The $8 billion iPod | Rob Reid

Translator: Mohammad Tofighi Reviewer: Gulchin Taghiyeva

The recent debate over copyright laws

ABŞ-dakı SOPA və Avropadakı ACTA kimi

like SOPA in the United States

müəllif huquqları haqdakı qanun layihələrinin

and the ACTA agreement in Europe

müzakirələri

has been very emotional.

bir az həddini aşıb.

And I think some dispassionate, quantitative reasoning

Bir az emosionallıqdan uzaq və rəqəmlərə əsaslanan

could really bring a great deal to the debate.

mühakiməmlə bu müzakirələrdə yeni cığır açmaq fikrimdəyəm.

I'd therefore like to propose

Buna görə də təklif etmək istərdim ki,

that we employ, we enlist,

bu məsələyə yanaşarkən "müəllif hüquqları riyaziyyatı"

the cutting edge field of copyright math

adlı yeni bir elmi metoddan

whenever we approach this subject.

istifadə edərək yanaşaq.

For instance, just recently

Məsələn, bu yaxınlarda

the Motion Picture Association revealed

Kinofilm Assosiasiyası bildirib ki,

that our economy loses 58 billion dollars a year

hər il müəllif hüquqlarının oğurlanmasına görə iqtisadiyyatımız

to copyright theft.

58 milyard dollar itirir.

Now rather than just argue about this number,

Bu rəqəm haqda mübahisə etməkdənsə

a copyright mathematician will analyze it

müəllif huquqları riyaziyyatçısı bu rəqəmi

and he'll soon discover that this money

təhlil edir və 58 milyard dolları

could stretch from this auditorium

sentə çevirisək bu pulun

all the way across Ocean Boulevard

Okean Bulvarı yolundan Westin-ə

to the Westin, and then to Mars ...

ordan da...

(Laughter)

(Gülüş)

... if we use pennies.

Marsa çatacağını aşkar edir...

Now this is obviously a powerful,

İndi bu, açıq-aydın bir güclü

some might say dangerously powerful, insight.

bəzilərinə görə öldürücü təhlil ola bilər.

But it's also a morally important one.

Ancaq bu mənəvi cəhətdən də önəmli faktdır.

Because this isn't just the hypothetical retail value

Bu pərakəndə satış haqdakı təxmini rəqəm,

of some pirated movies that we're talking about,

yaxud hansısa kinonun qanunsuz yayımı deyil,

but this is actual economic losses.

həqiqi iqtisadi itkidir.

This is the equivalent

Bu Amerikanın bütün meyvə və

to the entire American corn crop failing

qarğıdalı məhsulunun,

along with all of our fruit crops,

həmçinin tütün və taxıl,

as well as wheat, tobacco,

düyü, süpürgə toxumu məhsulunun

rice, sorghum --

(süpürgə toxumu hər nədirsə)

whatever sorghum is -- losing sorghum.

itgisi deməkdir.

But identifying the actual losses to the economy

Müəllif hüquqları riyaziyyatı olmadan isə

is almost impossible to do

idtisadiyyata dəyən həqiqi zərəri

unless we use copyright math.

müəyyən etmək qeyri-mümkün olardı.

Now music revenues are down by about eight billion dollars a year

Napster oyaranandan bəri musiqidən gələn gəlir

since Napster first came on the scene.

8 milyard dollar azalıb.

So that's a chunk of what we're looking for.

Bu da tam bizə lazım olan statistikadır.

But total movie revenues

Kinoteatr, DVC, və ödənişli film izləmə sahələrində

across theaters, home video and pay-per-view are up.

film gəlirləri artmaqda davam edir.

And TV, satellite and cable revenues are way up.

Televizor, peyk və kabel sənayesinin gəlirləri də artmaqdadır.

Other content markets like book publishing and radio

Kitab nəşri və radio kimi digər bazarlar

are also up.

da gəlirlərini artırır.

So this small missing chunk here

Yəni burdakı bu kiçik

is puzzling.

itki bir az çaşdırıcıdır.

(Laughter)

(Gülüş)

(Applause)

(Alqışlar)

Since the big content markets

Tarixi normalara əsasən

have grown in line with historic norms,

bütün informasiya satışı sənayesi ingişaf etdiyinə görə,

it's not additional growth that piracy has prevented,

müəllif hüquqlarının pozulması əlavə gəliri azaltmıyıb.

but copyright math tells us

Ancaq müəllif hüquqları riyaziyyatı bizə öyrədir ki,

it must therefore be foregone growth

bu qaçınılmaz itki musiqi sənayesinin heç bir tarixi

in a market that has no historic norms --

olmayan sahəsində--yəni 90-cı illərdə mövcud olmayan --

one that didn't exist in the 90's.

telefon zəng səsi sənayesində olub.

What we're looking at here

Mövcud itki mərkli zəng səsi

is the insidious cost of ringtone piracy.

oğurluğundan gələn itkidir.

(Laughter)

(Gülüş)

50 billion dollars of it a year,

Biri 30 saniyəlik zəng səsinin oğurluğu ilə

which is enough, at 30 seconds a ringtone,

ilə ildə 50 milyard dollar itirilibsə,

that could stretch from here

bu zəng səslərinin ümumi uzunluğu

to Neanderthal times.

indiki dövrdən Neandertal dövrə kimi çatar.

(Laughter)

(Gülüş)

It's true.

Bu faktdır.

(Applause)

(Alqışlar)

I have Excel.

Excel-dən istifadə etmişəm.

(Laughter)

(Gülüş)

The movie folks also tell us

Film sahəsində işləyənlər deyir ki,

that our economy loses

imformasiya oğurluğuna görə hər il

over 370,000 jobs to content theft,

370 min insan işini itirir.

which is quite a lot when you consider that, back in '98,

Bu bir az çoxdur deyəsən, çünki 98-ci il

the Bureau of Labor Statistics indicated

İşçilər Bürosu statistikasına əsasən

that the motion picture and video industries

film sənayesində çalışanların

were employing 270,000 people.

ümumi sayı 270 min nəfərdir.

Other data has the music industry at about 45,000 people.

Digər məlumata görə musiqi sənayesində 45 min nəfər çalışır.

And so the job losses that came with the Internet

Yəni internet və informasiya oğurluğu

and all that content theft,

nəticəsində informasıya sənayesində

have therefore left us with negative employment in our content industries.

iş yerlərinin sayı sıfırdan aşağıdır.

And this is just one of the many mind-blowing statistics

Bunlar müəllif hüququ riyaziyyatçılarının

that copyright mathematicians have to deal with every day.

hər gün ortaya çıxardıqları qeyri-adi faktlardan bir neçəsidir.

And some people think that string theory is tough.

Bəzi insanlar isə fikirləşir ki, string teoriyası çətindir.

(Laughter)

(Gülüş)

Now this is a key number from the copyright mathematicians' toolkit.

Müəllif hüququ riyaziyyatçıları üçün yararlı olan başqa bir rəqəm.

It's the precise amount of harm

Bu hər hansı bir mahnı

that comes to media companies

və ya film qanunsuz izləndikcə

whenever a single copyrighted song or movie

media şirkətlərinə dəyən zərərin

gets pirated.

miqdarıdır.

Hollywood and Congress derived this number mathematically

Bu rəqəm, axırıncı dəfə Hollivud və Konqres

back when they last sat down to improve copyright damages

toplaşıb, müəllif hüquqlarını təkmilləşdirlilməsi qanunu üçün

and made this law.

apardıqları riyazi araşdırmaların nəticəsidir.

Some people think this number's a little bit large,

Bəzi insanlar bu rəqəmin çox böyük olduğunu irəli sürür,

but copyright mathematicians who are media lobby experts

ancaq media lobbisindən expertlər olan müəllif hüququ riyaziyyatçıları

are merely surprised

təkcə bu rəqəmə infilyasiya faizlərinin

that it doesn't get compounded for inflation every year.

əlavə olunmamasına təəccüblənirlər.

Now when this law first passed,

Bu qanun ilk qəbul olunduqda,

the world's hottest MP3 player could hold just 10 songs.

dünyadakı ən məşhur mp3 player-ə 10 mahnı sığışırdı.

And it was a big Christmas hit.

Krismas bayramında böyük hədiyyə idi.

Because what little hoodlum wouldn't want

Balaca quldurun ən çox istəyəcəyi də

a million and a half bucks-worth of stolen goods in his pocket.

1,5 milyon dollarlıq oğurluq mal idi.

(Laughter)

(Gülüş)

(Applause)

(Alqışlar)

These days an iPod Classic can hold 40,000 songs,

Bu gün bir iPod Classicin oğurluq mahnılar olsa

which is to say eight billion dollars-worth

dəyəri 8 milyard dollar olacaq 40 min mahnı

of stolen media.

tutumu var.

(Applause)

(Alqışlar)

Or about 75,000 jobs.

Və ya 75 min iş yeri.

(Laughter)

(Gülüş)

(Applause)

(Alqışlar)

Now you might find copyright math strange,

İndi, müəllif hüquqları riyaziyyatı qəribə gələ bilər,

but that's because it's a field

ancaq bu sahə ancaq ekspertlərə uyğun bir

that's best left to experts.

sahə olduğuna görədir.

So that's it for now.

Beləcə hələlik bu qədər.

I hope you'll join me next time

Ümid edirəm ki, gələn dəfə

when I will be making an equally scientific and fact-based inquiry

yadplanetlilərin musiqi oğurluğu hallarının Amerika iqtisadiyyatına

into the cost of alien music piracy to he American economy.

neçəyə başa gəldiyinə dair elmi, eyni zamanda dəqiq faktlara əsaslanan araşdırmamda mənə qoşulacaqsınız.

Thank you very much.

Çox təşəkkür edirəm.

(Applause)

(Alqışlar)

Thank you.

Təşəkkür edirəm.

(Applause)

(Alqışlar)