The riddle of experience vs. memory | Daniel Kahneman

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Kristof Versluys

Everybody talks about happiness these days.

Iedereen spreekt vandaag over geluk.

I had somebody count the number of books

Ik heb iemand het aantal boeken laten tellen

with "happiness" in the title published in the last five years

dat de jongste 5 jaren is verschenen met "geluk" in de titel

and they gave up after about 40, and there were many more.

en hij heeft het opgegeven na ongeveer 40, en er waren er nog veel meer.

There is a huge wave of interest in happiness,

Er is heel veel belangstelling voor geluk,

among researchers.

bij onderzoekers.

There is a lot of happiness coaching.

Er is veel gelukscoaching.

Everybody would like to make people happier.

Iedereen wil graag mensen gelukkiger maken.

But in spite of all this flood of work,

Maar ondanks die massa's werk

there are several cognitive traps

zijn er verschillende cognitieve valkuilen

that sort of make it almost impossible to think straight

die het zowat onmogelijk maken om rechtlijnig te denken

about happiness.

over geluk.

And my talk today will be mostly about these cognitive traps.

En ik zal het vandaag vooral over die cognitieve valkuilen hebben.

This applies to laypeople thinking about their own happiness,

Dit geldt voor gewone mensen die over hun eigen geluk nadenken,

and it applies to scholars thinking about happiness,

en het geldt voor onderzoekers die over geluk nadenken,

because it turns out we're just as messed up as anybody else is.

want het blijkt dat wij net zo in de war zijn als alle anderen.

The first of these traps

De eerste valkuil

is a reluctance to admit complexity.

is de aarzeling om complexiteit toe te geven.

It turns out that the word "happiness"

Het blijkt dat het woord geluk

is just not a useful word anymore,

gewoon geen nuttig woord meer is

because we apply it to too many different things.

omdat we het op teveel dingen toepassen.

I think there is one particular meaning to which we might restrict it,

Ik denk dat er één bepaalde betekenis is waartoe we het zouden kunnen beperken,

but by and large,

maar alles wel beschouwd

this is something that we'll have to give up

is dit iets dat we zullen moeten opgeven

and we'll have to adopt the more complicated view

en we zullen de meer ingewikkelde visie moeten aanvaarden

of what well-being is.

van wat welbevinden is.

The second trap is a confusion between experience and memory;

De tweede valkuil is de verwarring tussen ervaring en geheugen:

basically, it's between being happy in your life,

dat komt neer op het verschil tussen blij zijn in je leven

and being happy about your life

en blij zijn over je leven

or happy with your life.

of blij zijn met je leven.

And those are two very different concepts,

En dat zijn twee totaal verschillende dingen

and they're both lumped in the notion of happiness.

die op één hoop worden gegooid in het concept "geluk".

And the third is the focusing illusion,

En de derde valkuil is de illusie van focus

and it's the unfortunate fact that we can't think about any circumstance

en het ongelukkige feit dat we niet kunnen denken aan een omstandigheid

that affects well-being

die impact heeft op ons welbevinden

without distorting its importance.

zonder het belang ervan te beïnvloeden.

I mean, this is a real cognitive trap.

Ik bedoel, dit is echt een cognitieve valkuil.

There's just no way of getting it right.

Er is geen enkele manier om dit goed te krijgen.

Now, I'd like to start with an example

Nu, ik zou graag beginnen met een voorbeeld

of somebody who had a question-and-answer session

van iemand die tijdens een vraag- en antwoordsessie

after one of my lectures reported a story,

na één van mijn lezingen een verhaal vertelde.

and that was a story --

En dit was het verhaal.

He said he'd been listening to a symphony,

Hij zei dat hij naar een symfonie had zitten luisteren

and it was absolutely glorious music

en dat het absoluut fantastische muziek was

and at the very end of the recording,

en aan het einde van de opname

there was a dreadful screeching sound.

was er een vreselijk krassend geluid.

And then he added, really quite emotionally,

En toen zei hij, echt helemaal geëmotioneerd,

it ruined the whole experience.

dat dit de hele ervaring had verknoeid.

But it hadn't.

Maar dat klopte niet.

What it had ruined were the memories of the experience.

Het had de herinneringen aan de ervaring verknoeid.

He had had the experience.

Hij had de ervaring gehad.

He had had 20 minutes of glorious music.

Hij had 20 minuten fantastische muziek gehad.

They counted for nothing

Die waren niets meer waard

because he was left with a memory;

omdat hij bleef zitten met een herinnering;

the memory was ruined,

de herinnering was verknoeid,

and the memory was all that he had gotten to keep.

en de herinnering was al wat hij had mogen houden.

What this is telling us, really,

Wat dit ons bijbrengt

is that we might be thinking of ourselves and of other people

is dat we onszelf en anderen zouden kunnen zien

in terms of two selves.

als twee personen.

There is an experiencing self,

Er is een ervarende ik,

who lives in the present

die in het heden leeft

and knows the present,

en het heden kent,

is capable of re-living the past,

die in staat is om het verleden opnieuw te beleven,

but basically it has only the present.

maar die in wezen alleen het heden heeft.

It's the experiencing self that the doctor approaches --

De dokter richt zich tot onze ervarende ik -

you know, when the doctor asks,

je weet wel, als de dokter vraagt

"Does it hurt now when I touch you here?"

"Doet het nu pijn als ik je hier aanraak?"

And then there is a remembering self,

En dan is er het herinnerende ik,

and the remembering self is the one that keeps score,

en het herinnerende ik is diegene die de stand bijhoudt

and maintains the story of our life,

en het verhaal van ons leven bewaart,

and it's the one that the doctor approaches

en dat is de persoon tot wie de dokter zich richt

in asking the question,

als hij vraagt

"How have you been feeling lately?"

"Hoe heb je je de laatste tijd gevoeld?"

or "How was your trip to Albania?" or something like that.

of "Hoe was je reis naar Albanië" of zoiets.

Those are two very different entities,

Dat zijn twee heel verschillende dingen,

the experiencing self and the remembering self,

het ervarende ik en het herinnerende ik

and getting confused between them is part of the mess

en de verwarring tussen beide is deel van de het zootje

about the notion of happiness.

dat gemaakt is van het begrip geluk.

Now, the remembering self

Het herinnerende ik

is a storyteller.

is een verteller.

And that really starts with a basic response of our memories --

En dat begint echt met een fundamentele respons van onze herinneringen -

it starts immediately.

Het begint onmiddellijk.

We don't only tell stories when we set out to tell stories.

We vertellen niet alleen verhalen wanneer we ons opmaken om verhalen te vertellen.

Our memory tells us stories,

Ons geheugen vertelt ons verhalen,

that is, what we get to keep from our experiences

dat wil zeggen, wat we kunnen bewaren van onze ervaringen

is a story.

is een verhaal.

And let me begin with one example.

En laat me met één voorbeeld beginnen.

This is an old study.

Dit is een oud onderzoek.

Those are actual patients undergoing a painful procedure.

Dat zijn echte patiënten die een pijnlijke ingreep ondergaan.

I won't go into detail. It's no longer painful these days,

Ik bespaar u de details. Dit is vandaag niet pijnlijk meer,

but it was painful when this study was run in the 1990s.

maar het was pijnlijk toen dit onderzoek liep in de jaren '90.

They were asked to report on their pain every 60 seconds.

Ze moesten elke 60 seconden over hun pijn rapporteren.

Here are two patients,

En dit zijn twee patiënten.

those are their recordings.

Dit zijn hun verslagen.

And you are asked, "Who of them suffered more?"

En er wordt gevraagd "Wie van hen heeft het meeste pijn gehad?"

And it's a very easy question.

En dat is een heel gemakkelijke vraag.

Clearly, Patient B suffered more --

Het is duidelijk dat patiënt B meer pijn heeft gehad.

his colonoscopy was longer,

Zijn colonoscopie heeft langer geduurd,

and every minute of pain that Patient A had,

en voor elke minuut pijn die patiënt A heeft gehad

Patient B had, and more.

heeft patiënt B er één gehad, en meer.

But now there is another question:

Maar hier is een andere vraag:

"How much did these patients think they suffered?"

Hoeveel pijn denken deze patiënten dat ze hebben gehad?

And here is a surprise.

En wat een verrassing:

The surprise is that Patient A

De verrassing is dat patiënt A

had a much worse memory of the colonoscopy

een veel slechtere herinnering aan de colonoscopie heeft

than Patient B.

dan patiënt B.

The stories of the colonoscopies were different,

De verhalen van de colonoscopieën verschilden

and because a very critical part of the story is how it ends.

omdat een erg belangrijk deel van het verhaal de afloop is -

And neither of these stories is very inspiring or great --

en geen van deze verhalen is erg inspirerend of knap -

but one of them is this distinct ... (Laughter)

maar één ervan is bepaald ...(gelach)

but one of them is distinctly worse than the other.

maar één ervan is bepaald erger dan het andere.

And the one that is worse

En het ergere verhaal

is the one where pain was at its peak at the very end;

is het verhaal waarin de pijn piekte aan het einde.

it's a bad story.

Dat is een kwalijk verhaal.

How do we know that?

Hoe weten we dat?

Because we asked these people after their colonoscopy,

Omdat we deze mensen na hun colonoscopie vroegen,

and much later, too,

en veel later, ook,

"How bad was the whole thing, in total?"

"Hoe erg was de hele toestand, alles bij elkaar?"

And it was much worse for A than for B, in memory.

en het was veel erger voor A dan voor B, in hun herinnering.

Now this is a direct conflict

Wel, dit is een rechtstreeks conflict

between the experiencing self and the remembering self.

tussen het ervarende en het herinnerende ik.

From the point of view of the experiencing self,

Vanuit het standpunt van het ervarende ik

clearly, B had a worse time.

heeft B het duidelijk zwaarder gehad.

Now, what you could do with Patient A,

Wel, wat je zou kunnen doen met patiënt A,

and we actually ran clinical experiments,

en we hebben daadwerkelijk klinische proeven gedaan,

and it has been done, and it does work --

en dat is gebeurd, en het werkt,

you could actually extend the colonoscopy of Patient A

je zou de colonoscopie van patiënt A wat kunnen rekken

by just keeping the tube in without jiggling it too much.

door de buis er gewoon in te laten zitten, zonder er teveel mee te bewegen.

That will cause the patient

Dat zorgt ervoor dat de patiënt

to suffer, but just a little

pijn lijdt, maar niet veel,

and much less than before.

en veel minder dan tevoren.

And if you do that for a couple of minutes,

En als je dat een paar minuten volhoudt

you have made the experiencing self

heb je het voor het ervarende ik

of Patient A worse off,

van patiënt A erger gemaakt,

and you have the remembering self of Patient A

en heb je het voor het herinnerende ik van patiënt A

a lot better off,

veel beter gemaakt

because now you have endowed Patient A

omdat je patiënt A nu

with a better story

een beter verhaal gegeven hebt

about his experience.

over zijn ervaring.

What defines a story?

Wat bepaalt een verhaal?

And that is true of the stories

En dat is waar voor de verhalen

that memory delivers for us,

die het geheugen ons levert,

and it's also true of the stories that we make up.

en het is ook waar voor de verhalen die we verzinnen.

What defines a story are changes,

Wat een verhaal bepaalt zijn veranderingen,

significant moments and endings.

belangrijke momenten en eindes.

Endings are very, very important

Eindes zijn heel, heel belangrijk

and, in this case, the ending dominated.

en in dit geval was het einde het belangrijkste.

Now, the experiencing self

Wel, het ervarende ik

lives its life continuously.

leeft zijn leven continu.

It has moments of experience, one after the other.

Het heeft momenten van ervaring, het ene na het andere.

And you can ask: What happens to these moments?

En je vraagt: wat gebeurt er met deze momenten?

And the answer is really straightforward:

En het antwoord is echt simpel.

They are lost forever.

Ze zijn voor altijd verloren.

I mean, most of the moments of our life --

Ik bedoel, de meeste momenten van ons leven -

and I calculated, you know, the psychological present

ik heb het uitgerekend - weet je, het psychologische heden

is said to be about three seconds long;

duurt ongeveer drie minuten, zegt men.

that means that, you know,

Dat betekent, weet je,

in a life there are about 600 million of them;

in een leven heb je er ongeveer 600 miljoen .

in a month, there are about 600,000 --

In een maand zijn er ongeveer 600.000.

most of them don't leave a trace.

De meeste laten geen spoor na.

Most of them are completely ignored

Aan de meeste wordt totaal geen aandacht besteed

by the remembering self.

door het herinnerende ik.

And yet, somehow you get the sense

En toch krijg je op één of andere manier de indruk

that they should count,

dat ze zouden moeten van tel zijn,

that what happens during these moments of experience

dat wat gedurende deze ervaringsmomenten gebeurt

is our life.

ons leven is.

It's the finite resource that we're spending

Het is de eindige grondstof die we opgebruiken

while we're on this earth.

terwijl we op aarde zijn.

And how to spend it

En hoe je die opgebruikt

would seem to be relevant,

lijkt relevant te zijn,

but that is not the story

maar zo gaat het verhaal niet

that the remembering self keeps for us.

dat het herinnerende ik voor ons bewaart.

So we have the remembering self

We hebben dus het herinnerende ik

and the experiencing self,

en het ervarende ik

and they're really quite distinct.

en die zijn echt helemaal verschillend.

The biggest difference between them

Het grootste verschil tussen beide

is in the handling of time.

ligt in de omgang met tijd.

From the point of view of the experiencing self,

Vanuit het standpunt van het ervarende ik

if you have a vacation,

heb je een vakantie,

and the second week is just as good as the first,

en is de tweede week even goed als de eerste

then the two-week vacation

dan is de vakantie van twee weken

is twice as good as the one-week vacation.

twee keer zo goed als de vakantie van één week.

That's not the way it works at all for the remembering self.

Zo werkt het niet voor het herinnerende ik.

For the remembering self, a two-week vacation

Voor het herinnerende ik is een vakantie van twee weken

is barely better than the one-week vacation

nauwelijks beter dan de vakantie van één week

because there are no new memories added.

omdat er geen nieuwe herinneringen worden toegevoegd.

You have not changed the story.

Je hebt het verhaal niet veranderd.

And in this way,

En op die manier

time is actually the critical variable

is tijd eigenlijk de kritische variabele

that distinguishes a remembering self

die een herinnerende ik onderscheidt

from an experiencing self;

van een ervarende ik.

time has very little impact on the story.

Tijd heeft heel weinig impact op dit verhaal.

Now, the remembering self does more

Het herinnerende ik doet meer

than remember and tell stories.

dan zich herinneren en verhalen vertellen.

It is actually the one that makes decisions

Het is de persoon die beslissingen neemt

because, if you have a patient who has had, say,

want, als je een patiënt hebt die, zeg maar,

two colonoscopies with two different surgeons

twee colonoscopieën heeft gehad bij twee verschillende chirurgen

and is deciding which of them to choose,

en moet beslissen welke hij verkiest,

then the one that chooses

dan kiest hij voor

is the one that has the memory that is less bad,

diegene met de minst slechte herinnering,

and that's the surgeon that will be chosen.

en dat is de chirurg die hij zal kiezen.

The experiencing self

Het ervarende ik

has no voice in this choice.

heeft geen stem in deze keuze.

We actually don't choose between experiences,

We kiezen niet tussen ervaringen.

we choose between memories of experiences.

We kiezen tussen herinneringen aan ervaringen.¾

And even when we think about the future,

En zelfs als we aan de toekomst denken

we don't think of our future normally as experiences.

dan denken we normaal niet aan onze toekomst als ervaringen.

We think of our future

We denken aan onze toekomst

as anticipated memories.

als geanticipeerde herinneringen.

And basically you can look at this,

En je kan dit eigenlijk als volgt bekijken,

you know, as a tyranny of the remembering self,

als een dictatuur van het herinnerende ik,

and you can think of the remembering self

en je kan het herinnerende ik zien als

sort of dragging the experiencing self

diegene die het ervarende ik zowat sleept

through experiences that

doorheen ervaringen die

the experiencing self doesn't need.

het ervarende ik niet nodig heeft

I have that sense that

Ik heb het gevoel dat

when we go on vacations

als we met vakantie gaan

this is very frequently the case;

het vaak het geval is,

that is, we go on vacations,

dat, het op vakantie gaan

to a very large extent,

voor het grootste deel dient

in the service of our remembering self.

om onze herinnerende ik te dienen.

And this is a bit hard to justify I think.

En dat is nogal moeilijk te verantwoorden denk ik.

I mean, how much do we consume our memories?

Ik bedoel, hoe vaak gebruiken we onze herinneringen?

That is one of the explanations

Dat is één van de verklaringen

that is given for the dominance

die wordt gegeven voor de dominantie

of the remembering self.

van het herinnerende ik.

And when I think about that, I think about a vacation

En als ik daarover nadenk denk ik over een vakantie

we had in Antarctica a few years ago,

die we een paar jaar geleden in Antarctica hadden,

which was clearly the best vacation I've ever had,

die duidelijk onze beste vakantie ooit was,

and I think of it relatively often,

en ik denk er nogal vaak aan

relative to how much I think of other vacations.

in vergelijking met andere vakanties.

And I probably have consumed

En ik heb waarschijnlijk

my memories of that three-week trip, I would say,

mijn herinneringen aan die vakantie van drie weken

for about 25 minutes in the last four years.

gedurende ongeveer 25 minuten gebruikt de laatste 4 jaren.

Now, if I had ever opened the folder

Nu, als ik de map ooit had geopend

with the 600 pictures in it,

met de 600 foto's erin,

I would have spent another hour.

dan zou ik nog een uur besteed hebben.

Now, that is three weeks,

Dat zijn dus drie weken

and that is at most an hour and a half.

en dat is bijna anderhalf uur.

There seems to be a discrepancy.

Er lijkt een discrepantie te zijn.

Now, I may be a bit extreme, you know,

Nu, misschien ben ik een beetje extreem, weet je,

in how little appetite I have for consuming memories,

in de beperkte honger die ik heb om herinneringen te gebruiken,

but even if you do more of this,

maar zelfs als je dat vaker doet

there is a genuine question:

is de hamvraag:

Why do we put so much weight on memory

waarom hechten we zoveel belang aan herinneringen

relative to the weight that we put on experiences?

in vergelijking met het belang dat we aan ervaringen hechten?

So I want you to think

Dus ik wil dat je nadenkt

about a thought experiment.

over een gedachtenexperiment.

Imagine that for your next vacation,

Stel dat je op je volgende vakantie

you know that at the end of the vacation

weet dat op het einde van de vakantie

all your pictures will be destroyed,

al je foto's vernietigd zullen worden

and you'll get an amnesic drug

en je een pil krijgt die je geheugen wist

so that you won't remember anything.

zodat je je niets meer zal herinneren.

Now, would you choose the same vacation? (Laughter)

Zou je dezelfde vakantie kiezen? (Gelach)

And if you would choose a different vacation,

En als je een andere vakantie zou kiezen

there is a conflict between your two selves,

is er een conflict tussen je twee ikken.

and you need to think about how to adjudicate that conflict,

en je moet nadenken over hoe je dat conflict oplost.

and it's actually not at all obvious, because

Dat is niet zo vanzelfsprekend want

if you think in terms of time,

als je denkt in termen van tijd

then you get one answer,

krijg je één bepaald antwoord.

and if you think in terms of memories,

En als je denkt in termen van herinneringen

you might get another answer.

krijg je misschien een ander antwoord.

Why do we pick the vacations we do

Waarom we de vakanties kiezen die we kiezen,

is a problem that confronts us

is een kwestie die ons confronteert

with a choice between the two selves.

met een keuze tussen de twee ikken.

Now, the two selves

Nu, de twee ikken

bring up two notions of happiness.

leiden naar twee noties van geluk.

There are really two concepts of happiness

Er zijn echt twee vormen van geluk

that we can apply, one per self.

die we kunnen toepassen, één per ik.

So you can ask: How happy is the experiencing self?

Je kan dus vragen: hoe gelukkig is het ervarende ik?

And then you would ask: How happy are the moments

En dan zou je vragen: hoe gelukkig zijn de momenten

in the experiencing self's life?

in het leven van het ervarende ik?

And they're all -- happiness for moments

En het zijn allemaal - het geluk van momenten

is a fairly complicated process.

is een nogal ingewikkeld proces.

What are the emotions that can be measured?

Wat zijn de emoties die kunnen worden gemeten?

And, by the way, now we are capable

Trouwens, vandaag zijn we in staat

of getting a pretty good idea

om een vrij goed idee te krijgen

of the happiness of the experiencing self over time.

van het geluk van het ervarende ik door de tijd heen.

If you ask for the happiness of the remembering self,

Als je vraagt naar het geluk van het herinnerende ik

it's a completely different thing.

is dat een totaal andere zaak.

This is not about how happily a person lives.

Dit gaat niet over hoe gelukkig iemand leeft.

It is about how satisfied or pleased the person is

Het gaat over hoe tevreden of voldaan de persoon is

when that person thinks about her life.

als die over haar leven nadenkt.

Very different notion.

Totaal verschillend concept.

Anyone who doesn't distinguish those notions

Iedereen die deze concepten op één hoop gooit

is going to mess up the study of happiness,

zal een zootje maken van de studie van het geluk,

and I belong to a crowd of students of well-being,

en ik behoor tot een groep studenten van het welbevinden

who've been messing up the study of happiness for a long time

die lange tijd een zootje hebben gemaakt van de studie van het geluk

in precisely this way.

exact op deze manier.

The distinction between the

Het onderscheid tussen het

happiness of the experiencing self

geluk van het ervarende ik

and the satisfaction of the remembering self

en de voldoening van het herinnerende ik

has been recognized in recent years,

is recent onderkend

and there are now efforts to measure the two separately.

en er zijn nu pogingen om de twee afzonderlijk te meten,

The Gallup Organization has a world poll

De Gallup Organization doet een globale peiling

where more than half a million people

waarin aan meer dan een half miljoen mensen

have been asked questions

vragen zijn gesteld

about what they think of their life

over wat ze denken over hun leven

and about their experiences,

en over hun ervaringen.

and there have been other efforts along those lines.

En er zijn nog meer inspanningen in die zin gedaan.

So in recent years, we have begun to learn

De jongste jaren beginnen we dus inzicht te verwerven

about the happiness of the two selves.

in het geluk van de twee ikken.

And the main lesson I think that we have learned

En de belangrijkste les die we hebben geleerd, denk ik,

is they are really different.

is dat ze echt van elkaar verschillen.

You can know how satisfied somebody is with their life,

Je kunt weten hoe tevreden iemand met zijn leven is

and that really doesn't teach you much

en dat leert je echt weinig

about how happily they're living their life,

over hoe gelukkig hij zijn leven leidt,

and vice versa.

en omgekeerd.

Just to give you a sense of the correlation,

Gewoon om je een idee te geven van de correlatie,

the correlation is about .5.

de correlatie is ongeveer 0.5.

What that means is if you met somebody,

Dat betekent dat als je iemand zou ontmoeten

and you were told, "Oh his father is six feet tall,"

en men zou je zeggen dat zijn vader een meter tachtig is,

how much would you know about his height?

hoeveel zou je dan weten over zijn lengte?

Well, you would know something about his height,

Je zou wel iets weten over zijn lengte,

but there's a lot of uncertainty.

maar er is een hoop onzekerheid.

You have that much uncertainty.

Zoveel onzekerheid zou je hebben

If I tell you that somebody ranked their life eight on a scale of ten,

als ik je vertel dat iemand zijn leven een 8 geeft op een schaal van 10,

you have a lot of uncertainty

je hebt een hoop onzekerheid

about how happy they are

over hoe gelukkig ze zijn

with their experiencing self.

over hun ervarende ik.

So the correlation is low.

De correlatie is dus zwak.

We know something about what controls

We weten iets over wat

satisfaction of the happiness self.

de tevredenheid van het ervarende ik bepaalt.

We know that money is very important,

We weten dat geld heel belangrijk is,

goals are very important.

doelen zijn heel belangrijk.

We know that happiness is mainly

We weten dat geluk vooral betekent

being satisfied with people that we like,

dat we tevreden zijn met mensen die we mogen,

spending time with people that we like.

door tijd door te brengen met mensen die we mogen.

There are other pleasures, but this is dominant.

Er zijn andere genoegens, maar dit weegt door.

So if you want to maximize the happiness of the two selves,

Als je dus het geluk van de twee ikken wil maximaliseren

you are going to end up

zal het erop uitdraaien dat je

doing very different things.

heel verschillende dingen doet.

The bottom line of what I've said here

De conclusie van wat ik hier gezegd heb

is that we really should not think of happiness

is dat we geluk echt niet zouden mogen beschouwen

as a substitute for well-being.

als een substituut voor welzijn.

It is a completely different notion.

Het is een compleet verschillend concept.

Now, very quickly,

En dan nu heel snel -

another reason we cannot think straight about happiness

een andere reden waarom we niet rechtlijnig over geluk kunnen denken

is that we do not attend to the same things

is dat we niet op dezelfde dingen letten

when we think about life, and we actually live.

als we over het leven nadenken, en als we effectief leven.

So, if you ask the simple question of how happy people are in California,

Als je dus de simpele vraag stelt hoe gelukkige mensen in Californië zijn

you are not going to get to the correct answer.

zal je niet het juiste antwoord krijgen.

When you ask that question,

Als je die vraag stelt,

you think people must be happier in California

denk je dat mensen gelukkiger moeten zijn in Californië

if, say, you live in Ohio.

als je pakweg in Ohio woont.

(Laughter)

(Gelach)

And what happens is

En wat gebeurt is

when you think about living in California,

als je aan het leven in Californië denkt

you are thinking of the contrast

denk je aan het contrast

between California and other places,

tussen Californië en andere plekken

and that contrast, say, is in climate.

en dat contrast zit dan bijvoorbeeld in het klimaat.

Well, it turns out that climate

Het blijkt dat het klimaat

is not very important to the experiencing self

niet zo belangrijk is voor het ervarende ik

and it's not even very important to the reflective self

en zelfs niet voor het denkende ik

that decides how happy people are.

dat beslist hoe gelukkig mensen zijn.

But now, because the reflective self is in charge,

Maar omdat het denkende ik de baas is

you may end up -- some people may end up

kan het erop uitdraaien dat je - dat sommige mensen

moving to California.

naar Californië verhuizen.

And it's sort of interesting to trace what is going to happen

En het is wel interessant om na te gaan wat er gaat gebeuren

to people who move to California in the hope of getting happier.

met mensen die naar Californië verhuizen in de hoop gelukkiger te worden.

Well, their experiencing self

Wel, hun ervarende zelf

is not going to get happier.

zal niet gelukkiger worden.

We know that.

Dat weten we.

But one thing will happen: They will think they are happier,

Maar één ding gebeurt er wel. Ze denken dat ze gelukkiger zijn,

because, when they think about it,

want als ze erover nadenken

they'll be reminded of how horrible the weather was in Ohio,

zullen ze eraan herinnerd worden hoe vreselijk het weer was in Ohio.

and they will feel they made the right decision.

En ze zullen denken dat ze de juiste beslissing hebben gemaakt.

It is very difficult

Het is erg moeilijk

to think straight about well-being,

om rechtlijnig te denken over welzijn,

and I hope I have given you a sense

en ik hoop dat ik jullie een idee heb gegeven

of how difficult it is.

van hoe moelijk het is.

Thank you.

Dank u.

(Applause)

(Applaus)

Chris Anderson: Thank you. I've got a question for you.

Chris Anderson: Dank je. Ik heb een vraag voor jou.

Thank you so much.

Heel veel dank.

Now, when we were on the phone a few weeks ago,

Toen we een paar weken geleden aan de lijn hingen

you mentioned to me that there was quite an interesting result

vertelde je mij dat er een heel interessante bevinding was gekomen

came out of that Gallup survey.

uit die Gallup-peiling.

Is that something you can share

Kan je dit met ons delen

since you do have a few moments left now?

vermits je nog een paar minuten over hebt?

Daniel Kahneman: Sure.

Daniel Kahneman: Zeker

I think the most interesting result that we found in the Gallup survey

Ik denk dat het meest interessante resultaat uit de Gallup-peiling

is a number, which we absolutely did not expect to find.

een getal is dat we absoluut niet hadden verwacht.

We found that with respect to the happiness

Het heeft te maken met het geluk

of the experiencing self.

van het ervarende ik.

When we looked at how feelings,

Als we kijken naar hoe gevoelens

vary with income.

verschillen naargelang het inkomen.

And it turns out that, below an income

Het blijkt dat onder de inkomensgrens

of 60,000 dollars a year, for Americans --

van 60.000 dollar per jaar, voor Amerikanen,

and that's a very large sample of Americans, like 600,000,

en dan gaat het over een hele grote groep Amerikanen, zowat 600.000,

so it's a large representative sample --

een groot representatief staal,

below an income of 600,000 dollars a year...

met een inkomen onder de 600.000 dollar per jaar...

CA: 60,000.

CA: 60.000

DK: 60,000.

DK: 60.000

(Laughter)

(Gelach)

60,000 dollars a year, people are unhappy,

60.000 dollar per jaar, dan zijn mensen ongelukkig,

and they get progressively unhappier the poorer they get.

en ze worden ongelukkiger naarmate ze armer worden.

Above that, we get an absolutely flat line.

Daarboven zien we een volkomen vlakke lijn.

I mean I've rarely seen lines so flat.

Ik bedoel, ik heb zelden zo'n vlakke lijnen gezien.

Clearly, what is happening is

Het is duidelijk, wat er gebeurt

money does not buy you experiential happiness,

is dat geld je geen ervaringsgeluk brengt

but lack of money certainly buys you misery,

maar dat een gebrek aan geld je wel ellende bezorgt

and we can measure that misery

en we kunnen die ellende meten

very, very clearly.

met grote, heel grote precisie.

In terms of the other self, the remembering self,

Voor het andere ik, het herinnerende ik,

you get a different story.

krijg je een heel ander verhaal.

The more money you earn, the more satisfied you are.

Hoe meer geld je verdient, hoe meer voldoening je kent.

That does not hold for emotions.

Dat geldt niet voor emoties.

CA: But Danny, the whole American endeavor is about

CA: Maar Danny, het hele Amerikaanse streven is gericht op

life, liberty, the pursuit of happiness.

leven, vrijheid en het nastreven van geluk.

If people took seriously that finding,

Als mensen die resultaten ernstig nemen

I mean, it seems to turn upside down

dan lijkt dit wel alles op zijn kop te zetten

everything we believe about, like for example,

wat we geloven over, zeg maar,

taxation policy and so forth.

fiscaal beleid en zo.

Is there any chance that politicians, that the country generally,

Is er een kans dat politici, dat het land in het algemeen

would take a finding like that seriously

een dergelijk resultaat ernstig zou nemen

and run public policy based on it?

en het openbare beleid erop zou baseren?

DK: You know I think that there is recognition

DK: Weet je, ik denk dat er erkenning is

of the role of happiness research in public policy.

van de rol van geluksonderzoek in het openbare beleid.

The recognition is going to be slow in the United States,

Die erkenning zal traag op gang komen in de Verenigde Staten,

no question about that,

dat lijdt geen twijfel,

but in the U.K., it is happening,

maar in het Verenigd Koninkrijk is dit aan het gebeuren,

and in other countries it is happening.

en in andere landen ook.

People are recognizing that they ought

Mensen erkennen dat ze zouden

to be thinking of happiness

moeten nadenken over geluk

when they think of public policy.

als ze nadenken over openbaar beleid.

It's going to take a while,

Het zal een tijd duren

and people are going to debate

en mensen zullen debatteren

whether they want to study experience happiness,

over de vraag of ze ervaringsgeluk willen bestuderen

or whether they want to study life evaluation,

of de evaluatie van het leven willen bestuderen

so we need to have that debate fairly soon.

dus we zullen dat debat snel moeten voeren.

How to enhance happiness

Hoe we geluk verhogen

goes very different ways depending on how you think,

is helemaal verschillend afhankelijk van hoe je denkt

and whether you think of the remembering self

en of je nadenkt over het herinnerende ik

or you think of the experiencing self.

of het ervarende ik.

This is going to influence policy, I think, in years to come.

Dit zal het beleid beïnvloeden in de komende jaren, denk ik.

In the United States, efforts are being made

In de Verenigde Staten worden inspanningen gedaan

to measure the experience happiness of the population.

om het ervaringsgeluk van de bevolking te meten.

This is going to be, I think, within the next decade or two,

Dat zal volgens mij over een jaar of twintig

part of national statistics.

deel van de nationale statistieken zijn.

CA: Well, it seems to me that this issue will -- or at least should be --

CA: Wel, het lijkt mij dat dit onderwerp

the most interesting policy discussion to track

het interessantste beleidsvraagstuk om te volgen is of zou moeten zijn

over the next few years.

voor de komende paar jaren.

Thank you so much for inventing behavioral economics.

Heel veel dank voor uw uitvinding van de behavioral economics.

Thank you, Danny Kahneman.

Dank u, Danny Kahneman.