Melissa Marshall: Talk nerdy to me

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Hiwa Foundation II Reviewer: Hanasa-hiwa foundation

Five years ago, I experienced a bit

پێنج ساڵ پێش ئێستا، هەندێ شارەزاییم وەرگرت

of what it must have been like to be Alice in Wonderland.

له‌وه‌ی که‌ ده‌بێت هه‌بێت وه‌ک (ئه‌لیس)له‌ وێنده‌رله‌ند

Penn State asked me, a communications teacher,

مامۆستای په‌یوه‌ندییه‌کان، پێن سته‌ین، داوای له‌من کرد

to teach a communications class for engineering students.

که‌ وانه‌ی په‌یوه‌ندییه‌کان بڵێمه‌وه‌ بۆ قوتابیانی ئه‌ندازیاری

And I was scared. (Laughter)

من ترسام. پیکه‌نین

Really scared. Scared of these students with their big brains

زۆر ترسام، له‌و قوتابیه‌ زیره‌کانه‌ ترسام که‌ مێشکێکی گه‌وره‌یان هه‌یه‌

and their big books and their big, unfamiliar words.

له‌گه‌ڵ کتێبه‌ گه‌وره‌که‌یان و له‌گه‌ڵ وشه‌ گه‌وره‌ و نه‌ناسراوه‌کانیان

But as these conversations unfolded,

به‌ڵام، وه‌ک و ئه‌م قسانه‌ ده‌رکه‌وتن

I experienced what Alice must have when she went down

ئه‌وم بینی که‌ (ئه‌لیس) چی هه‌بێت کاتێک ڕۆشته‌ خواره‌وه‌

that rabbit hole and saw that door to a whole new world.

به‌ره‌و کونی که‌روێشکه‌کان و ده‌رگایه‌کی بینی له‌هه‌موو جیهاندا

That's just how I felt as I had those conversations

به‌م شێوه‌یه‌ هه‌ستم ده‌کرد کاتێک ئه‌م قسانه‌ ده‌کرا

with the students. I was amazed at the ideas

له‌گه‌ڵ قوتابییه‌کان، زۆر به‌و فکرانه‌ی

that they had, and I wanted others to experience this wonderland as well.

ئه‌وان که‌ هه‌یان بوو سه‌رم سوڕما، وه‌ ده‌مویست خه‌ڵکی ئه‌م شاره‌زاییه‌ی ۆنده‌رله‌ند تاقیبکاته‌وە

And I believe the key to opening that door

باوه‌ڕم وایه‌ کلیلی سه‌ره‌کی بۆ کردنه‌وه‌ی ئه‌و ده‌رگایه‌

is great communication.

په‌یوه‌ندیه‌کی زۆر باشه‌

We desperately need great communication from our

به‌ڕاستی ئێمه‌ پێویستمان به‌ په‌یوه‌ندیه‌کی زۆر باش هه‌یه‌ له‌لایه‌ن

scientists and engineers in order to change the world.

زاناکانمان و ئه‌ندازیاره‌کانمان تا جیهان بگۆڕین

Our scientists and engineers are the ones

زاناکانمان و ئه‌ندازیاره‌کانمان یه‌که‌مین که‌سن

that are tackling our grandest challenges, from energy

که‌ چاره‌سه‌ری به‌ربه‌ره‌کانێکانمان بکات، له‌ وزه‌وه‌

to environment to health care, among others,

بۆ که‌ش و هه‌وا، بۆ چاودێری ته‌ندروستی، له‌ناو ئه‌وانه‌دا

and if we don't know about it and understand it,

ئه‌گه‌ر هیچ له‌باره‌ی ئه‌وه‌وه‌ نازانین و لێی تێناگه‌ین

then the work isn't done, and I believe it's our responsibility

که‌واته‌، کاره‌که‌ ته‌واو نه‌بووه‌، باوه‌ڕم وایه‌ که‌ ئه‌رکی سه‌رشانی ئێمه‌یه‌

as non-scientists to have these interactions.

وه‌ک نەشاره‌زایه‌ک تا ئه‌و کارلێکردنه‌مان هه‌بێت

But these great conversations can't occur if our scientists

به‌ڵام، ئه‌م قسه‌ مه‌زنانه‌ ڕوینه‌ده‌دا ئه‌گه‌ر زاناکانمان

and engineers don't invite us in to see their wonderland.

وە ئه‌ندازیاره‌کانمان بانگمان نه‌که‌ن بۆ بینینی ژیانه‌ خۆشه‌که‌یان

So scientists and engineers, please, talk nerdy to us.

له‌به‌رئه‌وه‌، تکایه‌، زاناکان و ئه‌ندازیاره‌کان قسه‌مان له‌گه‌ڵ بکه‌ن

I want to share a few keys on how you can do that

ده‌مه‌وێت هه‌ندێک شێواز باس بکه‌م له‌گه‌ڵ ئێوه‌ که‌ چۆن ئه‌وه‌ ده‌که‌یت

to make sure that we can see that your science is sexy

بۆئه‌وه‌ی دڵنیابیت که‌ ده‌توانیت زانسته‌که‌مان ببینین که‌ سێکسی یه‌

and that your engineering is engaging.

ئه‌ندازیارییه‌که‌مان تێکه‌ڵاوه‌

First question to answer for us: so what?

یه‌که‌م پرسیار بۆ وه‌ڵام دانه‌وه‌ی ئێمە ئه‌وه‌یه‌:: جا چییه‌؟

Tell us why your science is relevant to us.

پێمان بڵێ بۆچی زانسته‌که‌ت په‌یوه‌ندی به‌ ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌

Don't just tell me that you study trabeculae,

ته‌نها پێم مه‌ڵێ که‌ تۆ (ترابێکۆلای) خوێندووه‌

but tell me that you study trabeculae, which is the mesh-like structure of our bones

به‌ڵام پێم بڵێ که‌ تۆ (ترابێکۆلا)ت خوێندووه‌،که‌ وه‌ک شێوازی تۆڕی ئێسکه‌کانمانە

because it's important to understanding and treating osteoporosis.

چونکه‌ ئه‌وه‌ گرنگه‌ بۆ تێگه‌یشتن و مامه‌ڵه‌ کردنی ئێسکه‌کان

And when you're describing your science, beware of jargon.

وه‌ کاتێک زانسته‌که‌ باس ده‌که‌ین، ئاگات له‌ شێوازی قسه‌کردنت بێت

Jargon is a barrier to our understanding of your ideas.

شێوازی قسه‌ کردن به‌رمیلێکه‌ بۆ تێگه‌یشتنمان له‌ فکره‌کان

Sure, you can say "spatial and temporal," but why not just say

به‌دڵنیاییه‌وه‌، ده‌توانی بڵێیت (بۆشایی و کات) به‌ڵام بۆ نه‌ڵێین

"space and time," which is so much more accessible to us?

'بۆشایی وكات" که‌ زۆر گونجاوه‌ بۆ ئێمه‌؟

And making your ideas accessible is not the same as dumbing it down.

به‌کارهێنانی بیرۆکه‌که‌ت وه‌ک کاڵا نیه‌

Instead, as Einstein said, make everything

له‌جیاتی ئه‌وه‌، وه‌ک ئینشتاین ده‌ڵێت، هه‌موو شتێک دروست بکه‌

as simple as possible, but no simpler.

به‌شێوازێکی ئاسان، به‌ڵام نه‌ک ئاسانتر

You can clearly communicate your science

تۆ به‌ئاسانی ده‌توانی زانسته‌که‌ت به‌شداری پێبکه‌یت

without compromising the ideas.

به‌بێ که‌م کردنه‌وه‌ی فکره‌که‌

A few things to consider are having examples, stories

چه‌ند شتێک که‌ گوێی پێ بده‌ین وه‌ک نمونه‌، چیرۆک

and analogies. Those are ways to engage

لێکدانه‌وه‌، ئه‌مانه‌ ڕێگاکانی تێکه‌ڵاو بوونن

and excite us about your content.

ئێمه‌ دڵخۆش ده‌کات له‌باره‌ی ناوه‌ڕۆکه‌که‌ت

And when presenting your work, drop the bullet points.

کاتێک ئیشەکەت نیشان ده‌ده‌یت، خاڵه‌ به‌هێزه‌کانت واز لێ بهێنه‌

Have you ever wondered why they're called bullet points? (Laughter)

هه‌رگیز بیرت له‌وه‌ کردۆته‌وه‌ که‌ بۆچی پێت ده‌ڵێن خاڵی گوله‌)؟ پێکه‌نین

What do bullets do? Bullets kill,

گوله‌ چی ده‌کات؟ گوله‌ ده‌کوژیت

and they will kill your presentation.

پێشکه‌ش کردنه‌که‌ت ده‌کوژێت

A slide like this is not only boring, but it relies too much

سلایدێکی وه‌ک ئه‌مه‌، ته‌نها بێزارکه‌ر نیه‌، به‌ڵکوو زۆر پشت ده‌به‌ستێت

on the language area of our brain, and causes us to become overwhelmed.

به‌شێوازی زمانه‌وانی مێشکمان، وه‌ ده‌بێته‌ هۆی بێزارکردنمان

Instead, this example slide by Genevieve Brown is

له‌جیاتی ئه‌وه‌، ئه‌مه‌ نمونه‌ی سلایدێکه‌ له‌لایه‌ن (جین ێڤیف براون) ئه‌وه‌یه‌

much more effective. It's showing that the special structure

که‌ زۆر کاریگه‌ره‌، ئه‌وه‌ نیشان ده‌دات که‌ شێوازه تایبه‌تیه‌که‌ی

of trabeculae are so strong that they actually inspired

ترابێکولای زۆر به‌هێزه‌ که‌ ئه‌وان به‌ڕاستی سه‌رسام بوون به‌

the unique design of the Eiffel Tower.

دیزاینه‌ تایبه‌ته‌که‌ی تاوه‌ری ئیڤڵ

And the trick here is to use a single, readable sentence

مه‌به‌سته‌که‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ ڕسته‌یه‌کی تاک بده‌ به‌ده‌سته‌وه‌ تا بخوێنرێته‌وه‌

that the audience can key into if they get a bit lost,

که‌ ئاماده‌بوان بتوانن لێی تێبگه‌ن کاتێک هه‌ست به‌ وون بوون ده‌که‌ن

and then provide visuals which appeal to our other senses

دوایی وێنه‌یه‌ک نیشان بده‌ن تا ڕه‌خنه‌ له‌هه‌سته‌کانمان بگرن

and create a deeper sense of understanding

تێگه‌یشتنێکی قوڵتر دروست بکات

of what's being described.

له‌وه‌ی که‌ شیکراوه‌ته‌وه‌

So I think these are just a few keys that can help

له‌به‌رئه‌وه‌، وابزانم ئه‌مانه‌ چه‌ند نیشانده‌رێک که‌ ده‌توانێ یارمه‌تی

the rest of us to open that door and see the wonderland

هه‌موومان بدات بۆ کردنه‌وه‌ی ئه‌و ده‌رگایه‌ و جیهانه‌ خۆشه‌که‌ ببینین

that is science and engineering.

که‌ زانست و ئه‌ندازیارییه‌

And because the engineers that I've worked with have

له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و ئه‌ندازیارانه‌ی که‌ کارم له‌گه‌ڵ کردوون

taught me to become really in touch with my inner nerd,

فێریان کردم که‌ په‌یوه‌ندییه‌کی باشم له‌گه‌ڵ ناوخۆمدا هه‌بێت

I want to summarize with an equation. (Laughter)

ده‌مه‌وێت کورتی بکه‌مه‌وه‌ به‌ هاوکێشه‌یه‌ک. پێکه‌نین

Take your science, subtract your bullet points

زانسته‌که‌ت وه‌ربگره‌، خاڵه‌ گوله‌ییه‌کانتی لێده‌ربکه‌

and your jargon, divide by relevance,

وە شێوازی قسه‌کردنه‌که‌ت، په‌یوه‌ندییه‌کان جیابکه‌رەوە

meaning share what's relevant to the audience,

مانای ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وانه‌ باس بکه‌ که‌ په‌یوه‌ندی به‌ ئاماده‌بوانه‌وه‌ هه‌یه‌

and multiply it by the passion that you have for

وه‌ دوجای بکه‌ به‌و هه‌ست وسۆزه‌ی که‌ تۆ هه‌ته‌ بۆی

this incredible work that you're doing,

ئه‌م کاره‌ گرنگه‌ که‌تۆ ده‌یکه‌یت

and that is going to equal incredible interactions

ئه‌وه‌ یه‌کسان ده‌بێت به‌ لێکچونێکی گه‌وره‌

that are full of understanding.

که‌ پڕه‌ له‌ تێگه‌یشتن

And so, scientists and engineers, when you've solved

که‌واته‌ کاتێک ئێوه‌ زاناکان و ئه‌ندازیاره‌کانت

this equation, by all means, talk nerdy to me. (Laughter)

ئه‌م هاوکێشه‌یه‌ شی ده‌که‌نه‌وه‌، به‌هه‌موو مانایه‌ک، قسه‌ل ه‌گه‌ڵ من بکه‌. پێکه‌نین

Thank you. (Applause)

سوپاس، چه‌پڵه‌ لێدان