Atheism 2.0 | Alain de Botton

Alain de Botton: Chủ Nghĩa Vô Thần 2.0

Translator: Thuy Chau Vu Reviewer: Tam Bui

One of the most common ways of dividing the world

Một trong những cách thông dụng được dùng để phân định thế giới

is into those who believe

đó là chia ra làm 2 bên - những người có đức tin

and those who don't --

và những người không tin--

into the religious and the atheists.

những người theo đạo và những người vô thần.

And for the last decade or so,

Và trong suốt thập kỷ vừa rồi,

it's been quite clear

việc một người vô thân là như thế nào

what being an atheist means.

đã trở nên rất rõ ràng

There have been some very vocal atheists

Có một vài người vô thần lớn tiếng

who've pointed out,

đã chỉ ra,

not just that religion is wrong,

rằng tôn giáo không những sai lạc,

but that it's ridiculous.

mà nó còn lố bịch.

These people, many of whom have lived in North Oxford,

Những người này, mà rất nhiều trong số đó sống ở North Oxford,

have argued --

đã tranh cãi--

they've argued that believing in God

họ tranh cãi rằng việc tin tưởng vào Chúa

is akin to believing in fairies

cũng giống như tin vào thần tiên

and essentially that the whole thing

và thực chất toàn bộ

is a childish game.

là một trò chơi trẻ con.

Now I think it's too easy.

Tôi nghĩ là nó quá dễ dàng.

I think it's too easy

Tôi nghĩ quá dễ dàng

to dismiss the whole of religion that way.

để bác bỏ toàn bộ tôn giáo theo cách đó.

And it's as easy as shooting fish in a barrel.

Dễ như chơi vậy.

And what I'd like to inaugurate today

Và thứ mà tôi muốn mở đầu ngày hôm nay

is a new way of being an atheist --

đó là làm một người vô thần theo cách mới--

if you like, a new version of atheism

hay nói cách khác, một phiên bản mới của chủ nghĩa vô thần

we could call Atheism 2.0.

bạn có thể gọi nó là Chủ Nghĩa Vô Thần 2.0.

Now what is Atheism 2.0?

Vậy Chủ Nghĩa Vô Thần 2.0 là gì?

Well it starts from a very basic premise:

À nó bắt đầu từ một tiền đề rất cơ bản:

of course, there's no God.

tất nhiên, không có Chúa nào cả.

Of course, there are no deities or supernatural spirits

Tất nhiên, không có thượng đế hay thánh thần siêu nhiên nào cả

or angels, etc.

hay cả như Thiên Thần, v..v....

Now let's move on; that's not the end of the story,

Vậy hãy tiếp tục nào; câu chuyện không dừng tại đây,

that's the very, very beginning.

đó chỉ là phần mở đầu mà thôi.

I'm interested in the kind of constituency

Tôi rất có hứng thú về những cử tri

that thinks something along these lines:

có cách nghĩ gần giống như thế này:

that thinks, "I can't believe in any of this stuff.

nghĩ rằng, " Ta chẳng thể tin vào bất cứ điều gì trong đống hổ lốn này.

I can't believe in the doctrines.

chẳng tin vào những học thuyết.

I don't think these doctrines are right.

Ta không cho rằng những học thuyết này là đúng.

But," a very important but, "I love Christmas carols.

Nhưng," một từ "nhưng" rất quan trọng, " Tôi thích những Bài Hát Giáng Sinh.

I really like the art of Mantegna.

Tôi thực sự thích nghệ thuật của Mantegna.

I really like looking at old churches.

Tôi thực sự thích nhìn những nhà thờ cổ.

I really like turning the pages of the Old Testament."

Tôi thích giở những trang sách trong Kinh Cựu Ước."

Whatever it may be,

Dù nó là gì chăng nữa,

you know the kind of thing I'm talking about --

bạn cũng hiểu điều mà tôi đang nói đến đấy--

people who are attracted to the ritualistic side,

Những người bị lôi cuốn về mặt lễ nghi,

the moralistic, communal side of religion,

mặt đạo đức, mặt cộng đồng của tôn giáo,

but can't bear the doctrine.

nhưng lại không thể chấp nhận học thuyết.

Until now, these people have faced a rather unpleasant choice.

Cho đến giờ đây, những người này phải đối mặt với sự lựa chọn khá khó khăn.

It's almost as though either you accept the doctrine

Hoặc bạn phải chấp nhận học thuyết

and then you can have all the nice stuff,

và rồi bạn có thể có tất cả những điều tốt đẹp trên kia,

or you reject the doctrine and

hoặc bạn bác bỏ học thuyết và

you're living in some kind of spiritual wasteland

cứ thế sống trong tình trạng cằn cỗi tâm linh

under the guidance of CNN and Walmart.

dưới sự dìu dắt của CNN và Wallmart.

So that's a sort of tough choice.

Vâng đó quả là một lựa chọn khó khăn.

I don't think we have to make that choice.

Tôi không nghĩ là chúng ta phải chọn lựa.

I think there is an alternative.

Tôi nghĩ có một cách thay thế.

I think there are ways --

Tôi nghĩ có những cách

and I'm being both very respectful and completely impious --

phải nói rằng tôi là người vừa rất tôn trọng nhưng cũng rất bất tuân --

of stealing from religions.

có những cách ăn trộm từ những tôn giáo

If you don't believe in a religion,

Nếu như bạn không tin vào một tôn giáo nào,

there's nothing wrong with picking and mixing,

vậy chẳng có gì sai trong việc lựa chọn và hoà trộn,

with taking out the best sides of religion.

chọn ra những mặt tốt nhất của tôn giáo.

And for me, atheism 2.0

Và theo tôi, Chủ Nghĩa Vô Thần 2.0

is about both, as I say,

là về cả hai mặt đó, như tôi nói,

a respectful and an impious way

vừa tôn trọng mà cũng bất tuân

of going through religions and saying, "What here could we use?"

chúng ta có thể xem xét các tôn giáo và nói, "Chúng ta có thể áp dụng thứ gì từ những thứ này?"

The secular world is full of holes.

Thế giới thế tục đầy những lổ hổng.

We have secularized badly, I would argue.

Chúng ta đã trần tục hoá tồi, tôi cho là vậy.

And a thorough study of religion

Và một nghiên cứu kỹ càng về tôn giáo

could give us all sorts of insights

có thể đem tới cho chúng ta thêm nhiều hiểu biết

into areas of life that are not going too well.

về những phạm vi còn hạn chế của cuộc sống.

And I'd like to run through a few of these today.

Và tôi cũng muốn nói lướt qua một vài điều đó trong ngày nay.

I'd like to kick off by looking at education.

Tôi muốn bắt đầu bằng việc xem xét về giáo dục.

Now education is a field

Hiện tại giáo dục là một lãnh vực

the secular world really believes in.

mà thế giới trần tục thực sự tin vào.

When we think about how we're going to make the world a better place,

Khi chúng ta nghĩ về việc làm thế nào để làm cho thế giới thành một nơi tốt hơn,

we think education; that's where we put a lot of money.

chúng ta nghĩ đến giáo dục; đó là lãnh vực chúng ta đổ rất nhiều tiền vào.

Education is going to give us, not only commercial skills, industrial skills,

Giáo dục sẽ cho chúng ta không chỉ là những kỹ năng kinh tế, công nghiệp,

it's also going to make us better people.

mà còn khiến chúng ta trở thành người tốt hơn.

You know the kind of thing a commencement address is, and graduation ceremonies,

Bạn biết rồi đấy, phát biểu vào ngày ra trường, và những nghi lễ tốt nghiệp,

those lyrical claims

những lời tuyên bố vần điệu

that education, the process of education -- particularly higher education --

nền giáo dục, quá trình giáo dục--đặc biệt là giáo dục bậc cao--

will make us into nobler and better human beings.

sẽ khiến chúng ta trở lên cao quý hơn và thành người tốt hơn.

That's a lovely idea.

Đó là một ý tưởng thú vị.

Interesting where it came from.

Thú vị là ở chỗ nó phát sinh từ đâu.

In the early 19th century,

Vào đầu thế kỷ thứ 19,

church attendance in Western Europe

Số người theo nhà thờ ở Tây Âu

started sliding down very, very sharply, and people panicked.

bắt đầu trượt xuống rất đột ngột, và mọi người hoảng hốt.

They asked themselves the following question.

Họ hỏi bản thân câu hỏi sau.

They said, where are people going to find the morality,

Họ hỏi, rồi đây con người tìm giá trị đạo đức nơi nào

where are they going to find guidance,

Nơi nào để tìm sự dìu dắt,

and where are they going to find sources of consolation?

và nơi nào con người sẽ tìm được nguồn an uỉ?

And influential voices came up with one answer.

Và những giọng nói đầy uy thế xuất hiện với một câu trả lời.

They said culture.

Họ nói rằng đó là nền văn hoá.

It's to culture that we should look

Nền văn hoá đó là cái mà chúng ta nên tìm đến để tìm kiếm

for guidance, for consolation, for morality.

sự dìu dắt, niềm an ủi, đạo đức.

Let's look to the plays of Shakespeare,

Hãy xem xét những vở kịch của Shakespeare,

the dialogues of Plato, the novels of Jane Austen.

Những mẩu hội thoại của Plato, những tiểu thuyết của Jane Austen.

In there, we'll find a lot of the truths

Tại đó, chúng ta sẽ tìm thấy rất nhiều sự thật

that we might previously have found in the Gospel of Saint John.

mà có lẽ trước đó chúng ta đã thấy trong Phúc Âm của Thánh John.

Now I think that's a very beautiful idea and a very true idea.

Tôi nghĩ đó là một ý tưởng rất hay và đúng đắn.

They wanted to replace scripture with culture.

Họ đã muốn thay thế kinh thánh bằng văn hoá

And that's a very plausible idea.

Và đó là một ý tưởng hợp lẽ.

It's also an idea that we have forgotten.

Đó cũng là ý tưởng mà chúng ta đã quên.

If you went to a top university --

Nếu bạn theo học tại một trường Đại Học hàng đầu--

let's say you went to Harvard or Oxford or Cambridge --

giả dụ bạn học tại Havard hay Oxford hay Cambridge--

and you said, "I've come here

và bạn nói, "Tôi đến đây

because I'm in search of morality, guidance and consolation;

bởi vì tôi đang trong quá trình tìm kiếm đạo đức, sự hướng dẫn và niềm an ủi

I want to know how to live,"

Tôi muốn biết phải sống ra sao."

they would show you the way to the insane asylum.

họ có lẽ sẽ chỉ bạn đường đến nhà thương điên.

This is simply not what our grandest and best institutes of higher learning

Đây đơn giản không phải là điều khiến những cơ sở giảng dạy giáo dục bậc cao lâu đời nhất và tốt nhất này

are in the business of.

tập trung vào.

Why? They don't think we need it.

Tại sao? Họ không nghĩ là chúng ta cần nó.

They don't think we are in an urgent need of assistance.

Họ không nghĩ là chúng ta thực ra đang rất cần trợ giúp.

They see us as adults, rational adults.

Họ coi chúng ta như những người trưởng thành, đầy lí trí.

What we need is information.

Cái chúng ta cần đó là thông tin.

We need data, we don't need help.

Chúng ta cần dữ liệu, chúng ta không cần giúp đỡ.

Now religions start from a very different place indeed.

Còn nhiều tôn giáo khởi đầu từ vị trí rất khác biệt.

All religions, all major religions,

Tất cả tôn giáo, những tôn giáo chính,

at various points call us children.

từ những cái nhìn khác nhau đều gọi chúng ta là con trẻ

And like children,

Và giống như trẻ con,

they believe that we are in severe need of assistance.

họ tin rằng chúng ta đang rất cần sự trợ giúp.

We're only just holding it together.

Chúng ta chỉ đang cố gắng cầm cự.

Perhaps this is just me, maybe you.

Có lẽ chỉ mình tôi, có lẽ bạn nữa

But anyway, we're only just holding it together.

Nhưng dù gì đi nữa, chúng ta chỉ đang cố gắng cầm cự.

And we need help. Of course, we need help.

Và chúng ta cần giúp đỡ. Tất nhiên, chúng ta cần giúp đỡ.

And so we need guidance and we need didactic learning.

Và vì vậy chúng ta cần sự hướng dẫn và cần sự học hỏi mang tính mô phạm

You know, in the 18th century in the U.K.,

Bạn biết không, ở thế kỷ 18 tại Vương quốc Anh,

the greatest preacher, greatest religious preacher, was a man called John Wesley,

người thuyết giáo vĩ đại nhất, người thuyêt giáo tôn giáo vĩ đại nhất là người đàn ông tên John Wesley

who went up and down this country delivering sermons,

người đã đi ngang dọc đất nước truyền tải những bài thuyết pháp,

advising people how they could live.

khuyên nhủ mọi người về việc họ có thể sống ra sao.

He delivered sermons on the duties of parents to their children

Ông truyền tải nhưng bài thuyết pháp về trách nhiệm của cha mẹ với con cái

and children to their parents,

và con cái với cha mẹ mình,

the duties of the rich to the poor and the poor to the rich.

những trách nhiệm của người giàu với người nghèo và người nghèo với người giàu

He was trying to tell people how they should live

Ông ấy cố gắng nói với mọi người rằng họ nên sống như thế nào

through the medium of sermons,

qua phương tiện là những bài thuyết pháp,

the classic medium of delivery of religions.

phương tiện cổ điển để truyền tải của tôn giáo.

Now we've given up with the idea of sermons.

Hiện tại chúng ta đã từ bỏ từ lâu những bài thuyết pháp

If you said to a modern liberal individualist,

Nếu như bạn có ý định nói với một cá nhân theo chủ nghĩa tự do,

"Hey, how about a sermon?"

"Này, anh nghĩ gì về một bài thuyết pháp?"

they'd go, "No, no. I don't need one of those.

Họ sẽ nói rằng, "Không, không. Tôi không cần bất cứ bài nào trong đó cả.

I'm an independent, individual person."

Tôi là một người độc lập, một cá nhân riêng lẻ"

What's the difference between a sermon

Vậy có điều gì khác biệt giữa một bài thuyết pháp

and our modern, secular mode of delivery, the lecture?

với cách truyền tải bài thuyết trình theo hướng hiện đại, trần tục?

Well a sermon wants to change your life

Một bài thuyết pháp muốn thay đổi cuộc đời bạn

and a lecture wants to give you a bit of information.

còn bài thuyết trình muốn đưa lại cho bạn một chút thông tin.

And I think we need to get back to that sermon tradition.

Và tôi nghĩ chúng ta cần quay lại với truyền thống sử dụng thuyết pháp đó.

The tradition of sermonizing is hugely valuable,

Truyền thống sử dụng thuyết pháp có giá trị to lớn,

because we are in need of guidance,

vì chúng ta đang cần sự hướng dẫn,

morality and consolation --

đạo đức và niềm an ủi--

and religions know that.

và tôn giáo biết điều đó.

Another point about education:

Điểm khác nữa là về giáo dục:

we tend to believe in the modern secular world

chúng ta có khuynh hướng tin rằng trong trần thế hiện đại

that if you tell someone something once, they'll remember it.

nếu bạn nói với ai điều gì đó một lần họ sẽ nhớ nó.

Sit them in a classroom, tell them about Plato

Bắt họ ngồi trong lớp học, nói với họ về Plato

at the age of 20, send them out for a career in management consultancy for 40 years,

Ở lứa tuổi 20, đẩy họ ra ngoài ngoài làm công việc tư vấn quản lý trong 40 năm

and that lesson will stick with them.

và bài học đó sẽ theo họ.

Religions go, "Nonsense.

Tôn giáo thì nói rằng, "Vô lý.

You need to keep repeating the lesson 10 times a day.

Bạn cần phải lặp đi lặp lại bài học 10 lần một ngày.

So get on your knees and repeat it."

Vậy nên quỳ xuống và lập lại nó."

That's what all religions tell us:

Đó là cái mà tất cả mà tôn giáo nói với chúng ta

"Get on you knees and repeat it 10 or 20 or 15 times a day."

"Quỳ xuống và lập lại nó 10,20,15 lần một ngày."

Otherwise our minds are like sieves.

Không thì trí óc của chúng ta như những cái sàng vậy.

So religions are cultures of repetition.

Thế thì tôn giáo là văn hoá của sự lặp đi lặp lại.

They circle the great truths again and again and again.

Chúng lặp lại những sự thật vĩ đại nhất hết lần này đến lần khác

We associate repetition with boredom.

Chúng ta gắn sự lặp đi lặp lại với sự buồn tẻ.

"Give us the new," we're always saying.

"Đưa cho chúng tôi cái mới," chúng ta luôn nói thế.

"The new is better than the old."

"Cái mới tốt hơn cái cũ."

If I said to you, "Okay, we're not going to have new TED.

Nếu tôi nói với bạn,"Được rồi, chúng ta sẽ không có TED mới.

We're just going to run through all the old ones

Chúng ta chỉ xem qua tất cả những cái cũ

and watch them five times because they're so true.

và xem chúng năm lần vì chúng thật sự rất thật.

We're going to watch Elizabeth Gilbert five times

Chúng ta sẽ xem Elizabeth Gillbert năm lần

because what she says is so clever," you'd feel cheated.

vì những điều cô ấy nói thật thông minh," bạn sẽ cảm thấy như bị lừa.

Not so if you're adopting a religious mindset.

Sẽ không như vậy nếu như bạn chấp nhận một lối suy nghĩ kiểu tôn giáo.

The other things that religions do

Những điều khác mà tôn giáo làm

is to arrange time.

là sắp xếp thời gian.

All the major religions give us calendars.

Tất cả những tôn giáo chính cho chúng ta những thời gian biểu.

What is a calendar?

Thời gian biểu là gì?

A calendar is a way of making sure that across the year

Một thời gian biểu là cách để đảm bảo rằng suốt trong năm

you will bump into certain very important ideas.

bạn sẽ buộc bị gợi nhớ tới một vài điều quan trọng nào đó.

In the Catholic chronology, Catholic calendar,

Trong Trong Bảng Niên Đại Công Giáo, lịch Công Giáo,

at the end of March you will think about St. Jerome

Cuối tháng ba bạn sẽ nghĩ về Thánh Jerome

and his qualities of humility and goodness

cũng như những phẩm hạnh của ông, về sự nhún nhường và lòng hào hiệp

and his generosity to the poor.

và tính hào phóng của ông với người nghèo.

You won't do that by accident; you will do that because you are guided to do that.

Bạn không tự nhiên lại làm thế; bạn sẽ làm thế vì bạn được dẫn dắt làm thế.

Now we don't think that way.

Chúng ta giờ không nghĩ theo cách đó.

In the secular world we think, "If an idea is important, I'll bump into it.

Trong cuộc sống hiện đại chúng ta nghĩ, "Nếu có một ý tưởng quan trọng tồn tại, tôi khắc sẽ gặp phải nó.

I'll just come across it."

Tôi sẽ gặp phải nó."

Nonsense, says the religious world view.

Vô lý, quan điểm tôn giáo thế giới lên tiếng.

Religious view says we need calendars, we need to structure time,

Quan điểm tôn giáo cho rằng chúng ta cần thời gian biểu, chúng ta cần kết cấu thời gian,

we need to synchronize encounters.

chúng ta cần đồng bộ hoá (sự kiện) gặp phải.

This comes across also

Điều này tương tự

in the way in which religions set up rituals

cái cách mà tôn giáo sắp đặt những nghi lễ

around important feelings.

xung quanh những cảm nhận quan trọng.

Take the Moon. It's really important to look at the Moon.

Lấy mặt trăng (làm ví dụ). Quan sát mặt trăng là rất quan trọng

You know, when you look at the Moon,

Bạn biết đấy, khi bạn nhìn mặt trăng,

you think, "I'm really small. What are my problems?"

bạn nghĩ, "Tôi thực sự rất nhỏ bé. Những vấn đề của tôi là gì chứ?"

It sets things into perspective, etc., etc.

Nó sắp đặt nhiều thứ theo viễn cảnh v.v và v.v....

We should all look at the Moon a bit more often. We don't.

Chúng ta nên ngắm mặt trăng thường xuyên hơn một chút. Nhưng chúng ta không làm thế.

Why don't we? Well there's nothing to tell us, "Look at the Moon."

Tại sao không? Bởi chẳng có gì nói chúng ta rằng, "Hãy nhìn mặt trăng."

But if you're a Zen Buddhist in the middle of September,

Nhưng nếu bạn là Phật Tử phái thiền tông giữa tháng 9,

you will be ordered out of your home, made to stand on a canonical platform

bạn sẽ bị yêu cầu ra khỏi nhà, bị bắt đứng tại chỗ đứng theo quy tắc

and made to celebrate the festival of Tsukimi,

và phải ăn mừng lễ hội Tsukimi,

where you will be given poems to read

lúc đó bạn sẽ được trao cho những bài thơ để đọc

in honor of the Moon and the passage of time

để tỏ lòng tôn kính với mặt trăng và thời gian trôi qua

and the frailty of life that it should remind us of.

và sự mỏng manh của sự sống mà điều đó nên nhắc nhở chúng ta.

You'll be handed rice cakes.

Bạn sẽ được trao cho bánh gạo.

And the Moon and the reflection on the Moon

Mặt trăng và sự phản chiếu của nó

will have a secure place in your heart.

sẽ có vị trí vững chắc trong tim bạn

That's very good.

Điều này rất tốt.

The other thing that religions are really aware of

Điều khác nữa mà tôn giáo thật sự nhận biết được

is: speak well --

đó là: diễn thuyết tốt --

I'm not doing a very good job of this here --

Ở đây tôi làm việc đó không được tốt lắm ---

but oratory, oratory is absolutely key to religions.

nhưng tài hùng biện tuyệt đối là chìa khoá của tôn giáo.

In the secular world, you can come through the university system and be a lousy speaker

Trong thế giới trần tục,bạn có thể vượt qua hệ thống trường đại học và trở thành một người nói năng chẳng ra sao

and still have a great career.

mà vẫn có sự nghiệp lừng lẫy.

But the religious world doesn't think that way.

Nhưng thế giới tôn giáo không nghĩ thế.

What you're saying needs to be backed up

Những gì bạn nói phải được nâng đỡ

by a really convincing way of saying it.

bằng cách nói đầy thuyết phục.

So if you go to an African-American Pentecostalist church

Nếu bạn tới một nhà thờ Ngũ Tuần Phi-Mỹ

in the American South

tại Nam Mỹ

and you listen to how they talk,

và bạn nghe cách họ nói,

my goodness, they talk well.

trời ạ, họ nói tốt lắm.

After every convincing point, people will go, "Amen, amen, amen."

Sau mỗi luận điểm thuyết phục, mọi người làm thế này, "Amen, amen, amen."

At the end of a really rousing paragraph, they'll all stand up,

cuối mỗi đoạn đọc hào hứng, họ đều đứng dậy,

and they'll go, "Thank you Jesus, thank you Christ, thank you Savior."

và làm thế này, "Cám ơn Giê Su, Cám ơn Chúa Giê-Su, Cám ơn Đấng Cứu Thế."

If we were doing it like they do it --

Giả sử chúng ta đang làm giống họ--

let's not do it, but if we were to do it --

thôi đứng làm vậy, nhưng nếu chúng ta làm thế--

I would tell you something like, "Culture should replace scripture."

Tôi sẽ nói với bạn về điều gì đó giống như là," Văn Hoá nên thay thế Kinh Thánh."

And you would go, "Amen, amen, amen."

và bạn sẽ làm thế này, "Amen, amen, amen."

And at the end of my talk, you would all stand up

Và rồi khi bài nói của tôi kết thúc, Tất cả sẽ đứng dậy

and you would go, "Thank you Plato, thank you Shakespeare, thank you Jane Austen."

và làm thế này,"Cám ơn Plato, cám ơn Shakespeare, cám ơn Jane Austen."

And we'd know that we had a real rhythm going.

Và chúng ta sẽ biết được rằng mình sẽ có một nhịp điệu thực sự

All right, all right. We're getting there. We're getting there.

Được rồi, được rồi. Chúng ta sắp đến phần đó rồi.Chúng ta sắp đến phần đó rồi

(Applause)

Vỗ Tay

The other thing that religions know is we're not just brains,

Điều khác nữa mà tôn giáo biết đó là chúng ta không chỉ là những bộ não

we are also bodies.

chúng ta còn là những cơ thể.

And when they teach us a lesson,

Và khi họ dạy chúng ta một bài học,

they do it via the body.

họ làm thông qua cơ thể.

So for example,

Ví dụ,

take the Jewish idea of forgiveness.

lấy quan điểm về tha thứ của Do Thái giáo làm ví dụ.

Jews are very interested in forgiveness

Người Do Thái rất có hứng thú với sự tha thứ

and how we should start anew and start afresh.

và làm thế nào chúng ta bắt đầu lại và bắt đầu làm lại.

They don't just deliver us sermons on this.

Họ không chỉ truyền tải thuyết pháp về điều này cho chúng ta.

They don't just give us books or words about this.

Họ không chỉ đưa cho chúng ta sách hay từ ngữ viết về vấn đề này

They tell us to have a bath.

Họ bảo chúng ta đi tắm.

So in Orthodox Jewish communities, every Friday you go to a Mikveh.

Vậy nên trong những cộng đồng Chính Thống Giáo Do Thái, mỗi thứ sáu bạn đi đến Mikveh.

You immerse yourself in the water,

Nhấn chìm cơ thể dưới nước,

and a physical action backs up a philosophical idea.

và đó là cách một hành động thể chất giúp thể hiện một ý niệm triết học.

We don't tend to do that.

Chúng ta không định làm thế.

Our ideas are in one area and our behavior with our bodies is in another.

Đầu óc của chúng ta ở một nơi mà hành xử của ta với cơ thể ở một nơi khác

Religions are fascinating in the way they try and combine the two.

Tôn giáo lôi cuốn ở cách mà chúng cố và hoà trộn hai điều này.

Let's look at art now.

Hãy xem xét về nghệ thuật.

Now art is something that in the secular world,

Nghệ thuật là cái gì đó trong trần thế,

we think very highly of. We think art is really, really important.

mà chúng ta đánh giá cao. Chúng ta nghĩ rằng nghệ thuật rất quan trọng.

A lot of our surplus wealth goes to museums, etc.

Rất nhiều của cải dư dả của chúng ta được đưa vào những viện bảo tàng vv...

We sometimes hear it said

Chúng ta thi thoảng nghe rằng

that museums are our new cathedrals, or our new churches.

Những viện bào tàng là Nhà Thánh Đường mới, những nhà thờ mới của chúng ta.

You've heard that saying.

Bạn đã nghe đến câu nói đó

Now I think that the potential is there,

Tôi nghĩ tiềm năng tồn tại,

but we've completely let ourselves down.

nhưng tự chúng ta đã làm bản thân mình thất vọng.

And the reason we've let ourselves down

Và lí do chúng ta tự làm bản thân thất vọng

is that we're not properly studying

đó là chúng ta không nghiên cứu một cách phù hợp

how religions handle art.

cách mà tôn giáo vận dụng nghệ thuật.

The two really bad ideas that are hovering in the modern world

Có hai quan điểm tệ hại mà đang trôi nổi thế giới hiện tại

that inhibit our capacity to draw strength from art:

khiến kìm hãm khả năng học được từ nghệ thuật của chúng ta:

The first idea is that art should be for art's sake --

Ý tưởng thứ nhất là nghệ thuật vị nghệ thuật--

a ridiculous idea --

một ý tưởng lố bịch--

an idea that art should live in a hermetic bubble

một ý tưởng mà nghệ thuật nên tồn tại trong một bọt bong bóng kín mít

and should not try to do anything with this troubled world.

và không nên cố làm gì hết trong thế giới rắc rối này.

I couldn't disagree more.

Tôi không thể phản đối hơn.

The other thing that we believe is that art shouldn't explain itself,

Điều còn lại mà chúng ta tin vào đó là nghệ thuật không nên tự diễn giải cho chính nó,

that artists shouldn't say what they're up to,

rằng nghệ sĩ không nên nói ra những gì họ đang dự định làm,

because if they said it, it might destroy the spell

bởi vì nếu họ nói ra điều đó, điều đó sẽ làm phá hỏng cái đẹp

and we might find it too easy.

và chúng ta sẽ có lẽ thấy nó quá dễ dàng.

That's why a very common feeling when you're in a museum --

Đó là lý do chúng ta khi bước chân vào bảo tàng hay có một cảm xúc chung thế này --

let's admit it --

hãy thú nhận --

is, "I don't know what this is about."

rằng, "Tôi chẳng hiểu nó đang nói cái gì."

But if we're serious people, we don't admit to that.

Nhưng nếu chúng ta là những người nghiêm túc, chúng ta không thú nhận như thế.

But that feeling of puzzlement is structural

Nhưng cảm xúc bối rối là chắc chắn có

to contemporary art.

với nghệ thuật đương đại.

Now religions have a much saner attitude to art.

Tôn giáo có một thái độ đúng mực hơn với nghệ thuật.

They have no trouble telling us what art is about.

Chúng dễ dàng nói cho chúng ta biết nghệ thuật là về cái gì

Art is about two things in all the major faiths.

Trong những quan điểm tôn giáo chính, nghệ thuật là về hai thứ

Firstly, it's trying to remind you

Trước tiên, nó đang cố nhắc nhở bạn

of what there is to love.

của việc cần yêu cái gì.

And secondly, it's trying to remind you

Thứ hai là, nó đang cố nhắc nhở bạn

of what there is to fear and to hate.

về việc nên sợ hãi và căm ghét cái gì.

And that's what art is.

Và nghệ thuật là như thế đó.

Art is a visceral encounter with the most important ideas of your faith.

Nghệ thuật là một cuộc gặp gỡ bản năng với những quan niệm quan trọng nhất trong hệ thống đức tin của bạn.

So as you walk around a church,

Vậy nên khi bạn đi quanh một nhà thờ,

or a mosque or a cathedral,

hoặc một nhà thờ hồi giáo hay một thánh đường

what you're trying to imbibe, what you're imbibing is,

cái mà bạn đang cố thu nhận,

through your eyes, through your senses,

qua mắt nhìn, qua các giác quan,

truths that have otherwise come to you through your mind.

sự thật đến với trí óc bạn.

Essentially it's propaganda.

Thực chất nó là sự tuyên truyền.

Rembrandt is a propagandist

Rembrandt là một nhà tuyên truyền

in the Christian view.

theo quan điểm của Tin Lành.

Now the word "propaganda" sets off alarm bells.

Từ "Tuyên truyền" có lẽ có sắc thái nghĩa khiến chúng ta cảnh giác.

We think of Hitler, we think of Stalin. Don't, necessarily.

Chúng ta nghĩ về Hitler,chúng ta nghĩ về Stalin. Nhất thiết đừng,

Propaganda is a manner of being didactic in honor of something.

Tuyên truyền là một dạng mang tính mô phạm để tỏ kính trọng với cái gì đó

And if that thing is good, there's no problem with it at all.

Và nếu điều đó tốt, không có vấn đề gì với nó cả.

My view is that museums should take a leaf out of the book of religions.

Quan điểm của tôi là viện bảo tàng nên sao chép từ tôn giáo

And they should make sure that when you walk into a museum --

Và họ nên chắc chắn rằng khi bạn bước vào một viện bảo tàng--

if I was a museum curator,

nếu là một người phụ trách viện bảo tàng,

I would make a room for love, a room for generosity.

Tôi sẽ làm một căn phòng cho tình yêu, một căn phòng cho sự rộng lượng

All works of art are talking to us about things.

Mọi tác phẩm nghệ thuật đang nói cho chúng ta biết về nhiều điều.

And if we were able to arrange spaces

Và nếu như chúng ta có thể sắp xếp không gian

where we could come across works

nơi mà chúng ta có thể xem các tác phẩm

where we would be told, use these works of art

nơi mà chúng ta được chỉ bảo, hãy sử dụng những tác phẩm nghệ thuật này

to cement these ideas in your mind,

để làm vững chắc hơn những ý tưởng này trong trí não bạn,

we would get a lot more out of art.

chúng ta sẽ đạt được nhiều thứ hơn từ nghệ thuật.

Art would pick up the duty that it used to have

Nghệ thuật sẽ nắm trách nhiệm mà nó đã từng có

and that we've neglected because of certain mis-founded ideas.

mà chúng ta đã bỏ qua vì một số quan niệm hình thành sai lầm.

Art should be one of the tools

Nghệ thuật cần là một trong số những công cụ

by which we improve our society.

giúp chúng ta cải tiến xã hội.

Art should be didactic.

Nghệ thuật nên mang tính mô phạm.

Let's think of something else.

Hãy đi tìm một ví dụ khác.

The people in the modern world, in the secular world,

Con người trong xã hội hiện đại, trong thế giới trần tục,

who are interested in matters of the spirit,

những người quan tâm tới vấn đề về tâm linh,

in matters of the mind,

những vấn đề về tinh thần,

in higher soul-like concerns,

và những mối quan tâm liên quan tới mức độ linh hồn cao hơn,

tend to be isolated individuals.

có khuynh hướng là những cá nhân cô đơn.

They're poets, they're philosophers, they're photographers, they're filmmakers.

Họ là những nhà thơ, nhà triết học, thợ nhiếp ảnh, nhà làm phim.

And they tend to be on their own.

Và họ có khuynh hướng đơn độc.

They're our cottage industries. They are vulnerable, single people.

Họ là nền công nghiệp thủ công của chúng ta. Họ yếu đuối, những con người đơn lẻ.

And they get depressed and they get sad on their own.

Và tự bản thân họ rơi vào chán nản và buồn phiền.

And they don't really change much.

Họ không thực sự thay đổi nhiều.

Now think about religions, think about organized religions.

Hãy nghĩ về tôn giáo, nghĩ về những tôn giáo có tổ chức.

What do organized religions do?

Vậy những tôn giáo đó làm điều gì?

They group together, they form institutions.

Chúng quy tụ nhau lại, lập lên những thể chế.

And that has all sorts of advantages.

Và điều đó mang lại nhiều thuận lợi.

First of all, scale, might.

Trước hết là quy mô, sức mạnh.

The Catholic Church pulled in 97 billion dollars last year

Nhà thờ Thiên Chúa Giáo thu về 97 tỉ đô la năm ngoái

according to the Wall Street Journal.

theo như Tạp Chí Wall Street.

These are massive machines.

Đó là những cỗ máy đồ sộ

They're collaborative, they're branded, they're multinational,

Chúng có tính hợp tác, có thương hiệu, đa quốc gia,

and they're highly disciplined.

là lại còn có tính kỷ luật cao.

These are all very good qualities.

Đây là những phẩm chất rất tốt.

We recognize them in relation to corporations.

Chúng ta nhận ra chúng trong mối tương quan với những tập đoàn kinh doanh

And corporations are very like religions in many ways,

Và những tập đoàn kinh doanh rất giống với tôn giáo theo nhiều mặt,

except they're right down at the bottom of the pyramid of needs.

ngoại trừ việc các tập đoàn này nằm dưới cùng trong kim tự tháp về nhu cầu

They're selling us shoes and cars.

Họ đang bán cho chúng ta giày và xe hơi.

Whereas the people who are selling us the higher stuff --

Trong khi đó những người mà đang bán cho chúng ta những thứ cao cấp hơn--

the therapists, the poets --

những nhà trị liệu, nhà thơ

are on their own and they have no power,

là những người đơn độc và không có ảnh hưởng

they have no might.

họ không có sức mạnh.

So religions are the foremost example

Vậy nên tôn giáo là ví dụ trước nhất

of an institution that is fighting for the things of the mind.

về một thể chế đấu tranh cho những vấn đề về tâm hồn.

Now we may not agree with what religions are trying to teach us,

Chúng ta có lẽ không đồng ý với những gì tôn giáo đang dạy dỗ,

but we can admire the institutional way

nhưng chúng ta có thể ngưỡng mộ hệ thống của nó

in which they're doing it.

mà các tôn giáo này đang thực hiện

Books alone, books written by lone individuals,

Chỉ sách vở thôi, những quyển sách viết bởi những cá nhân cô độc,

are not going to change anything.

sẽ không thay đổi được gì.

We need to group together.

Chúng ta cần nhóm họp lại với nhau.

If you want to change the world, you have to group together, you have to be collaborative.

Nếu bạn muốn thay đổi thế giới, bạn phải nhóm họp lại với nhau, bạn phải có tính cộng tác.

And that's what religions do.

Và đó là điều mà tôn giáo làm.

They are multinational, as I say,

Họ có tính đa quốc gia, như tôi nói,

they are branded, they have a clear identity,

họ có thương hiệu, họ có nhận dạng rõ ràng

so they don't get lost in a busy world.

thế nên họ không bị lạc lối trong thế giới đông đúc náo nhiệt.

That's something we can learn from.

Đó là điều gì đó chúng ta có thể học hỏi

I want to conclude.

Tôi muốn kết luận.

Really what I want to say

Thực sự cái mà tôi muốn nói

is for many of you who are operating in a range of different fields,

là đối với các bạn, những người đang hoạt động trong những lĩnh vực khác nhau,

there is something to learn from the example of religion --

chúng ta có thể học hỏi từ tôn giáo--

even if you don't believe any of it.

thậm chí khi bạn không tin vào bất cứ điều gì trong đó.

If you're involved in anything that's communal,

Nếu bạn có tham dự vào bất kỳ điều gì có tính cộng đồng,

that involves lots of people getting together,

mà liên quan đến việc nhiều người xích lại với nhau,

there are things for you in religion.

có những điều dành cho bạn trong tôn giáo.

If you're involved, say, in a travel industry in any way,

Nếu bạn làm việc, giả như, trong ngành du lịch,

look at pilgrimage.

hãy nhìn vào cuộc hành hương.

Look very closely at pilgrimage.

Xem xét thật kỹ cuộc hành hương

We haven't begun to scratch the surface

Chúng ta thậm chí vẫn chưa chạm đến bề nổi

of what travel could be

của du lịch lữ hành thực sự là gì

because we haven't looked at what religions do with travel.

bởi vì chúng ta chưa quan sát cái mà tôn giáo tác động lên du lịch.

If you're in the art world,

Nếu bạn hoạt động trong thế giới nghệ thuật,

look at the example of what religions are doing with art.

hãy xem xét cách tôn giáo đang tác động lên nghệ thuật.

And if you're an educator in any way,

Và nếu bạn là một nhà sư phạm theo mặt nào đó

again, look at how religions are spreading ideas.

lại lần nữa, quan sát xem làm thế nào tôn giáo đang truyền bá những ý tưởng.

You may not agree with the ideas,

Bạn có lẽ không đồng ý với những ý tưởng đó,

but my goodness, they're highly effective mechanisms for doing so.

nhưng trời ạ, chúng là những bộ máy vô cùng hiệu quả trong việc tuyên truyền.

So really my concluding point

Vậy thực sự kết luận của tôi

is you may not agree with religion,

là bạn có lẽ không đồng ý với tôn giáo

but at the end of the day,

nhưng suy cho cùng thì,

religions are so subtle, so complicated,

tôn giáo rất huyền ảo, rất phức tạp,

so intelligent in many ways

rất khôn ngoan về nhiều mặt

that they're not fit to be abandoned to the religious alone;

mà chúng không nên chỉ để dành cho những người mộ đạo;

they're for all of us.

chúng dành cho tất cả mọi người chúng ta.

Thank you very much.

Cám ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)

Chris Anderson: Now this is actually a courageous talk,

Chris Anderson: đây thực sự là một bài diễn thuyết can đảm,

because you're kind of setting up yourself in some ways

bởi gần như ông đang tự đặt mình vào vị trí

to be ridiculed in some quarters.

dễ bị nhạo báng ở nhiều phía.

AB: You can get shot by both sides.

AB: Ông có thể bị công kích từ cả hai hướng.

You can get shot by the hard-headed atheists,

Ông có thể bị công kích bởi những người vô thần cứng đầu,

and you can get shot by those who fully believe.

ông có thể bị công kích bởi những người có đức tin mạnh mẽ.

CA: Incoming missiles from North Oxford at any moment.

CA: tên lửa phóng đến từ North Oxford bất cứ lúc nào.

AB: Indeed.

AB: Thực vậy

CA: But you left out one aspect of religion

CA: Nhưng ông đã bỏ qua một khía cạnh của tôn giáo

that a lot of people might say

mà rất nhiều người có lẽ sẽ nói tới

your agenda could borrow from,

bài nói của ông có thể có thêm,

which is this sense --

theo một nghĩa--

that's actually probably the most important thing to anyone who's religious --

thứ có lẽ là quan trọng nhất với những người theo đạo

of spiritual experience,

của trải nghiệm tâm linh,

of some kind of connection

của sự kết nối

with something that's bigger than you are.

với thứ gì đó tầm cỡ to lớn hơn chính con người bạn.

Is there any room for that experience in Atheism 2.0?

còn chỗ trống nào cho loại trải nghiệm đó trong Thuyết Vô Thần 2.0 không?

AB: Absolutely. I, like many of you, meet people

AB: Hoàn toàn chắc chắn, tôi, giống như nhiều người trong các bạn, gặp gỡ mọi người

who say things like, "But isn't there something bigger than us,

nói những điều như, "Nhưng không phải còn có điều to lớn hơn chúng ta sao?,

something else?"

điều gì khác nữa?.

And I say, "Of course." And they say, "So aren't you sort of religious?"

Và tôi nói," Tất nhiên." Và họ nói, "Thế thì anh giống như một tín đồ tôn giáo còn gì?"

And I go, "No." Why does that sense of mystery,

Và tôi phản ứng, "Không." Tại sao sự bí ẩn,

that sense of the dizzying scale of the universe,

hay quy mô lớn lao của vũ trụ,

need to be accompanied by a mystical feeling?

lại cần phải đi cùng với một trạng thái cảm xúc huyền bí?

Science and just observation

Khoa học và sự quan sát không thôi

gives us that feeling without it,

đã đem cho ta cái cảm giác đó rồi,

so I don't feel the need.

vậy nên tôi không cảm thấy cần thiết phải có tôn giáo.

The universe is large and we are tiny,

Vũ trụ thì bao la còn chúng ta quá bé nhỏ,

without the need for further religious superstructure.

không cần tới cấu trúc thượng tầng tôn giáo.

So one can have so-called spiritual moments

Vậy nên một người có thể có cái gọi là những khoảnh khắc tâm linh

without belief in the spirit.

mà không có niềm tin vào thần thánh.

CA: Actually, let me just ask a question.

CA: Thực ra, hãy cho tôi hỏi một câu.

How many people here would say

Bao nhiêu người tại đây sẽ nói rằng

that religion is important to them?

tôn giáo rất quan trọng với họ?

Is there an equivalent process

Có cái quy trình tương đương nào

by which there's a sort of bridge

mà theo đó có cái kiểu như cái cầu

between what you're talking about and what you would say to them?

giữa cái anh đang nói và cái mà anh sẽ nói với họ?

AB: I would say that there are many, many gaps in secular life

AB: Tôi sẽ nói có rất nhiều, rất nhiều kẽ hở trong cuộc sống trần tục

and these can be plugged.

và chúng có thể được trám lại.

It's not as though, as I try to suggest,

Nó không giống, như tôi đang cố gợi ý,

it's not as though either you have religion

Nó không giống như là việc hoặc bạn có tín ngưỡng

and then you have to accept all sorts of things,

và sau đó bạn phải chấp nhận mọi điều mọi thứ

or you don't have religion

hoặc bạn không có tín ngưỡng

and then you're cut off from all these very good things.

và sau đó bạn bị cắt đứt với những điều tốt đẹp.

It's so sad that we constantly say,

Thật buồn khi chúng ta liên tục nói rằng,

"I don't believe so I can't have community,

"Tôi không tin vậy nên tôi không có cộng đồng,

so I'm cut off from morality,

vậy nên tôi bị dứt ra khỏi đạo đức,

so I can't go on a pilgrimage."

vậy nên tôi không thể đi hành hương."

One wants to say, "Nonsense. Why not?"

Người nào đó muốn nói,"Vô lý,tại sao?"

And that's really the spirit of my talk.

Và đó thực sự là tinh thần của bài diễn thuyết của tôi.

There's so much we can absorb.

Có rất nhiều thứ chúng ta có thể tiếp thu

Atheism shouldn't cut itself off from the rich sources of religion.

Chủ nghĩa vô thần không nên cắt đứt bản thân nó khỏi những nguồn gốc phong phú của tôn giáo

CA: It seems to me that there's plenty of people in the TED community

CA: Dường như với tôi có rất nhiều người trong cộng đồng TED

who are atheists.

là người vô thần.

But probably most people in the community

Nhưng có lẽ hầu hết mọi người trong cộng đồng

certainly don't think that religion is going away any time soon

chắc chắn không nghĩ rằng tôn giáo sẽ biến mất trong thời gian gần

and want to find the language

và họ muốn tìm thứ ngôn ngữ

to have a constructive dialogue

để có một cuộc hội thoại mang tính xây dựng

and to feel like we can actually talk to each other

và để cảm nhận rằng chúng ta thực ra có thể nói chuyện với nhau

and at least share some things in common.

và chỉ ít chia sẻ điểm chung nào đó

Are we foolish to be optimistic

Có phải chúng ta khờ khạo khi chủ quan

about the possibility of a world

về khả năng có một thế giới

where, instead of religion being the great rallying cry

nơi mà, thay vì tôn giáo là sự kêu gọi mạnh mẽ

of divide and war,

về sự phân biệt và chiến tranh,

that there could be bridging?

tìm gọi cầu nối ở đó?

AB: No, we need to be polite about differences.

AB: Không, Chúng ta cần lịch sự khi bàn tới những khác biệt của con người.

Politeness is a much-overlooked virtue.

Lịch thiệp là một đức tính hay bị bỏ qua

It's seen as hypocrisy.

Nó được coi là đạo đức giả.

But we need to get to a stage when you're an atheist

Nhưng chúng ta cần phải xem xét tới cái giai đoạn khi mà bạn là người vô thần

and someone says, "Well you know, I did pray the other day,"

và người nào đó nói rằng, "anh biết đấy, hôm nọ tôi đã cầu nguyện,"

you politely ignore it.

bạn lờ đi một cách lịch sự

You move on.

Bạn tiếp tục

Because you've agreed on 90 percent of things,

Bới vì bạn đã đồng ý 90% về điều đó,

because you have a shared view on so many things,

bởi vì bạn có một quan điểm chung về rất nhiều thứ,

and you politely differ.

nhưng bạn lại khác biệt, một cách lịch sự.

And I think that's what the religious wars of late have ignored.

Và tôi nghĩ rằng đó là cái mà những cuộc chiến tranh tôn giáo gần đây đã phớt lờ.

They've ignored the possibility of harmonious disagreement.

Họ đã phớt lờ khả năng của sự bất đồng trong hòa bình.

CA: And finally, does this new thing that you're proposing

CA: Và sau cùng, liệu cái điều mới mẻ mà anh đang đề nghị

that's not a religion but something else,

không phải là một tôn giáo mà là điều gì khác,

does it need a leader,

nó có cần một người lãnh đạo không,

and are you volunteering to be the pope?

và ông sẽ xung phong làm giáo trưởng chứ?

(Laughter)

(Cười)

AB: Well, one thing that we're all very suspicious of

AB: À, có một điều mà tất cả chúng ta đều rất hồ nghi

is individual leaders.

đó là những cá nhân lãnh đạo.

It doesn't need it.

Nó không cần đến .

What I've tried to lay out is a framework

Cái mà tôi đã cố gắng sắp đặt là một khuôn khổ

and I'm hoping that people can just fill it in.

và tôi hy vọng mọi người có thể lấp vào những khung đó

I've sketched a sort of broad framework.

tôi đã phác thảo ra một khuôn khổ rộng

But wherever you are, as I say, if you're in the travel industry, do that travel bit.

Nhưng bất cứ bạn đang ở đâu, như tôi nói, nếu như bạn làm việc trong ngành du lịch, hãy thực hiện phần du hành đó

If you're in the communal industry, look at religion and do the communal bit.

Nếu bạn ở trong ngành công nghiệp cộng đồng, hãy nhìn vào tôn giáo và thực hiện phần việc cộng đồng đó

So it's a wiki project.

Vậy nên nó là một dự án wiki

(Laughter)

(cười)

CA: Alain, thank you for sparking many conversations later.

CA: Alain, cám ơn ông về việc khuấy động rất nhiều những cuộc đàm luận về sau này

(Applause)

Vỗ tay