My year reading a book from every country in the world | Ann Morgan

Vertaald door: Saskia O'Neill Nagekeken door: Axel Saffran

It's often said that you can tell a lot about a person

Er wordt vaak gezegd dat je veel over mensen kan leren

by looking at what's on their bookshelves.

door te kijken naar hun boekenkast.

What do my bookshelves say about me?

Wat zegt mijn boekenkast over mij?

Well, when I asked myself this question a few years ago,

Toen ik mezelf een paar jaar geleden die vraag stelde,

I made an alarming discovery.

ontdekte ik iets zorgwekkends.

I'd always thought of myself as a fairly cultured,

Ik vond mezelf altijd een behoorlijk ontwikkeld

cosmopolitan sort of person.

en kosmopolitisch type.

But my bookshelves told a rather different story.

Maar mijn boekenkast liet iets heel anders zien.

Pretty much all the titles on them

Bijna al mijn boeken

were by British or North American authors,

waren geschreven door Britse of Amerikaanse auteurs,

and there was almost nothing in translation.

er stond bijna geen enkel vertaald boek tussen.

Discovering this massive, cultural blind spot in my reading

Het ontdekken van deze enorme culturele blinde vlek in wat ik las

came as quite a shock.

was een behoorlijke schok.

And when I thought about it, it seemed like a real shame.

En toen ik erover nadacht, vond ik het eigenlijk heel jammer.

I knew there had to be lots of amazing stories out there

Ik wist dat er waarschijnlijk heel veel geweldige verhalen waren

by writers working in languages other than English.

van schrijvers die in andere talen dan het Engels werkten.

And it seemed really sad to think that my reading habits meant

Ik vond het zo zonde dat ik, vanwege mijn leesgewoonten,

I would probably never encounter them.

die boeken nooit zou leren kennen.

So, I decided to prescribe myself

Dus ik besloot om mezelf

een intensieve cursus mondiaal lezen voor te schrijven.

an intensive course of global reading.

2012 was set to be a very international year for the UK;

2012 zou een heel internationaal jaar worden voor Groot-Brittanië:

it was the year of the London Olympics.

de Olympische Spelen waren in Londen.

And so I decided to use it as my time frame

Dus ik besloot dat dat mijn tijdsbestek zou zijn,

to try to read a novel, short story collection

waarin ik een roman, een verhalenbundel

or memoir from every country in the world.

of een memoire zou lezen uit ieder land van de wereld.

And so I did.

En dat heb ik gedaan.

And it was very exciting

Het was heel leuk,

and I learned some remarkable things

ik heb opvallende dingen geleerd

and made some wonderful connections

en fantastische contacten gelegd,

that I want to share with you today.

die ik hier met jullie wil delen.

But it started with some practical problems.

Maar het begon met een paar praktische problemen.

After I'd worked out which of the many different lists of countries in the world

Eerst bepaalde ik welke van de talloze lijsten met landen in de wereld

to use for my project,

ik voor mijn project zou kiezen,

I ended up going with the list of UN-recognized nations,

en besloot om de lijst van de VN te nemen,

to which I added Taiwan,

plus Taiwan,

which gave me a total of 196 countries.

wat leidde tot een totaal van 196 landen.

And after I'd worked out how to fit reading and blogging

Toen verzon ik een manier om ongeveer vier boeken per week

about, roughly, four books a week

te kunnen lezen én erover bloggen

around working five days a week,

naast mijn fulltime baan.

I then had to face up to the fact that I might even not be able

Vervolgens zag ik onder ogen dat ik misschien niet eens van ieder land

to get books in English from every country.

een boek in het Engels zou kunnen krijgen.

Only around 4.5 percent of the literary works published

Slechts zo'n 4,5 procent van de literatuur jaarlijks gepubliceerd in het VK,

each year in the UK are translations,

zijn vertalingen,

and the figures are similar for much of the English-speaking world.

en dat percentage is ongeveer hetzelfde in andere Engelstalige landen.

Although, the proportion of translated books published

De proportie van vertaalde boeken

uitgegeven in veel andere landen, is echter veel hoger.

in many other countries is a lot higher.

4.5 percent is tiny enough to start with,

4,5 procent is om te beginnen al niet veel,

but what that figure doesn't tell you

maar wat dat cijfer niet laat zien

is that many of those books will come from countries

is dat veel van die boeken afkomstig zijn uit landen

with strong publishing networks

met sterke uitgeversnetwerken

and lots of industry professionals primed to go out and sell those titles

en talloze vakmensen die klaarstaan om die boeken

aan Engelstalige uitgeverijen te verkopen.

to English-language publishers.

So, for example, although well over 100 books are translated from French

Er worden bijvoorbeeld jaarlijks ruim 100 Franstalige boeken

vertaald en uitgegeven in het VK,

and published in the UK each year,

most of them will come from countries like France or Switzerland.

maar de meeste daarvan komen uit landen als Frankrijk en Zwitserland.

French-speaking Africa, on the other hand,

Franstalig Afrika echter,

will rarely ever get a look-in.

komt bijna nooit aan bod.

The upshot is that there are actually quite a lot of nations

Al met al is van behoorlijk wat landen

that may have little or even no commercially available literature

misschien weinig of geen literatuur

in het Engels te koop.

in English.

Their books remain invisible to readers

Hun boeken blijven onzichtbaar voor hen

die enkel in 's werelds meest gepubliceerde taal lezen.

of the world's most published language.

But when it came to reading the world,

Maar de allergrootste uitdaging

the biggest challenge of all for me

van het rond de wereld lezen was,

was that fact that I didn't know where to start.

dat ik niet wist waar ik moest beginnen.

Having spent my life reading almost exclusively British

Mijn hele leven had ik bijna alleen Britse en Amerikaanse boeken gelezen

and North American books,

I had no idea how to go about sourcing and finding stories

en ik had geen idee hoe ik aan verhalen uit de rest van de wereld kon komen

and choosing them from much of the rest of the world.

en hoe ik eruit moest kiezen.

I couldn't tell you how to source a story from Swaziland.

Ik zou niet weten hoe ik aan een verhaal uit Swaziland kon komen.

I wouldn't know a good novel from Namibia.

Ik kende geen enkel goed boek uit Namibië.

There was no hiding it --

Ik kon er niet omheen --

I was a clueless literary xenophobe.

ik was een achterlijke literaire xenofoob.

So how on earth was I going to read the world?

Hoe zou ik dan ooit de wereld rond kunnen lezen?

I was going to have to ask for help.

Ik moest wel om hulp gaan vragen.

So in October 2011, I registered my blog,

Dus in oktober 2011 begon ik mijn blog,

ayearofreadingtheworld.com,

ayearofreadingtheworld.com,

and I posted a short appeal online.

waarin ik online een korte oproep deed.

I explained who I was,

Ik legde uit wie ik was,

how narrow my reading had been,

wat voor eenzijdige leeservaring ik had

and I asked anyone who cared to

en ik vroeg aan iedereen die dat wilde

to leave a message suggesting what I might read

een bericht achter te laten met suggesties

from other parts of the planet.

voor boeken die ik kon lezen.

Now, I had no idea whether anyone would be interested,

Ik had geen idee of er ook maar iemand geïnteresseerd zou zijn,

but within a few hours of me posting that appeal online,

maar binnen enkele uren nadat ik dat bericht had geplaatst,

people started to get in touch.

kwamen er al reacties binnen.

At first, it was friends and colleagues.

Om te beginnen van vrienden en collega's.

Then it was friends of friends.

Toen van vrienden van vrienden.

And pretty soon, it was strangers.

En vrij snel daarna, van onbekenden.

Four days after I put that appeal online,

Vier dagen nadat ik het bericht online had gezet

I got a message from a woman called Rafidah in Kuala Lumpur.

kreeg ik een reactie van een vrouw. Rafidah, uit Kuala Lumpur.

She said she loved the sound of my project,

Ze zei dat mijn project haar heel leuk leek

could she go to her local English-language bookshop

en vroeg of ze bij een lokale winkel met Engelstalige boeken

and choose my Malaysian book and post it to me?

mijn Maleisische boek mocht uitzoeken en het naar me toesturen?

I accepted enthusiastically,

Ik nam het aanbod enthousiast aan

and a few weeks later,

en een paar weken later

a package arrived containing not one, but two books --

kreeg ik een pakketje met niet één, maar twee boeken --

Rafidah's choice from Malaysia,

Rafidahs keuze uit Maleisië

and a book from Singapore that she had also picked out for me.

en een boek uit Singapore, dat zij ook voor me had uitgezocht.

Now, at the time, I was amazed

Ik was destijds verbaasd

that a stranger more than 6,000 miles away

dat een wildvreemde, meer dan 9.500 km verderop,

would go to such lengths to help someone

zoveel moeite deed voor iemand

she would probably never meet.

die ze waarschijnlijk nooit zou ontmoeten.

But Rafidah's kindness proved to be the pattern for that year.

Maar Rafidahs vriendelijke gebaar bleek kenmerkend te zijn voor dat jaar.

Time and again, people went out of their way to help me.

Steeds opnieuw deden mensen moeite om mij te helpen.

Some took on research on my behalf,

Sommigen verrichtten speurwerk voor me.

and others made detours on holidays and business trips

Anderen gingen tijdens hun vakanties en zakenreizen

to go to bookshops for me.

speciaal voor mij naar een boekhandel.

It turns out, if you want to read the world,

Het blijkt dat als je rond de wereld wilt lezen,

if you want to encounter it with an open mind,

en deze met een open blik tegemoet treedt,

dat de wereld jou dan helpt.

the world will help you.

In landen waar weinig of geen Engelstalige literatuur te koop is,

When it came to countries

with little or no commercially available literature in English,

people went further still.

gingen mensen zelfs nog verder.

Books often came from surprising sources.

De herkomst van mijn boeken was vaak verrassend.

My Panamanian read, for example, came through a conversation

Mijn Panamese boek bijvoorbeeld, kreeg ik na een gesprek

I had with the Panama Canal on Twitter.

op Twitter met het Panamakanaal.

Yes, the Panama Canal has a Twitter account.

Ja, het Panamakanaal heeft een Twitteraccount.

And when I tweeted at it about my project,

Ik zond er een bericht over mijn project naartoe

it suggested that I might like to try and get hold of the work

en kreeg de suggestie op zoek te gaan naar het werk

of the Panamanian author Juan David Morgan.

van de Panamese auteur Juan David Morgan.

I found Morgan's website and I sent him a message,

Ik vond Morgans website en stuurde hem een bericht.

asking if any of his Spanish-language novels

Ik vroeg of een van zijn Spaanstalige romans

had been translated into English.

vertaald was in het Engels.

And he said that nothing had been published,

Hij zei dat er geen vertaling was uitgegeven,

but he did have an unpublished translation

maar dat hij wel een ongepubliceerde vertaling had

of his novel "The Golden Horse."

van zijn roman 'Het gouden paard'.

He emailed this to me,

Hij mailde die naar me,

allowing me to become one of the first people ever

waardoor ik als een van de eerste mensen

to read that book in English.

dat boek in het Engels kon lezen.

Morgan was by no means the only wordsmith

Morgan was trouwens zeker niet de enige schrijver

to share his work with me in this way.

die zijn werk zo met mij deelde.

From Sweden to Palau,

Van Zweden tot Palau,

writers and translators sent me self-published books

stuurden schrijvers en vertalers mij zelf-gepubliceerde boeken

and unpublished manuscripts of books

en ongepubliceerde manuscripten

that hadn't been picked up by Anglophone publishers

die niet waren opgemerkt door de Engelstalige uitgevers

or that were no longer available,

of die niet langer verkrijgbaar waren.

giving me privileged glimpses of some remarkable imaginary worlds.

Dit gunde mij een blik in enkele bijzondere fantasiewerelden.

I read, for example,

Ik las bijvoorbeeld

about the Southern African king Ngungunhane, who led the resistance

over de Zuid-Afrikaanse koning Ngungunhane, die het verzet

against the Portuguese in the 19th century;

tegen de Portugezen leidde in de 19e eeuw.

and about marriage rituals in a remote village

Over huwelijksrituelen in een afgelegen dorp

on the shores of the Caspian sea in Turkmenistan.

aan de kust van de Kaspische Zee in Turkmenistan.

I met Kuwait's answer to Bridget Jones.

Ik ontdekte de Bridget Jones van Koeweit.

(Laughter)

(Gelach)

And I read about an orgy in a tree in Angola.

En ik las over een orgie in een boom in Angola.

But perhaps the most amazing example

Maar misschien het meest bijzondere voorbeeld

of the lengths that people were prepared to go to

van hoe ver mensen gingen om mij hulp te bieden

to help me read the world,

bij het rond de wereld lezen,

came towards the end of my quest,

kwam aan het einde van mijn tocht,

when I tried to get hold of a book from the tiny, Portuguese-speaking

toen ik op zoek was naar een boek uit het hele kleine, Portugeestalige

African island nation of São Tomé and Príncipe.

Afrikaanse eilandenrijk São Tomé en Príncipe.

Now, having spent several months trying everything I could think of to find

Na maandenlang alles gedaan te hebben

om een boek van dit land te vinden dat vertaald was in het Engels,

a book that had been translated into English from the nation,

it seemed as though the only option left to me

leek mijn allerlaatste mogelijkheid

was to see if I could get something translated for me from scratch.

om te proberen iets speciaal voor mij te laten vertalen.

Now, I was really dubious

Ik had sterke twijfels

whether anyone was going to want to help with this,

of iemand dat zou willen doen --

and give up their time for something like that.

of iemand zijn tijd aan zoiets zou willen besteden.

But, within a week of me putting a call out on Twitter and Facebook

Maar minder dan een week nadat ik een oproep op Twitter en Facebook

for Portuguese speakers,

had geplaatst voor Portugeestaligen,

I had more people than I could involve in the project,

had ik reacties van meer mensen dan er aan het project konden meedoen,

including Margaret Jull Costa, a leader in her field,

inclusief Margaret Jull Costa, vooraanstaand in haar vakgebied --

who has translated the work of Nobel Prize winner José Saramago.

ze heeft het werk van Nobelprijswinnaar José Saramago vertaald.

With my nine volunteers in place,

Toen ik negen vrijwilligers had,

I managed to find a book by a São Toméan author

vond ik een boek van een Santomese schrijver

that I could buy enough copies of online.

waarvan ik online genoeg exemplaren kon kopen.

Here's one of them.

Dit is er één van.

And I sent a copy out to each of my volunteers.

Ik stuurde alle vrijwilligers een exemplaar toe.

They all took on a couple of short stories from this collection,

Iedereen nam een paar korte verhalen voor zijn rekening,

stuck to their word, sent their translations back to me,

iedereen hield zich aan zijn woord, stuurde de vertalingen terug

and within six weeks, I had the entire book to read.

en binnen zes weken kon ik het complete boek lezen.

In that case, as I found so often during my year of reading the world,

Het was toen, net als zo vaak tijdens mijn jaar rond de wereld lezen,

my not knowing and being open about my limitations

dat mijn gebrek aan kennis en mijn openheid over mijn beperkingen

had become a big opportunity.

werden omgezet in een enorme kans.

When it came to São Tomé and Príncipe,

In het geval van São Tomé en Príncipe

it was a chance not only to learn something new

omvatte die kans niet alleen

iets nieuws leren en nieuwe verhalen ontdekken,

and discover a new collection of stories,

but also to bring together a group of people

maar ook het samenbrengen van een groep mensen

and facilitate a joint creative endeavor.

en het mogelijk maken van een gezamenlijke creatieve klus.

My weakness had become the project's strength.

Mijn zwakke punt was de kracht van het project geworden.

The books I read that year opened my eyes to many things.

De boeken die ik dat jaar heb gelezen hebben echt mijn ogen geopend.

As those who enjoy reading will know,

Zoals iedereen die van lezen houdt wel weet,

books have an extraordinary power to take you out of yourself

hebben boeken de buitengewone kracht om je mee te voeren

and into someone else's mindset,

in de gedachten van iemand anders

so that, for a while at least,

zodat je, voor even tenminste,

you look at the world through different eyes.

de wereld door andere ogen ziet.

That can be an uncomfortable experience,

Dat kan ongemakkelijk voelen,

particularly if you're reading a book

vooral als je een boek leest

from a culture that may have quite different values to your own.

uit een cultuur met waarden die sterk verschillen van de jouwe.

But it can also be really enlightening.

Maar het kan ook groot inzicht bieden.

Wrestling with unfamiliar ideas can help clarify your own thinking.

Het worstelen met onbekende ideëen kan onze gedachten verhelderen.

And it can also show up blind spots

Het kan ook blinde vlekken blootleggen

in the way you might have been looking at the world.

met betrekking tot hoe je de wereld zag.

When I looked back at much of the English-language literature

Toen ik terugkeek naar veel van de Engelstalige literatuur

I'd grown up with, for example,

waar ik mee opgroeide bijvoorbeeld,

I began to see how narrow a lot of it was,

zag ik in hoe beperkt het meeste ervan was

compared to the richness that the world has to offer.

vergeleken bij de rijkdom die de wereld te bieden heeft.

And as the pages turned,

En in de loop van de tijd

something else started to happen, too.

gebeurde er nog iets.

Little by little,

Stukje bij beetje

that long list of countries that I'd started the year with, changed

veranderde die lange lijst met landen waar ik het jaar mee begonnen was,

from a rather dry, academic register of place names

van een droge, feitelijke lijst met plaatsnamen

into living, breathing entities.

in authentieke, levende eenheden.

Now, I don't want to suggest that it's at all possible

Ik wil natuurlijk niet suggereren dat het mogelijk is

to get a rounded picture of a country simply by reading one book.

een volledig beeld van een land te krijgen door één boek te lezen.

But cumulatively, the stories I read that year

Maar alles bij elkaar opgeteld stelden de verhalen die ik dat jaar las,

made me more alive than ever before

me meer open dan ooit

to the richness, diversity and complexity of our remarkable planet.

voor de rijkdom, diversiteit en complexiteit van onze bijzondere aardbol.

It was as though the world's stories

Alsof de verhalen van de wereld

and the people who'd gone to such lengths to help me read them

en de mensen die mij zo hadden geholpen, waardoor ik ze kon lezen,

had made it real to me.

deze werkelijker hadden gemaakt.

These days, when I look at my bookshelves

Als ik nu naar mijn boekenkast kijk,

or consider the works on my e-reader,

of de werken op mijn e-reader bekijk,

they tell a rather different story.

vertellen ze een heel ander verhaal.

It's the story of the power books have to connect us

Het verhaal van de kracht die boeken hebben om ons te verbinden

across political, geographical, cultural, social, religious divides.

over politieke, geografische, culturele, sociale en religieuze grenzen heen.

It's the tale of the potential human beings have to work together.

Het vertelt hoe mensen de potentie hebben om samen te werken.

And, it's testament

En het toont

to the extraordinary times we live in, where, thanks to the Internet,

in welk een bijzondere tijd we leven.

Dankzij internet is het nu eenvoudiger dan ooit tevoren

it's easier than ever before

for a stranger to share a story, a worldview, a book

om als vreemdeling een verhaal, een wereldbeeld, een boek te delen

with someone she may never meet, on the other side of the planet.

met iemand die je misschien nooit ontmoet, aan de andere kant van de wereld.

I hope it's a story I'm reading for many years to come.

Het is hopelijk een verhaal dat ik nog vele jaren zal lezen.

And I hope many more people will join me.

En ik hoop dat veel mensen gaan meedoen.

If we all read more widely, there'd be more incentive

Als iedereen veelzijdiger leest,

worden uitgevers gestimuleerd om meer boeken te vertalen,

for publishers to translate more books,

and we would all be richer for that.

en daar worden we allemaal rijker van.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)