Atheism 2.0 | Alain de Botton

Translator: k.melanija | к.меланија Reviewer: Charlie Psy

One of the most common ways of dividing the world

Еден од највообичаените начини за поделба на светот

is into those who believe

е на тие кои веруваат,

and those who don't --

и тие кои не веруваат,

into the religious and the atheists.

на религиозни и атеисти.

And for the last decade or so,

Во последната деценија,

it's been quite clear

стана доста јасно

what being an atheist means.

што значи да се биде атеист.

There have been some very vocal atheists

Постојат некои доста истакнати атеисти

who've pointed out,

кои посочија дека

not just that religion is wrong,

не само што религијата е погрешна,

but that it's ridiculous.

туку дека е и смешна.

These people, many of whom have lived in North Oxford,

Овие луѓе, од кои поголемиот дел имаат живеено во Северен Оксфорд,

have argued --

имаат расправано -

they've argued that believing in God

тие расправаа дека верувањето во Господ

is akin to believing in fairies

е исто што и верувањето во бајки,

and essentially that the whole thing

и дека во основа, целата таа работа

is a childish game.

е детска игра.

Now I think it's too easy.

Јас мислам дека тоа е премногу лесно.

I think it's too easy

Мислам дека е премногу лесно

to dismiss the whole of religion that way.

да ја исфрлите целата религија на тој начин.

And it's as easy as shooting fish in a barrel.

Лесно е како да ловите риба во буре.

And what I'd like to inaugurate today

А, тоа што би сакал да го начнам денес

is a new way of being an atheist --

е нов начин да се биде атеист -

if you like, a new version of atheism

ако сакате - нова верзија на атеизам,

we could call Atheism 2.0.

која би можеле да ја наречеме „Атеизам 2.0“.

Now what is Atheism 2.0?

Што е „Атеизам 2.0“?

Well it starts from a very basic premise:

Па, започнува од една многу основна претпоставка:

of course, there's no God.

секако, не постои Господ.

Of course, there are no deities or supernatural spirits

Секако, не постојат божества или натприродни духови

or angels, etc.

или ангели, итн.

Now let's move on; that's not the end of the story,

Ајде да продолжиме - тоа не е крајот на приказната,

that's the very, very beginning.

тоа е нејзиниот почеток.

I'm interested in the kind of constituency

Јас сум заинтересиран за луѓето,

that thinks something along these lines:

кои понекогаш размислуваат на овој начин:

that thinks, "I can't believe in any of this stuff.

кои велат, „Јас не можам да верувам во ништо од ова.

I can't believe in the doctrines.

Не можам да верувам во доктрините.

I don't think these doctrines are right.

Сметам дека овие доктрини не се во ред.

But," a very important but, "I love Christmas carols.

Но, (доста важно „но“), јас ги сакам божиќните песни.

I really like the art of Mantegna.

Ја сакам уметноста на Матенгите.

I really like looking at old churches.

Навистина сакам да гледам стари цркви.

I really like turning the pages of the Old Testament."

Сакам да ги прелистувам страните на Стариот Завет.“

Whatever it may be,

Што и да е,

you know the kind of thing I'm talking about --

знаете за што всушност зборувам -

people who are attracted to the ritualistic side,

за луѓето кои ги привлекува ритуалната страна,

the moralistic, communal side of religion,

моралната, колективниот аспект на религијата,

but can't bear the doctrine.

но кои не можат да ја поднесат доктрината.

Until now, these people have faced a rather unpleasant choice.

Сè до сега, овие луѓе се соочувале со непријатен избор.

It's almost as though either you accept the doctrine

Тоа е речиси како, или ја прифаќате доктрината

and then you can have all the nice stuff,

и сите убави работи кои одат со неа,

or you reject the doctrine and

или ја одбивате доктрината и

you're living in some kind of spiritual wasteland

живеете во некој вид на духовна пустина

under the guidance of CNN and Walmart.

под водство на „СиЕнЕн“ и „Волмарт“.

So that's a sort of tough choice.

Toa, некако е тежок избор.

I don't think we have to make that choice.

Јас мислам дека не мораме да избираме.

I think there is an alternative.

Сметам дека постои алтернатива.

I think there are ways --

Сметам дека постојат начини,

and I'm being both very respectful and completely impious --

кога воедно имам голема почит и сум целосно безбожен,

of stealing from religions.

за крадење од религијата.

If you don't believe in a religion,

Доколку не верувате во религија,

there's nothing wrong with picking and mixing,

не е погрешно доколку избирате и мешате,

with taking out the best sides of religion.

доколку го земете она што е најдобро од религијата.

And for me, atheism 2.0

А, за мене, атеизмот 2.0

is about both, as I say,

е двостран, како што велам,

a respectful and an impious way

полн со почит и безбожен. Пристап

of going through religions and saying, "What here could we use?"

кон религијата, кој прашува: „Што можеме да искористиме оттука?“.

The secular world is full of holes.

Секуларниот свет е полн со дупки.

We have secularized badly, I would argue.

Сметам дека ние лошо ѝ пристапивме на секуларноста.

And a thorough study of religion

Додека, длабокото истражување на религијата

could give us all sorts of insights

може да ни даде различни погледи

into areas of life that are not going too well.

во области од животот кои не одат толку добро.

And I'd like to run through a few of these today.

Јас би сакал да поминеме низ неколку од нив денес.

I'd like to kick off by looking at education.

Би сакал да започнам со образованието.

Now education is a field

Образованието претставува поле

the secular world really believes in.

во кое секуларниот свет навистина верува.

When we think about how we're going to make the world a better place,

Кога размислуваме како ќе го направиме светот подобро место,

we think education; that's where we put a lot of money.

ние мислиме на образованието - таму даваме многу пари.

Education is going to give us, not only commercial skills, industrial skills,

Образованието ќе ни даде, не само комерцијални вештини, индустриски вештини,

it's also going to make us better people.

туку и ќе нè направи подобри луѓе.

You know the kind of thing a commencement address is, and graduation ceremonies,

Знаете какви се почесните говори и дипломските церемонии,

those lyrical claims

тие поетски тврдења

that education, the process of education -- particularly higher education --

дека образованието - процесот на образование, а особено високото образование,

will make us into nobler and better human beings.

ќе нè претвори во поблагородни и подобри човечки суштества.

That's a lovely idea.

Тоа е прекрасна идеја.

Interesting where it came from.

Интересно е од каде потекнува.

In the early 19th century,

Во раниот 19.век,

church attendance in Western Europe

црковното присуство во Западна Европа

started sliding down very, very sharply, and people panicked.

започнало нагло да се намалува, а луѓето почнале да паничат.

They asked themselves the following question.

Тие си го поставиле следното прашање.

They said, where are people going to find the morality,

Си рекле, каде ќе го најдат луѓето моралот,

where are they going to find guidance,

каде ќе пронајдат водство,

and where are they going to find sources of consolation?

и каде ќе пронајдат извори на утеха?

And influential voices came up with one answer.

И влијателните гласови излегле со еден одговор.

They said culture.

Тие одговориле - преку културата.

It's to culture that we should look

Културата е таа каде треба да побараме

for guidance, for consolation, for morality.

водство, утеха и морал.

Let's look to the plays of Shakespeare,

Ајде да ги погледнеме драмите на Шекспир,

the dialogues of Plato, the novels of Jane Austen.

дијалозите на Плато, романите на Џејн Остин.

In there, we'll find a lot of the truths

Таму, ние ќе пронајдеме голем дел од вистините

that we might previously have found in the Gospel of Saint John.

кои претходно сме ги наоѓале во Пеењата на Св.Јован.

Now I think that's a very beautiful idea and a very true idea.

Сметам дека тоа е убава и доста вистинска идеја.

They wanted to replace scripture with culture.

Тие сакале да ги заменат светите писанија со култура.

And that's a very plausible idea.

А, тоа е доста веројатна идеја.

It's also an idea that we have forgotten.

Исто така, тоа е идеја која ние ја имаме заборавено.

If you went to a top university --

Доколку студирате на одличен универзитет,

let's say you went to Harvard or Oxford or Cambridge --

да речеме дека одите на Харвард, Оксфорд или Кембриџ,

and you said, "I've come here

и си велите: „Јас дојдов тука

because I'm in search of morality, guidance and consolation;

затоа што сум во потрага по морал, водство и утеха.

I want to know how to live,"

Сакам да знам како да живеам.“,

they would show you the way to the insane asylum.

тогаш, тие ќе Ви го покажат патот кон лудницата.

This is simply not what our grandest and best institutes of higher learning

Ова е едноставно нешто за кое не се заинтересирани најголемите и најдобрите институции

are in the business of.

за високо образование.

Why? They don't think we need it.

Зошто? Тие сметаат дека нам не ни треба тоа.

They don't think we are in an urgent need of assistance.

Тие не мислат дека ние имаме итна потреба од помош.

They see us as adults, rational adults.

Тие нè гледаат како возрасни, разумни возрасни.

What we need is information.

Тоа што нам ни е потребно е информација.

We need data, we don't need help.

Потребни ни се податоци, не помош.

Now religions start from a very different place indeed.

Религијата започнува од една многу поинаква точка.

All religions, all major religions,

Сите религии, сите поголеми религии,

at various points call us children.

во одредени точки нè нарекуваат „деца“.

And like children,

И, како деца,

they believe that we are in severe need of assistance.

тие сметаат дека ние имаме сериозна потреба од помош.

We're only just holding it together.

Ние само се држиме заедно.

Perhaps this is just me, maybe you.

Можеби тоа сум само јас, можеби вие.

But anyway, we're only just holding it together.

Но, како и да е, ние само се држиме заедно.

And we need help. Of course, we need help.

И потребна ни е помош. Секако дека ни е потребна.

And so we need guidance and we need didactic learning.

Ни треба водство и дидактичко учење.

You know, in the 18th century in the U.K.,

Знаете, во 18.век во Велика Британија,

the greatest preacher, greatest religious preacher, was a man called John Wesley,

најголемиот проповедник, најголемиот религиски проповедник, бил човек наречен Џон Весли,

who went up and down this country delivering sermons,

кој проповедал низ земјата,

advising people how they could live.

советувајќи ги луѓето како би требало да живеат.

He delivered sermons on the duties of parents to their children

Toj проповедал за должностите на родителите кон своите деца,

and children to their parents,

и за тие на децата кон нивните родители,

the duties of the rich to the poor and the poor to the rich.

должностите на богатите кон сиромавите и на сиромавите кон богатите.

He was trying to tell people how they should live

Се обидувал да им каже на луѓето како треба да живеат

through the medium of sermons,

преку проповедите,

the classic medium of delivery of religions.

класичен медиум за испорака на религиите.

Now we've given up with the idea of sermons.

Сега ние се откажуваме од идејата на проповедите.

If you said to a modern liberal individualist,

Ако му речете на современ, либерален индивидуалист,

"Hey, how about a sermon?"

„Еј, што велиш за една проповед?“,

they'd go, "No, no. I don't need one of those.

тој би рекол: „Не, не. Не ми треба проповед.

I'm an independent, individual person."

Јас сум независна, индивидуална личност.“

What's the difference between a sermon

Која е разликата помеѓу проповетта

and our modern, secular mode of delivery, the lecture?

и нашиот современ, секуларен начин на испорака, предавањето?

Well a sermon wants to change your life

Па, проповетта сака да го промени вашиот живот,

and a lecture wants to give you a bit of information.

а предавањето сака да ви даде одредена информација.

And I think we need to get back to that sermon tradition.

Јас сметам дека треба да се вратиме на таа традиција со проповедање.

The tradition of sermonizing is hugely valuable,

Традицијата на проповедање е доста ценета,

because we are in need of guidance,

затоа што ние имаме потреба од водство,

morality and consolation --

морал и утеха,

and religions know that.

а религијата го знае тоа.

Another point about education:

Уште една забелешка за образованието:

we tend to believe in the modern secular world

Ние, во современиот секуларен свет, тежнееме да веруваме

that if you tell someone something once, they'll remember it.

дека доколку му кажете нешто на некому еднаш, тој/таа треба тоа да го запамети.

Sit them in a classroom, tell them about Plato

Седнете ги во училница, кажете им за Платон

at the age of 20, send them out for a career in management consultancy for 40 years,

на 20 годишна возраст, испратете ги во кариера на менаџмент 40 години,

and that lesson will stick with them.

и таа лекција ќе ги држи.

Religions go, "Nonsense.

Религиите велат: „Бесмислици.

You need to keep repeating the lesson 10 times a day.

Треба да ја повторувате лекцијата 10 пати дневно.

So get on your knees and repeat it."

Клекнете на колена и повторете ја.“

That's what all religions tell us:

Тоа е сè што ни кажува религијата:

"Get on you knees and repeat it 10 or 20 or 15 times a day."

„Клекни на колена и повтори го тоа 10, 20 или 15 пати дневно.“

Otherwise our minds are like sieves.

Инаку, нашите умови се како сита.

So religions are cultures of repetition.

Така, религиите се култури на повторување.

They circle the great truths again and again and again.

Тие ги кружат големите вистини повторно и повторно и повторно.

We associate repetition with boredom.

Ние го поврзуваме повторувањето со здодевност.

"Give us the new," we're always saying.

Секогаш велиме: „Дајте ни нешто ново.

"The new is better than the old."

Новото е секогаш подобро од старото.“

If I said to you, "Okay, we're not going to have new TED.

Доколку ви речам: „Во ред, ние нема да имаме нов TED.

We're just going to run through all the old ones

Ќе ги поминуваме старите

and watch them five times because they're so true.

и ќе ги гледаме по пет пати, затоа што тие се вистинити.

We're going to watch Elizabeth Gilbert five times

Ќе ја гледаме Елизабет Гилберт пет пати

because what she says is so clever," you'd feel cheated.

затоа што тоа за што таа зборува е толку паметно“, би се почувствувале изневерено.

Not so if you're adopting a religious mindset.

Не толку, доколку размислувате религиозно.

The other things that religions do

Другите работи кои ги прават религиите,

is to arrange time.

е тоа што одредуваат време.

All the major religions give us calendars.

Сите големи религии ни даваат календари.

What is a calendar?

Што претставува календарот?

A calendar is a way of making sure that across the year

Календарот е начин преку кој се осигуруваме дека во текот на годината

you will bump into certain very important ideas.

ќе наидеме на одредени, многу важни идеи.

In the Catholic chronology, Catholic calendar,

Според католичката хронологија, католичкиот календар,

at the end of March you will think about St. Jerome

на крајот на март ќе размислувате за Св.Џером

and his qualities of humility and goodness

и за неговите квалитети на понизност и добрина

and his generosity to the poor.

и за неговата дарежливост кон сиромасите.

You won't do that by accident; you will do that because you are guided to do that.

Нема да го направите тоа случајно. Ќе го направите тоа затоа што вие сте предводени до него.

Now we don't think that way.

Сега ние не размислуваме на тој начин.

In the secular world we think, "If an idea is important, I'll bump into it.

Во секуларниот свет, ние мислиме: „Ако една идеја е важна, ќе наидам на неа.

I'll just come across it."

Онака, ќе ја пресретнам.“

Nonsense, says the religious world view.

Бесмислици, вели религиозниот поглед на светот.

Religious view says we need calendars, we need to structure time,

Религиозниот поглед вели дека нам ни се потребни календари, дека ние треба да го структурираме времето,

we need to synchronize encounters.

дека ние треба да ги синхронизираме средбите.

This comes across also

Ова, исто така, го пресретнува

in the way in which religions set up rituals

начинот на кој религиите поставуваат обреди

around important feelings.

за важните чувства.

Take the Moon. It's really important to look at the Moon.

Земете ја Месечината. Многу е важно да ја погледнете Месечината.

You know, when you look at the Moon,

Знаете, кога ја гледате Месечината,

you think, "I'm really small. What are my problems?"

си велите: „Јас сум многу малечок. Кои се моите проблеми?“

It sets things into perspective, etc., etc.

Така ги поставувате работите во перспектива, итн., итн.

We should all look at the Moon a bit more often. We don't.

Сите ние би требало почесто да ја погледнуваме Месечината. Но, не го правиме тоа.

Why don't we? Well there's nothing to tell us, "Look at the Moon."

Зошто не? Па, не постои ништо што може да ни рече: „Погледни ја Месечината.“

But if you're a Zen Buddhist in the middle of September,

Но, доколку сте зен - будист во средината на септември,

you will be ordered out of your home, made to stand on a canonical platform

ќе бидете протерани од својот дом, натерани да стоите на одредена платформа

and made to celebrate the festival of Tsukimi,

и да го славите празникот на Цукими,

where you will be given poems to read

каде што ќе Ви бидат дадени поеми за читање

in honor of the Moon and the passage of time

во чест на Месечината и на поминувањето на времето,

and the frailty of life that it should remind us of.

и на кревкоста на животот на која треба да нè потсетува.

You'll be handed rice cakes.

Ќе Ви бидат подадени оризови торти.

And the Moon and the reflection on the Moon

А, Месечината и нејзиниот одраз

will have a secure place in your heart.

ќе имаат сигурно место во Вашето срце.

That's very good.

Тоа е многу добро.

The other thing that religions are really aware of

Друга работа за која религиите се навистина свесни

is: speak well --

е: зборувај добро.

I'm not doing a very good job of this here --

Јас не го правам тоа многу добро тука,

but oratory, oratory is absolutely key to religions.

но говорништвото - говорништвото е апсолутниот клуч до религиите.

In the secular world, you can come through the university system and be a lousy speaker

Во секуларниот свет, можете да поминете низ универзитетскиот систем и да бидете мизерен говорник,

and still have a great career.

но сèуште да имате одлична кариера.

But the religious world doesn't think that way.

Но, религиозниот свет не мисли така.

What you're saying needs to be backed up

Тоа што Вие го говорите треба да биде поддржано

by a really convincing way of saying it.

од доста уверлив начин на зборување.

So if you go to an African-American Pentecostalist church

Така, ако одите во Афричко-американската пентекосталистичка црква

in the American South

на американскиот Југ

and you listen to how they talk,

и слушнете како тие говорат,

my goodness, they talk well.

ох Господе, тие навистина добро говорат.

After every convincing point, people will go, "Amen, amen, amen."

После секоја убедлива точка, луѓето велат: „Амин, амин, амин.“

At the end of a really rousing paragraph, they'll all stand up,

На крајот на некој доста возбудлив параграф, тие сите стануваат,

and they'll go, "Thank you Jesus, thank you Christ, thank you Savior."

и велат: „Ти благодариме Исус, Ти благодариме Христе, Ти благодариме Спасителу.“

If we were doing it like they do it --

Доколку ние го правиме тоа како што тие го прават,

let's not do it, but if we were to do it --

ајде да не го правиме - но, ако го правиме,

I would tell you something like, "Culture should replace scripture."

јас би ви рекол нешто како: „Културата треба да го замени писанието.“

And you would go, "Amen, amen, amen."

А, вие би рекле: „Амин, амин, амин.“

And at the end of my talk, you would all stand up

На крајот на мојот говор, вие сите би станале

and you would go, "Thank you Plato, thank you Shakespeare, thank you Jane Austen."

и би рекле: „Ти благодариме Платон, ти благодариме Шекспир, ти благодариме Џејн Остин.“

And we'd know that we had a real rhythm going.

И би имале некој вистински ритам.

All right, all right. We're getting there. We're getting there.

Во ред, во ред... Доаѓаме дотаму. Доаѓаме дотаму.

(Applause)

(Аплауз)

The other thing that religions know is we're not just brains,

Друга работа која религиите ја знаат, е тоа дека ние не сме само мозоци,

we are also bodies.

ние сме, исто така, и тела.

And when they teach us a lesson,

И, кога ни предаваат лекција,

they do it via the body.

тие го прават тоа преку телото.

So for example,

Така, на пример,

take the Jewish idea of forgiveness.

земете ја еврејската идеја за простување.

Jews are very interested in forgiveness

Евреите се многу заинтересирани за простување

and how we should start anew and start afresh.

и за тоа како треба да почнеме одново и од почеток.

They don't just deliver us sermons on this.

Тие не ни доставуваат проповеди за тоа.

They don't just give us books or words about this.

Тие не ни даваат книги или зборови за тоа.

They tell us to have a bath.

Тие ни велат да се избањаме.

So in Orthodox Jewish communities, every Friday you go to a Mikveh.

Така, во ортодоксните еврејски заедници, секој петок се оди на Миква.

You immerse yourself in the water,

Се потопувате себе си во водата,

and a physical action backs up a philosophical idea.

и така едно физичко дејство поддржува една философска идеја.

We don't tend to do that.

Ние не тежнееме да го правиме тоа.

Our ideas are in one area and our behavior with our bodies is in another.

Нашите идеи се на едно место, а нашето однесување со нашите тела на друго.

Religions are fascinating in the way they try and combine the two.

Религиите се прекрасни, на начин на кој тоа го прават и ги комбинираат и двете.

Let's look at art now.

Ајде да ја погледнеме уметноста.

Now art is something that in the secular world,

Uметноста е нешто кое, во секуларниот свет,

we think very highly of. We think art is really, really important.

доста го цениме. Сметаме дека уметноста е многу, многу важна.

A lot of our surplus wealth goes to museums, etc.

Голем дел од нашето одвишно богатство оди во музеите, итн.

We sometimes hear it said

Понекогаш слушаме дека

that museums are our new cathedrals, or our new churches.

музите се нашите нови катедрали, или нашите нови цркви.

You've heard that saying.

Сте слушнале за тоа.

Now I think that the potential is there,

Сметам дека потенцијалот е таму,

but we've completely let ourselves down.

но, ние целосно се имаме разочарано.

And the reason we've let ourselves down

А, причината поради која се имаме разочарано

is that we're not properly studying

е тоа дека ние не го изучуваме правилно начинот

how religions handle art.

на кој религиите се справуваат со уметноста.

The two really bad ideas that are hovering in the modern world

Двете навистина лоши идеи кои се провлекуваат во современиот свет,

that inhibit our capacity to draw strength from art:

а кои jа попречуваат нашата способност да црпиме сила од уметноста:

The first idea is that art should be for art's sake --

Првата идеја е дека уметноста треба да се случува поради уметноста,

a ridiculous idea --

што е смешна идеја,

an idea that art should live in a hermetic bubble

идеја дека уметноста треба да живее во херметички затворен меур

and should not try to do anything with this troubled world.

и не треба да се обиде да направи ништо со овој свет полн проблеми.

I couldn't disagree more.

Не можам да се согласам со тоа.

The other thing that we believe is that art shouldn't explain itself,

Другата работа во која веруваме, е дека уметноста не треба да се објаснува себе си,

that artists shouldn't say what they're up to,

уметниците не треба да кажуваат што творат,

because if they said it, it might destroy the spell

затоа што, ако кажат, тоа може да ја уништи магијата

and we might find it too easy.

и за нас би можело да биде премногу лесно.

That's why a very common feeling when you're in a museum --

Ете, поради тоа, едно доста вообичаено чувство кога сте во музеј,

let's admit it --

ајде да признаеме,

is, "I don't know what this is about."

е: „Не знам за што е ова.“

But if we're serious people, we don't admit to that.

Но, ако сме сериозни луѓе, ние не го признаваме тоа.

But that feeling of puzzlement is structural

Но, тоа чувство на мистериозност е структурно

to contemporary art.

за современата уметност.

Now religions have a much saner attitude to art.

Религиите имаат многу поразумен став кон уметноста.

They have no trouble telling us what art is about.

На нив не им е проблем да ни кажат за што е таа.

Art is about two things in all the major faiths.

Уметноста е за две работи во сите големи вери.

Firstly, it's trying to remind you

Прво, се обидува да Ве потсети

of what there is to love.

на тоа што постои да се љуби.

And secondly, it's trying to remind you

И второ, се обидува да Ве потсети

of what there is to fear and to hate.

на тоа што постои, а од кое треба да се плашите и да го мразите.

And that's what art is.

За тоа е уметноста.

Art is a visceral encounter with the most important ideas of your faith.

Уметноста претставува неразумна средба со најважните идеи на Вашата вера.

So as you walk around a church,

Па, како што чекорите во црква,

or a mosque or a cathedral,

или џамија, или катедрала,

what you're trying to imbibe, what you're imbibing is,

тоа што се обидувате да го впиете, тоа што го впивате,

through your eyes, through your senses,

преку Вашите очи, преку Вашите сетила,

truths that have otherwise come to you through your mind.

се вистини кои инаку доаѓаат до Вас преку Вашиот ум.

Essentially it's propaganda.

Во суштина, тоа е пропаганда.

Rembrandt is a propagandist

Рембранд е пропагатор

in the Christian view.

од христијанска гледна точка.

Now the word "propaganda" sets off alarm bells.

Зборот „пропаганда“ звучи вознемирувачки.

We think of Hitler, we think of Stalin. Don't, necessarily.

Помислуваме на Хитлер, помислуваме на Сталин. Не е неопходно.

Propaganda is a manner of being didactic in honor of something.

Пропагандата претставува начин на дидактичко однесување во чест на нешто.

And if that thing is good, there's no problem with it at all.

А, доколку таа работа е добра, тогаш воопшто не постои проблем со неа.

My view is that museums should take a leaf out of the book of religions.

Моето размислување е дека музеите треба да се оградат од религиозните книги.

And they should make sure that when you walk into a museum --

И, треба да се осигураат дека кога влегувате во музеј,

if I was a museum curator,

ако јас бев музејски кустос,

I would make a room for love, a room for generosity.

би направил просторија за љубов, просторија за дарежливост.

All works of art are talking to us about things.

Сите уметнички дела ни зборуваат за одредени работи.

And if we were able to arrange spaces

И, ако бевме способни да составиме простори

where we could come across works

каде би можеле да наидуваме на дела

where we would be told, use these works of art

каде би ни кажале, употребете ги овие уметнички дела

to cement these ideas in your mind,

за да ги врежете овие идеи во вашиот ум,

we would get a lot more out of art.

тогаш, би добиле многу повеќе од уметноста.

Art would pick up the duty that it used to have

Уметноста би го зела задолжението кое порано го имала,

and that we've neglected because of certain mis-founded ideas.

а кое ние го имаме запуштено поради одредени неосновани идеи.

Art should be one of the tools

Уметноста треба да биде една од алатките

by which we improve our society.

преку кои ние го подобруваме нашето општество.

Art should be didactic.

Уметноста треба да биде дидактичка.

Let's think of something else.

Ајде да размислиме за нешто друго.

The people in the modern world, in the secular world,

Луѓето во современиот свет, во секуларниот свет,

who are interested in matters of the spirit,

кои се заинтересирани за духовните работи,

in matters of the mind,

за умствените работи,

in higher soul-like concerns,

за повисоки духовни грижи,

tend to be isolated individuals.

тежнеат да бидат изолирани индивидуи.

They're poets, they're philosophers, they're photographers, they're filmmakers.

Тие се поети, тие се философи, тие се фотографи, тие се филмаџии.

And they tend to be on their own.

И тежнеат да бидат сами.

They're our cottage industries. They are vulnerable, single people.

Тие се нашите самовработени. Тие се ранливи, осамени луѓе.

And they get depressed and they get sad on their own.

И тие паѓаат во депресија, и тие самите се натажуваат.

And they don't really change much.

И не се менуваат многу, навистина.

Now think about religions, think about organized religions.

Размислете за религиите, размислете за организираните религии.

What do organized religions do?

Што прават организираните религии?

They group together, they form institutions.

Тие се групираат, создаваат институции.

And that has all sorts of advantages.

И тоа си има свои предности.

First of all, scale, might.

Најпрво, скалило, моќ.

The Catholic Church pulled in 97 billion dollars last year

Католичката црква доби 97 милијарди долари минатата година

according to the Wall Street Journal.

според „Wall Street Journal“.

These are massive machines.

Ова се масивни машинерии.

They're collaborative, they're branded, they're multinational,

Тие се соработливи, брендирани, повеќе-национални,

and they're highly disciplined.

и се високо дисциплинирани.

These are all very good qualities.

Сето ова се многу добри карактеристики.

We recognize them in relation to corporations.

Ги препознаваме во однос на корпорациите.

And corporations are very like religions in many ways,

А, корпорациите на многу начини се слични на религиите,

except they're right down at the bottom of the pyramid of needs.

освен во тоа што се на самото дно на пирамидата на потреби.

They're selling us shoes and cars.

Тие ни продаваат обувки и автомобили.

Whereas the people who are selling us the higher stuff --

Додека, луѓето кои ни ги продаваат повредните работи,

the therapists, the poets --

терапевтите, поетите,

are on their own and they have no power,

се препуштени сами на себе и немаат моќ,

they have no might.

немаат сила.

So religions are the foremost example

Затоа, религиите се најдобриот пример

of an institution that is fighting for the things of the mind.

за институција која се бори за умствените работи.

Now we may not agree with what religions are trying to teach us,

Може и да не се сложиме со тоа што религиите се обидуваат да нè научат,

but we can admire the institutional way

но можеме да му се восхитуваме на институционалниот начин

in which they're doing it.

на кој тие го прават тоа.

Books alone, books written by lone individuals,

Само книгите, книгите напишани од индивидуи,

are not going to change anything.

нема да сменат ништо.

We need to group together.

Потребно е да се групираме заедно.

If you want to change the world, you have to group together, you have to be collaborative.

Ако сакате да го смените светот, морате да се групирате, морате да соработувате.

And that's what religions do.

А, тоа е тоа што религиите го прават.

They are multinational, as I say,

Тие се повеќе-национални, како што јас велам,

they are branded, they have a clear identity,

тие се брендирани, имаат јасен идентитет,

so they don't get lost in a busy world.

па не се губат во зафатениот свет.

That's something we can learn from.

Тоа е нешто од кое можеме да учиме.

I want to conclude.

Би сакал да донесам заклучок.

Really what I want to say

Тоа што јас навистина сакам да го кажам,

is for many of you who are operating in a range of different fields,

е тоа дека за многумина од вас, кои работите во различни полиња,

there is something to learn from the example of religion --

постои нешто што може да се научи од примерот со религијата,

even if you don't believe any of it.

дури и ако воопшто не верувате во неа.

If you're involved in anything that's communal,

Ако сте вклучени во нешто што е заедничко,

that involves lots of people getting together,

кое вклучува многу луѓе кои се собираат заедно,

there are things for you in religion.

постојат некои работи за вас во религијата.

If you're involved, say, in a travel industry in any way,

Ако сте вклучени, да речеме, во туристичката индустрија на некој начин,

look at pilgrimage.

погледнете ги аџиите.

Look very closely at pilgrimage.

Внимателно следете го аџилакот.

We haven't begun to scratch the surface

Ние сèуште не започнавме

of what travel could be

со тоа што сè би можело да претставува патувањето,

because we haven't looked at what religions do with travel.

затоа што немаме проверено што прават религиите со патувањето.,

If you're in the art world,

Ако сте вклучени во светот на уметноста,

look at the example of what religions are doing with art.

погледнете ги примерите за тоа што прават религиите со неа.

And if you're an educator in any way,

А, доколку сте некој вид на просветен работник,

again, look at how religions are spreading ideas.

повторно, погледнете како религиите ги споделуваат идеите.

You may not agree with the ideas,

Можеби нема да се согласите со идеите,

but my goodness, they're highly effective mechanisms for doing so.

но, жити сè, тие се високо ефикасни механизми за тоа.

So really my concluding point

Па, мојата заклучна точка

is you may not agree with religion,

е дека можеби вие не се согласувате со религијата,

but at the end of the day,

но на крајот на денот,

religions are so subtle, so complicated,

религиите се толку суптилни, толку сложени,

so intelligent in many ways

толку умни на толку многу начини,

that they're not fit to be abandoned to the religious alone;

што не можат да бидат препуштени сами на себе,

they're for all of us.

тие се за сите нас.

Thank you very much.

Ви благодарам многу.

(Applause)

(Аплауз)

Chris Anderson: Now this is actually a courageous talk,

Крис Андерсон: Ова е всушност храбар говор,

because you're kind of setting up yourself in some ways

затоа што Вие некако се поставувате себе си

to be ridiculed in some quarters.

каде би можеле да бидете исмејани за некои делови.

AB: You can get shot by both sides.

АБ: Можете да бидете погодени од двете страни.

You can get shot by the hard-headed atheists,

Можете да бидете погодени од тврдоглавите атеисти,

and you can get shot by those who fully believe.

и можете да бидете погодени од тие кои се целосни верници.

CA: Incoming missiles from North Oxford at any moment.

КА: Надоаѓаат проектили од Северен Оксфорд во секој момент.

AB: Indeed.

АБ: Така е.

CA: But you left out one aspect of religion

КА: Но, изоставивте еден дел од религијата,

that a lot of people might say

тој дека многумина би можеле да речат

your agenda could borrow from,

дека Вашата агенда може да позајми од,

which is this sense --

што е ова чувство -

that's actually probably the most important thing to anyone who's religious --

тоа е всушност најверојатно најважната работа за секој кој е религиозен -

of spiritual experience,

духовното искуство,

of some kind of connection

на некој вид поврзување,

with something that's bigger than you are.

со нешто што е поголемо од Вас.

Is there any room for that experience in Atheism 2.0?

Дали постои простор за такво искуство во „Атеизам 2.0“?

AB: Absolutely. I, like many of you, meet people

АБ: Секако. Јас, како и многумина од вас, среќавам луѓе

who say things like, "But isn't there something bigger than us,

кои кажуваат работи како: „Зарем не постои нешто поголемо од нас,

something else?"

нешто друго?“

And I say, "Of course." And they say, "So aren't you sort of religious?"

А, јас велам: „Секако.“ А тие велат: „Па, зарем не сте Вие на некој начин религиозен?“

And I go, "No." Why does that sense of mystery,

И јас велам: „Не.“ Зошто тоа чувство на мистерија,

that sense of the dizzying scale of the universe,

тоа чувство на вртоглаво искачување во универзумот

need to be accompanied by a mystical feeling?

мора да биде проследено со мистично чувство?

Science and just observation

Науката и веродостојното набљудување

gives us that feeling without it,

ни го даваат тоа чувство без него,

so I don't feel the need.

па поради тоа не ја чувствувам потребата.

The universe is large and we are tiny,

Универзумот е голем, а ние сме малечки,

without the need for further religious superstructure.

без потреба за понатамошна религиозна супер-градба.

So one can have so-called spiritual moments

Така, некој може да има тнр. „духовни моменти“

without belief in the spirit.

без да верува во духот.

CA: Actually, let me just ask a question.

КА: Всушност, дозволете ми да Ви поставам прашање.

How many people here would say

Колкумина тука би рекле

that religion is important to them?

дека религијата е важна за нив?

Is there an equivalent process

Дали постои подеднаков процес

by which there's a sort of bridge

преку кој постои некој вид на мост

between what you're talking about and what you would say to them?

помеѓу тоа за кое вие зборувате и тоа за кое би сакале да им го кажете?

AB: I would say that there are many, many gaps in secular life

АБ: Би рекол дека постојат многу, многу празнини во секуларниот живот

and these can be plugged.

и тие можат да бидат пополнети.

It's not as though, as I try to suggest,

Не е толку тешко, како што се обидувам да предложам,

it's not as though either you have religion

не како да имате религија

and then you have to accept all sorts of things,

и тогаш морате да ги прифатите сите тие работи,

or you don't have religion

или немате религија

and then you're cut off from all these very good things.

и тогаш Ви се скратени сите добри нешта.

It's so sad that we constantly say,

Толку е тажно што постојано велиме:

"I don't believe so I can't have community,

„Не сум верник, па не можам да ѝ припаѓам на религијата,

so I'm cut off from morality,

па затоа ми се одземени моралноста,

so I can't go on a pilgrimage."

и не можам да одам на аџилак.“

One wants to say, "Nonsense. Why not?"

Некој сака да каже: „Бесмислици. Зошто не?“

And that's really the spirit of my talk.

А тоа е во духот на мојот говор.

There's so much we can absorb.

Постојат толку многу работи кои можеме да ги впиеме.

Atheism shouldn't cut itself off from the rich sources of religion.

Атеизмот не треба да се оддели себе си од тие богати извори на религија.

CA: It seems to me that there's plenty of people in the TED community

КА: Ми се чини дека постојат многу луѓе во заедницата на TED

who are atheists.

кои се атеисти.

But probably most people in the community

Но, веројатно поголемиот дел од заедницата

certainly don't think that religion is going away any time soon

секако дека не веруваат дека религијата наскоро ќе исчезне

and want to find the language

и сакаат да пронајдат јазик

to have a constructive dialogue

на кој ќе имаат исполнети дијалози

and to feel like we can actually talk to each other

и ќе се чувствуваат дека ние всушност можеме да зборуваме меѓу себе,

and at least share some things in common.

и барем да ги споделиме некои од заедничките работи.

Are we foolish to be optimistic

Дали сме будалести што сме оптимисти

about the possibility of a world

за можностите на светот

where, instead of religion being the great rallying cry

каде, наместо религијата да биде олицетворение

of divide and war,

на поделба и војна,

that there could be bridging?

може да биде на премостувањето?

AB: No, we need to be polite about differences.

АБ: Не, ние треба да бидеме љубезни во однос на разликите.

Politeness is a much-overlooked virtue.

Љубезноста е доста привидна доблест.

It's seen as hypocrisy.

На неа се гледа како на лицемерство.

But we need to get to a stage when you're an atheist

Но, ние мораме да дојдеме до фаза кога Вие сте атеисти

and someone says, "Well you know, I did pray the other day,"

и некој вели: „Па, знаеш, се молев пред некој ден.“

you politely ignore it.

А, Вие љубезно го игнорирате тоа.

You move on.

Продолжувате понатаму.

Because you've agreed on 90 percent of things,

Затоа што сте се согласиле на 90% од работите,

because you have a shared view on so many things,

затоа што имате заеднички поглед на толку многу работи,

and you politely differ.

и љубезно се разликувате.

And I think that's what the religious wars of late have ignored.

Сметам дека тоа е тоа што религиозните војни го игнорираат.

They've ignored the possibility of harmonious disagreement.

Тие ја игнорираат можноста за хармонично несогласување.

CA: And finally, does this new thing that you're proposing

КА: И конечно, дали на оваа нова работа која Вие ја предлагате,

that's not a religion but something else,

а која не е религија, туку нешто друго,

does it need a leader,

дали ѝ е потребен предводник

and are you volunteering to be the pope?

и дали волонтирате да бидете Папата?

(Laughter)

(Смеа)

AB: Well, one thing that we're all very suspicious of

АБ: Па, една работа во која сите многу сомневаме,

is individual leaders.

се индивидуалните предводници.

It doesn't need it.

Тоа не е потребно.

What I've tried to lay out is a framework

Јас се обидов да поставам рамка

and I'm hoping that people can just fill it in.

и се надевам дека луѓето можат да се вклопат во неа.

I've sketched a sort of broad framework.

Нацртав еден вид на широка рамка.

But wherever you are, as I say, if you're in the travel industry, do that travel bit.

Но, каде и да сте, како што велам, ако сте во туристичката индустрија, направете го штосот со туристите.

If you're in the communal industry, look at religion and do the communal bit.

Ако сте во заедницата, погледнете ја религијата и чувството на заедницата.

So it's a wiki project.

Тоа е проект за истражување.

(Laughter)

(Смеа)

CA: Alain, thank you for sparking many conversations later.

КА: Алан, Ви благодарам што подоцна ќе поттикнете многу разговори.

(Applause)

(Аплауз)