Dave Meslin: The antidote to apathy

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

How often do we hear that people just don't care?

လူတွေဟာ ဂရုမစိုက်ကြပါဘူးဗျာလို့

ကျွန်တော်တို့ ဘယ်နှစ်ခါကြားမိလဲ။

သူတို့ဝန်းကျင်မှာ ပြောင်းလဲမှု လုပ်ဖို့ကြိုးစားရာမှာ

How many times have you been told

that real, substantial change isn't possible

လူတွေဟာ အတ္တကြီးလွန်းလို့ ဒုံးဝေးလွန်းလို့၊

ပျင်းလွန်းလို့ တကယ့်မည်မည်ရရ

because most people are too selfish,

အပြောင်းအလဲဆိုတာ မဖြစ်နိင်ဘူးလို့

too stupid or too lazy

ဘယ်နှစ်ကြိမ် အပြောခံရဖူးလဲ။

to try to make a difference in their community?

I propose to you today that apathy as we think we know it

ဒီနေ့ အဆိုပြုချင်တာက ဥပက္ခာပြုခြင်းဆိုတာက

ကျွန်တော်တို့ သိတယ်လို့ ထင်ထားတာမျိုး မရှိတာကိုပါပဲ။

doesn't actually exist;

လက်တွေ့မှာက လူတွေ သတထားမိကြသလို

but rather, that people do care,

ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်နေတာက လမ်းမှာ

but that we live in a world that actively discourages engagement

အတားအဆီးတွေကို အဆက်မပြတ်ချထားရင်း ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို

by constantly putting obstacles and barriers in our way.

တက်တက်ကြွက​ြွ ဟန့်တား ခံနေရတဲ့ ကမ္ဘာပါ။

I'll give you some examples of what I mean.

ကျွန်တော် ဆိုလိုတာရဲ့ နမူနာတစ်ချို ပေးပါ့မယ်။

မြို့တော်ခန်းမကနေ စကြရအောင်။

Let's start with city hall.

အရင်က ဒါမျိုးတစ်ခုကိုမြင်ဖူးလား။

You ever see one of these before?

ဒါက သတင်းစာကြော်ငြာ တစ်ခုပါ။

This is a newspaper ad.

It's a notice of a zoning application change for a new office building

ရုံးသစ်တစ်ခုအတွက် ဇုန်အသုံးချမှု အပြောင်းအလဲ နှိုးဆော်စာဆိုတော့

ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ အနီးအပါးကလူတွေ သိရတာပေါ့။

so the neighborhood knows what's happening.

မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ ဖတ်လို့ မဖြစ်နိူင်ဘူးလေ။

As you can see, it's impossible to read.

သူတို့ပြောတဲ့ လိပ်စာရှာတွေ့တယ် ဆိုတာတောင်

You need to get halfway down

to even find out which address they're talking about,

အလယ်ထိ လောက်ရောက်ဖို့ လိုတယ်

နောက်ပြီး တကယ်ဘယ်လို ပါဝင်ဖို့ ဆိုတာသိဖို့ကျတော့

and then further down, in tiny 10-point font,

စာလုံး သေးသေးလေးတွေနဲ့ အောက်ဖက် ခပ်ကျကျမှာပါ

to find out how to actually get involved.

Imagine if the private sector advertised in the same way --

ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှာ ဒီနည်းနဲ့ကြော်ငြာတယ် ဆိုရင်တော့ဗျာ

if Nike wanted to sell a pair of shoes --

အကယ်၍ Nike က သူ့ဖိနပ်တစ်ရံ ရောင်းချင်လို့

(Laughter)

And put an ad in the paper like that.

ဒီလိုစာရွက်မှာကြော်ငြာတစ်ခု ထည့်လိုက်ရင်ဗျာ။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

Now, that would never happen.

ကဲဒါက ဘယ်တော့မှ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။

ဒီလိုကြော်ငြာမျိုး ဘယ်တော့မှ တွေ့မှာမဟုတ်ဘူး၊

You'll never see an ad like that,

အကြောင်းက Nike ကသူ့ဖိနပ်ကို တကယ် ဝယ်စေချင်တာကိုးဗျ။

because Nike actually wants you to buy their shoes,

Toronto မြို့တော်မှာ လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ သင့်ကို

whereas the city of Toronto clearly doesn't want you involved

မပါစေလိုတာ ရှင်းနေပေမယ့် သူတို့ကြော်ငြာတွေ ကတော့

with the planning process,

otherwise their ads would look something like this,

တစ်နည်းနည်းနဲ့ ဒီလိုမျိုးဖြစ်နေမှာပါ

အဓိကက အချက်အလက်တွေ ရှင်းရှင်း တင်ပြတာမျိုးပေါ့

with all the information laid out clearly.

မြို့တော်က ထုတ်ပြန်တဲ့ နှိုးဆော်စာတွေဟာ ဒီနည်းနဲ့

As long as the city's putting out notices like this

လူတွေပါလာဖို့ကြိုးစား နေသရွေ့တော့

to try to get people engaged,

လူတွေပါဝင်လာမှာ မဟုတ်ဘူး ဆိုတာ ကျိန်းသေပဲဗျာ။

then of course people aren't going to be engaged.

ဒါပေမဲ့ ဒါဟာဥပက္ခာ ပြုတာမဟုတ်ဘူးဗျ။

But that's not apathy; that's intentional exclusion.

ဒါက တမင်တကာ ပယ်ထုတ်ထားတာဗျ။

Public space.

အများနှင့်ဆိုင်တဲ့နေရာကို။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

အများနှင့်ဆိုင်တဲ့နေရာတွေ တလွဲသုံးတဲ့ အကျင့်ကတော့

The manner in which we mistreat our public spaces

တိုးထက်တဲ့ ဘယ်နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲ အတွက်မဆို

is a huge obstacle towards any type of progressive political change,

ကြီးမားတဲ့အတားအဆီးတစ်ခုပါ။

ကျွန်တော်တို့တွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာဖော် ထုတ်ခွင့်မှာ မုချတန်ဖိုး သတ်မှတ်ထားလို့ပါ

because we've essentially put a price tag on freedom of expression.

Whoever has the most money gets the loudest voice,

ပိုက်ဆံ အမျာဆုံးရှိတဲ့ ဘယ်သူမဆို အကျယ်ဆုံးအော်လို့ရပြီး

အမြင်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ဝန်းကျင်ကို ကြီးစိုးနေပါတယ်

dominating the visual and mental environment.

The problem with this model is there are some amazing messages

ဒီပုံစံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ပြဿနာကတော့

အကျိုးအမြတ်မရှိတဲ့ အံဩစရာ သတင်းအချက်အလက်တွေကို

that need to be said, that aren't profitable to say.

ပြောဖို့ လိုတယ်ဆိုတာပါ။

ဒီတော့ ခင်ဗျား ဒါတွေကို ဆိုင်ဘုတ်ကြီးမှာ သွားကြည့်တော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

So you're never going to see them on a billboard.

မီဒီယာကတော့ နိင်ငံရေး အပြောင်းအလဲမှာ

The media plays an important role

ဆက်ဆံရေး ဖွံဖြိုးဖို့အတွက် အရေးပါတဲ့ ကဏ္ဍအနေနဲ့ ပါဝင်တယ်

in developing our relationship with political change,

အဓိကအားဖြင့် နိုင်ငံရေးကို လျစ်လျူရှုပြီး၊ အကျော်အမော်တွေနဲ့

mainly by ignoring politics and focusing on celebrities and scandals,

မကောင်းသတင်းတွေကို အာရုံစိုက်နေခြင်းပါ။

အရေးကြီးတဲ့ နိုင်ငံရေး ကိစ္စတွေကို ပြောနေပေမယ့် သူတို့လုပ်နေတာက

but even when they do talk about important political issues,

they do it in a way that I feel discourages engagement.

စီစဉ်ဆောင်ရွက်မှုမှာ ကျွန်တော့ကို စိတ်ပျက်စေတဲ့ပုံမျိုးနဲ့ပါ

I'll give you an example.

ကျွန်တော် ဥပမာက ပြီးခဲ့တဲ့အပတ် Now မဂ္ဂဇင်းမှာပါ၊

The "Now" magazine from last week: progressive, downtown weekly in Toronto.

Toronto က တိုးတက်တဲ့ မြို့လယ် အပတ်စဉ်ပါ

ဒါကတော့ မျက်နှာဖုံး သတင်းဆောင်းပါးပါ။

This is the cover story.

It's an article about a theater performance,

ကဇာတ်ရုံဖျော်ဖြေပွဲအကြောင်း ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ပါ၊

and it starts with basic information about where it is,

ကျင်းပမယ့်နေရာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သာမန် သတင်းအချက်အလက်နဲ့ စတယ်

in case you actually want to go and see it after you've read the article --

အကယ်၍ ဒီဆောင်းပါးဖတ်ပြီးသွား ကြည့်ချင်ကြည့်မယ်ဆိုရင်ပေါ့

where, the time, the website.

နေရာ၊ အချိန်၊ ဝက်ဆိုဒ် စတာတွေပေါ့။

Same with this -- it's a movie review.

ဒီအတိုင်းပဲ ရုပ်ရှင်ဝေဖန်ရေး တစ်ပုဒ်၊

An art review.

အနုပညာဝေဖန်ရေး တစ်ပုဒ်၊ စာအုပ်ဝေဖန်ရေး တစ်ပုဒ်

A book review -- where the reading is in case you want to go.

ဖတ်ပြီး သွားချင်ရင် သွားလို့ရအောင်ပေါ့။

စားသောက်ဆိုင် တစ်ခု ဒီအကြောင်းကို ခင်ဗျားဖတ်ချင်မှ ဖတ်မှာပါ၊

A restaurant -- you might not want to just read about it,

ဒီစားသောက်ဆိုင်ကိုတော့ ခင်ဗျား သွားကောင်း သွားလိမ့်မယ်။

maybe you want to go there.

So they tell you where it is, the prices, the address, the phone number, etc.

ဒါကဘယ်မှာရှိတယ်၊ စျေးနှုန်းကဘယ်လောက်၊

လိပ်စာ၊ ဖုန်းနံပါတ် စတာတွေ ပါမယ်။

နောက်တော့ နိုင်ငံရေးဆောင်းပါးတွေဆီ ရောက်လာတယ်။

Then you get to their political articles.

Here's a great article about an important election race that's happening.

အရေးပါတဲ့ရွေးကောက်ပွဲ အကြောင်း ဆောင်းပါးကြီး။

ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအကြောင်း

It talks about the candidates, written very well,

သတင်းအချက်အလက်၊ နောက်ဆက်တွဲ၊

but no information, no follow-up, no websites for the campaigns,

မဲဆွယ်ပွဲတွေ အတွက်ဝက်ဆိုက် ဘာမှမပါဘူး ၊

no information about when the debates are, where the campaign offices are.

စကားစစ်ထိုးပွဲအချိန်၊ မဲဆွယ်ရေးရုံးက ဘယ်မှာ ဆိုတာတွေမပါဘူး

ဒီမှာ နောက်ထပ်ဆောင်းပါး ကောင်းတစ်ပုဒ်၊

Here's another good article,

about a new campaign opposing privatization of transit,

ပုဂ္ဂလိက လက်သို့လွှဲပြောင်းရေးကို ဆန့်ကျင် လှုံဆော်ပွဲသစ် အကြောင်း

without any contact information for the campaign.

လှုံ့ဆော်ပွဲအတွက် ဆက်သွယ်ဖို့ အချက်အလက် မပါပဲနဲ့ဗျာ။

The message seems to be

ဒီအာဘော်က စာဖတ်သူတွေဟာ များသောအားဖြင့်

that the readers are most likely to want to eat, maybe read a book,

စားချင်သူ၊ စာအုပ်ဖတ်ချင်သူ ရုပ်ရှင်ကြည့်ချင်သူ ဖြစ်နိုင်ပေမဲ့

သူတို့အသိုက်အဝန်းမှာတော့ မပတ်ချင်ကြဘူးလို့ ဆိုလိုပုံရတယ်။

maybe see a movie, but not be engaged in their community.

ဒါဟာ ပါမွှားကိစ္စလေးလို့ ခင်ဗျားထင်မိလိမ့်မယ်

You might think this is a small thing, but I think it's important,

ဒါပေမဲ့ ဒါအရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ရတာက နိုင်ငံရေးဆိုတာ

because it sets a tone

and it reinforces the dangerous idea that politics is a spectator sport.

လူကြိုက်များတဲ့ အားကစားတစ်ခုဆိုတဲ့ ကြောက်စရာကောင်းတဲ့

သဘောထားမျိုးကို ထောက်ခံနေတာကြောင့်ပါ။

ဇာတ်လိုက်ကျော်များ။ ခေါင်းဆောင်မှုဆိုတာ ဘယ်လိုရှုမြင်မလဲ။

Heroes: How do we view leadership?

Look at these 10 movies. What do they have in common?

ဒီရုပ်ရှင် ၁၀ ကားကိုကြည့်ကြည့်ပါ။ တူတဲ့အချက်က ဘာလဲ။

Anyone?

တစ်ယောက်မှ မရှိဘူးလား။

အားလုံးမှာ ရွေးချယ်ထားတဲ့ ဇာတ်လိုက်တွေပါတယ်။

They all have heroes who were chosen.

တစ်ယောက်က သူတို့ဆီလာပြီး ပြောလိုက်တာက "ခင်ဗျားဟာ အရွေးချယ်ခံရသူပါ

Someone came up to them and said, "You're the chosen one.

ခင်ဗျားက ကမ္ဘာကြီးကိုကယ်တင်မယ့် ဟောကိန်းရှိတယ်။"

There's a prophecy. You have to save the world."

ဒီနောက် တစ်ယောက်ဟာ သူ့ကို ပြောလိုက်သလိုပဲ ကမ္ဘာကြီးကို ကယ်တယ်ပေါ့၊

And then they go off and save the world because they've been told to,

နောက်လိုက် နောက်ပါအနည်း အကျဉ်းပါတာပေါ့။

with a few people tagging along.

ဒါက ကျွန်တော့ကို နားလည်စေတာက

This helps me understand

ဘာဖြစ်လို့ အတော်များများဟာ သူတို့ကိုယ်ကို

why a lot of people have trouble seeing themselves as leaders --

ခေါင်းဆောင်တွေ အဖြစ်မြင်ဖို့ ခဲယဉ်းနေတာလဲ

because it sends all the wrong messages about what leadership is about.

ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတင်းမှားတွေကြောင့်ပဲပေါ့။

သူရဲကောင်း လုပ်ရပ်ဟာ စုပေါင်းအားထုတ်မှုပါ၊

A heroic effort is a collective effort,

number one.

ဒါကနံပါတ်၁။

နံပါတ်၂က အဲဒါဟာ မပြည့်စုံသေးဘူး။ သိပ်ပြီး မက်လောက်စရာ မဟုတ်ဘူး၊

Number two, it's imperfect; it's not very glamorous,

ချက်ချင်းစပြီး ချက်ချင်းဆုံးတာလည်း မဟုတ်ဘူး။

and doesn't suddenly start and suddenly end.

ဒါကတစ်ဘဝလုံး ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ဟာပါ။

It's an ongoing process your whole life.

ဒါပေမဲ့ အရေးကြီးဆုံးက မိမိဆန္ဒအလျောက် ဖြစ်တာပါ။

But most importantly, it's voluntary.

It's voluntary.

မိမိဆန္ဒအရ လုပ်ရတာပါ။

As long as we're teaching our kids

ကလေးတွေကို သတ္တိဆိုတာ တစ်ယောက်ရဲ့ နဖူးပေါ်မှာရေးမှတ်လိုက်လို့

that heroism starts when someone scratches a mark on your forehead,

ဒါမှမဟုတ် ဟောကိန်းက ဆိုထားတာမို့လို့ ဆိုပြီး ကလေးတွေကို ရှင်းပြနေသရွေ့၊

or someone tells you you're part of a prophecy,

ခေါင်းဆောင်မှု ဆိုတာရဲ့ အရေးကြီးဆုံး ပင်ကိုယ်လက္ခဏာကို လွဲချော်နေဦးမှာပါ၊

they're missing the most important characteristic of leadership,

အဲဒါဟာ သူတို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်းထဲမှ လာရမှာပါ။

which is that it comes from within.

It's about following your own dreams, uninvited,

ဒါဟာ ကိုယ့်အိပ်မက်တွေ နောက်ကို လိုက်နေတာပါ

အပိုတွေ၊ အပိုတွေပါ

ပြီးတော့ ဒီအိပ်မက်တွေ တကယ်ဖြစ်လာဖို့ သူများတွေနဲ့ ပေါင်းလုပ်နေတာပါ။

and then working with others to make those dreams come true.

Political parties: oh, boy.

နိုင်ငံရေးပါတီတွေ။ အလိုလေး

နိုင်ငံရေးပါတီတွေဟာ လူတွေနို်ငငံရေးမှာ ပါဝင်ပတ်သက်လာဖို့

Political parties could and should be one of the basic entry points

အခြေခံဝင်ရောက်ရာ

for people to get engaged in politics.

နေရာတစ်ခု ဖြစ်သင့်တာပါ။

Instead, they've become, sadly,

ဝမ်းနည်းစရာကတော့ ဒီအစား သူတို့တွေဟာ

အကြံတုံး၊ ဉာဏ်တုံး အဖွဲအစည်းတွေဖြစ်လာပြီး

uninspiring and uncreative organizations

စျေးကွက် သုသေသနတွေနဲ့ ထင်မြင်ချက်ပေးတဲ့ အုပ်စုတွေ

that rely so heavily on market research and polling and focus groups

အပေါ်မှာ အရမ်းကြီးကို မှီခိုလွန်းတော့

that they end up all saying the same thing,

ဒါကိုပဲပြောနေတာနဲ့ အဆုံးသတ်သွားကြတယ်။

pretty much regurgitating back to us what we already want to hear

သတ္တိရှိပြီး၊ ဆန်းသစ်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေတင်ပြရင်း

ကျွန်တော်တို့ကို ပြန်အံထုတ်ပေးတာက ကျွန်တော်တို့ ကြားချင်နေတာတွေပါ

at the expense of putting forward bold and creative ideas.

And people can smell that, and it feeds cynicism.

ပြီးတော့ လူတွေကဒါကိုအနံ့ခံနိုင်တော့ အဆိုးမြင်ဝါဒ ဖြစ်နေတာကိုး။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)

ကုသိုလ်ဖြစ်လုပ်ငန်း သတ်မှတ်မှု၊

Charitable status.

ကနေဒါက ကုသိုလ်ဖြစ်လုပ်ငန်းလို့ သတ်မှတ်ခံရသူတို့ဟာ

Groups who have charitable status in Canada aren't allowed to do advocacy.

အကျိုးဆောင်ပေးလို့ အရပါဘူး။

ဒါဟာကြီးမားတဲ့ပြဿနာတစ်ခု၊ ပြောင်းလဲဖို့ အတားအဆီးကြီးပါ

This is a huge problem and a huge obstacle to change,

အကြောင်းကတော့ ထက်သန်ပြီး အသိအမြင်များတဲ့

because it means that some of the most passionate and informed voices

အသံတချို့ဟာ အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ၊ နှုတ်ပိတ်ခံနေရတာပါ။

are completely silenced, especially during election time.

ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ကို နောက်ဆုံးအဆင့်ဆီကို

Which leads us to the last one, which is: our elections.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဆီကို ခေါ်ဆောင်သွားပါတယ်။

As you may have noticed,

ခင်ဗျားတို့သိကြသလို ကနေဒါရွေးကောက်ပွဲတွေဟာ ပြက်လုံးသက်သက်ပါ။

our elections in Canada are a complete joke.

မျှတမှုမရှိပဲ၊ ကျပန်းရလဒ်တွေ ထုတ်ပေးတဲ့

We use out-of-date systems

that are unfair and create random results.

ခေတ်ကုန်နေတဲ့ စနစ်တွေကိုသုံးတယ်။

ကနေဒါကို လောလောဆယ်မှာ ကနေဒါလူမျိုးတွေက

Canada's currently led by a party

that most Canadians didn't actually want.

တကယ်ကိုမှအလိုမရှိတဲ့ ပါတီတစ်ခုက ဦးဆောင်နေတာပါ။

How can we honestly and genuinely encourage more people to vote

မဲတွေ အရေးပါမှုမရှိရင် ပိုပြီးမဲပေးအောင် ဘယ်လိုလုပ်ပြီး

ရိုးသားမှန်ကန်စွာ ဘယ်လို တိုက်တွန်းနိုင်မှာလဲဗျာ။

when votes don't count in Canada?

ဒါတွေကို စုပေါင်းလိုက်တော့ လူတွေဟာတကယ်ကို

You add all this up together, and of course people are apathetic.

စိတ်မပါကြဘူးဆိုတဲ့ အဖြေကိုရတယ်။

အုတ်နံရံကိုဝင်ဆောင့်ဖို့ ကြိုးစားနေသလိုကြီးဗျာ။

It's like trying to run into a brick wall.

Now, I'm not trying to be negative by throwing all these obstacles out

ဒီအတားအဆီးတွေကို ထုတ်ပြောပြီး

လမ်းကြောင်းပေါ် ရှိတာတွေကို ရှင်းပြနေတာ အပျက်သဘောမျိုးနဲ့ မဟုတ်ပါဘူး။

and explaining what's in our way.

လုံးဝ ပြောင်းပြန်ပါ၊ လူတွေဟာ အံ့ဩစရာကောင်းပြီး ထက်မြက်တယ်၊

Quite the opposite --

I actually think people are amazing and smart and that they do care,

ဂရုတစိုက်ရှိတယ်လို့ တကယ့်ကို ယုံကြည်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ပြောခဲ့သလိုပဲ ကျွန်တော်တို့နေထိုင်နေတာက

but that, as I said, we live in this environment

where all these obstacles are being put in our way.

အတားအဆီးတွေကို လမ်းကြောင်းထဲမှာ ပစ်ထည့်ပေးနေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ပါ။

လူတွေ၊ ကျွန်တော်တို့ အိမ်နီးနားချင်းတွေကို တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တယ်၊ တုံးတယ်

As long as we believe that people, our own neighbors,

ဒါမှမဟုတ် ပျင်းတယ်လို့ ယုံကြည်နေသရွေ့တော့

are selfish, stupid or lazy,

then there's no hope.

မျှော်လင့်ချက်မရှိနိုင်ပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေ အားလုံးကိုတော့ ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

But we can change all those things I mentioned.

မြို့တော်ခန်းမကိုဖွင်နိုင်ပါတယ်။

We can open up city hall.

ရွေးကောက်ပွဲစနစ်တွေကို ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

We can reform our electoral systems.

အများပြည်သူ သုံးတဲ့နေရာတွေကို ဒီမိုကရေစီ ကျင့်သုံးနိုင်ပါတယ်

We can democratize our public spaces.

My main message is:

ကျွန်တော်အဓိကပြောချင်တာက

if we can redefine apathy,

စိတ်မပါခြင်းကို ပြန်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ရင်

not as some kind of internal syndrome,

စိတ်ထဲမှာမြုံထားတဲ့ ရောဂါစုအနေနဲ့မဟုတ်ပဲ၊

but as a complex web of cultural barriers that reinforces disengagement,

ဓမ္မဒိဌာန်ကျမှုကို ထောက်ခံတဲ့ယဉ်ကျေးမှု

အတားအဆီး ကွန်ယက်အစုအဝေး တစ်ခုအဖြစ်နဲ့ပေါ့။

နောက်ပြီး အဲဒီအတားအဆီးတွေကို ရှင်းရှင်းလေး အနက်ဖွင့်ပြီး

and if we can clearly define, clearly identify what those obstacles are,

ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ခွဲခြားနိုင်ရင်၊ နောက်ပြီး ဒီအတားအဆီးတွေကို

ဖြိုဖျက်ဖို့ စုစုစည်းစည်း လုပ်ဆောင်နိုင်ရင်တော့

and then if we can work together collectively to dismantle those obstacles,

ဘာမဆိုဖြစ်နိုင်တာပေါ့ဗျာ။

then anything is possible.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

Thank you.

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)