Why every world map is wrong - Kayla Wolf

Translator: May Thant Reviewer: Sanntint Tint

Fourteen Greenlands could fit in Africa,

အာဖရိကတိုက်ထဲမှာ Greenland ကျွန်းပေါင်း ၁၄ ခု ဆံ့တယ်ဆိုတာ

but you wouldn’t guess it from most maps of the world.

ကမ္ဘ့ာမြေပုံအများစုကနေ မသိနိုင်ပါဘူး။

The fact is, every world map humans have ever made is wrong.

တကယ်တော့ လူသားတွေ ဆွဲခဲ့သမျှ မြေပုံတွေက အမှားတွေချည်းပါပဲ။

Actually, it’s impossible to make a map of the world 100% right.

တကယ်တမ်းမှာတော့ ၁၀၀% မှန်တဲ့ မြေပုံကို ဆွဲဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

မင်းကို ပြောတာ မဟုတ်ပါဘူး ကမ္ဘာလုံးပုံရေ။ မင်း မှန်ကန်တိကျမှန်း ကျွန်မတို့ သိပါတယ်။

No, not you, globe— we know you’re accurate.

Not you, Google Earth, you’re just a digital globe.

Google Earth ရေ၊ မင်းလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ မင်းက ဒီဂျစ်တယ်ကမ္ဘာလုံးသာသာပါပဲ။

We're talking about flat maps, which, let's face it,

ကျွန်မတို့ ပြောနေတာက ကိစ္စတော်တော်များများ အတွက် ပိုပြီး သုံးစွဲရ အဆင်ပြေတဲ့

are way more convenient for a lot of things.

မြေပုံကားချပ်အပြန့်တွေ အကြောင်းပါ။

Anyway, as we were saying,

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ။ ကျွန်မတို့ ပြောနေခဲ့သလိုပဲ

it’s impossible to make a 100% accurate flat map of a spherical planet.

စက်လုံးပုံစံဂြိုဟ်တစ်ခုကို ၁၀၀% မှန်ကန်တဲ့ မြေပုံအပြန့် ရေးဆွဲဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

For a long time, people didn't even try.

အချိန်တော်တော်ကြာတဲ့အထိ လူတွေက ဆွဲဖို့တောင် မကြိုးစားခဲ့ကြပါဘူး။

They just plonked places down in arbitrary locations without any consistent scale.

တိကျတဲ့ တိုင်းတာမှုစနစ်တွေ မရှိဘဲ နေရာတွေကို ကြုံသလို မှတ်ခဲ့ကြတယ်။

Then in 150 AD, the Greek mathematician and astronomer Ptolemy

AD ၁၅၀ ခုနှစ်မှာတော့ ဂရိသင်္ချာပညာရှင်နဲ့ နက္ခတ္တဗေဒပညာရှင် Ptolemy က

systematically mapped the Earth on a grid

ကမ္ဘာကို မြေပုံကွက်အပေါ်မှာ စနစ်တကျ ရေးဆွဲခဲ့ပြီး

and placed locations on the grid according to coordinates,

တည်နေရာတွေကိုလည်း မြေပုံညွှန်းတွေအတိုင်း နေရာချခဲ့တဲ့အတွက်

so maps could be checked against others and replicated.

မြေပုံတွေ အချင်းချင်း အပြန်အလှန် စစ်ဆေးနိုင်ပြီး ပုံတူတွေ ပွားနိုင်ခဲ့တယ်။

Ptolemy built his grid out of lines we still use today:

Ptolemy က သူ့မြေပုံကွက်ကို ကျွန်မတို့ ဒီနေ့ထိ အသုံးပြုနေဆဲဖြစ်တဲ့

180 lines of latitude and 360 lines of longitude.

လတ္တီတျု ၁၈၀ လိုင်းနဲ့ လောင်ဂျီတျု ၃၆၀ လိုင်းတို့နဲ့ ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။

In spite of these advances, people kept getting lost.

ဒီလို တိုးတက်မှုတွေ ရှိလာခဲ့ပေမဲ့ လူတွေကတော့ လမ်းတွေပျောက်နေခဲ့ဆဲပါပဲ။

Part of the problem was a— shall we say—

ပြောရရင်တော့ ပြဿနာရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းက

incomplete understanding of the world’s geography.

ကမ္ဘာ့ပထဝီဝင်ကို အပြည့်အဝ နားလည်သဘောပေါက်ခြင်း မရှိတာပါပဲ။

But it was also just really difficult to navigate using a map.

ဒါပေမဲ့လည်း မြေပုံကို သုံးပြီး ရေကြောင်းသွားလာတယ်ဆိုတာ တကယ်ကို ခက်ခဲတာပါ။

Because the Earth is round,

ကမ္ဘာက လုံးနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် တစ်နေရာကနေ နောက်တစ်နေရာကို သွားဖို့

the shortest route from one place to another is a path along a circle.

အတိုဆုံးလမ်းကြောင်းက စက်ဝိုင်းမျဉ်းအတိုင်း သွားဖို့ပါ။

If we draw this route on a flat map,

မြေပုံအပြန့်ပေါ်မှာ အဲဒီ့လမ်းကြောင်းကို ဆွဲကြည့်မယ်ဆိုရင်

it passes through every line of longitude at a different angle.

လောင်ဂျီတျုမျဉ်းတွေအကုန်လုံးကို မတူတဲ့ထောင့်တွေကနေ ဖြတ်သွားပါတယ်။

To follow the route, you’d have to constantly shift

ဒီလမ်းကြောင်းအတိုင်း သွားဖို့ဆိုရင် သွားနေတဲ့ ဦးတည်ရာကို

the direction you're traveling.

အဆက်မပြတ် ပြောင်းပေးနေဖို့ လိုပါတယ်။

Any slight error would land you in the wrong place.

အမှားနည်းနည်းလေး လုပ်မိတာနဲ့ နေရာမှားတစ်ခုကို ရောက်သွားမှာပါ။

In 1569, Gerardus Mercator fixed this problem.

၁၅၆၉ ခုနှစ်မှာတော့ Gerardus Mercator က ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းခဲ့ပါတယ်။

He created a world map proportioned

သူက အချိုးအစားကျတဲ့ မြေပုံတစ်ခုကို ရေးဆွဲခဲ့ပြီး

so these curved navigational routes would be straight,

ကွေ့ကောက်နေတဲ့ ရေကြောင်းသွားလာမှု လမ်းကြောင်းတွေကို ဖြောင့်တန်းနိုင်ခဲ့တယ်။

passing through every line of longitude at the same angle

လောင်ဂျီတျုမျဉ်းတွေကို တူညီတဲ့ထောင့်ကနေ ဖြတ်သွားတဲ့အတွက်

and therefore allowing navigators to set a constant bearing—

ရေကြောင်းသွားလာသူတွေအနေနဲ့ ရပ်ညွှန်းတစ်ခုတည်း၊ တစ်နည်းပြောရရင်

in other words, travel in one direction— for a whole journey.

ခရီးစဉ်တစ်လျှောက်လုံး ဦးတည်ရာတစ်ခုတည်းကို သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့တယ်။

There was just one tiny hitch:

ပြဿနာသေးသေးလေးတစ်ခုကတော့

to do this, he had to distort land masses and bodies of water

အဲဒီလို လုပ်ဖို့အတွက် ကုန်းမြေထုထည်နဲ့ ရေထုထည်တွေကို ခြုံ့ပစ်လိုက်ရတယ်။

so those furthest from the equator got larger

အဲဒါကြောင့် အီကွေတာနဲ့ဝေးတဲ့ အပိုင်းတွေက ပိုကြီးပြီး

and those closest to the equator shrank.

နီးတဲ့အပိုင်းတွေက ကျုံ့သွားပါတော့တယ်။

In spite of its inaccuracies, Mercator’s map was very useful.

ချို့ယွင်းချက်တွေ ရှိနေပေမဲ့ Mercator ရဲ့ မြေပုံက အလွန်အသုံးဝင်ခဲ့ပါတယ်။

In fact, it’s still widely used today, including in online maps.

ဒီနေ့ထိကို အွန်လိုင်းမြေပုံတွေမှာတောင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးပြုနေကြတုန်းပါပဲ။

But it’s still wrong!

ဒါပေမဲ့ သူလည်း မှားနေဆဲပါပဲ။

In 1925, the Goode Homolosine Projection was created as— get this—

၁၉၂၅ ခုနှစ်မှာ Goode Homolosine မြေပုံ လို့ခေါ်တဲ့

an interrupted pseudo-cylindrical equal area projection.

မူမမှန်ထုလုံးပုံစံ ညီမျှတဲ့ အကျယ်အဝန်း မြေပုံကို ဖန်တီးခဲ့တယ်။

What does that mean? Not important.

ဘာကိုဆိုလိုတာပါလိမ့်။ အရေးမကြီးပါဘူး။

The point was to minimize distortion for the entire world.

အဓိကက တစ်ကမ္ဘာလုံး ပုံပျက်နေတာကို အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် လျှော့ချဖို့ပါ။

The map can be land-oriented... or ocean-oriented.

မြေပုံက ကုန်းမြေအလေးပေး၊ ဒါမှမဟုတ် သမုဒ္ဒရာအလေးပေး ဖြစ်ရင်လည်းဖြစ်မယ်။

Either way, the so-called orange peel map isn’t very easy to read.

ဘယ်နည်းနဲ့ဖြစ်ဖြစ် လိမ္မော်သီးခွံမြေပုံကို ဖတ်ဖို့ သိပ်တော့ မလွယ်ကူပါဘူး။

အမေရိကန်ဗိသုကာပညာရှင် Buckminster Fuller ရဲ့

The Dymaxion Projection by American architect Buckminster Fuller

၁၉၄၀ ပြည့်နှစ်တွေက Dymaxion မြေပုံ က ပိုပြီးတောင် ကောင်းမွန်ပါသေးတယ်။

in the 1940s is even better.

စိတ်မကောင်းပါဘူး။ ပိုကောင်းတယ်လို့ ပြောလိုက်မိတာလား။

Sorry, did we say better?

It’s not better if you want to understand where things are in the world.

ကမ္ဘာပေါ်က အရာတွေ ဘယ်မှာရှိလဲ သိချင်ရင်တော့ ပိုမကောင်းပါဘူး။

It is better in the sense that there are no visibly evident distortions

သိသာတဲ့ ကုန်းမြေထုထည် ပုံပျက်နေမှု မရှိတော့ဘူးဆိုတဲ့ သဘောအရဆိုရင်တော့

of the land masses.

ပိုပြီး ကောင်းမွန်ပါတယ်။

Though if you wanted to know, say, how far Brazil is from Nigeria,

ဆိုကြပါစို့၊ နိုင်ဂျီးရီးယားကနေ ဘရာဇီးကို ဘယ်လောက်ဝေးလဲ သိချင်ရင်တော့

you won’t get any sense of that from this map.

ဒီမြေပုံကနေ ဘာမှ နားလည်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

The most accurate projection to date is the AuthaGraph World Map

လက်ရှိအချိန်ထိ အတိကျဆုံးကတော့ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှာ ဂျပန်လူမျိုး ဗိသုကာပညာရှင်

designed by Japanese architect Hajime Narukawa in 1999.

Hajime Narukawa ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ AuthaGraph ကမ္ဘာ့မြေပုံ ဖြစ်ပါတယ်။

The continents and oceans are almost completely in proportion,

တိုက်ကြီးတွေနဲ့ သမုဒ္ဒရာတွေကို လုံးဝနီးပါး အချိုးချထားပြီး

and the map is rectangular, just how we like it.

မြေပုံကလည်း ကျွန်မတို့ သဘောကျတဲ့ ထောင့်မှန်စတုဂံပုံစံ ဖြစ်ပါတယ်။

Could this be the perfect map?

ဒါဟာ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ မြေပုံ ဖြစ်နိုင်မလား။

Well... no.

အင်း.. မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

Since the Mercator works for navigation and reads clearly,

Mercator မြေပုံက ရေကြောင်းသွားလာမှုအတွက် အဆင်ပြေနေပြီး အလွယ်တကူ ကြည့်လို့ရနေတာကို

why bother with all these whacky maps?

ဒီပုံပျက်ပန်းပျက် မြေပုံတွေနဲ့ ဘာလို့ စိတ်ရှုပ်ခံနေတာလဲ။

Arno Peters argued that by enlarging European and North American countries,

Mercator မြေပုံက ဥရောပနဲ့ မြောက်အမေရိက နိုင်ငံတွေကို အရွယ်အစားကြီးလိုက်တာကြောင့်

the Mercator projection gives white nations a sense of supremacy

အီကွေတာနဲ့ နီးတဲ့ လူဖြူနိုင်ငံမဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံတွေအပေါ် လူဖြူနိုင်ငံတွေက

over non-white nations closer to the equator.

လွှမ်းမိုးသယောင် ဖြစ်စေတယ်လို့ Arno Peters က ပြောပါတယ်။

He adapted the Gall-Peters Projection, which counteracts that particular problem,

ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ Gall-Peters မြေပုံကို ပြင်ဆင်ရေးဆွဲခဲ့ပေမဲ့

but the continents are still... stretched.

တိုက်ကြီးတွေကတော့ ဆွဲဆန့်ခံထားရတုန်းပါပဲ။

Today, we rely on maps less and less for navigation,

ဒီနေ့ခေတ် ရေကြောင်းသွားလာမှုမှာ မြေပုံတွေအပေါ် မှီခိုမှု နည်းလာပေမဲ့

but they still play a vital role in education.

ပညာရေးမှာတော့ မြေပုံတွေက အရေးပါတဲ့ကဏ္ဍမှာ ရှိနေဆဲပါ။

Peters was definitely on to something:

ကျွန်မတို့ ဘယ်မြေပုံကို ကြည့်ကြည့်

no matter what map we’re looking at,

မြေပုံရေးဆွဲသူရဲ့ ရှုထောင့်ကနေ ပြောတဲ့ဖြစ်စဉ်က

it’s a story told from the perspective of the map’s creator

ကမ္ဘာကြီးအပေါ် ကျွန်မတို့ရဲ့ အမြင်တွေကို လွန်လွန်ကဲကဲ ပုံသွင်းနိုင်တယ်ဆိုတာ

that in turn shapes—perhaps unduly— our perception of our world.

Peters က သေချာပေါက်ကို သိနေခဲ့ပါတယ်။

လုံးဝန်းတဲ့ ကမ္ဘာကို ပြန့်ပြူးတဲ့ မျက်နှာပြင်ပုံစံ

Simple changes in map design,

even changes that have nothing to do with how we transfer

ပြောင်းခဲ့တာနဲ့တောင် မဆိုင်ဘဲ မြေပုံထဲက ရိုးစင်းတဲ့အပြောင်းလဲတွေဟာ

a round Earth to a flat surface, can completely shift our point of view.

ကျွန်မတို့ရဲ့ အမြင်တွေကို လုံးဝပြောင်းလဲစေနိုင်ပါတယ်။