Why every world map is wrong - Kayla Wolf

Translator: chnar kamal Reviewer: Daban Q. Jaff

Fourteen Greenlands could fit in Africa,

چواردە گرینلاند لە ئەفریقیا جێگەی دەبێتەوە،

but you wouldn’t guess it from most maps of the world.

بەڵام لە زۆربەی نەخشەکانی جیهان ئەمە هەست پێ ناکرێت.

The fact is, every world map humans have ever made is wrong.

ڕاستییەکەی، کە هەموو ئەو نەخشەی مرۆڤ تا ئێستا کێشاویانە هەڵەیە.

Actually, it’s impossible to make a map of the world 100% right.

لە ڕاستییدا، ئەستەمە نەخشەی جیهان دروست بکرێت کە %١٠٠ ڕاست بێ.

No, not you, globe— we know you’re accurate.

نەخێر، نەک تۆ، گۆی زەوی- ئێمە دەزانین کە تۆ ڕاست و دروستی.

Not you, Google Earth, you’re just a digital globe.

تۆ نا، گۆگڵ ئێرز، تۆ تەنها جیهانێکی دیجیتاڵی.

We're talking about flat maps, which, let's face it,

ئێمە باس لە نەخشەی تەخت دەکەین، کە، با دانی پێدا بنێن،

are way more convenient for a lot of things.

بەو ڕێگەیە زۆر شت گونجاوترە.

هەر چۆنێک بێت، وەک ئێمە دەڵێین،

Anyway, as we were saying,

it’s impossible to make a 100% accurate flat map of a spherical planet.

ئەستەمە نەخشەی تەختەیی %١٠٠ دروست بکرێت لە هەسارەیەکی گۆیی.

For a long time, people didn't even try.

بۆ ماوەیەکی زۆر، خەڵک تەنانەت هەوڵیان نەدا.

They just plonked places down in arbitrary locations without any consistent scale.

تەنها سەیری شوێنەکانی خوارەوەیان کرد لە شوێنە هەڕەمەکیەکان بەبێ پێوەرێکی گونجاو.

Then in 150 AD, the Greek mathematician and astronomer Ptolemy

دواتر ١٥٠ ئەی سی، ماتماتیکزان و ئەستێرەناسی یۆنانی بڵیمی

systematically mapped the Earth on a grid

بە شێوەیەکی ڕێکو پێکی نەخشەی زەوی لە سەر تۆڕێک دا

and placed locations on the grid according to coordinates,

و شوێنی لەسەر تۆڕەکە دانراوە بە پێی ڕێکخستن،

so maps could be checked against others and replicated.

بۆیە دەکرێت نەخشەکە لە دژی ئەوانی تر بپشکنێت و دووبارە بکرێتەوە.

Ptolemy built his grid out of lines we still use today:

بڵیمی تۆڕەکەی لە هێڵەکانی دروست کردن کە ئێمە ئەمڕۆ بەکاردی دێنین:

180 lines of latitude and 360 lines of longitude.

١٨٠ هێڵی پانی و ٣٦٠ هێڵ درێژی.

In spite of these advances, people kept getting lost.

سەرەڕای ئەو پێشڕەوییانە، خەڵک بەردەوام ون دەبن.

Part of the problem was a— shall we say—

بەشێک لە کێشەکە - دەبێت ئێمە بڵێین-

incomplete understanding of the world’s geography.

تێگەیشتنی ناتەواوی جوگرافیای جیهانەکان.

But it was also just really difficult to navigate using a map.

بەڵام ئەوە بە ڕاستی زۆر قورسە نەخشە بەکار بێت بۆ سووڕانەوە لە جیهان.

Because the Earth is round,

چونکە لە خولی زەوی،

the shortest route from one place to another is a path along a circle.

کورترین ڕێگە لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر ڕێڕەوێکە بە درێژایی بازنەیەک.

If we draw this route on a flat map,

ئەگەر ئەم ڕێڕەوە لەسەر نەخشەیەکی تەخت بکێشین،

it passes through every line of longitude at a different angle.

لە هەموو هێڵێکی درێژیدا بە گۆشەیەکی جیاواز تێپەڕ دەبێت.

To follow the route, you’d have to constantly shift

بۆ ئەوەی پەیڕەوی ڕێگەکە بکەین، دەبێ هەمیشە بیگۆڕین

the direction you're traveling.

ئەو ئاڕاستیەیی کە تۆ پێوانەی دەکەیت.

Any slight error would land you in the wrong place.

هەر هەڵەیەکی کەم لە شوێنی هەڵەدا دەنیشێتەوە.

In 1569, Gerardus Mercator fixed this problem.

لە ساڵی ١٥٦٩، جیراردۆس مێرکاتۆر ئەم کێشەیی چارەسەر کرد.

He created a world map proportioned

نەخشەی جیهانی بە ڕێژەیی دروست کردووە

so these curved navigational routes would be straight,

کەواتە ئەم چەماوە گەڕانی ڕێنیشاندەر ڕاست دەبێت،

passing through every line of longitude at the same angle

تێپەڕین بە هەموو هێڵێکی درێژی لە هەمان گۆشە

and therefore allowing navigators to set a constant bearing—

و بۆیە ڕێگەدان بە ڕێنیشاندەرەکان بۆ دانانی هەڵگرتنی بەردەوام-

in other words, travel in one direction— for a whole journey.

بە مانایەکی تر، گەشت بکە بە یەک ئاڕاستە- بۆ هەموو گەشتێک.

There was just one tiny hitch:

تەنها یەک لێدانی توندی بچوک هەبوو:

to do this, he had to distort land masses and bodies of water

بۆ ئەم کارە دەبوایە، قەبارەیی زەوی و پێکهاتەی ئاو بشێوێنێت

so those furthest from the equator got larger

کەواتە تا لە هێڵی یەکسانی دوورتردەبوون گەورەتر دەبوون

and those closest to the equator shrank.

ئەوانەی لە هێلی یەکسانی نزیک بوون تەسکتر بوون.

In spite of its inaccuracies, Mercator’s map was very useful.

بێجگە لە نادروستیەکانی، نەخشەی مێرکتەر زۆر بەسوود بوون.

In fact, it’s still widely used today, including in online maps.

لە ڕاستیدا، هێشتا بە شێوەیەکی فراوان بەکارهێنراوە و لە نەخشەی سەرهێڵدا ئەمڕۆ.

But it’s still wrong!

بەڵام ئەوە هێشتا هەڵەیە!

In 1925, the Goode Homolosine Projection was created as— get this—

لە ساڵی ١٩٢٥دا، پڕۆژەی گوود هۆمۆلۆسین دروستکرا وەک- ئەمە بەدەستبێنە-

an interrupted pseudo-cylindrical equal area projection.

قەڵبێکی پچڕاو- دەرکەوتنی ناوچەی یەکسان لە لوولەکی.

What does that mean? Not important.

ئەوە مانای چییە؟ گرینگ نییە.

The point was to minimize distortion for the entire world.

خاڵەکە بۆ کەمکردنەوەی شێواندن بوو بۆ هەموو جیهان.

The map can be land-oriented... or ocean-oriented.

نەخشەکە دەتوانێت بە ئاڕاستەی زەوی بێت... یان، بە ئاڕاستەی ئۆقیانوس.

Either way, the so-called orange peel map isn’t very easy to read.

هەر چۆنێک بێت، ئەو نەخشەیە پێ بڵێن توێکڵی پڕتەقاڵ زۆر ئاسان نییە بۆ خوێندنەوە.

The Dymaxion Projection by American architect Buckminster Fuller

دیماکسۆن، دەرکەوتن لە لایەن تەلارسازی ئەمریکی بەکمیسێنتەر فولەر

in the 1940s is even better.

تەنانەت لە ساڵی ١٩٤٠ دا باشتر بوو.

Sorry, did we say better?

ببورە، ئێمە باشترمان وت؟

It’s not better if you want to understand where things are in the world.

باشتر نییە ئەگەر بتەوێت لە شتەکان تێبگەیت لە کوێی جیهانن.

It is better in the sense that there are no visibly evident distortions

باشترە بەو شێوەیەیی کە هیچ شێواندنێکی ئاشکرا نییە

of the land masses.

لە قەبارەی زەوی.

Though if you wanted to know, say, how far Brazil is from Nigeria,

لە ڕێگەیەوە ئەگەر ویستت بزانیت، بڵێ، بەڕازیل چەندە دوورە لە نایجیریا،

you won’t get any sense of that from this map.

لەم نەخشەیە هیچ سوودێک وەرناگیرێت.

The most accurate projection to date is the AuthaGraph World Map

وردترین پێشبینی نەخشەی جیهانی تا ئەمڕۆ ئۆساگرافە

designed by Japanese architect Hajime Narukawa in 1999.

لە ساڵی ١٩٩٩ لە لایەن ئەندازیاری ژاپۆنی حاجیم ناروکاوا دیزاین کراوە.

The continents and oceans are almost completely in proportion,

کیشوەرەکان و زەریاکان نزیکەی بە تەواوی بەڕێژەییە،

and the map is rectangular, just how we like it.

و نەخشەکە لاکێشەیە، تەنها چۆن حەزمان لێیە.

Could this be the perfect map?

دەتوانێت ئەمە نەخشەی تەواو بێ؟

Well... no.

باشە...نەخێر.

Since the Mercator works for navigation and reads clearly,

لەوەتەی مێرکتەر کار بۆ گەڕان دەکات و بە ڕوونی دەخوێنێتەوە،

why bother with all these whacky maps?

بۆچی بێزاری لەگەڵ ئەم هەموو نەخشانە؟

Arno Peters argued that by enlarging European and North American countries,

ئارنۆ پیتەرس گووتی بە گەورە کردنی وڵاتانی ئەوروپا و ئەمریکای باکوور،

the Mercator projection gives white nations a sense of supremacy

مێرکتەر هەست زاڵبوونی سپی پێستەکانی خولقاندووە

over non-white nations closer to the equator.

بە سەر نەتەوەکانی هیچ سپییەکیان نییە نزیکتر لە هێڵی یەکسانی.

He adapted the Gall-Peters Projection, which counteracts that particular problem,

ئەو پڕۆژەی گال-پیتەرس، کە کێشەیەکی تایبەت بۆ بەرەنگاربوونەوەیە،

but the continents are still... stretched.

بەڵام کیشوەرەکان هێشتا... درێژکراوە.

Today, we rely on maps less and less for navigation,

ئەمڕۆ، ئێمە کەمتر پشت بە نەخشەکان دەبەستین بۆ گەڕان،

but they still play a vital role in education.

بەڵام ئەوان گرینگیان هەیە لە بواری پەروەردە.

Peters was definitely on to something:

پیتەرس بە دڵنیاییەوەمەبەستێکی هەبوو:

no matter what map we’re looking at,

گرینگ نییە ئێمە سەیری چ نەخشەیەک دەکەین،

it’s a story told from the perspective of the map’s creator

ئەوە چیڕۆکێکە بە بەرچاوە پێی دەوترێت دروستکەری نەخشەکان

that in turn shapes—perhaps unduly— our perception of our world.

کە شێوەکان دەگۆڕین- ڕەنگە بە شێوەیەکی نەگونجاو- تێگەیشتنمان لە جیهان.

Simple changes in map design,

گۆڕینێکی سادە لە دیزاینی نەخشە،

even changes that have nothing to do with how we transfer

تەنانەت ئەو گۆڕانکارییانەی کە هیچیان کاریگەریان نییە لەسەر چۆنییەتی گواستنەوەی

a round Earth to a flat surface, can completely shift our point of view.

زەویەکی بازنەیی بۆ ڕووکەشێکی تەخت دەتوانێ بە تەواوی تێڕوانینی ئێمە بگوازێتەوە.