Marco Tempest: The electric rise and fall of Nikola Tesla

Marco Tempest: Sự phát triển của điện và sự sa sút của Nikola Tesla

Translator: Thu-Huong Ha Reviewer: Jenny Zurawell

Translator: Quoc Thinh Le Ba Reviewer: Hoàng Linh

As a magician, I'm always interested in performances that incorporate elements of illusion.

Là một nhà ảo thuật, tôi luôn thích thú với những màn trình diễn kết hợp những yếu tố tạo ảo giác.

And one of the most remarkable was the tanagra theater, which was popular in the

Và một trong những thứ đáng chú ý nhất là rạp hát Tanagra, vốn rất thịnh hành trong

early part of the 20th century.

những năm đầu thế kỷ 20.

It used mirrors

Rạp hát dùng những chiếc gương

to create the illusion of tiny people

để tạo ra hình ảnh của những người tí hon

performing on a miniature stage. Now, I won't use mirrors,

biểu diễn trên một sân khấu thu nhỏ. Và bây giờ, tôi sẽ không dùng gương,

but this is my digital tribute to the tanagra theater.

nhưng đây là sự biết ơn bằng kỹ thuật số của tôi dành cho nhà hát tanagra.

So let the story begin.

Hãy để câu truyện bắt đầu

On a dark and stormy night -- really! --

Vào một đêm tối tăm và giông bão -- thật đó! --

it was the 10th of July, 1856.

Đó là vào ngày 10 tháng 7 năm 1856.

Lightning lit the sky,

Sấm chớp sáng rực cả bầu trời,

and a baby was born.

và một đứa trẻ đã ra đời.

His name was Nikola,

Tên cậu ta là Nikola

Nikola Tesla.

Nikola Tesla.

Now the baby grew into a very smart guy.

Bây giờ đứa trẻ đã lớn lên và trở thành một chàng trai thông minh

Let me show you.

Hãy để tôi cho bạn xem

Tesla, what is 236 multiplied by 501?

Tesla, lấy 236 nhân với 501 được bao nhiêu?

Nikola Tesla: The result is 118,236.

Nikola Tesla: Kết quả là 118.236

Marco Tempest: Now Tesla's brain worked in the most extraordinary way.

Lúc này, trí não của Tesla làm việc theo một cách hoàn toàn khác thường.

When a word was mentioned,

Khi một từ được nêu ra,

an image of it

một hình ảnh của nó

instantly appeared in his mind.

sẽ ngay lập tức hiện lên trong đầu của cậu ấy

Tree. Chair. Girl.

Cái Cây. Cái ghế. Cô gái

They were hallucinations, which vanished

Đó là những ảo giác và sẽ biến mất

the moment he touched them.

khi cậu chạm vào họ

Probably a form of synesthesia.

Đó thật sự là một dạng của bệnh rối loạn cảm giác.

But it was something

Nhưng đó chính là thứ mà

he later turned to his advantage.

sau này cậu đã biến nó thành một điểm mạnh của mình

Where other scientists would play in their laboratory,

Trong khi những nhà khoa học khác làm việc trong phòng thí nghiệm,

Tesla created his inventions in his mind.

Tesla tạo ra các phát minh từ trong suy nghĩ của cậu

NT: To my delight, I discovered I could visualize my inventions with the greatest facility.

Thật là thích thú, tôi phát hiện ra rằng tôi có thể hình dung ra các sáng tạo của mình với các tính năng tuyệt vời nhất.

MT: And when they worked in the vivid playground of his imagination,

Và khi chúng hoạt động trong môi trường sinh động của trí tưởng tượng của cậu,

he would build them in his workshop.

cậu có thể có thể làm ra chúng trong chính xưởng của mình.

NT: I needed no models, drawings or experiments.

Tôi không cần mô hình, bản vẽ hay thử nghiệm.

I could picture them as real in my mind,

Tôi có thể hình dung chúng như thật trong đầu mình

and there I run it, test it and improve it.

và ở đó tôi chạy nó, kiểm tra và hoàn thiện nó.

Only then do I construct it.

Chỉ chính sau lúc đó là tôi xây dựng nó.

MT: His great idea

Ý tưởng tuyệt vời của cậu

was alternating current.

là dòng điện xoay chiều.

But how could he convince the public that

Nhưng làm cách nào mà cậu thuyết phục được mọi người rằng

the millions of volts required to make it work were safe?

hàng triệu vôn điện được yêu cầu để khiến nó hoạt động sẽ hoạt động an toàn?

To sell his idea,

Để bán ý tưởng của mình,

he became a showman.

cậu trở thành một người trình diễn

NT: We are at the dawn of a new age,

Chúng ta đang ở bình minh của thời đại mới,

the age of electricity.

thời đại của điện.

I have been able, through careful invention, to

Tôi có thể thực hiện, thông qua một phát minh cẩn thận,

transmit, with the mere flick of a switch,

để truyền dẫn điện, chỉ đơn giản là việc bật một công tắc,

electricity across the ether.

điện sẽ đi tới khắp mọi nơi.

It is the magic of science.

Đó là phép thuật của khoa học

(Applause)

(Vỗ tay)

Tesla has over 700 patents to his name:

Tesla có hơn 700 bằng sáng chế về:

radio, wireless telegraphy,

radio, điện toán không dây,

remote control, robotics.

điều khiển từ xa, robot.

He even photographed the bones of the human body.

Ông thậm chí còn chụp ảnh xương của cơ thể người.

But the high point was the realization of a childhood dream:

Nhưng đỉnh cao đó là việc hiện thực giấc mơ thời thơ ấu của ông:

harnessing the raging powers of Niagara Falls,

khai thác năng lượng mạnh mẽ của Thác Niagara,

and bringing light to the city.

và đem lại ánh sáng cho thành phố.

But Tesla's success didn't last.

Nhưng sự thành công của Tesla không kéo dài.

NT: I had bigger ideas.

Tesla: Tôi có một ý tưởng lớn hơn.

Illuminating the city was only the beginning.

Chiếu sáng thành phố chỉ là khởi đầu.

A world telegraphy center -- imagine news,

Một trung tâm điện báo thế giới -- hãy tưởng tượng: tin tức,

messages, sounds, images delivered to

tin nhắn, âm thanh, hình ảnh chuyển tải đến

any point in the world

mọi nơi trên thế giới

instantly and wirelessly.

ngay lập tức và không cần dây kết nối.

MT: It's a great idea; it was a huge project. Expensive, too.

Đó là một ý tưởng tuyệt vời, một dự án khổng lồ. Và tất nhiên là đắt đỏ.

NT: They wouldn't give me the money.

Họ sẽ không trao tiền cho tôi.

MT: Well, maybe you shouldn't have told them it could be used to contact other planets.

Vâng, có lẽ ông không nên nói với họ rằng nó có thể dùng để liên lạc với các hành tinh khác

NT: Yes, that was a big mistake.

Vâng, đó là một sai lầm lớn.

MT: Tesla's career as an inventor never recovered.

Sự nghiệp phát minh của Tesla không bào giờ được khôi phục.

He became a recluse.

Ông trở thành một người sống ẩn dật.

Dodged by death,

Lẩn tránh khỏi cái chết,

he spent much of his time

ông dùng nhiều thời gian

in his suite at the Waldorf-Astoria.

trong căn hộ tại Waldorf-Astoria.

NT: Everything I did, I did for mankind,

Mọi thứ tôi đã làm, tôi làm cho nhân loại,

for a world where there would be no humiliation of the poor by the violence of the rich,

cho một thế giới nơi mà không có sự sỉ nhục kẻ nghèo bởi bạo lực của kẻ giàu,

where products of intellect, science and art

nơi sản phẩm của trí tuệ, khoa học, nghệ thuật

will serve society for the betterment and beautification of life.

sẽ phục vụ xã hội cho một cuộc sống cải thiện hơn và tốt đẹp hơn.

MT: Nikola Tesla died on the 7th of January, 1943.

Nikola Tesla qua đời vào ngày 7 tháng 1 năm 1943

His final resting place

Nơi yên nghỉ cuối cùng của ông

is a golden globe that contains his ashes

là một quả cầu vàng chứa tro cốt của ông

at the Nikola Tesla Museum in Belgrade.

tại viện bảo tàng Nikola Tesla tại Belgrade.

His legacy is with us still.

Di sản của ông vẫn đang sống cùng chúng ta.

Tesla became the man who lit the world,

Tesla trở thành người đàn ông đã thắp sáng cả thế giới,

but this was only the beginning.

nhưng đó chỉ là sự khởi đầu.

Tesla's insight was profound.

Tầm nhìn của Tesla thật sâu sắc.

NT: Tell me, what will man do when the forests disappear,

Hãy nói với tôi, con người sẽ làm gì khi những khu rừng biến mất?

and the coal deposits are exhausted?

và những mỏ than đá cạn kiệt?

MT: Tesla thought he had the answer.

Tesla nghĩ rằng ông đã có được câu trả lời.

We are still asking the question.

Còn chúng ta vẫn đang đặt ra những câu hỏi.

Thank you.

Cảm ơn các bạn.

(Applause)

(Vỗ tay)