Why sitting is bad for you - Murat Dalkilinç

Translator: Thura Soe Reviewer: sann tint

Right now, you're probably sitting down to watch this video

အခုဒီဗီဒီယိုကို ကြည့်ဖို့ ထိုင်နေတာ ဖြစ်လောက်မယ်။

and staying seated for a few minutes to view it is probably okay.

နောက်မိနစ်အနည်းငယ်ဗီဒီယိုထိုင်ကြည့်ဦးမယ် အဲ့လောက်တော့အဆင်ပြေပါတယ်

But the longer you stay put, the more agitated your body becomes.

ဒါပေမဲ့ မတုန်မလှုပ်ကြာကြာထိုင်လေလေ ခန္ဓာကိုယ်က လှုပ်ရှားဖို့တောင်းဆိုလေလေပေါ့

It sits there counting down the moments until you stand up again

ထိုင်နေတဲ့တဒင်္ဂအချိန်တွေကို နောက်တခါ မတ်တပ်မရပ်မချင်းခန္ဓာကိုယ်က ရေတွက်နေပြီး

and take it for a walk.

လမ်းလျှောက်ဖို့ကြိုးစားနေတယ်

That may sound ridiculous.

ဒါဟာ ဟာသတစ်ခုလို့ ထင်ချင်စရာပါပဲ

Our bodies love to sit, right?

ကျွန်တော်တို့ခန္ဓာကိုယ်ကထိုင်နေရတာ ကြိုက်တယ်မဟုတ်လား

Not really.

တကယ်တမ်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး

Sure, sitting for brief periods can help us recover from stress

တကယ်တော့အချိန်လေးခဏထိုင်ပေးခြင်းက ဖိစီးမှုတွေသက်သာလာအောင်ကူညီပေးပြီး

or recuperate from exercise.

လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းကနေ အားပြန်ဖြည့်နေတာဖြစ်တယ်

But nowadays, our lifestyles make us sit much more than we move around,

မျက်မှောက်ခေတ်မှာတော့ လူနေမှုစနစ်ကြီးဟာ လှုပ်ရှားမှုတွေထက် ကြာကြာထိုင်ရတာများလာတယ်

and our bodies simply aren't built for such a sedentary existence.

ခန္ဓာကိုယ်က အဲ့လိုကြာကြာထိုင်နေဖို့ တည်ဆောက်ထားတာမဟုတ်ဘူး

In fact, just the opposite is true.

အဲဒီတော့ ဆန့်ကျင်ဘက်က အမှန်ပေါ့

The human body is built to move,

လူ့ခန္ဓာကိုယ်က လှုပ်ရှားသွားလာဖို့ တည်ဆောက်ထားတာပါ

and you can see evidence of that in the way it's structured.

ခန္ဓာကိုယ်တည်ဆောက်ပုံက လှုပ်ရှားဖို့ဆိုတာ သက်သေခံပါလိမ့်မယ်

Inside us are over 360 joints, and about 700 skeletal muscles

ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အဆစ်ပေါင်း၃၆၀ကျော် ကြွက်သားပေါင်း၇၀၀ခန့်ရှိပါတယ်

that enable easy, fluid motion.

အဲ့ဒီအဆစ်နဲ့ကြွက်သားတွေဟာ အလွယ်တကူလှုပ်ရှားမှုပြုနိုင်ပါတယ်

The body's unique physical structure gives us the ability to stand up straight

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ထူးခြားတဲ့ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တည်ဆောက်မှုဟာကမ္ဘာမြေဆွဲအားကိုဆန့်ကျင်ပြီး

against the pull of gravity.

ကျွန်တော်တို့ကို မတ်မတ်ရပ်နိုင်စေပါတယ်

Our blood depends on us moving around to be able to circulate properly.

ခန္ဒာကိုယ်တွင်းသွေးကောင်းမွန်စွာစီးဆင်း နိုင်ဖို့လှုပ်ရှားသွားလာမှုတွေပေါ်မူတည်တယ်

Our nerve cells benefit from movement,

လှုပ်ရှားမှုမှ အာရုံခံဆဲလ်တွေကောင်းစေတယ်

and our skin is elastic, meaning it molds to our motions.

အရေပြားကဆွဲဆန့်နိုင်တယ် ဆိုလိုတာက လှုပ်ရှားမှုအတွက်ဖန်တီးထားတာပေါ့

So if every inch of the body is ready and waiting for you to move,

ဒါဆို ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့အစိတ်အပိုင်းတိုင်းဟာ လ့ပ်ရှားမှုအတွက်အဆင်သင့်စောင့်နေတာပါ

what happens when you just don't?

တကယ်လို့ မလှုပ်ရှားရင်ဘာဖြစ်မလဲ

Let's start with the backbone of the problem, literally.

ပြဿနာရဲ့အရင်းမြစ်ကို ဆွဲထုတ်လေ့လာကြည့်ရအောင်

Your spine is a long structure

သင့်ရဲ့ ကျောရိုးမကြီးဟာ

made of bones and the cartilage discs that sit between them.

အရိုးနဲ့အရိုးကြားညှပ်ထားတဲ့ အရိုးနုတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။

Joints, muscles and ligaments that are attached to the bones

အဆစ်တွေကြွက်သားတွေနဲ့အရွတ်တွေက အရိုးတွေမှာလာပူးပေါင်း

hold it all together.

တွဲဆက်ထားပါတယ်

A common way of sitting is with a curved back and slumped shoulders,

ယေဘုယျအားဖြင့် ပုခုံးကျုံ့ခါးကိုင်းပြီး ထိုင်တတ်ကြတယ်

a position that puts uneven pressure on your spine.

အဲ့လိုထိုင်တော့ ကျောရိုးပေါ် မညီမျှတဲ့ဖိအားတွေသက်ရောက်စေပြီး

Over time, this causes wear and tear in your spinal discs,

အချိန်ကြာလာရင် ကျောရိုးကအရိုးနုတွေ ပျက်စီးကုန်ပါတယ်

overworks certain ligaments and joints,

အရွတ်တွေအဆစ်တွေက အလုပ်ဒဏ်ပိတယ်

and puts strain on muscles that stretch

ကိုင်းနေတဲ့ကျောရိုးပုံရအောင် ဆွဲဆန့်ထားပေးရတဲ့

to accommodate your back's curved position.

ကြွက်သားတွေကလည်း ညောင်းကုန်ပါတယ်

This hunched shape also shrinks your chest cavity while you sit,

ထိုင်နေတုန်းခါးကုန်းနေတာက ရင်ခေါင်းအကျယ်ကို ကျုံ့စေပြီး

meaning your lungs have less space to expand into when you breath.

အသက်ရှုရာမှာ အဆုတ်ဖောင်းလာရမယ့် နေရာကျဉ်းသွားစေပါတယ်

That's a problem because it temporarily limits the amount of oxygen

ဒါဟာ အဆုတ်ကိုဖြည့်ပေးတဲ့ပမာဏ သွေးထဲစစ်ထည့်ပေးလိုက်တဲ့

that fills your lungs and filters into your blood.

အောက်ဆီဂျင်ပမာဏယာယီနည်းသွားစေတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်

Around the skeleton are the muscles, nerves, arteries and veins

အရိုးပတ်လည်မှာ ကြွက်သားတွေ အာရုံကြောတွေ သွေးလွှတ်ကြောတွေ

that form the body's soft tissue layers.

သွေးပြန်ကြောတွေဟာ တစ်ရှူးပျော့တွေအဖြစ် ရှိနေပါတယ်

The very act of sitting squashes, pressurizes and compresses,

အဲ့တစ်ရှူးတွေကိုဖိထားညှစ်ထားပြီး ထိုင်နေတာက

and these more delicate tissues really feel the brunt.

နာကျင်မှုကို ပိုခံစားရစေပါတယ်

Have you ever experienced numbness and swelling in your limbs when you sit?

ထိုင်နေရင်းနဲ့သင့်ခြေထောက်တွေတင်းပြီး ထုံကျင်လာတာကိုခံစားဖူးလား

In areas that are the most compressed,

အဖိခံအရဆုံးနေရာတွေမှာ

your nerves, arteries and veins can become blocked,

အာရုံကြောတွေ သွေးလွှတ်ကြောတွေ သွေးပြန်ကြောတွေ ဖိမိကုန်ပြီး

which limits nerve signaling, causing the numbness,

အာရုံခံစားမှုကို ဟန့်တားလိုက်ကာ ထုံကျင်လာတယ်

and reduces blood flow in your limbs, causing them to swell.

ခြေထောက်မှာ သွေးလှည့်ပတ်မှုနည်းသွားပြီး တင်းလာပါတယ်

Sitting for long periods also temporarily deactivates lipoprotein lipase,

အချိန်အကြာကြီးထိုင်နေခြင်းဟာ သွေးထဲက အဆီကိုဖျက်ဆီးပေးတဲ့

a special enzyme in the walls of blood capillaries

ဆံချည်မျှင်သွေးကြောထဲကအထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ lipoprotein lipaseကို

that breaks down fats in the blood,

ခဏတာ သုံးမရအောင်လုပ်လိုက်တယ်

so when you sit, you're not burning fat nearly as well as when you move around.

ဒါဆို ထိုင်နေရင်တောင်မဟုတ်ဘဲလှုပ်ရှားလည်း အဆီတွေကမလောင်ကျွမ်းနိုင်တော့ဘူး

What effect does all of this stasis have on the brain?

ငြိမ်ငြိမ်ထိုင်နေခြင်းက ဦးနှောက်ပေါ် ဘာအကျိုးသက်ရောက်ပါသလဲ

Most of the time, you probably sit down to use your brain,

အချိန်အများစုမှာ သင့်ဦးနှောက်ကို အလုပ်ပေးဖို့ထိုင်မိလိမ့်မယ်

but ironically, lengthy periods of sitting actually run counter to this goal.

ဒါပေမဲ့ မှန်းချက်ကနှမ်းထွက်နဲ့မကိုက်ပါဘူး ကြာကြာထိုင်တာကဦးနှောက်ကိုအလုပ်မဖြစ်စေဘူး

Being stationary reduces blood flow

ငြိမ်ငြိမ်နေတာဟာ သွေးလည်ပတ်မှုကိုလျော့စေတယ်

and the amount of oxygen entering your blood stream through your lungs.

အဆုတ်ကတစ်ဆင့်သွေးထဲဝင်တဲ့oxygenပမာဏ လည်းလျော့သွားတယ်

Your brain requires both of those things to remain alert,

အဲ့နှစ်ခုလုံးဟာ ဦးနှောက်လန်းဆန်း နေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်

so your concentration levels will most likely dip

ဒါကြောင့် အာရုံစူးစိုက်နိုင်မှုက လျော့ကျသွားတယ်

as your brain activity slows.

ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းလည်း နှေးကွေးသွားတယ်

Unfortunately, the ill effects of being seated don't only exist in the short term.

ကံဆိုးစွာပဲ ထိုင်နေခြင်းရဲ့ဆိုးကျိုးဟာ တဒင်္ဂလေးအတွက်တင်မကတော့ဘူး

Recent studies have found that sitting for long periods

မကြာသေးတဲ့ လေ့လာမှုတွေအရ ကြာကြာထိုင်နေခြင်းဟာ

is linked with some types of cancers and heart disease

အချို့သောကင်ဆာရောဂါများ နဲ့ နှလုံးရောဂါတို့နဲ့တွဲနေတတ်တယ်

and can contribute to diabetes, kidney and liver problems.

ဆီးချို ကျောက်ကပ် အသည်းရောဂါတွေကိုလည်း ဖန်တီးပေးနိုင်တယ်

In fact, researchers have worked out that, worldwide,

ဒီကိစ္စကို သုသေသီတွေကမ္ဘာအနှံ့လေ့လာကြတော့

inactivity causes about 9% of premature deaths a year.

တစ်နှစ်တစ်နှစ်စောပြီးသေသွားသူတွေရဲ့ ၉%ဟာ မလှုပ်မရှားဘဲနေတာတွေခဲ့တယ်

That's over 5 million people.

ဒီ၉% ဟာ လူပေါင်း ၅သန်းကျော်ရှိပါတယ်

So what seems like such a harmless habit

ဒါဆိုကျန်းမာရေးအတွက်

actually has the power to change our health.

တကယ်ပြောင်းနိုင်စွမ်းရှိပြီး ပေါ့ပါးတဲ့လေ့ကျင့်ခန်းကမရှိတော့ဘူးလား

But luckily, the solutions to this mounting threat are simple and intuitive.

ကံကောင်းထောက်မလို့ဒီခြိမ်းခြောက်မှုရဲ့ အဖြေတွေကသိပြီးသားရိုးရိုးရှင်းရှင်းလေးပါ

When you have no choice but to sit,

ထိုင်ဖို့ကလွဲပြီးရွေးစရာမရှိဘူးဆိုရင်

try switching the slouch for a straighter spine,

ကိုင်းနေတဲ့ခါးကိုမတ်မတ်ထားပါ

and when you don't have to be bound to your seat,

နောက်ပြီး ဖင်နဲ့ထိုင်ခုံ ကော်နဲ့ကပ်မနေဘူးဆိုရင်

aim to move around much more,

လှုပ်လှုပ်ရှားရှားပိုလုပ်ပါ

perhaps by setting a reminder to yourself to get up every half hour.

နာရီဝက်တိုင်းခန္ဓာကိုယ်ကို မတ်တပ်ရပ်ဖို့ သတိပေးတာတွေလုပ်ပါ

But mostly, just appreciate that bodies are built for motion, not for stillness.

ဒါပေမဲ့ အများစုက ဒီခန္ဓာကိုယ်ဟာငြိမ်နေဖို့ မဟုတ်ဘူးလှုပ်ရှားဖို့လို့နားလည်ရုံပဲရှိတယ်

In fact, since the video's almost over, why not stand up and stretch right now?

တကယ်တော့ ဗီဒီယိုကပြီးခါနီးပြီ၊ အခု မတ်တတ်ရပ်ပြီး အညောင်းဆန့်လိုက်ရအောင်လား။

Treat your body to a walk.

သင့်ခန္ဓာကိုယ်ကို လမ်းလျှောက်ပေးပါ။

It'll thank you later.

သင့်ကိုကျေးဇူးတင်နေမှာပါ