My underwater robot | David Lang

Translator: Shajwan Ibrahim Reviewer: Daban Q Jaff

(Aquatic noises)

(دەنگی ئاوە)

So this video was taken

کەواتە ئەم ڤیدیۆیە وەرگیراوە

at Aquarius undersea laboratory

لە ھەسارەی تاقیگەی ژێرئاو

four miles off the coast of Key Largo,

چوار ميل دوور لەكە كەنارى سەرەكى لارگۆ،

about 60 feet below the surface.

نزيكەى ٦٠ پێ لەخوارووی ڕووەکە.

NASA uses this extreme environment

ناسا ئەم ژینگە بنەڕەتیەی بەکارھێنا

to train astronauts and aquanauts,

بۆ مەشق کردن بە ئاسمانەوان و مەلەوانەکان،

and last year, they invited us along for the ride.

ساڵی ڕابردوو بانگێشتیان کردین بۆ سواربوون.

All the footage was taken from our open ROV,

وە ھەموو شانۆییەکان وەرگیرابوون لە ROV،

which is a robot that we built in our garage.

ڕۆبۆتێکە کە لە گەراجەکەمان دروستمان کرد.

So ROV stands for Remote Operated Vehicle,

کەواتە ROV واتا کۆنتڕۆڵی بەکارخستنی ئامێر،

which in our case means our little robot

لای ئێمە واتا ڕۆبۆتە بچوکەکەمان

sends live video

ناردنی ڤیدیۆی ڕاستەوخۆ

across that ultra-thin tether

بەناو ئەو زنجیرە زۆر لاوازە

back to the computer topside.

گەڕانەوە بۆ کۆمپیوتەری لاکانی سەرەوە.

It's open source, meaning we publish

سەرچاوەیەکی کراوەیە، ئێمە بڵاومانکردەوە

and share all of our design files

ھاوبەشیمان کرد بە ھەموو پەڕاوی نەخشەکانمان

and all of our code online,

وە ھەموو کۆدەکانمان لەسەرھێڵ،

allowing anyone to modify

ڕێگەدان بە ھەرکەس بۆ چاکسازی

or improve or change the design.

یان باشترکردن یان گۆڕینی نەخشەکان.

It's built with mostly off-the-shelf parts

ئەوە لە بەشە زۆر ستانداردەکان دروستکراوە

and costs about 1,000 times cheaper

وە ١،٠٠٠ جار ھەرزان تر کەوتوە

than the ROVs James Cameron used

وەک لەوROV ەی جەیمس کامیڕۆن بەکاریھێنا

to explore the Titanic.

بۆ گەڕان بەدوای تایتانیک.

So ROVs aren't new.

کەواتە ROV نوێ نیە.

They've been around for decades.

ئەوان دەیان ساڵە لێرەن.

Scientists use ROVs to explore the oceans.

زاناکان ROV بەکاردێنن بۆ گەران لە زەریاکان.

Oil and gas companies use them for exploration

کۆمپانیای ڕۆن وگاز بۆ گەڕان بەکاریاندەھێنن

and construction.

وە دروستکردن.

What we've built isn't unique.

ئەوەی بنیاتمان ناوە بێھاوتا نیە.

It's how we've built it that's really unique.

چۆن بنیاتمان ناوە ئەوە بێھاوتایە.

So I want to give you a quick story of how it got started.

دەمەوێ چیرۆکێکی خێرا بڵێم کە ئەوە چۆن دەستی پێکرد.

So a few years ago, my friend Eric and I

چەند ساڵێک لەمەوبەر، من و ھاوڕێکەم ئێریک

decided we wanted to explore this underwater cave

بڕیارمان دا ئەم ئەشکەوتەی ژێرئاو بپشکنین

in the foothills of the Sierras.

لە ژێر تەپۆلکەی چیاکانەوە.

We had heard this story about lost gold

چیرۆکی ئاڵتوونە ونبووەکەمان گوێ لێ بووە

from a Gold Rush-era robbery, and we wanted to go up there.

لە سەردەمی چوون بۆ دزینی زێڕ، ویستمان بچینە سەرەوە.

Unfortunately, we didn't have any money

بەداخەوە، ئێمە ھیچ پارەیەکمان نیە

and we didn't have any tools to do it.

ھیچ کەرەستەیەکمان نیە بۆ کردنی ئەوە.

So Eric had an initial design idea for a robot,

ئێریک بیرۆکەی نەخشەی سەرەتایی ڕۆبۆتێکی ھەبوو،

but we didn't have all the parts figured out,

بەڵام ئێمە ھەموو شێوەی بەشەکانمان نەبوو،

so we did what anybody would do in our situation:

ئەوەمان کرد کە ھەرکەسێک دەیکات لە دۆخی ئێمە:

we asked the Internet for help.

داوای ئينتەنێتمان کرد بۆ یارمەتی.

More specifically, we created this website,

بە تایبەت تر، ئەم پێگەیەمان دروستکرد،

openROV.com, and shared our intentions and our plans

openROV.com، نیاز و پلانەکانمان بڵاوکردەوە

For the first few months, it was just Eric and I

چەند مانگێکی کەم، تەنیا من و ئێریک بووین

talking back to each other on the forums,

بە خراپ باسکردنی یەکتر لە کۆڕەکە،

but pretty soon, we started to get feedback

بەڵام زۆر زوو، ڕاو بۆچوونمان وەرگرت

from makers and hobbyists,

لە داھێنەر و ئارەزوومەندەکان،

and then actually professional ocean engineers

وە دواتر ئەندازیارە پیشەگەرەکانی زەریا

who had some suggestions for what we should do.

ھەندێ پێشنیاریان ھەبوو بۆمان کە پێویستە چی بکەین.

We kept working on it. We learned a lot.

بەردەوام کارمان لێ کرد. زۆر فێربووین.

We kept prototyping, and eventually,

نمونە سەرەتاییەکانمان پاراست، لە کۆتاییدا،

we decided we wanted to go to the cave. We were ready.

بڕیارماندا بچینە ئەشکەوتەکە. ئامادەبووین.

So about that time, our little expedition became quite a story,

وە ئەو کات، ھێرشە بچوکەکەی ئێمە بوو بە چیرۆکێکی تەواو،

and it got picked up in The New York Times.

وە پێشکەوت لە کاتەکانی نیویۆرک.

And we were pretty much just overwhelmed

وە ئێمە زۆر لە ناویدا نوقوم بووین

with interest from people who wanted a kit

لەگەڵ ئارەزوی ئەوەی مەلەوانێکی دەویست

that they could build this open ROV themselves.

کە دەیان توانی خۆیان ئەو ROV دروست بکەن.

So we decided to put the project on Kickstarter,

بڕیارماندا پڕۆژەکە لە کیک ستارتێر دابنێین،

and when we did,

وە کاتێک کردمان،

we raised our funding goal in about two hours,

لە ٢ کاتژمێردا ئامانجی سەرمایەکەمان بەرزکرد،

and all of a sudden, had this money to make these kits.

وە زۆر بەخێرایی، پارەی دروستکردنی ئەو کەرەستانەمان ھەبوو.

But then we had to learn how to make them.

بەڵام دواتر دەبوو فێربین چۆن دروستی بکەین.

I mean, we had to learn small batch manufacturing.

پێویست بوو فێری دەستەی پیشەسازی بچوك بین.

So we quickly learned that our garage

بەو شێوەیە خێرا تێگەشتین کە گەراجەکامان

was not big enough to hold our growing operation.

بە پێی پێویست گەورە نیە بۆ گەشەسەندنی کارەکانی ئێمە.

But we were able to do it, we got all the kits made,

بەڵام کردمان، ھەموو کەرەستەکانمان بەرھەمھێنا،

thanks a lot to TechShop, which was a big help to us,

زۆر سوپاس بۆ تێکشۆپ، کە یارمەتیدەرێکی گەورە بوو بۆ ئێمە،

and we shipped these kits all over the world

وە ئەو کەرەستانەمان بە ھەموو جیھان گەیاند

just before Christmas of last year,

رێک پێش کریسمسی ساڵی پار،

so it was just a few months ago.

ئەوە تەنیا چەند مانگێک پێش ئێستا بوو.

But we're already starting to get video

بەڵام پێشتر دەستمان کردبوو بە ڤیدیۆ گرتن

and photos back from all over the world,

وە وێنە لە ھەموو جیھاندا،

including this shot from under the ice in Antarctica.

لەگەڵ چرۆ کردن لەژێر سەھۆڵ لە ئەنتارکتیکا.

We've also learned the penguins love robots.

وە ھەروەھا تێگەشتین کە پەنگوینەکان ڕۆبۆتەکانیان خۆشدەوێ.

(Laughter)

(پێکەنین)

So we're still publishing all the designs online,

ھێشتا نەخشەکانمان پەخش دەکەین لە سەرھێڵ،

encouraging anyone to build these themselves.

ھاندانی ھەرکەسێك بۆ ئەوەی خۆیان دروستی بکەن.

That's the only way that we could have done this.

ئەوە تاکە ڕێگایە کە توانیمان ئەوە بکەین.

By being open source, we've created

بەببە سەرچاوەی کراوە، دروستمان کرد

this distributed R&D network,

ئەو تۆڕە دابەشکراوەی R&D،

and we're moving faster than any venture-backed counterpart.

وە ئێمە لە ھەر پڕۆژەیەکی ھاوتا خێراتر دەڕۆین.

But the actual robot is really only half the story.

بەڵام ڕۆبۆتە ڕاستەقینەکە بەڕاستی تەنیا نیوەی چیرۆکەکەیە.

The real potential, the long term potential,

توانای ڕاستەقینە، زاراوەی توانا،

is with this community of DIY ocean explorers

لەگەڵ ئەم کۆمەڵگایەی DIY دۆزەرەوەی زەریایە

that are forming all over the globe.

کە ھەموو گۆی زەوی پێکھێناوە.

What can we discover

دەتوانین چی بدۆزینەوە

when there's thousands of these devices

کاتێک ھەزاران لەو ئامێرانە ھەیە

roaming the seas?

دەریاکە دەگەڕێ؟

So you're probably all wondering: the cave.

وە لەوانەیە لەخۆتان پرسی بێت: ئەشکەوتەکە.

Did you find the gold?

ئاڵتونەکەتان دۆزیەوە؟

Well, we didn't find any gold,

باشە، ھیچ ئاڵتونێکمان نەدۆزیەوە،

but we decided that what we found was much more valuable.

بەڵام بڕیارمان دا چیمان دۆزیەوە ئەوە بەنرخترینە.

It was the glimpse into a potential future

ئەوە ئاماژەی بۆ داھاتویەکی شاراوە دەکرد

for ocean exploration.

بۆ گەڕانی زەریا.

It's something that's not limited to the James Camerons of the world,

ئەوە شتێکە کە سنوردار نیە بۆ جەیمس کامیرۆنس لە جیھاندا،

but something that we're all participating in.

بەڵام شتێکە کە ھەموومان کاری لەسەر دەکەین.

It's an underwater world

ئەو جیھانەی ژێرئاوە

we're all exploring together.

ئێمە ھەموومان بەیەکەوە دەگەڕێین.

Thank you.

‎سوپاس.

(Applause)

(چەپڵ)