My year reading a book from every country in the world | Ann Morgan

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

It's often said that you can tell a lot about a person

ပြောရိုးစကား တစ်ခုက လူတစ်ယောက် အကြောင်းကို

by looking at what's on their bookshelves.

သူ့စာအုပ်စင်တွေကိုကြည့်ပြီး ပြောနိုင်တယ်တဲ့။

What do my bookshelves say about me?

ကျွန်မစာအုပ်စင်က ကျွန်မအကြောင်း ဘာပြောလဲ။

Well, when I asked myself this question a few years ago,

ဒီမေးခွန်းကို နှစ်အနည်းငယ်က ကိုယ့်ကိုယ်ကို မေးခဲ့တုန်းက

I made an alarming discovery.

ထိတ်လန့်စရာကို သွားတွေ့မိခဲ့တယ်။

I'd always thought of myself as a fairly cultured,

ကိုယ့်ကိုယ်ကို တော်တော်လေး အနုပညာမြတ်နိုးသူ၊ ၊အတွေ့အကြုံ

cosmopolitan sort of person.

ကျယ်ပြန့်သူမျိုးလို့ အမြဲထင်ထားတာလေ။

But my bookshelves told a rather different story.

ဒါပေမဲ့ စာအုပ်စင် ပြောနေတာက လုံးဝတစ်မျိုးပါ။

Pretty much all the titles on them

တော်တော်များများ ခေါင်းစဉ်တွေက

were by British or North American authors,

အင်္ဂလိပ်နဲ့ အမေရိကန် စာရေးဆရာတွေချည်းပါ။

and there was almost nothing in translation.

ပြီးတော့ ဘာသာပြန်ထားတာလည်း မရှိသလောက်ပါပဲ။

Discovering this massive, cultural blind spot in my reading

ကျွန်မ စာဖတ်ခြင်းဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဒီလို ဟာကွက်ကြီးဟာ

came as quite a shock.

ထိတ်လန့်စရာကြီး ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

And when I thought about it, it seemed like a real shame.

ဒါကိုတွေးမိတော့ တကယ့် ရှက်စရာလိုပါပဲ။

I knew there had to be lots of amazing stories out there

အင်္ဂလိပ်ထက် အခြားဘာသာစကားတွေနဲ့ ရေးသားတဲ့ စာရေးဆရာတွေရဲ့

by writers working in languages other than English.

အံ့ဩစရာဇာတ်လမ်းတွေ အများကြီးရှိခဲ့တာ သိခဲ့တယ်။

And it seemed really sad to think that my reading habits meant

ကျွန်မစာဖတ်တဲ့အကျင့်က ဒါတွေကို ဘယ်တော့မှ မကြုံတွေ့နိုင်လောက်ဘူးလို့

I would probably never encounter them.

တွေးမိတာ တကယ်ပဲ စိတ်မကောင်းဖြစ်ပုံရတာပေါ့။

So, I decided to prescribe myself

ဒါနဲ့ ကမ္ဘာအနှံ့ စာဖတ်ခြင်း အချိန်တိုသင်တန်းတစ်ခုကို

an intensive course of global reading.

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြဋ္ဌာန်းဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

2012 was set to be a very international year for the UK;

၂၀၁၂ ဟာ UK အတွက် အရမ်းနိုင်ငံတကာ ဆန်တဲ့နှစ်လို့ သတ်မှတ်ခဲ့တယ်၊

it was the year of the London Olympics.

လန်ဒန် အိုလံပစ် ကျင်းပတဲ့နှစ်ပေါ့။

And so I decided to use it as my time frame

ဒီတော့ ဒါကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းက ဝတ္ထုရှည်၊ ဝတ္ထုတိုစု (သို့)

to try to read a novel, short story collection

ဘဝမှတ်တမ်း တစ်ခုကို ကြိုးစားဖတ်ဖို့ ကိုယ့်ရဲ့

or memoir from every country in the world.

ကန့်သတ်ချိန်အဖြစ် သုံးရန်ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

And so I did.

ဒီအတိုင်း လုပ်ခဲ့တယ်။

And it was very exciting

ဒါက စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းပြီး

and I learned some remarkable things

မှတ်သားလောက်တဲ့ အရာတွေကို လေ့လာမိကာ

and made some wonderful connections

ဒီနေ့ ရှင်တို့နဲ့ မျှဝေချင်တဲ့ ထူးခြားတဲ့

that I want to share with you today.

ချိတ်ဆက်မှုတွေကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

But it started with some practical problems.

ဒါပေမဲ့ တကယ့်ပြဿနာတွေနဲ့ စခဲ့တာပါ။

After I'd worked out which of the many different lists of countries in the world

ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်မှာသုံးမယ့် ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ စာရင်းမျိုးစုံကို

to use for my project,

တွက်ချက်ပြီးတဲ့နောက်

I ended up going with the list of UN-recognized nations,

UN အသိအမှတ်ပြုနိုင်ငံ စာရင်းနဲ့ပဲ အဆုံးသတ်သွားတယ်။

to which I added Taiwan,

ဒီစာရင်းထဲ ထိုင်ဝမ်ကို

which gave me a total of 196 countries.

ထပ်ပေါင်းလိုက်တော့ စုစုပေါင်း ၁၉၆ နိုင်ငံဖြစ်သွားတယ်။

And after I'd worked out how to fit reading and blogging

ဖတ်တာနဲ့ ဘလော့ဂ်လုပ်တာကို ခွင်ကျအောင်လုပ်အပြီးမှာ

about, roughly, four books a week

အကြမ်းဖျင်း တစ်ပတ် အလုပ်လုပ်တဲ့ ငါးရက်မှာ

around working five days a week,

တစ်ပတ် လေးအုပ်လောက်ပါ။

I then had to face up to the fact that I might even not be able

နောက်ရင်ဆိုင်ရတာက နိုင်ငံတိုင်းက စာအုပ်တွေကို

to get books in English from every country.

အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ မရနိုင်ခြင်းပါ။

Only around 4.5 percent of the literary works published

နှစ်စဉ် UK မှာ ထုတ်ဝေတဲ့ စာပေလက်ရာက

each year in the UK are translations,

၄.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ဘာသာပြန် ဖြစ်ကြတာပါ။

and the figures are similar for much of the English-speaking world.

ကိန်းဂဏန်းတွေက အင်္ဂလိပ်စကားပြောတဲ့ နိုင်ငံအများစုနဲ့ ဆင်နေပါတယ်။

Although, the proportion of translated books published

အခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဘာသာပြန် ထုတ်ဝေတဲ့

in many other countries is a lot higher.

အချိုးအစားက တော်တော်ပိုမြင့်မားပေမဲ့

4.5 percent is tiny enough to start with,

၄.၅ % ဟာ စဖို့ေအတွက် နည်းလွန်းပါတယ်။

but what that figure doesn't tell you

ဒါပေမဲ့ ကိန်ဂဏန်းတွေက မပြောတာက

is that many of those books will come from countries

စာအုပ်တော်တော်များများဟာ ခိုင်မာတဲ့ ထုတ်ဝေရေး

with strong publishing networks

ကွန်ရက်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကလာပြီး ကြေးစား

and lots of industry professionals primed to go out and sell those titles

လုပ်ငန်းအများအပြားဟာ အင်္ဂလိပ်ထုတ်ဝေ သူတွေဆီကို ဒီခေါင်းစဉ်တွေကို

to English-language publishers.

တင်ပို့ရာင်းဖို့ ချူဆီထည့်ကြတယ်။

So, for example, although well over 100 books are translated from French

ဥပမာဆိုပါတော့၊ နှစ်စဉ် စာအုပ် ၁၀၀ ကျော်ဟာ ပြင်သစ်ဘာသာကနေ

and published in the UK each year,

ဘာသာပြန်ပြီး UK မှာ ပုံနှိပ်ပေမဲ့

most of them will come from countries like France or Switzerland.

အများစုဟာ ပြင်သစ်၊ ဆွစ်ဇာလန်က လာတာပါ။

French-speaking Africa, on the other hand,

တစ်ဖက်မှာ ပြင်သစ်စကားပြော အာဖရိက

will rarely ever get a look-in.

နိုင်ငံတွေကတော့ ကြည့်ခဲပါတယ်။

The upshot is that there are actually quite a lot of nations

ရလဒ်က တကယ်တမ်း အနည်းငယ် ဒါမှမဟုတ် စီးပွားရေးအရ

that may have little or even no commercially available literature

မဟုတ်တောင် အင်္ဂလိပ် ဘာသာနဲ့ စာပေတွေ နိုင်ငံတော်ေတာ်

in English.

များများမှာရှိပါတယ်။

Their books remain invisible to readers

သူတို့စာအုပ်တွေကို ကမ္ဘာ့ ထုတ်ဝေမှု အများဆုံး ဘာသာစကားရဲ့

of the world's most published language.

စာဖတ်သူတွေအတွက် မမြင်နိုင်ပဲ ရှိနေတယ်။

But when it came to reading the world,

ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကို ဖတ်မယ်လို့ဖြစ်လာတော့

the biggest challenge of all for me

ကျွန်မအတွက် အကြီးဆုံးစိန်ခေါ်မှုက

was that fact that I didn't know where to start.

ဘယ်ကစရမှန်း မသိတာပါ။

Having spent my life reading almost exclusively British

တစ်သက်လုံး ဗြိတိသျှနဲ့ မြောက်အမေရိကန် စာအုပ်တွေနဲ့သာ

and North American books,

အချိန်ကုန်ခဲ့လေတော့

I had no idea how to go about sourcing and finding stories

ဝတ္ထုတွေကို ဘယ်လို ဇာစ်မြစ် လိုက်ပြီးရှာဖို့

and choosing them from much of the rest of the world.

ကျန်တဲ့ ကမ္ဘာကနေ ဘယ်လို များများ ရွေးဖို့ မသိခဲ့ဘူး။

I couldn't tell you how to source a story from Swaziland.

ဆွစ်ဇာလန်က ဝတ္ထုကို ဘယ်လို ဇာစ်မြစ်လိုက်ဖို့ မပြောတတ်ဘူး။

I wouldn't know a good novel from Namibia.

နမ်မီးဘီးယား က ဝတ္ထု ကောင်းတစ်အုပ်ကို သိမှာမဟုတ်ဘူး။

There was no hiding it --

ဒါက ပုန်းကွယ် ထားစရာမရှိဘူး။

I was a clueless literary xenophobe.

ကျွန်မဟာ နလပိန်းတုံး နိုင်ငံခြား စာပေ ကြောက်သူပါ။

So how on earth was I going to read the world?

ဒီတော့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ကမ္ဘာကို ဖတ်တော့မှာလဲ။

I was going to have to ask for help.

အကူအညီတောင်းဖို့ လိုခဲ့တော့တာပေါ့။

So in October 2011, I registered my blog,

ဒါနဲ့ အောက်တိုဘာ ၂၀၁၁ မှာ ကျွန်မရဲ့ ဘလော့ဂ် ayearofreadingtheworld.com

ayearofreadingtheworld.com,

ကို မှတ်ပုံတင်လိုက်ပြီး

and I posted a short appeal online.

အွန်လိုင်း မေတ္တာရပ်ခံချက် အတိုတစ်ခု တင်လိုက်တယ်။

I explained who I was,

ကျွန်မ ဘယ်သူပါ၊ စာဖတ်တာဟာ

how narrow my reading had been,

ဘယ်လိုကျဉ်းမြောင်းတာကိုရှင်းပြကာ

and I asked anyone who cared to

တစ်ဦးဦးကနေ ကမ္ဘာ့ အခြားနေရာက ဘာကို

to leave a message suggesting what I might read

ဖတ်သင့်တယ်ဆိုတာ အကြံပေးတဲ့ စာလေးချန်ထားဖို့

from other parts of the planet.

ရေးခဲ့ပါတယ်။

Now, I had no idea whether anyone would be interested,

ဘယ်သူကများ စိတ်ဝင်စားကြလိမ့်မလဲလို့ မသိခဲ့ပါဘူး။

but within a few hours of me posting that appeal online,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မရဲ့ အွန်လိုင်းတင်ပြီး နာရီအနည်းငယ် အတွင်းမှာ

people started to get in touch.

လူတွေစတင် ဆက်သွယ်လာတယ်။

At first, it was friends and colleagues.

ပထမတော့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊

Then it was friends of friends.

ပြီး မိတ်ဆွေတွေရဲ့ မိတ်ဆွေတွေ။

And pretty soon, it was strangers.

နည်းနည်းကြာတော့ သူစိမ်းတွေပေါ့။

Four days after I put that appeal online,

တင်ပြီးလို့ ၄ ရက်အကြာမှာ Kuala Lumpur က

I got a message from a woman called Rafidah in Kuala Lumpur.

Rafidah ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးဆီက စာတစ်စောင်ရတယ်

She said she loved the sound of my project,

သူမက ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်ကို သဘောကျပြီး

could she go to her local English-language bookshop

အနီးနားက အင်္ဂလိပ် စာအုပ်ဆိုင်သွားပြီး

and choose my Malaysian book and post it to me?

မလေးရှားစာအုပ်ရွေးကာ ကျွန်မကို တင်ပေးရမလားတဲ့။

I accepted enthusiastically,

စိတ်ပါလက်ပါနဲ့ လက်ခံလိုက်ပြီး

and a few weeks later,

သီတင်းပတ် အနည်းငယ်အကြာမှာ

a package arrived containing not one, but two books --

အထုပ်တစ်ထုတ်ရောက်လာတယ်၊ ပါတာက ၁ အုပ် မဟုတ်ဘူး၊ ၂ အုပ်ပါ။

Rafidah's choice from Malaysia,

မလေးရှားက Rafidah ရဲ့ အကြိုက်နဲ့

and a book from Singapore that she had also picked out for me.

စင်္ကာပူက ၁ အုပ်ပါ။ သူမပဲကျွန်မအတွက် ရွေးပေးတာပါ။

Now, at the time, I was amazed

ကဲ အဲဒီချိန်က အံ့သြမိတာက

that a stranger more than 6,000 miles away

တစ်ခါမှ တွေ့နိုင်မှာ မဟုတ်တဲ့ သူဆီကို သူစိမ်းတစ်ယောက်က

would go to such lengths to help someone

မိုင် ၆၀၀၀ ကျော် အထိကြိုးပမ်း

she would probably never meet.

ကူညီမယ်ဆိုတာပါ။

But Rafidah's kindness proved to be the pattern for that year.

ဒါပေမဲ့ Rafidah ရဲ့ကြင်နာမှုက အဲဒီနှစ်ရဲ့ နမူနာအဖြစ် သက်သေထူခဲ့တယ်။

Time and again, people went out of their way to help me.

နောက်ထပ်ပြီးတော့ လူတွေဟာ ကျွန်မကို တကူတက ကူညီခဲ့ပါတယ်။

Some took on research on my behalf,

ကျွန်မကိုယ်စား သုသေသနပြုပေးတယ်၊

and others made detours on holidays and business trips

အခြားသူတွေက အားလပ်ရက်နဲ့ လုပ်ငန်းခရီစဉ်တွေမှာ ကျွန်မအတွက်

to go to bookshops for me.

စာအုပ်ဆိုင်သွားဖို့ ကွေ့ပတ်သွားခဲ့တယ်။

It turns out, if you want to read the world,

ဖြစ်တတ်တာက ကမ္ဘာကိုဖတ်ချင်ရင်

if you want to encounter it with an open mind,

ဒါကို ဖွင့်ထားတဲ့စိတ်နဲ့ ရင်ဆိုင်လိုက်ရင်

the world will help you.

ကမ္ဘာကြီးက သင့်ကို ကူညီမှာပါ။

When it came to countries

စာပေမှာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့

with little or no commercially available literature in English,

နည်းနည်းပဲ (သို့) စီပွားဖြစ်အနေနဲ့ မရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေရောက်ရင်

people went further still.

လူတွေဟာ ဒီထက်ပိုသွားတယ်။

Books often came from surprising sources.

စာအုပ်တွေဟာ မကြာခဏ အံ့သြစရာ အရင်းအမြစ်တွေကနေလာတယ်။

My Panamanian read, for example, came through a conversation

ဥပမာ ကျွန်မရဲ့ ပနားမားဖတ်စရာက Twitter မှာ ပနာမားတူးမြောင်းနဲ့

I had with the Panama Canal on Twitter.

စကားပြောတာကနေ လာတာပါ။

Yes, the Panama Canal has a Twitter account.

ဟုတ်တယ် ပနားမားတူးမြောင်းက Twitter အကောင့်ရှိတယ်။

And when I tweeted at it about my project,

ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်အကြောင်း တွီတ်ထိုးတော့

it suggested that I might like to try and get hold of the work

ဒါက ပနားမားသား စာရေးဆရာ Juan David Morgan ရဲ့

of the Panamanian author Juan David Morgan.

လက်ရာ စမ်းပြီးယူလောက်တယ်လို့ အကြံပေးတယ်။

I found Morgan's website and I sent him a message,

Morgan ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို တွေ့ပြီး စာပို့လိုက်တယ်

asking if any of his Spanish-language novels

သူ့ရဲ့ စပိန်ဝတ္ထုတွေကို အင်္ဂလိပ်လို

had been translated into English.

ပြန်ထားတာရှိလားလို့ မေးရင်းပေါ့။

And he said that nothing had been published,

သူက ပုံနှိပ်ထားတာတော့မရှိဘူး၊

but he did have an unpublished translation

ပုံနှိပ်မထားတဲ့ သူ့ဝတ္ထု The Golden Horse

of his novel "The Golden Horse."

ဘာသာပြန်တော့ ရှိတယ်တဲ့။

He emailed this to me,

ဒါကို အီးလ်မေးလ် ပို့တယ်။

allowing me to become one of the first people ever

ကျွန်မကို ဒီစာအုပ်ကို အင်္ဂလိပ်လို ပထမဆုံးဖတ်သူ

to read that book in English.

တစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ ခွင့်ပြုရင်းပေါ့။

Morgan was by no means the only wordsmith

သူ့ရဲ့လက်ရာကို ဒီနည်းနဲ့ ကျွန်မကို မျှဝေတဲ့

to share his work with me in this way.

စာရေးဆရာက Morgan ပဲတော့မဟုတ်ဘူး။

From Sweden to Palau,

ဆွီဒင်ကနေ Palau အထိ

writers and translators sent me self-published books

စာရေးဆရာနဲ့ ဘာသာပြန်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ဘာသာထုတ်တဲ့ စာအုပ်တွေနဲ့

and unpublished manuscripts of books

အင်္ဂလိပ် စကားပြော ထုတ်​ေဝသူတွေဆီက

that hadn't been picked up by Anglophone publishers

ယူထားတဲ့ ပုံမနှိပ်ရသေးတဲ့ စာမူတွေကို ပို့ပေးပါတယ်။

or that were no longer available,

ဒါမှမဟုတ် မရှိတော့တာတွေ၊

giving me privileged glimpses of some remarkable imaginary worlds.

မှတ်သားစရာ စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာတွေရဲ့ မြင်ကွင်းကို အထူးအခွင့် အရေးပေးရင်းပေါ့။

I read, for example,

ဥပမာ တောင်အာဖရိက

about the Southern African king Ngungunhane, who led the resistance

ရှင်ဘုရင် Ngungunhane အကြောင်း ဖတ်ရတယ်၊

against the Portuguese in the 19th century;

၁၉ ရာစု ပေါ်တူဂီကို တော်လှန်ရာမှာ ဦးဆောင်သူပါ။

and about marriage rituals in a remote village

ပြီးတော့ Turkmenistan က Caspian ပင်လယ်ကမ်းက ဝေးလံတဲ့

on the shores of the Caspian sea in Turkmenistan.

ရွာတစ်ရွာက လက်ထပ်ပွဲ ထုံးစံတွေအကြောင်းပေါ့။

I met Kuwait's answer to Bridget Jones.

Bridget Jones ကိုဖြေတဲ့ ကူဝိတ်နိုင်ငံသားရဲ့ အဖြေကို တွေ့ခဲ့တယ်။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

And I read about an orgy in a tree in Angola.

Angola က သစ်ပင်တစ်ပင်ထဲက ရမ်းကားတဲ့ ပွဲအကြောင်းဖတ်ရတယ်။

But perhaps the most amazing example

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မကို ကမ္ဘာကြီးကိုဖတ်တာ ကူညီဖို့

of the lengths that people were prepared to go to

ကြိုပမ်းပြင်ဆင်တဲ့ လူတွေထဲက အံ့သြစရာအကောင်းဆုံး

to help me read the world,

ဖြစ်လောက်တဲ့ ကျွန်မရဲ့ရှာဖွေမှု

came towards the end of my quest,

ဥပမာက အဆုံးသတ်မှာ ရောက်လာခဲ့တယ်။

when I tried to get hold of a book from the tiny, Portuguese-speaking

São Tomé နဲ့ Príncipe ဆိုတဲ့ ပေါ်တူဂီစကားပြောတဲ့ အာဖရိက

African island nation of São Tomé and Príncipe.

ကျွန်းနိုင်ငံလေးက စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ရယူဖို့ကြိုးစားတဲ့ အခါမှာပါ။

Now, having spent several months trying everything I could think of to find

အခု အင်္ဂလိပ်ဘာသာကို ပြန်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံက ကျွန်မစဉ်းစားလို့ရနိုင်သမျှ

a book that had been translated into English from the nation,

စာအုပ်တွေ့ဖို့ လပေါင်းများစွာ ကြိုစားပြီး ကျွန်မအတွက်

it seemed as though the only option left to me

ကျန်နေပုံရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော ရွေးချယ်စရာက

was to see if I could get something translated for me from scratch.

ဒီအစကနေ ကျွန်မအတွက် ဘာသာ ပြန်ပေးတာ တစ်ခုခုများရနိုင်မလားလို့ပါ။

Now, I was really dubious

ဒီတော့ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး

whether anyone was going to want to help with this,

တစ်ဦးဦးက​ ကူညီမလား၊ ဒါမျိုးအတွက်သူတို့ရဲ့

and give up their time for something like that.

အချိန်ကိုစွန့်ပေးပါ့မလား ဆိုတာ သံသယဝင်မိနေပါတယ်။

But, within a week of me putting a call out on Twitter and Facebook

ဒါပေမဲ့ ပေါ်တူဂီစကားပြောသူတွေအတွက် Twitter နဲ့ Facebook မှာ

for Portuguese speakers,

ပန်ကြားချက်တင်ပြီး တစ်ပတ်အတွင်းမှာ

I had more people than I could involve in the project,

ပရောဂျက်ထဲမှာပါတာထက် ပိုများတဲ့ လူတွေရလာပါတယ်၊

including Margaret Jull Costa, a leader in her field,

သူမရဲ့နယ်ပယ်မှာ ဦးဆောင်သူဖြစ်တဲ့ နိုဗယ်ဆုရှင် José Saramago ရဲ့ လက်ရာကို

who has translated the work of Nobel Prize winner José Saramago.

ဘာသာပြန်တဲ့ Margaret Jull Costa အပါအဝင်ပေါ့။

With my nine volunteers in place,

စေတနာ့ဝန်ထမ်း ကိုးဦးနဲ့အတူ

I managed to find a book by a São Toméan author

အွန်လိုင်းမှာ အလုံအလောက် အုပ်ရေ ဝယ်လို့ရတဲ့ စာရေးဆရာ

that I could buy enough copies of online.

São Toméan ရဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ် ရှာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

Here's one of them.

ဒါက ဒီအထဲက တစ်အုပ်ပါ။

And I sent a copy out to each of my volunteers.

စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေကို တစ်အုပ်စီပို့ပေးလိုက်တယ်။

They all took on a couple of short stories from this collection,

ဒီစာစုကနေ ဝတ္ထု တစ်ပုဒ် နှစ်ပုဒ်စီယူကြပြီး

stuck to their word, sent their translations back to me,

သူတို့စကားကို စွဲမြဲကာ ဘာသာပြန်တွေကို ပို့ပေးခဲ့ကြတယ်။

and within six weeks, I had the entire book to read.

ခြောက်ပတ်အတွင်း တစ်အုပ်လုံးစာ ဖတ်ဖို့ရခဲ့တယ်။

In that case, as I found so often during my year of reading the world,

အဲဒီအဖြစ်မှာ မကြာခဏ တွေ့ရတာက ကမ္ဘာကြီးကိုဖတ်တဲ့ နှစ်အတွင်းမှာ

my not knowing and being open about my limitations

ကျွန်မရဲ့ မသိခြင်းနဲ့ အားနည်းချက်တွေ အကြောင်း ဖွင့်ဟလိုက်ခြင်းဟာ

had become a big opportunity.

အခွင့်အလမ်းကြီး တစ်ရပ်ဖြစ်လာတာကိုပါ။

When it came to São Tomé and Príncipe,

São Tomé နဲ့ Príncipe ကိုရောက်တော့

it was a chance not only to learn something new

ဒါဟာ အသစ်တစ်ခုကို သင်ယူတာ၊

and discover a new collection of stories,

ရှာဖွေဖို့ အခွင့်အလမ်းဖြစ်ခဲ့ရုံမက

but also to bring together a group of people

လူစုတွေကို စုစည်းပြီး စပ်တူ ဆန်းသစ်တဲ့

and facilitate a joint creative endeavor.

အားထုတ်မှုတစ်ခုကို ချောမောအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့ပါသေးတယ်။

My weakness had become the project's strength.

ကျွန်မရဲ့ အားနည်းချက်က ပရောဂျက်ရဲ့ အင်အားဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

The books I read that year opened my eyes to many things.

အဲဒီနှစ်က ဖတ်ခဲ့တဲ့ စာအုပ်တွေဟာ အရာများစွာကို မျက်စိဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။

As those who enjoy reading will know,

စာဖတ်တာကို နှစ်သက်သူတွေ သိပါလိမ့်မယ်။

books have an extraordinary power to take you out of yourself

စာအုပ်တွေမှာ သင့်ကို သင့်ကိုယ်တိုင်ကနေ အခြားတစ်ယောက်ရဲ့ တွေးခေါ်မှုထဲကို

and into someone else's mindset,

ခေါ်ထုတ်ဖို့ အံ့မခန်းတဲ့ စွမ်းအားရှိတယ်၊

so that, for a while at least,

အနည်းဆုံး ခဏလောက်တော့ လောကကြီးကို

you look at the world through different eyes.

မတူတဲ့ မျက်လုံးတွေနဲ့ကြည့်လိုရအောင်ပေါ့။

That can be an uncomfortable experience,

ဒါဟာ စိတ်မသက်မသာစရာ အတွေ့အကြုံဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊

particularly if you're reading a book

အထူးသဖြင့် ကိုယ့်တန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့

from a culture that may have quite different values to your own.

တော်တော် ကွာခြားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုက စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဖတ်နေရင်ပေါ့။

But it can also be really enlightening.

ဒါပေမဲ့ တကယ့် ဉာဏ်အလင်း ရတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

Wrestling with unfamiliar ideas can help clarify your own thinking.

မရင်းနှီးတဲ့ စိတ်ကူးတွေနဲ့ နပန်းလုံးတာဟာ ကိုယ့်စိတ်ကူး ရှင်းလင်းဖို့ အကူရနိုင်တယ်။

And it can also show up blind spots

နောက်ပြီး နည်းလမ်းတစ်ရပ်နဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို

in the way you might have been looking at the world.

သင်ကြည့်နေမယ့် မသိကျွမ်းတဲ့ အကြောင်းကိုလည်း ပြသနိုင်တယ်။

When I looked back at much of the English-language literature

ဥပမာ အနေနဲ့ ကျွန်မကြီးပြင်းလာခဲ့တဲ့ အင်္ဂလိပ်စာပေ

I'd grown up with, for example,

အများစုကို ပြန်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ

I began to see how narrow a lot of it was,

ကမ္ဘာကြီးက ပေးဖို့ရှိတဲ့ ကြွယ်ဝမှုနဲ့ ယှဉ်လိုက်တော့

compared to the richness that the world has to offer.

အတော်ကို ကျဉ်းမြောင်းတယ်ဆိုတာ တွေ့လာရပါတယ်။

And as the pages turned,

စာမျက်နှာတွေကို လှန်တဲ့အခိုက်မှာ

something else started to happen, too.

အခြားတစ်ခုခုလည်း ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။

Little by little,

တဖြည်း ဖြည်းနဲ့

that long list of countries that I'd started the year with, changed

ရှည်လျားတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ စာရင်းနဲ့ ကျွန်မ စတင်လိုက်တဲ့ နှစ်ဟာ

from a rather dry, academic register of place names

အသက်ခပ်မဲ့မဲ့ သဘောတရားဆန်တဲ့ နေရာအမည်စာရင်းကနေ အသက်ဝင်တဲ့

into living, breathing entities.

မျက်မြင်ထင်ရှား ပေါ်လွင်ခြင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားတယ်။

Now, I don't want to suggest that it's at all possible

ကဲ စာတစ်အုပ်ဖတ်ရုံနဲ့ပဲ နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ ပြည့်ဝတဲ့

to get a rounded picture of a country simply by reading one book.

ပုံရိပ်ကိုရဖို့ လုံးဝ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အကြံမပေးချင်ပါဘူး။

But cumulatively, the stories I read that year

ဒါပေမဲ့ တစ်စစနဲ့ စုပေါင်းလိုက်တော့ အဲဒီနှစ်က ဖတ်ခဲ့တဲ့ ဝတ္ထုတွေဟာ

made me more alive than ever before

ကျွန်မတို့ရဲ့ ထူးခြားတဲ့ကမ္ဘာရဲ့ ကြွယ်ဝမှု၊ ထွေပြား စုံလင်မှုကို

to the richness, diversity and complexity of our remarkable planet.

အရင်ကထက်ပိုပ​ြီး ဂရုထားမိစေခဲ့ပါတယ်။

It was as though the world's stories

ဒါကတော့ ကမ္ဘာ့ ဝတ္ထုတွေနဲ့ ဒါတွေကို

and the people who'd gone to such lengths to help me read them

ကျွန်မဖတ်ဖို့ ဒီလောက်ကြိုးပမ်းကာ ကူညီပေးခဲ့တဲ့ လူတွေကနေ

had made it real to me.

တကယ်ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးခဲ့တာပါ။

These days, when I look at my bookshelves

ဒီနေ့မှာတော့ ကျွန်မရဲ့ စာအုပ်စင်ကို ကြည့်မိတဲ့အခါ

or consider the works on my e-reader,

(သို့) ကျွန်မရဲ့ e-reader က လက်ရာတွေကို ကို တွေးမိတဲ့အခါမှာ

they tell a rather different story.

အတော်ကွဲပြားတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ပြောကြတယ်။

It's the story of the power books have to connect us

ဒါက နိုင်ငံရေး၊ ပထဝီ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ လူမှုရေး၊ ဘာသာရေး ကွဲပြားမှုတွေကို

across political, geographical, cultural, social, religious divides.

ဖြတ်ကာ ကျွန်မတို့ကို ဆက်သွယ်ပေးတဲ့ စာအုပ်တွေမှာရှိတဲ့ အစွမ်း ဇာတ်လမ်းပါ။

It's the tale of the potential human beings have to work together.

ဒါဟာ စုပေါင်းကာလုပ်ကိုင်ဖို့ လူသားတွေမှာရှိတဲ စွမ်းပကား ပုံပြင်ပါ။

And, it's testament

အင်တာနက်ကျေးဇူးကြောင့်

to the extraordinary times we live in, where, thanks to the Internet,

ကျွန်မတို့နေထိုင်တဲ့ နေရာ၊ ထူးခြားတဲ့ ကာလတွေကို ဒါက သက်သေထူပါတယ်။

it's easier than ever before

သူစိမ်းတစ်ယောက်အတွက် ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်၊

for a stranger to share a story, a worldview, a book

လောကအမြင်တစ်ခု၊ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို တစ်ခါမှမဆုံဘူးတဲ့ သူတစ်ယောက်နဲ့

with someone she may never meet, on the other side of the planet.

ကမ္ဘာ့အခြားဘက်ကနေမျှဝေဖို့ အရင်ကထက် ပိုလွယ်ကူပါတယ်။

I hope it's a story I'm reading for many years to come.

ဒါဟာ နောင်နှစ်များစွာ ကျွန်မဖတ်နေမယ့် ဝတ္ထု တစ်ပုဒ်လို့ ထင်ပါတယ်။

And I hope many more people will join me.

နောက်လူတွေအများကြီး ပူးပေါင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။

If we all read more widely, there'd be more incentive

အားလုံး ပိုများများ ဖတ်ကြရင် ပိုများတဲ့စာအုပ်တွေကို

for publishers to translate more books,

ဘာသာပြန်ဖို့ ထုတ်ဝေသူတွေအတွက် မက်လုံးပိုဖြစ်ပြီး

and we would all be richer for that.

ဒီအတွက် အားလုံး ပိုကြွယ်ဝလာပါလိမ့်မယ်။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)