The playful wonderland behind great inventions | Steven Johnson

Vertaald door: Eline Huysmans Nagekeken door: Rik Delaet

(Music)

(Muziek)

Roughly 43,000 years ago,

Ongeveer 43.000 jaar geleden

a young cave bear died in the rolling hills

stierf een jonge holenbeer op de glooiende heuvels

on the northwest border of modern day Slovenia.

bij de noordwestelijke grens van het huidige Slovenië.

A thousand years later, a mammoth died in southern Germany.

Zo'n duizend jaar later stierf een mammoet in Zuid-Duitsland.

A few centuries after that, a griffon vulture also died

Een paar eeuwen later stierf ook een vale gier

in the same vicinity.

in diezelfde regio.

And we know almost nothing about how these animals met their deaths,

We weten bijna niets over hoe deze dieren aan hun einde kwamen,

but these different creatures dispersed across both time and space

maar deze wezens, die op verschillende plaatsen en tijdstippen leefden,

did share one remarkable fate.

deelden een opmerkelijk lot.

After their deaths, a bone from each of their skeletons

Na hun dood werd een bot van ieder skelet

was crafted by human hands

door menselijke handen omgevormd

into a flute.

tot een fluit.

Think about that for a second.

Denk daar even over na.

Imagine you're a caveman, 40,000 years ago.

Je bent een holbewoner, 40.000 jaar geleden.

You've mastered fire.

Je kan vuur maken.

You've built simple tools for hunting.

Je hebt gereedschap gemaakt om te jagen.

You've learned how to craft garments from animal skins

Je weet hoe je van dierenhuiden kledij kan maken

to keep yourself warm in the winter.

om 's winters warm te blijven.

What would you choose to invent next?

Wat zou je daarna uitvinden?

It seems preposterous that you would invent the flute,

Het lijkt absurd dat je een fluit zou uitvinden,

a tool that created useless vibrations in air molecules.

een object dat zorgt voor nutteloze vibraties van luchtmoleculen.

But that is exactly what our ancestors did.

Maar dat is exact wat onze voorouders deden.

Now this turns out to be surprisingly common

En dit blijkt verrassend genoeg zeer gebruikelijk te zijn

in the history of innovation.

in de geschiedenis.

Sometimes people invent things

Soms vinden mensen iets uit

because they want to stay alive or feed their children

omdat ze willen overleven, of hun kinderen willen voeden,

or conquer the village next door.

of het naburige dorp willen veroveren.

But just as often,

Maar even vaak

new ideas come into the world

ontstaan nieuwe ideeën

simply because they're fun.

simpelweg omdat ze leuk zijn.

And here's the really strange thing:

En wat écht raar is:

many of those playful but seemingly frivolous inventions

veel van die speelse, schijnbaar pietluttige uitvindingen

ended up sparking momentous transformations

brengen uiteindelijk belangrijke veranderingen voort

in science, in politics and society.

in de wetenschap, de politiek en de maatschappij.

Take what may be the most important invention of modern times:

Wat is de belangrijkste uitvinding van de moderne tijd?

programmable computers.

Programmeerbare computers.

Now, the standard story is that computers descend from military technology,

Er wordt gezegd dat computers afkomstig zijn van militaire technologie,

since many of the early computers were designed specifically

aangezien veel van de eerste computers ontworpen waren om oorlogscodes te kraken

to crack wartime codes or calculate rocket trajectories.

en raketbanen te berekenen.

But in fact, the origins of the modern computer

Maar eigenlijk, is de oorsprong van de moderne computer

are much more playful,

veel speelser

even musical,

en zelfs muzikaler

than you might imagine.

dan je zou denken.

The idea behind the flute,

Het idee achter de fluit,

of just pushing air through tubes to make a sound,

waarbij geluid ontstaat door lucht doorheen een buisje te blazen,

was eventually modified to create the first organ

werd later aangepast, en zo ontstond het eerste orgel

more than 2,000 years ago.

meer dan 2.000 jaar geleden.

Someone came up with the brilliant idea of triggering sounds

Iemand kreeg het briljante idee om geluiden te creëren

by pressing small levers with our fingers,

door met z'n vingers op kleine hendeltjes te drukken,

inventing the first musical keyboard.

en vond zo het eerste muzikale toetsenbord uit.

Now, keyboards evolved from organs to clavichords to harpsichords

Toetsenborden evolueerden van orgels tot klavichorden, tot klavecimbels,

to the piano,

tot de piano.

until the middle of the 19th century,

Tot in het midden van de 19e eeuw,

when a bunch of inventors finally hit on the idea

toen een groep uitvinders uiteindelijk het idee kregen

of using a keyboard to trigger not sounds but letters.

om een klavier te gebruiken voor letters in plaats van geluiden.

In fact, the very first typewriter

De allereerste schrijfmachine

was originally called "the writing harpsichord."

heette oorspronkelijk zelfs 'de schrijvende klavecimbel'.

Flutes and music led to even more powerful breakthroughs.

De fluit en muziek zorgden voor nog belangrijkere doorbraken.

About a thousand years ago,

Ongeveer duizend jaar geleden,

at the height of the Islamic Renaissance,

op het hoogtepunt van de islamitische renaissance,

three brothers in Baghdad designed a device

ontwierpen drie broers in Bagdad een toestel:

that was an automated organ.

een geautomatiseerd orgel.

They called it "the instrument that plays itself."

Ze noemden het 'het instrument dat zichzelf bespeelt'.

Now, the instrument was basically a giant music box.

Het instrument was eigenlijk een gigantische muziekdoos.

The organ could be trained to play various songs by using instructions

Het orgel kon verschillende liedjes spelen door staafjes te plaatsen

encoded by placing pins on a rotating cylinder.

op een roterende cilinder.

And if you wanted the machine to play a different song,

Als je een ander liedje wilde horen,

you just swapped a new cylinder in with a different code on it.

plaatste je er een nieuwe cilinder in met een ander liedje.

This instrument was the first of its kind.

Het was het eerste instrument in zijn soort.

It was programmable.

Het was programmeerbaar.

Now, conceptually, this was a massive leap forward.

Dit was een gigantische stap voorwaarts.

The whole idea of hardware and software

Het idee van hardware en software

becomes thinkable for the first time with this invention.

wordt door deze uitvinding voor het eerst voorstelbaar.

And that incredibly powerful concept

Dat ongelooflijk krachtige idee

didn't come to us as an instrument of war or of conquest,

ontstond niet als een instrument voor oorlog of verovering,

or necessity at all.

of noodzaak.

It came from the strange delight of watching a machine play music.

Het ontstond uit het vreemde genoegen wanneer een machine muziek maakt.

In fact, the idea of programmable machines

In feite werd het idee van programmeerbare machines

was exclusively kept alive by music for about 700 years.

zo'n 700 jaar lang in leven gehouden door muziek.

In the 1700s, music-making machines

Tijdens de 18e eeuw werden muziekmachines

became the playthings of the Parisian elite.

het favoriete speeltje van de Parijse elite.

Showmen used the same coded cylinders

Entertainers gebruikten diezelfde gecodeerde cilinders

to control the physical movements of what were called automata,

om de fysieke bewegingen te besturen van zogenaamde 'automata',

an early kind of robot.

een voorloper van de robot.

One of the most famous of those robots

Eén van de bekendste robots was,

was, you guessed it, an automated flute player

goed geraden,

een geautomatiseerde fluitspeler,

designed by a brilliant French inventor

ontworpen door de Franse uitvinder

named Jacques de Vaucanson.

Jacques de Vaucanson.

And as de Vaucanson was designing his robot musician,

Terwijl de Vaucanson zijn muzikale robot ontwierp,

he had another idea.

kreeg hij nog een idee.

If you could program a machine to make pleasing sounds,

Als je een machine kon programmeren om leuke geluiden te maken,

why not program it to weave delightful patterns of color out of cloth?

kon je ze toch ook programmeren om kleurenpatronen te weven in stof?

Instead of using the pins of the cylinder to represent musical notes,

De staafjes van de cilinder stelden dan geen muzieknoten meer voor,

they would represent threads with different colors.

maar wel garen in verschillende kleuren.

If you wanted a new pattern for your fabric,

Als je een ander patroon in je stof wilde,

you just programmed a new cylinder.

plaatste je een nieuwe cilinder.

This was the first programmable loom.

Dit was het eerste programmeerbare weefgetouw.

Now, the cylinders were too expensive and time-consuming to make,

De cilinders waren te duur en tijdrovend om te maken,

but a half century later,

maar een halve eeuw later

another French inventor named Jacquard

kreeg de Franse uitvinder Jacquard het idee

hit upon the brilliant idea of using paper-punched cards

om geperforeerde kaartjes te gebruiken

instead of metal cylinders.

in de plaats van metalen cilinders.

Paper turned out to be much cheaper and more flexible

Papier bleek goedkoper en flexibeler

as a way of programming the device.

om het toestel te programmeren.

That punch card system inspired Victorian inventor Charles Babbage

De ponskaarten inspireerden de Victoriaanse uitvinder Charles Babbage

to create his analytical engine,

om zijn analytische machine te ontwerpen.

the first true programmable computer

Het was de eerste programmeerbare computer ooit.

ever designed.

And punch cards were used by computer programmers

Ponskaarten werden gebruikt door computerprogrammeurs

as late as the 1970s.

tot in de jaren 70.

So ask yourself this question:

Stel jezelf deze vraag:

what really made the modern computer possible?

wat zorgde voor het ontstaan van de moderne computer?

Yes, the military involvement is an important part of the story,

Ja, het leger speelde een belangrijke rol in het verhaal,

but inventing a computer also required other building blocks:

maar er waren ook andere elementen van belang:

music boxes,

muziekdozen,

toy robot flute players,

speelgoed robot-fluitspelers,

harpsichord keyboards,

klavecimbel-schrijfmachines,

colorful patterns woven into fabric,

gekleurde patronen in stof geweven,

and that's just a small part of the story.

en dat is nog maar een stuk van het verhaal.

There's a long list of world-changing ideas and technologies

Er is een hele lijst van baanbrekende ideeën en technologieën

that came out of play:

die spelenderwijs tot stand kwamen:

public museums, rubber,

openbare musea, rubber, de waarschijnlijkheidstheorie,

probability theory, the insurance business

verzekeringen, en nog veel meer.

and many more.

Necessity isn't always the mother of invention.

Uitvindingen ontstaan niet altijd uit noodzaak.

The playful state of mind is fundamentally exploratory,

De speelsheid van onze geest gaat op onderzoek

seeking out new possibilities in the world around us.

en zoekt nieuwe mogelijkheden in de wereld rondom ons.

And that seeking is why so many experiences

En door die zoektocht, leidden zoveel ervaringen

that started with simple delight and amusement

die begonnen met vreugde en plezier,

eventually led us to profound breakthroughs.

uiteindelijk tot belangrijke doorbraken.

Now, I think this has implications for how we teach kids in school

Dit heeft volgens mij gevolgen voor de manier waarop we kinderen onderwijzen

and how we encourage innovation in our workspaces,

en de manier waarop we innovatie aanmoedigen,

but thinking about play and delight this way

maar door zo na te denken over plezier en vreugde

also helps us detect what's coming next.

kunnen we ook voorzien wat er te gebeuren staat.

Think about it: if you were sitting there in 1750

Stel je voor: we zijn in het jaar 1750

trying to figure out the big changes coming to society

en je probeert te voorspellen wat de grote veranderingen zullen zijn

in the 19th, the 20th centuries,

in de 19e en 20e eeuw.

automated machines, computers,

Geautomatiseerde machines, computers,

artificial intelligence,

artificiële intelligentie...

a programmable flute

Een programmeerbare fluit

entertaining the Parisian elite

die de Parijse elite vermaakt,

would have been as powerful a clue as anything else at the time.

kon een even belangrijke hint zijn als eender wat.

It seemed like an amusement at best,

Het leek gewoon een tijdverdrijf,

not useful in any serious way,

iets dat niet als 'nuttig' beschouwd werd,

but it turned out to be the beginning of a tech revolution

maar het bleek het begin te zijn van een technologische revolutie

that would change the world.

die de wereld zou veranderen.

You'll find the future

De toekomst vind je daar

wherever people are having the most fun.

waar mensen het meeste plezier hebben.