Why every world map is wrong - Kayla Wolf

Çeviri: ecenur masood Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Fourteen Greenlands could fit in Africa,

Afrika’ya on dört Grönland sığabilir

but you wouldn’t guess it from most maps of the world.

ama dünyadaki çoğu haritadan bunu tahmin edemezsiniz.

The fact is, every world map humans have ever made is wrong.

Gerçek şu ki insanların şu ana kadar yaptığı tüm dünya haritaları hatalı.

Actually, it’s impossible to make a map of the world 100% right.

Aslında %100 doğru bir dünya haritası yapmak imkansızdır.

No, not you, globe— we know you’re accurate.

Hayır, sen değil küre— senin hatasız olduğunu biliyoruz.

Not you, Google Earth, you’re just a digital globe.

Sen de değil Google Earth, sen sadece bir dijital küresin.

We're talking about flat maps, which, let's face it,

Bahsettiğimiz şey düz haritalar ki kabul edelim,

are way more convenient for a lot of things.

pek çok şey için daha elverişli.

Anyway, as we were saying,

Neyse dediğimiz gibi

it’s impossible to make a 100% accurate flat map of a spherical planet.

küresel bir gezegenin %100 doğru olan bir düz haritasını yapmak imkansız.

For a long time, people didn't even try.

Uzun bir süre, insanlar denemedi bile.

They just plonked places down in arbitrary locations without any consistent scale.

Tutarlı bir ölçek olmadan yerleri rastgele konumlarda yerleştirdiler.

Then in 150 AD, the Greek mathematician and astronomer Ptolemy

Ardından MS 150′de, Yunan matematikçi ve gök bilimci Batlamyus,

systematically mapped the Earth on a grid

Dünya’yı sistematik bir şekilde ızgara üzerine haritaladı

and placed locations on the grid according to coordinates,

ve koordinatlara göre ızgaraya konumlar yerleştirdi,

so maps could be checked against others and replicated.

böylece haritalar diğerlerine karşı kontrol edilebilir ve çoğaltılabilirdi.

Ptolemy built his grid out of lines we still use today:

Batlamyus, ızgarasını bugün hala kullandığımız çizgilerden oluşturdu:

180 lines of latitude and 360 lines of longitude.

180 enlem çizigisi ve 360 boylam çizgisi.

In spite of these advances, people kept getting lost.

Bu gelişmelere rağmen, insalar hala kaybolup durdular.

Part of the problem was a— shall we say—

Sorunun bir kısmı da

dünya coğrafyasının eksik anlaşılmasıydı diyelim.

incomplete understanding of the world’s geography.

But it was also just really difficult to navigate using a map.

Fakat bir harita kullanarak yön belirmek de gerçekten zordu.

Because the Earth is round,

Dünya’nın yuvarlak olması sebebiyle,

the shortest route from one place to another is a path along a circle.

bir yerden başkasına giden en kısa rota daire boyunca uzanandır.

If we draw this route on a flat map,

Bu rotayı düz bir harita üzerinde çizersek

it passes through every line of longitude at a different angle.

her boylam çizgisinden farklı bir açıyla geçer.

To follow the route, you’d have to constantly shift

Rotayı takip etmek için

seyahat ettiğiniz yönü sürekli değiştirmeniz gerekir.

the direction you're traveling.

Any slight error would land you in the wrong place.

Herhangi küçük bir hata sizi yanlış yere vardırır.

In 1569, Gerardus Mercator fixed this problem.

1569′da, Gerardus Mercator bu problemi çözdü.

He created a world map proportioned

Orantlı bir dünya haritası yarattı,

so these curved navigational routes would be straight,

böylece bu kavisli navigasyonel rotalar düz olacak,

passing through every line of longitude at the same angle

her boylam çizgisinden aynı açıdan geçecek

and therefore allowing navigators to set a constant bearing—

ve bu nedenle rotacıların bütün bir yolculuk için sabit bir yön belirlemesine—

in other words, travel in one direction— for a whole journey.

başka bir deyişle tek yönde seyahat etmesine izin verecekti.

There was just one tiny hitch:

Sadece küçük bir aksaklık vardı:

to do this, he had to distort land masses and bodies of water

bunu yapmak için kara ve su kütlelerini saptırmak zorundaydı

so those furthest from the equator got larger

böylece ekvatora en uzak olanlar büyüdü

and those closest to the equator shrank.

ve ekvatora en yakın olanlar küçüldü.

In spite of its inaccuracies, Mercator’s map was very useful.

Tutarsızlıklarına rağmen, Mercator’un haritası çok faydalıydı.

In fact, it’s still widely used today, including in online maps.

Hatta, bugün çevrimiçi haritalar da dahil hala yaygın olarak kullanılmakta.

But it’s still wrong!

Ama yine de hatalı!

In 1925, the Goode Homolosine Projection was created as— get this—

1925′te Goode Homolosine Projeksiyonu— bunu anlayın—

an interrupted pseudo-cylindrical equal area projection.

kesintili bir sözde silindirik eşit alan projeksiyonu olarak yaratıldı.

What does that mean? Not important.

Bu ne anlama mı geliyor? Önemli değil.

The point was to minimize distortion for the entire world.

Amaç, tüm dünya için bozulmayı en aza indirmekti.

The map can be land-oriented... or ocean-oriented.

Harita kara odaklı... veya okyanus odaklı olabilir.

Either way, the so-called orange peel map isn’t very easy to read.

Her halükarda, sözde portakal kabuğu haritasını okumak çok kolay değil.

The Dymaxion Projection by American architect Buckminster Fuller

1940′larda Amerikalı mimar Buckminster Fuller’ın yaptığı

in the 1940s is even better.

Dymaxion Projeksiyonu ise daha da iyi.

Sorry, did we say better?

Pardon, daha iyi mi dedik?

It’s not better if you want to understand where things are in the world.

Dünyada neyin nerede olduğunu anlamak istiyorsanız eğer daha iyi değil.

It is better in the sense that there are no visibly evident distortions

Kara kütlelerinde gözle görülür bir şekilde

belirgin bozulmalar olmaması açısından daha iyi.

of the land masses.

Though if you wanted to know, say, how far Brazil is from Nigeria,

Ama diyelim ki Brezilya’nın Nijerya’dan

ne kadar uzaklıkta olduğunu bilmek istiyorsanız

you won’t get any sense of that from this map.

bu haritadan ona dair bir şey çıkaramazsınız.

The most accurate projection to date is the AuthaGraph World Map

Bu güne kadarki en doğru projeksiyon

1999′da Japon mimar Hajime Narukawa tarafından tasarlanan

designed by Japanese architect Hajime Narukawa in 1999.

AuthaGraph Dünya Haritasıdır.

The continents and oceans are almost completely in proportion,

Kıtalar ve okyanuslar neredeyse tamamen orantılıdır

and the map is rectangular, just how we like it.

ve harita tam da sevdiğimiz gibi dikdörtgendir.

Could this be the perfect map?

Bu mükemmel harita olabilir mi?

Well... no.

Şey... hayır.

Since the Mercator works for navigation and reads clearly,

Mercator navigasyon için çalıştığına ve kolayca okunduğuna göre

why bother with all these whacky maps?

neden bütün bu kaçık haritalarla uğraşılsın ki?

Arno Peters argued that by enlarging European and North American countries,

Arno Peters, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerini genişleterek

the Mercator projection gives white nations a sense of supremacy

Mercator projeksiyonunun beyaz uluslar için ekvatora yakın,

over non-white nations closer to the equator.

beyaz olmayan uluslar üzerinde üstünlük sağladığını savundu.

He adapted the Gall-Peters Projection, which counteracts that particular problem,

Bu tekil probleme karşı koymak için Gall-Peters Projeksiyonunu geliştirdi

but the continents are still... stretched.

ama kıtalar hala... gerilmiş halde.

Today, we rely on maps less and less for navigation,

Bugün, haritalara navigasyon için daha da az güveniyoruz

but they still play a vital role in education.

ama yine de eğitimimizde hayati bir rol oynuyorlar.

Peters was definitely on to something:

Peters kesinlikle bir şeylerin peşindeydi:

no matter what map we’re looking at,

hangi haritaya bakarsak bakalım,

it’s a story told from the perspective of the map’s creator

bu haritayı oluşturan kişinin bakış açısını anlatan bir hikayedir

that in turn shapes—perhaps unduly— our perception of our world.

bu da dolayısıyla—belki de gereksiz yere— dünyamıza olan algımızı şekillendirir.

Simple changes in map design,

Harita tasarımındaki basit değişiklikler,

even changes that have nothing to do with how we transfer

Dünya’yı düz bir yüzeye nasıl transfer ettiğimizle

a round Earth to a flat surface, can completely shift our point of view.

hiçbir ilgisi olmayan değişiklikler bile bakış açımızı tamamen değiştirebilir.