Marco Tempest: The electric rise and fall of Nikola Tesla

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Jenny Zurawell

Vertaald door: Christel Foncke Nagekeken door: Els De Keyser

As a magician, I'm always interested in performances that incorporate elements of illusion.

Als magiër ben ik altijd geïnteresseerd in voorstellingen met elementen van illusie.

And one of the most remarkable was the tanagra theater, which was popular in the

Een van de meest opmerkelijke was het Tanagra-theater, dat populair was

early part of the 20th century.

in het begin van de 20e eeuw.

It used mirrors

Het gebruikte spiegels

to create the illusion of tiny people

om de illusie te wekken van kleine mensen

performing on a miniature stage. Now, I won't use mirrors,

die op een miniatuurpodium optraden. Nee, ik zal geen spiegels gebruiken

but this is my digital tribute to the tanagra theater.

maar dit is mijn digitale bijdrage aan het Tanagra-theater.

So let the story begin.

Het verhaal begint

On a dark and stormy night -- really! --

op een donkere en stormachtige avond - echt -

it was the 10th of July, 1856.

het was de 10e juli 1856.

Lightning lit the sky,

Bliksem verlichtte de hemel

and a baby was born.

en een baby werd geboren.

His name was Nikola,

Zijn naam was Nikola,

Nikola Tesla.

Nikola Tesla.

Now the baby grew into a very smart guy.

De baby groeide op tot een zeer slimme kerel,

Let me show you.

Ik zal het tonen.

Tesla, what is 236 multiplied by 501?

Tesla, hoeveel is 236 vermenigvuldigd met 501?

Nikola Tesla: The result is 118,236.

Nikola Tesla: Het resultaat is 118.236.

Marco Tempest: Now Tesla's brain worked in the most extraordinary way.

Marco Tempest: Het brein van Tesla werkte op een bijzondere manier.

When a word was mentioned,

Als een woord werd genoemd,

an image of it

verscheen er onmiddellijk een beeld

instantly appeared in his mind.

in zijn hoofd.

Tree. Chair. Girl.

Boom. Stoel. Meisje.

They were hallucinations, which vanished

Het waren hallucinaties die verdwenen

the moment he touched them.

op het moment dat hij ze aanraakte.

Probably a form of synesthesia.

Waarschijnlijk een vorm van synesthesie.

But it was something

Maar het was iets

he later turned to his advantage.

dat hij later in zijn voordeel gebruikte.

Where other scientists would play in their laboratory,

Terwijl andere wetenschappers in hun laboratorium speelden,

Tesla created his inventions in his mind.

creëerde Tesla zijn uitvindingen in zijn hoofd.

NT: To my delight, I discovered I could visualize my inventions with the greatest facility.

NT: Tot mijn vreugde ontdekte ik dat ik mijn uitvindingen gemakkelijk kon visualiseren.

MT: And when they worked in the vivid playground of his imagination,

MT: Als ze werkten in de levendige speeltuin van zijn verbeelding,

he would build them in his workshop.

bouwde hij ze in in zijn atelier.

NT: I needed no models, drawings or experiments.

NT: Ik had geen modellen, tekeningen en experimenten nodig.

I could picture them as real in my mind,

Ik kon ze mij levendig voorstellen in mijn hoofd.

and there I run it, test it and improve it.

Daar liet ik ze draaien, testen en verbeteren.

Only then do I construct it.

Pas daarna bouwde ik ze.

MT: His great idea

MT: Zijn grootse idee

was alternating current.

was wisselstroom.

But how could he convince the public that

Maar hoe kon hij het publiek overtuigen dat

the millions of volts required to make it work were safe?

de miljoenen volt die nodig waren om het te doen werken, veilig waren?

To sell his idea,

Om zijn idee te verkopen,

he became a showman.

werd hij showman.

NT: We are at the dawn of a new age,

NT: We staan aan het begin van een nieuwe tijd:

the age of electricity.

de tijd van elektriciteit.

I have been able, through careful invention, to

Ik was in staat door zorgvuldige uitvinding om

transmit, with the mere flick of a switch,

met een simpele klik

electricity across the ether.

elektriciteit door de ether te sturen.

It is the magic of science.

Het is de magie van de wetenschap.

(Applause)

(Applaus)

Tesla has over 700 patents to his name:

Tesla had meer dan 700 patenten op zijn naam:

radio, wireless telegraphy,

radio, draadloze telegrafie,

remote control, robotics.

afstandsbediening, robotics.

He even photographed the bones of the human body.

Hij maakte zelfs foto's van de beenderen van een menselijk lichaam.

But the high point was the realization of a childhood dream:

Maar het hoogtepunt was de realisatie van zijn kinderdroom:

harnessing the raging powers of Niagara Falls,

de razende krachten van Niagarawatervallen bedwingen

and bringing light to the city.

en licht brengen in de stad.

But Tesla's success didn't last.

Het succes van Tesla bleef niet duren.

NT: I had bigger ideas.

NT: Ik had grotere ideeën.

Illuminating the city was only the beginning.

De stad verlichten was maar het begin.

A world telegraphy center -- imagine news,

Een wereldcentrum voor telegrafie -- stel je voor: nieuws,

messages, sounds, images delivered to

berichten, geluiden, beelden gebracht naar

any point in the world

elk punt van de wereld,

instantly and wirelessly.

onmiddellijk en draadloos.

MT: It's a great idea; it was a huge project. Expensive, too.

MT: Het is een groots idee; het is een gigantisch project. Duur, ook.

NT: They wouldn't give me the money.

NT: Ze wilden mij geen geld geven.

MT: Well, maybe you shouldn't have told them it could be used to contact other planets.

MT: Wel, misschien had je ze niet moeten vertellen dat je het kon gebruiken om contact te maken met andere planeten.

NT: Yes, that was a big mistake.

NT: Ja, dat was een grote fout.

MT: Tesla's career as an inventor never recovered.

MT: Tesla's carrière als een uitvinder kwam het niet te boven.

He became a recluse.

Hij zonderde zich af.

Dodged by death,

Vergeten door de dood,

he spent much of his time

bracht hij het grootste deel van zijn tijd

in his suite at the Waldorf-Astoria.

door in zijn suite in het Waldorf Astoria.

NT: Everything I did, I did for mankind,

NT: Alles wat ik deed, deed ik voor de mensen,

for a world where there would be no humiliation of the poor by the violence of the rich,

voor een wereld waarin de armen niet onderdrukt worden door de rijken,

where products of intellect, science and art

waar producten van intelligentie, wetenschappen en kunst

will serve society for the betterment and beautification of life.

de maatschappij zouden dienen voor het verbeteren en verfraaien van het leven.

MT: Nikola Tesla died on the 7th of January, 1943.

MT: Nikola Tesla stierf op 7 januari 1943.

His final resting place

Zijn uiteindelijke rustplaats

is a golden globe that contains his ashes

is een gouden globe die zijn as bevat

at the Nikola Tesla Museum in Belgrade.

in het Nikola Tesla Museum in Belgrado.

His legacy is with us still.

Zijn erfenis is nog steeds bij ons.

Tesla became the man who lit the world,

Tesla werd de man die de wereld licht gaf,

but this was only the beginning.

maar dat was pas het begin.

Tesla's insight was profound.

Tesla's inzicht was diepgaand.

NT: Tell me, what will man do when the forests disappear,

NT: Vertel mij: wat zullen mensen doen als de bossen verdwijnen

and the coal deposits are exhausted?

en de koolmijnen uitgeput zijn?

MT: Tesla thought he had the answer.

MT: Tesla dacht dat hij het antwoord had.

We are still asking the question.

We stellen ons nog steeds de vraag.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)