Pew Research na 10 000 dorosłych Amerykanów pokazują,

że obecnie jesteśmy bardziej spolaryzowani,

and they found that at this moment, we are more polarized,

we are more divided,

bardziej podzieleni

niż kiedykolwiek w historii.

than we ever have been in history.

We're less likely to compromise,

Rzadziej idziemy na kompromis,

which means we're not listening to each other.

co znaczy, że nie słuchamy się nawzajem.

And we make decisions about where to live,

Podejmujemy decyzje, gdzie mieszkać,

who to marry and even who our friends are going to be,

kogo poślubić i nawet z kim się przyjaźnić,

based on what we already believe.

w oparciu o dotychczasowe przekonania.

Jeszcze raz, oznacza to, że nie słuchamy się nawzajem.

Again, that means we're not listening to each other.

Rozmowa wymaga równowagi między mówieniem a słuchaniem,

A conversation requires a balance between talking and listening,

and somewhere along the way, we lost that balance.

a gdzieś po drodze straciliśmy ją.

Częściowo wynika to z technologii.

Now, part of that is due to technology.

Smartfonów, które macie albo w rękach,

The smartphones that you all either have in your hands

or close enough that you could grab them really quickly.

albo w bardzo bliskim zasięgu.

According to Pew Research,

Według Pew Research,

about a third of American teenagers send more than a hundred texts a day.

jedna trzecia nastolatków w Ameryce wysyła ponad 100 SMS-ów dziennie.

And many of them, almost most of them, are more likely to text their friends

Wielu z nich, prawie większość, częściej pisze SMS-y do znajomych

niż rozmawia z nimi twarzą w twarz.

than they are to talk to them face to face.

The Atlantic opublikował świetny artykuł,

There's this great piece in The Atlantic.

napisany przez nauczyciela z liceum, Paula Barnwella.

It was written by a high school teacher named Paul Barnwell.

Zadał on swoim uczniom zadanie z komunikacji.

And he gave his kids a communication project.

He wanted to teach them how to speak on a specific subject without using notes.

Chciał nauczyć ich, jak mówić na dany temat bez używania notatek.

And he said this: "I came to realize..."

Stwierdził on: "Zdałem sobie sprawę..."

(Laughter)

(Śmiech)

"I came to realize that conversational competence

"Zdałem sobie sprawę, że umiejętność rozmowy,

might be the single most overlooked skill we fail to teach.

której nie uczymy, może być najbardziej niedocenioną kompetencją.

Kids spend hours each day engaging with ideas and each other through screens,

Dzieci spędzają całe godziny przed ekranem, kontaktując się ze sobą,

but rarely do they have an opportunity

ale rzadko mają okazję

to hone their interpersonal communications skills.

doskonalić interpersonalne umiejętności komunikacji.

It might sound like a funny question, but we have to ask ourselves:

Może to zabrzmi dziwnie, ale musimy zadać sobie pytanie:

Is there any 21st-century skill

"Czy w XXI wieku istnieje umiejętność

more important than being able to sustain coherent, confident conversation?"

ważniejsza od zdolności do prowadzenia spójnej i naturalnej rozmowy?"

Zarabiam na życie rozmawiając z ludźmi,

Now, I make my living talking to people:

Nobel Prize winners, truck drivers,

laureatami nagrody Nobla, kierowcami ciężarówek,

billionaires, kindergarten teachers,

miliarderami, przedszkolankami,

głowami państw, hydraulikami.

heads of state, plumbers.

I talk to people that I like. I talk to people that I don't like.

Rozmawiam z ludźmi, których lubię i z ludźmi, których nie lubię.

I talk to some people that I disagree with deeply on a personal level.

Z niektórymi osobiście bardzo głęboko się nie zgadzam.

But I still have a great conversation with them.

Mimo to, świetnie się nam rozmawia.

So I'd like to spend the next 10 minutes or so teaching you how to talk

Przez następne dziesięć minut, chciałabym nauczyć was, jak mówić

and how to listen.

i jak słuchać.

Many of you have already heard a lot of advice on this,

Wielu z was już słyszało mnóstwo rad na ten temat.

things like look the person in the eye,

Patrz rozmówcy w oczy,

think of interesting topics to discuss in advance,

przygotuj sobie ciekawe tematy do rozmowy,

look, nod and smile to show that you're paying attention,

patrz, przytakuj i uśmiechaj się, aby okazać zainteresowanie,

powtórz lub streść, co usłyszałeś.

repeat back what you just heard or summarize it.

Zapomnijcie o tym.

So I want you to forget all of that.

It is crap.

To bzdury.

(Śmiech)

(Laughter)

Nie ma potrzeby uczyć się okazywania, że się słucha,

There is no reason to learn how to show you're paying attention

if you are in fact paying attention.

jeżeli się to naprawdę robi.

(Śmiech)

(Laughter)

(Applause)

(Brawa)

Now, I actually use the exact same skills as a professional interviewer

Używam tych samych umiejętności, przeprowadzając wywiady zawodowo,

that I do in regular life.

jak i w życiu prywatnym.

So, I'm going to teach you how to interview people,

Nauczę was, jak dobrze przeprowadzać wywiady,

and that's actually going to help you learn how to be better conversationalists.

a to pomoże wam stać się lepszymi rozmówcami.

Learn to have a conversation

Nauczycie się rozmawiać,

nie marnując czasu, nie nudząc się,

without wasting your time, without getting bored,

and, please God, without offending anybody.

i nie urażając nikogo.

We've all had really great conversations.

Wszyscy odbyliśmy jakieś świetne rozmowy.

Wiemy, jakie to uczucie.

We've had them before. We know what it's like.

The kind of conversation where you walk away feeling engaged and inspired,

Po takiej rozmowie czujemy się zaangażowani i zainspirowani,

mamy poczucie prawdziwego porozumienia

or where you feel like you've made a real connection

or you've been perfectly understood.

lub doskonałego zrozumienia.

There is no reason

Tak może wyglądać

why most of your interactions can't be like that.

większość naszych interakcji.

Stosuję 10 podstawowych zasad. Omówię je wszystkie,

So I have 10 basic rules. I'm going to walk you through all of them,

but honestly, if you just choose one of them and master it,

ale jeśli doskonale opanujecie choć jedną,

już odczujecie przyjemność z lepszej rozmowy.

you'll already enjoy better conversations.

Number one: Don't multitask.

Po pierwsze: nie bądźcie wielozadaniowi.

Nie chodzi mi tylko o odłożenie telefonu

And I don't mean just set down your cell phone

or your tablet or your car keys or whatever is in your hand.

lub tableta czy kluczyków, czy czegokolwiek, co macie w ręce.

I mean, be present.

Mam na myśli: bądźcie obecni.

W danej chwili.

Be in that moment.

Don't think about your argument you had with your boss.

Nie myślcie o kłótni z szefem.

Nie myślcie o tym, co zjecie na kolację.

Don't think about what you're going to have for dinner.

If you want to get out of the conversation,

Jeżeli chcecie zakończyć rozmowę,

get out of the conversation,

to ją zakończcie,

ale nie prowadźcie jej połowicznie.

but don't be half in it and half out of it.

Number two: Don't pontificate.

Po drugie: Nie perorujcie.

If you want to state your opinion

Jeżeli chcecie wyrazić swoje zdanie

bez możliwości reakcji, dyskusji, sprzeciwu czy poszerzenia horyzontów,

without any opportunity for response or argument or pushback or growth,

to piszcie bloga.

write a blog.

(Laughter)

(Śmiech)

Now, there's a really good reason why I don't allow pundits on my show:

Nie bez powodu do swojego programu nie zapraszam ekspertów.

Są strasznie nudni.

Because they're really boring.

If they're conservative, they're going to hate Obama and food stamps and abortion.

Jeśli są konserwatywni, to nienawidzą Obamy, bonów żywnościowych i aborcji.

If they're liberal, they're going to hate

Jeżeli są liberałami, to nienawidzą dużych banków,

big banks and oil corporations and Dick Cheney.

koncernów paliwowych i Dicka Cheney'a.

Totally predictable.

Kompletnie przewidywalne.

And you don't want to be like that.

Nie chcecie być tacy.

You need to enter every conversation assuming that you have something to learn.

Zaczynajcie każdą rozmowę zakładając, że możecie się czegoś nauczyć.

The famed therapist M. Scott Peck said

Słynny terapeuta M. Scott Peck powiedział,

that true listening requires a setting aside of oneself.

że prawdziwe słuchanie wymaga odejścia od siebie.

Czasami oznacza to odejście od własnego zdania.

And sometimes that means setting aside your personal opinion.

He said that sensing this acceptance,

Wyczuwając akceptację,

the speaker will become less and less vulnerable

rozmówca stanie się coraz mniej wyczulony,

and more and more likely to open up the inner recesses

a coraz bardziej skłonny do otworzenia zakamarków

of his or her mind to the listener.

swojego umysłu przed słuchaczem.

Again, assume that you have something to learn.

Jeszcze raz, zakładajcie, że możecie się czegoś nauczyć.

Bill Nye: "Everyone you will ever meet knows something that you don't."

Bill Nye: "Każda osoba, którą spotkasz, wie coś, czego ty nie wiesz."

I put it this way:

Ujmę to w ten sposób.

Everybody is an expert in something.

Każdy jest w czymś ekspertem.

Po trzecie: zadawajcie otwarte pytania.

Number three: Use open-ended questions.

Bierzcie przykład z dziennikarzy.

In this case, take a cue from journalists.

Zaczynajcie pytania od kto, co, kiedy, gdzie, dlaczego albo jak.

Start your questions with who, what, when, where, why or how.

If you put in a complicated question, you're going to get a simple answer out.

Zadając skomplikowane pytanie, uzyskacie prostą odpowiedź.

If I ask you, "Were you terrified?"

Jeżeli zapytam: "Czy byłeś przerażony?",

you're going to respond to the most powerful word in that sentence,

rozmówca zareaguje na najmocniejsze słowo w zdaniu, "przerażony",

which is "terrified," and the answer is "Yes, I was" or "No, I wasn't."

i odpowie: "Tak" lub "Nie."

"Byłeś zły?" "Tak, byłem bardzo zły."

"Were you angry?" "Yes, I was very angry."

Let them describe it. They're the ones that know.

Pozwólcie mu to opisać. To on posiada wiedzę na ten temat.

Try asking them things like, "What was that like?"

Próbujcie pytać: "Jak tam było?"

"How did that feel?"

"Jakie to uczucie?"

Because then they might have to stop for a moment and think about it,

Być może wtedy rozmówca przerwie na chwilę, by się zastanowić

and you're going to get a much more interesting response.

i udzieli dużo ciekawszej odpowiedzi.

Number four: Go with the flow.

Po czwarte: Nie odpływajcie.

That means thoughts will come into your mind

Oznacza to, że będą wam przychodziły do głowy myśli,

and you need to let them go out of your mind.

które należy od siebie oddalić.

We've heard interviews often

Często słyszymy wywiady,

in which a guest is talking for several minutes

w których gość mówi przez kilka minut,

a następnie gospodarz zadaje pytanie,

and then the host comes back in and asks a question

which seems like it comes out of nowhere, or it's already been answered.

które wydaje się wzięte znikąd, lub na które padła już odpowiedź.

To znaczy, że gospodarz pewnie przestał słuchać dwie minuty temu,

That means the host probably stopped listening two minutes ago

because he thought of this really clever question,

bo wymyślił bardzo mądre pytanie

and he was just bound and determined to say that.

i tylko czekał, żeby je zadać.

And we do the exact same thing.

My robimy dokładnie to samo.

We're sitting there having a conversation with someone,

Siedzimy rozmawiając z kimś

i nagle przypomina nam się, jak spotkaliśmy Hugh Jackmana w kawiarni.

and then we remember that time that we met Hugh Jackman in a coffee shop.

(Laughter)

(Śmiech)

And we stop listening.

I już przestajemy słuchać.

Stories and ideas are going to come to you.

Historie i pomysły będą przychodzić do głowy.

You need to let them come and let them go.

Mogą przychodzić, ale muszą też odejść.

Po piąte: Jeśli czegoś nie wiecie, przyznajcie się do tego.

Number five: If you don't know, say that you don't know.

Now, people on the radio, especially on NPR,

Ludzie w radiu, zwłaszcza publicznym,

są świadomi tego, że są nagrywani,

are much more aware that they're going on the record,

więc dużo ostrożniej podają się za ekspertów w jakiejś dziedzinie

and so they're more careful about what they claim to be an expert in

and what they claim to know for sure.

i rzadziej twierdzą, że wiedzą coś na pewno.

Do that. Err on the side of caution.

Też tak róbcie. Nie ryzykujcie.

Talk should not be cheap.

Słowa to odpowiedzialność.

Number six: Don't equate your experience with theirs.

Po szóste: Nie równajcie swojego doświadczenia z czyimś.

If they're talking about having lost a family member,

Jeżeli ktoś opowiada, jak stracił członka rodziny,

nie zaczynajcie mówić o tym, jak wy kogoś straciliście.

don't start talking about the time you lost a family member.

If they're talking about the trouble they're having at work,

Jeżeli ktoś mówi o swoich problemach zawodowych,

nie mówcie mu, jak nienawidzicie swojej pracy.

don't tell them about how much you hate your job.

To nie to samo. Nigdy.

It's not the same. It is never the same.

Każde przeżycie jest indywidualne.

All experiences are individual.

And, more importantly, it is not about you.

Co ważniejsze, tu nie chodzi o was.

Nie musicie korzystać z okazji i udowadniać, jacy jesteście wspaniali

You don't need to take that moment to prove how amazing you are

albo ile wycierpieliście.

or how much you've suffered.

Gdy ktoś spytał Stephena Hawkinga ile wynosi jego IQ, odpowiedział:

Somebody asked Stephen Hawking once what his IQ was, and he said,

"I have no idea. People who brag about their IQs are losers."

"Nie mam pojęcia. Tylko nieudacznicy chwalą się swoim IQ."

(Śmiech)

(Laughter)

Rozmowa to nie okazja do promowania siebie.

Conversations are not a promotional opportunity.

[-Jak się masz? - Przeczytaj na moim blogu!]

Number seven:

Po siódme:

Try not to repeat yourself.

Staraj się nie powtarzać.

It's condescending, and it's really boring,

To protekcjonalne i naprawdę nudne,

and we tend to do it a lot.

a często się nam to zdarza.

Especially in work conversations or in conversations with our kids,

Szczególnie w rozmowach w pracy albo z naszymi dziećmi,

we have a point to make,

chcemy coś udowodnić,

więc ciągle powtarzamy to na różne sposoby.

so we just keep rephrasing it over and over.

Don't do that.

Nie róbcie tego.

Number eight: Stay out of the weeds.

Po ósme: nie przesadzajcie z drobiazgami.

Frankly, people don't care

Ludzi nie obchodzą

lata, nazwiska,

about the years, the names,

the dates, all those details

daty, te wszystkie szczegóły,

that you're struggling to come up with in your mind.

które z trudem usiłujecie sobie przypomnieć.

Nie obchodzi ich to. Obchodzicie ich wy.

They don't care. What they care about is you.

They care about what you're like,

Jacy jesteście,

co macie ze sobą wspólnego.

what you have in common.

So forget the details. Leave them out.

Zapomnijcie o szczegółach. Darujcie je sobie.

Number nine:

Dziewięć.

To nie ostatni, ale najważniejszy punkt.

This is not the last one, but it is the most important one.

Listen.

Słuchajcie.

I cannot tell you how many really important people have said

Trudno zliczyć, jak wiele bardzo ważnych osób powiedziało,

that listening is perhaps the most, the number one most important skill

że słuchanie jest być może najważniejszą umiejętnością,

that you could develop.

jaką można nabyć.

Buddha said, and I'm paraphrasing,

Budda powiedział, parafrazując,

"If your mouth is open, you're not learning."

"Jeżeli twoje usta są otwarte, to się nie uczysz."

A Calvin Coolidge powiedział: "Nikt nigdy nie stracił pracy, słuchając."

And Calvin Coolidge said, "No man ever listened his way out of a job."

(Laughter)

(Śmiech)

Dlaczego się nie słuchamy?

Why do we not listen to each other?

Number one, we'd rather talk.

Po pierwsze, wolimy mówić.

When I'm talking, I'm in control.

Kiedy mówię, mam kontrolę.

I don't have to hear anything I'm not interested in.

Nie muszę słuchać niczego, co mnie nie interesuje.

I'm the center of attention.

Jestem w centrum uwagi.

I can bolster my own identity.

Mogę umocnić swoją tożsamość.

Jest też inny powód.

But there's another reason:

We get distracted.

Rozpraszamy się.

Przeciętna osoba wypowiada około 225 słów na minutę,

The average person talks at about 225 word per minute,

but we can listen at up to 500 words per minute.

ale jesteśmy w stanie słuchać aż do 500 słów na minutę.

So our minds are filling in those other 275 words.

Więc nasze umysły wypełniają pozostałe 275 słów.

And look, I know, it takes effort and energy

Wiem, że potrzeba wysiłku i energii,

żeby naprawdę poświęcić komuś uwagę,

to actually pay attention to someone,

but if you can't do that, you're not in a conversation.

ale jeżeli tego nie robicie, to nie jest to rozmowa.

You're just two people shouting out barely related sentences

Jesteście dwójką ludzi wykrzykujących ledwo powiązane zdania

in the same place.

w tym samym miejscu.

(Laughter)

(Śmiech)

You have to listen to one another.

Musicie się nawzajem słuchać.

Stephen Covey pięknie to ujął.

Stephen Covey said it very beautifully.

He said, "Most of us don't listen with the intent to understand.

"Większość z nas nie słucha żeby zrozumieć.

We listen with the intent to reply."

Słuchamy, żeby odpowiedzieć."

One more rule, number 10, and it's this one: Be brief.

Jeszcze jedna zasada. Numer 10: bądźcie zwięźli.

[A good conversation is like a miniskirt; short enough to retain interest,

[Dobra rozmowa jest jak mini,

na tyle krótka, by utrzymać zainteresowanie,

but long enough to cover the subject. -- My Sister]

i na tyle długa, by pokryć temat. - Moja siostra.]

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

All of this boils down to the same basic concept, and it is this one:

To wszystko sprowadza się do jednej podstawowej zasady.

Be interested in other people.

Bądźcie zainteresowani innymi ludźmi.

You know, I grew up with a very famous grandfather,

Dorastałam, mając bardzo sławnego dziadka

and there was kind of a ritual in my home.

i w domu miał miejsce swoisty rytuał.

People would come over to talk to my grandparents,

Odwiedzali nas ludzie, aby rozmawiać z dziadkami.

and after they would leave, my mother would come over to us,

Po ich wyjściu, mama przychodziła do nas

i mówiła: "Wiecie kto to był?

and she'd say, "Do you know who that was?

To była wicemiss Ameryki.

She was the runner-up to Miss America.

He was the mayor of Sacramento.

To był burmistrz Sacramento.

She won a Pulitzer Prize. He's a Russian ballet dancer."

Zdobywczyni Nagrody Pulitzera. Rosyjski baletmistrz."

And I kind of grew up assuming

Dorastałam w przekonaniu,

everyone has some hidden, amazing thing about them.

że każdy kryje w sobie coś niesamowitego.

And honestly, I think it's what makes me a better host.

Uważam, że właśnie dzięki temu lepiej przeprowadzam wywiady.

I keep my mouth shut as often as I possibly can,

Nie mówię nic, gdy tylko to możliwe,

jestem otwarta

I keep my mind open,

and I'm always prepared to be amazed,

i zawsze gotowa na coś niesamowitego.

Nigdy się nie zawiodłam.

and I'm never disappointed.

You do the same thing.

Róbcie tak samo.

Go out, talk to people,

Wyjdźcie do ludzi, rozmawiajcie z nimi,

słuchajcie ich,

listen to people,

and, most importantly, be prepared to be amazed.

i co najważniejsze, bądźcie gotowi na coś niesamowitego.

Thanks.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)