Brian Cox: What went wrong at the Large Hadron Collider

Vertaald door: Wouter Donders Nagekeken door: Erik Mulder

Last year at TED I gave an introduction to the LHC.

Vorig jaar gaf ik een introductie over de LHC bij TED.

And I promised to come back and give you an update

En ik beloofde terug te komen met een update

on how that machine worked.

over hoe die machine werkt.

So this is it. And for those of you that weren't there,

Dus hier ben ik. Voor degenen die er niet waren:

the LHC is the largest scientific experiment ever attempted --

de LHC is het grootste wetenschappelijke experiment ooit ondernomen,

27 kilometers in circumference.

27 kilometer in omtrek.

Its job is to recreate the conditions

Het moet de omstandigheden nabootsen

that were present less than a billionth of a second after the universe began,

die aanwezig waren minder dan een miljardste seconde nadat het universum begon

up to 600 million times a second.

tot wel 600 miljoen keer per seconde.

It's nothing if not ambitious.

Enorm ambitieus, dus!

This is the machine below Geneva.

Dit is de machine onder Genève.

We take the pictures of those mini-Big Bangs inside detectors.

We namen foto's van die mini-Big Bangs binnenin detectoren

This is the one I work on. It's called the ATLAS detector --

En dit is degene waar ik mee werk. Het heet de ATLAS detector --

44 meters wide, 22 meters in diameter.

44 meter breed, 22 meter in diameter.

Spectacular picture here of ATLAS under construction

Spectaculaire foto van ATLAS in aanbouw

so you can see the scale.

zodat je de schaal kan zien.

On the 10th of September last year we turned the machine on for the first time.

Op 10 september vorig jaar zetten we de machine voor het eerst aan.

And this picture was taken by ATLAS.

Deze foto werd genomen door ATLAS.

It caused immense celebration in the control room.

Dat zorgde voor een feeststemming in de controlekamer.

It's a picture of the first beam particle

Het is een foto van de eerste deeltjesstraal

going all the way around the LHC,

die helemaal rond de LHC ging,

colliding with a piece of the LHC deliberately,

en met opzet botste met een stuk van de LHC,

and showering particles into the detector.

waardoor deeltjes in de detector gestrooid werden.

In other words, when we saw that picture on September 10th

Met andere woorden, toen we die foto zagen op 10 September

we knew the machine worked,

wisten we dat de machine werkte,

which is a great triumph.

wat een enorme overwinning is.

I don't know whether this got the biggest cheer,

Ik weet niet of dit de grootste toejuiging kreeg,

or this, when someone went onto Google

of dit, toen iemand naar Google ging

and saw the front page was like that.

en zag dat de internetpagina er zo uit zag.

It means we made cultural impact

Dat betekent dat we een zowel een culturele

as well as scientific impact.

als een wetenschappelijk impact hebben gemaakt.

About a week later we had a problem with the machine,

Een week later hadden we een probleem met de machine,

related actually to these bits of wire here -- these gold wires.

wat te maken had met deze gouden draden.

Those wires carry 13 thousand amps

Die draden geleiden 13 duizend ampères

when the machine is working in full power.

toen de machine op volle kracht werkten.

Now the engineers amongst you will look at them and say,

De ingenieurs onder jullie zullen zeggen:

"No they don't. They're small wires."

"Niet waar. Het zijn te kleine draden."

They can do that because

Ze kunnen dat doen omdat

when they are very cold they are what's called superconducting wire.

ze supergeleidend zijn op hele lage temperaturen.

So at minus 271 degrees,

Dus op min 271 graden,

colder than the space between the stars,

kouder dan de ruimte tussen de sterren,

those wires can take that current.

kunnen die draden die stroom geleiden.

In one of the joints between over 9,000 magnets in LHC,

In een van de verbindingen tussen de negen duizend magneten in het LHC,

there was a manufacturing defect.

zat een constructiefout.

So the wire heated up slightly,

Daardoor werd de draad iets warmer,

and its 13,000 amps suddenly encountered electrical resistance.

en was er ineens elektrische weerstand tegen die 13 duizend ampères.

This was the result.

Dit was het resultaat.

Now that's more impressive

Dit is nog indrukwekkender

when you consider those magnets weigh over 20 tons,

als je je realiseert dat die magneten meer dan 20 ton wegen,

and they moved about a foot.

en ze ongeveer 30 centimeter werden verplaatst.

So we damaged about 50 of the magnets.

We beschadigden ongeveer 50 magneten.

We had to take them out, which we did.

We moesten ze eruit halen, wat we deden.

We reconditioned them all, fixed them.

We hebben ze toen allemaal gerepareerd.

They're all on their way back underground now.

Nu zijn ze terug op weg.

By the end of March the LHC will be intact again.

Eind maart zal de LHC weer intact zijn.

We will switch it on,

We zullen hem weer aanzetten

and we expect to take data in June or July,

en we verwachten metingen in juni of juli,

and continue with our quest to find out

zodat we verder kunnen gaan met het uitzoeken

what the building blocks of the universe are.

wat de bouwstenen van het universum zijn.

Now of course, in a way

Nu, natuurlijk,

those accidents reignite the debate

hebben die ongelukjes het debat opnieuw gestart

about the value of science and engineering at the edge. It's easy to refute.

over de waarde van wetenschappelijk onderzoek. Het is makkelijk te verwerpen.

I think that the fact that it's so difficult,

Ik denk dat het feit dat het zo moeilijk is,

the fact that we're overreaching, is the value of things like the LHC.

het feit dat we verder gaan dan ooit, de waarde is van dingen als de LHC.

I will leave the final word to an English scientist, Humphrey Davy,

Ik laat de laatste woorden aan de Engelse wetenschapper Humphrey Davy,

who, I suspect,

die, vermoed ik,

when defending his protege's useless experiments --

tijdens het verdedegen van de waardeloze experimenten van zijn leerling,

his protege was Michael Faraday --

zijn leerling was Michael Faraday,

said this, "Nothing is so dangerous

dit zei: "Niets is zo gevaarlijk

to the progress of the human mind

voor de vooruitgang van de menselijke geest

than to assume that our views of science are ultimate,

dan aan te nemen dat onze beelden van wetenschap definitief zijn,

that there are no mysteries in nature,

dat er geen mysteries zijn in de natuur,

that our triumphs are complete, and that

dat onze overwinningen compleet zijn, en dat

there are no new worlds to conquer."

er geen nieuwe werelden te ontdekken zijn."

Thank you.

Bedankt!

(Applause)

(Applaus)