Jean-Baptiste Michel: The mathematics of history

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Μετάφραση: Toula Papapantou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

So it turns out that mathematics is a very powerful language.

Αποδεικνύεται ότι τα μαθηματικά είναι μια πολύ ισχυρή γλώσσα.

It has generated considerable insight in physics,

Βοήθησαν σημαντικά στην κατανόηση της φυσικής,

in biology and economics,

της βιολογίας και των οικονομικών,

but not that much in the humanities and in history.

αλλά όχι στις ανθρωπιστικές επιστήμες και την ιστορία.

I think there's a belief that it's just impossible,

Νομίζω ότι υπάρχει μια πεποίθηση ότι είναι αδύνατο,

that you cannot quantify the doings of mankind,

ότι τα κατορθώματα του ανθρώπινου γένους δε μπορούν να ποσοτικοποιηθούν,

that you cannot measure history.

ότι δε μπορούμε να μετρήσουμε την ιστορία.

But I don't think that's right.

Δεν πιστεύω ότι ισχύει κάτι τέτοιο.

I want to show you a couple of examples why.

Θα σας εξηγήσω γιατί με μερικά παραδείγματα.

So my collaborator Erez and I were considering the following fact:

Ο συνεργάτης μου 'Ερεζ κι εγώ μελετήσαμε το ακόλουθο γεγονός:

that two kings separated by centuries

Δυο βασιλείς που τους χωρίζουν αιώνες

will speak a very different language.

μιλούν μια πολύ διαφορετική γλώσσα.

That's a powerful historical force.

Αυτό αποτελεί μια ισχυρή ιστορική δύναμη.

So the king of England, Alfred the Great,

Έτσι, λοιπόν, ο βασιλιάς της Αγγλίας, ο Αλφρέδος ο Μέγας,

will use a vocabulary and grammar

χρησιμοποιεί λεξιλόγιο και γραμματική

that is quite different from the king of hip hop, Jay-Z.

που διαφέρουν κατά πολύ από αυτά που χρησιμοποιεί ο βασιλιάς του χιπ-χοπ, ο Τζέϊ-Ζ.

(Laughter)

(Γέλια)

Now it's just the way it is.

Έτσι είναι.

Language changes over time, and it's a powerful force.

Η γλώσσα αλλάζει με τα χρόνια και είναι μια ισχυρή δύναμη.

So Erez and I wanted to know more about that.

Έτσι ο 'Ερεζ κι εγώ θέλαμε να μάθουμε περισσότερα σχετικά με αυτό.

So we paid attention to a particular grammatical rule, past-tense conjugation.

Επικεντρωθήκαμε σ' έναν συγκεκριμένο γραμματικό κανόνα, την κλίση του αορίστου χρόνου.

So you just add "ed" to a verb at the end to signify the past.

Προστίθεται το "ed" σε κάποιο ρήμα για να δηλωθεί ο αόριστος.

"Today I walk. Yesterday I walked."

«Σήμερα περπατώ (I walk). Χθες περπατούσα (I walked)».

But some verbs are irregular.

Υπάρχουν και τα ανώμαλα ρήματα.

"Yesterday I thought."

«Χθες σκεφτόμουν (Ι thought)».

Now what's interesting about that

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι

is irregular verbs between Alfred and Jay-Z have become more regular.

τα ανώμαλα ρήματα έγιναν πιο ομαλά από την εποχή του Αλφρέδου μέχρι την εποχή του Τζέϊ-Ζ.

Like the verb "to wed" that you see here has become regular.

Όπως το ρήμα " to wed" (παντρεύομαι) που βλέπετε εδώ έχει γίνει ομαλό.

So Erez and I followed the fate of over 100 irregular verbs

Ο 'Ερεζ κι εγώ παρακολουθήσαμε την εξέλιξη 100 ανωμάλων ρημάτων

through 12 centuries of English language,

σε πορεία 12 αιώνων της Αγγλικής γλώσσας,

and we saw that there's actually a very simple mathematical pattern

και διαπιστώσαμε ότι υπάρχει ένα πολύ απλό μαθηματικό μοτίβο

that captures this complex historical change,

που συλλαμβάνει αυτή την περίπλοκη ιστορική αλλαγή,

namely, if a verb is 100 times more frequent than another,

δηλαδή, αν ένα ρήμα εμφανίζεται 100 φορές πιο συχνά από ένα άλλο,

it regularizes 10 times slower.

γίνεται ομαλό 10 φορές πιο αργά.

That's a piece of history, but it comes in a mathematical wrapping.

Είναι κομμάτι ιστορίας, αλλά εμφανίζεται με μαθηματικό περίβλημα.

Now in some cases math can even help explain,

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα μαθηματικά μπορούν ακόμη να μας βοηθήσουν να ερμηνεύσουμε

or propose explanations for, historical forces.

ή να προτείνουν ερμηνείες για ιστορικές δυνάμεις.

So here Steve Pinker and I

Εδώ, λοιπόν, ο Στιβ Πίνκερ κι εγώ

were considering the magnitude of wars during the last two centuries.

εξετάζαμε το μέγεθος των πολέμων κατά τη διάρκεια των δυο προηγούμενων αιώνων.

There's actually a well-known regularity to them

Στην πραγματικότητα, έχουν μια γνωστή σε όλους κανονικότητα

where the number of wars that are 100 times deadlier

σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των πολέμων που έχουν 100 φορές περισσότερους νεκρούς

is 10 times smaller.

είναι 10 φορές μικρότεροι.

So there are 30 wars that are about as deadly as the Six Days War,

Υπάρχουν 30 πόλεμοι που έχουν τόσους νεκρούς όσους και ο Πόλεμος των Έξι Ημερών,

but there's only four wars that are 100 times deadlier --

αλλά μόνο τέσσερις πόλεμοι έχουν εκατό φορές περισσότερους νεκρούς--

like World War I.

όπως ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος.

So what kind of historical mechanism can produce that?

Τι είδους ιστορικός μηχανισμός μπορεί να δώσει αυτά τα αποτελέσματα;

What's the origin of this?

Ποια είναι η προέλευσή του;

So Steve and I, through mathematical analysis,

Ο Στιβ κι εγώ, λοιπόν, διαμέσου της μαθηματικής ανάλυσης,

propose that there's actually a very simple phenomenon at the root of this,

προτείνουμε ότι υπάρχει στην πραγματικότητα ένα πολύ απλό φαινόμενο στη βάση του,

which lies in our brains.

που βρίσκεται στον εγκέφαλό μας.

This is a very well-known feature

Αυτό είναι ένα ευρέως διαδεδομένο χαρακτηριστικό,

in which we perceive quantities in relative ways --

με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις ποσότητες με σχετικούς τρόπους--

quantities like the intensity of light or the loudness of a sound.

ποσότητες όπως η ένταση του φωτός ή η ένταση του ήχου.

For instance, committing 10,000 soldiers to the next battle sounds like a lot.

Για παράδειγμα, το να εκτελέσεις 10.000 στρατιώτες μέχρι την επόμενη μάχη, ακούγεται μεγάλος αριθμός.

It's relatively enormous if you've already committed 1,000 soldiers previously.

Είναι σχετικά μεγάλος αν έχεις ήδη εκτελέσει 1.000 στρατιώτες προηγουμένως.

But it doesn't sound so much,

Ωστόσο, δεν ακούγεται υπερβολικό,

it's not relatively enough, it won't make a difference

δεν είναι σχετικά μεγάλος αριθμός, δεν θα κάνει τη διαφορά

if you've already committed 100,000 soldiers previously.

αν προηγουμένως έχεις εκτελέσει 100.000 στρατιώτες.

So you see that because of the way we perceive quantities,

Το βλέπει κανείς έτσι εξαιτίας του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τις ποσότητες,

as the war drags on,

καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος,

the number of soldiers committed to it and the casualties

ο αριθμός των στρατιωτών που εκτελέστηκαν και τα θύματα

will increase not linearly --

θα αυξηθούν όχι γραμμικά--

like 10,000, 11,000, 12,000 --

όπως 10.000, 11.000, 12.000--

but exponentially -- 10,000, later 20,000, later 40,000.

αλλά εκθετικά --10.000, μετά 20.000, και 40.000.

And so that explains this pattern that we've seen before.

Έτσι εξηγείται το μοτίβο που είδαμε πριν.

So here mathematics is able to link a well-known feature of the individual mind

Τα μαθηματικά μπορούν να συνδέσουν μια γνωστή ιδιότητα του μυαλού του ατόμου

with a long-term historical pattern

με ένα μακροπρόθεσμο ιστορικό μοτίβο

that unfolds over centuries and across continents.

που ξεδιπλώνεται ανά τους αιώνες και διασχίζει τις ηπείρους.

So these types of examples, today there are just a few of them,

Αυτά τα παραδείγματα, σήμερα παρουσιάζουμε κάποια μόνο,

but I think in the next decade they will become commonplace.

αλλά νομίζω ότι την επόμενη δεκαετία θα γίνουν κοινός τόπος.

The reason for that is that the historical record

Η αιτία είναι ότι η ιστορική καταγραφή

is becoming digitized at a very fast pace.

ψηφιοποείται με ταχύτατο ρυθμό.

So there's about 130 million books

Υπάρχουν περίπου 130 εκατομμύρια βιβλία

that have been written since the dawn of time.

που έχουν γραφεί από την αυγή του χρόνου.

Companies like Google have digitized many of them --

Εταιρείες όπως η Google έχουν ψηφιοποιήσει πολλά από αυτά --

above 20 million actually.

πάνω από 20 εκατομμύρια.

And when the stuff of history is available in digital form,

Όταν, λοιπόν, το υλικό της ιστορίας ε ίναι διαθέσιμο σε ψηφιακή μορφή,

it makes it possible for a mathematical analysis

η μαθηματική ανάλυση

to very quickly and very conveniently

μπορεί πολύ γρήγορα και πολύ άνετα

review trends in our history and our culture.

να μελετήσει τάσεις στην ιστορία και τον πολιτισμό μας.

So I think in the next decade,

Νομίζω, λοιπόν, ότι στην επόμενη δεκαετία,

the sciences and the humanities will come closer together

οι επιστήμες και οι ανθρωπιστικές επιστήμες θα προσεγγιστούν

to be able to answer deep questions about mankind.

και θα μπορέσουν να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήσεις για το ανθρώπινο είδος.

And I think that mathematics will be a very powerful language to do that.

Και νομίζω ότι τα μαθηματικά θα είναι μια πολύ ισχυρή γλώσσα για κάτι τέτοιο.

It will be able to reveal new trends in our history,

Θα μπορέσουν να αποκαλύψουν νέες τάσεις στην ιστορία μας,

sometimes to explain them,

ενίοτε να τις εξηγήσουν,

and maybe even in the future to predict what's going to happen.

και μπορεί ακόμη, μελλοντικά, να προβλέψουν τι θα συμβεί.

Thank you very much.

Ευχαριστώ πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)