The price of shame | Monica Lewinsky | TED

Translator: Nguyen Trang Reviewer: Long Le

You're looking at a woman who was publicly silent for a decade.

Bạn đang nhìn một phụ nữ sống trong "yên lặng trước công chúng" trong 10 năm.

Obviously, that's changed,

Rõ ràng, điều đó đã thay đổi

but only recently.

nhưng chỉ mới gần đây.

It was several months ago that I gave my very first major public talk,

Vài tháng trước đó

khi tôi có bài phát biểu quan trọng trước công chúng lần đầu tiên

at the Forbes "30 Under 30 Summit" --

tại Forbes 30 Under 30 Summit:

1,500 brilliant people, all under the age of 30.

1,500 người xuất chúng, tât́ cả dưới 30 tuổi

That meant that in 1998, the oldest among the group were only 14,

Điều đó có nghĩa là vào năm 1998,

người lớn tuổi nhất trong đám ấy chỉ 14 tuổi,

and the youngest, just four.

và nhỏ nhất là 4 tuổi.

I joked with them that some might only have heard of me from rap songs.

Tôi đùa với họ là vài người có lẽ chỉ biết về tôi

qua nhạc rap.

Yes, I'm in rap songs.

Đúng, qua những bài nhạc rap.

(Laughter)

Almost 40 rap songs.

Khoảng 40 bài nhạc. (Tiếng cười)

(Laughter)

But the night of my speech, a surprising thing happened.

Nhưng, buổi tối ngày đó, một điều bật ngờ xảy ra.

At the age of 41, I was hit on by a 27-year-old guy.

tôi 41 tuổi, và có 1 chàng trai 27 tuổi để ý

(Laughter)

I know, right?

Lạ, phải không?

He was charming, and I was flattered,

Chàng ta rất quyến rũ và tôi cũng thấy vui vì được để ý

and I declined.

Nhưng tôi đã từ chối

You know what his unsuccessful pickup line was?

Bạn có biết câu tán tỉnh không thành công của cậu ấy là gì không?

He could make me feel 22 again.

Cậu ấy có thể làm tôi cảm thấy như 22 tuổi trở lại

(Laughter)

(Tiếng cười) (Tiếng vỗ tay)

(Applause)

I realized, later that night,

Tôi nhận ra sau đêm đó , tôi có lẽ là người duy nhất trên 40

I'm probably the only person over 40 who does not want to be 22 again.

mà không muốn là 22 tuổi lại

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

At the age of 22, I fell in love with my boss.

Lúc 22 tuổi, tôi phải lòng ông chủ tôi,

And at the age of 24,

và lúc 24 tuổi,

I learned the devastating consequences.

tôi mới biết hậu quả.

Can I see a show of hands of anyone here

Có ai trong số các bạn

chưa mắc lỗi hay làm gì đó đáng phải hối tiếng vào tuổi 22

who didn't make a mistake or do something they regretted at 22?

Yep. That's what I thought.

Đúng rồi. Y như tôi dự đoán.

So like me, at 22, a few of you may have also taken wrong turns

Giống như tôi, khi 22 tuổi, một số các bạn có thể cũng đi sai đường

and fallen in love with the wrong person,

và yêu không đúng người,

maybe even your boss.

thậm chí ông chủ của bạn luôn

Unlike me, though,

Nhưng khác tôi ở chỗ, ông chủ của bạn

your boss probably wasn't the president of the United States of America.

chắc là không phải là tổng thống của Hoa Kỳ.

(Laughter)

Of course, life is full of surprises.

Cuộc sống có rất nhiều điều bất ngờ.

Not a day goes by that I'm not reminded of my mistake,

Không một ngày trôi qua mà tôi không nhớ lại lỗi lầm của tôi

and I regret that mistake deeply.

và tôi ân hận lỗi ấy rất nhiều.

In 1998, after having been swept up into an improbable romance,

1998, sau khi bị cuốn vào một cuộc tình lãng mạn không thể xảy ra

I was then swept up into the eye of a political, legal and media maelstrom

tôi sau đó bị cuốn vào vòng xoáy của chính trị luật pháp và truyền thông

like we had never seen before.

mà chưa từng thấy trước đó

Remember, just a few years earlier,

Hãy nhớ rằng, chỉ trước đó vài năm

news was consumed from just three places:

tin tức chỉ thấy tại ba nơi:

đọc báo hoặc tạp chí,

reading a newspaper or magazine,

listening to the radio

nghe radio

or watching television.

hoặc coi tivi.

That was it.

Chỉ có thế

But that wasn't my fate.

Nhưng không phải trong trường hợp của tôi

Instead, this scandal was brought to you

Thay vì đó, xì-căng-đang này được truyền đi

by the digital revolution.

bằng cuộc cách mạng kỹ thuật số.

That meant we could access all the information we wanted,

Điều đó có nghĩa là chúng ta có thể truy cập tất cả thông tin cần thiết

when we wanted it, anytime, anywhere.

khi chúng ta muốn, bất kể khi nào, ở đâu,

And when the story broke in January 1998,

và khi chuyện đó vỡ lở ra vào tháng một 1998,

nó lan truyền trên mạng.

it broke online.

It was the first time the traditional news was usurped by the internet

Đây là lần đầu tiên tin tức truyền thống

Bị

for a major news story --

a click that reverberated around the world.

một cú click mà lan truyền ra toàn thế giới.

What that meant for me personally

Với riêng bản thân tôi điều đó có nghĩa

was that overnight, I went from being a completely private figure

là qua một đêm từ một người hết sức bình thường

to a publicly humiliated one, worldwide.

thành một người mang tiếng xấu rộng khắp

I was patient zero of losing a personal reputation on a global scale

Tôi không còn kiên nhẫn trước việc mất đi danh tiếng bản thân

trước toàn thế giới một cách nhanh như vậy

almost instantaneously.

This rush to judgment, enabled by technology,

Sự nhanh chóng này có được do phát triển công nghệ

dẫn tới sự ồn ào, phát triển mạnh của những người ném đá

led to mobs of virtual stone-throwers.

Granted, it was before social media,

thú thật, trước khi có các mạng xã hội

but people could still comment online,

mọi người vẫn có thể bình luận trên mạng,

e-mail stories,

email chuyện, và đương nhiên email những trò đùa ác ý

and, of course, e-mail cruel jokes.

News sources plastered photos of me all over

Các nguồn tin tức tung hình ảnh tôi khắp nơi

để bán báo, bán quảng cáo trên mạng

to sell newspapers, banner ads online,

and to keep people tuned to the TV.

và để giữ người theo dõi tivi.

Do you recall a particular image of me, say, wearing a beret?

Bạn có nhớ đến bức ảnh nào của tôi

cái mà tôi có đội một chiếc mũ nồi? (tiếng cười)

Now, I admit I made mistakes --

Tôi thừa nhận tôi đã phạm sai lầm

especially wearing that beret.

đặc biệt là mặc mủ nồi đó. (tiếng cười)

(Laughter)

But the attention and judgment that I received --

Nhưng sự chú ý và đánh giá mà tôi nhận được, không phải về câu chuyện

not the story, but that I personally received --

cái mà tôi cá nhân nhận được chưa từng có trước đó

was unprecedented.

I was branded as a tramp,

Tôi bị cho là một kĩ nữ

tart,

đĩ, gái hư, gái điếm, một người lẳng lơ

slut,

whore,

bimbo,

and, of course, "that woman."

và, tất nhiên, người đàn bà ấy

I was seen by many,

Tôi bị xem bởi rất nhiều người

but actually known by few.

nhưng chỉ vài người biết tôi.

And I get it: it was easy to forget

Và tôi hiểu: nó dễ để quên

that that woman was dimensional,

rằng phụ nữ đó là người thật,

had a soul

có một linh hồn, một linh hoàn từng nguyên vẹn

and was once unbroken.

When this happened to me 17 years ago, there was no name for it.

Khi điều này xảy ra với tôi cách đây 17 năm, nó không có tên.

Now we call it "cyberbullying" and "online harassment."

Giờ chúng ta gọi nó là "bắt nạt qua mạng" hay xúc phạm online

Today, I want to share some of my experience with you,

Hôm nay, tôi muốn chia sẻ một số kinh nghiệm của tôi với bạn,

talk about how that experience has helped shape my cultural observations,

những kinh nghiệm đã giúp tôi thay đổi cách nhìn của tôi trong văn hóa

và tôi hy vọng kinh nghiệm này có thể dẫn tới sự thay đổi

and how I hope my past experience can lead to a change

that results in less suffering for others.

làm cho người khác bớt khổ, bớt phải chịu đựng

In 1998, I lost my reputation and my dignity.

Năm 1998, tôi bị mất uy tín và nhân phẩm.

I lost almost everything.

Tôi đã gần như mất tất cả,

và tôi suýt tự vẫn.

And I almost lost my life.

Để tôi kể cho các bạn hiểu.

Let me paint a picture for you.

It is September of 1998.

Đó là tháng Chín năm 1998.

I'm sitting in a windowless office room

Tôi đang ngồi trong một văn phòng không có cửa sổ

inside the Office of the Independent Counsel,

trong văn phòng của Independent Counsel

dưới tiếng đèn huỳnh quang

underneath humming fluorescent lights.

I'm listening to the sound of my voice,

Tôi lắng nghe giọng nói của tôi,

my voice on surreptitiously taped phone calls

giọng nói trên cuộc điện thoại bị thu âm lén lút

that a supposed friend had made the year before.

mà một người bạn bị cáo buộc đã tạo năm ngoái

Tôi ở đây bởi vì tôi bị bắt buộc bởi luật pháp

I'm here because I've been legally required

to personally authenticate all 20 hours of taped conversation.

để xác nhận tất cả 20 tiếng cuộc thu âm

For the past eight months, the mysterious content of these tapes

Trong 8 tháng trở lại đó, nội dung bí ẩn của những cuốn băng đó

has hung like the sword of Damocles over my head.

cứ ám ảnh tôi

I mean, who can remember what they said a year ago?

Ý tôi là ai có thể nhớ được những gì họ nói một năm trước

Scared and mortified, I listen,

Sợ hãi và xấu hổ, tôi lắng nghe,

listen as I prattle on about the flotsam and jetsam of the day;

nghe trong khi tôi luyên thuyên về những mảnh vỡ của thuyền hay máy bay

listen as I confess my love for the president,

nghe khi tôi thú nhận tình yêu của tôi cho tổng thống,

and, of course, my heartbreak;

và, tất nhiên, sự đau khổ của tôi;

listen to my sometimes catty, sometimes churlish, sometimes silly self

lắng nghe sự xấu bụng, thiếu lịch sự và nhiều khi ngu ngốc của mình

cùng với sự tàn nhẫn, không khoan nhượng, bất lịch sự

being cruel, unforgiving, uncouth;

listen, deeply, deeply ashamed, to the worst version of myself,

lắng nghe, xấu hổ thực sự

về bản thân tôi

cái mà tôi không thể chính mình nhận ra

a self I don't even recognize.

A few days later, the Starr Report is released to Congress,

Vài ngày sau đó, Starr Report được được công bố trước quốc hội

and all of those tapes and transcripts, those stolen words, form a part of it.

tất cả đoạn băng ghi âm và lời thoại được ghi ra đó được đưa ra

That people can read the transcripts is horrific enough.

Việc mọi người có thể đọc được những cuộc nói chuyện đó đã rất kinh khủng

nhưng một vài tuần sau đó,

But a few weeks later,

băng ghi âm được phát sóng trên truyền hình,

the audiotapes are aired on TV,

and significant portions made available online.

và một phần đáng kể đưa lên mạng.

The public humiliation was excruciating.

Sự xấu hổ trước công chúng vỗn đã rất dữ dội

Life was almost unbearable.

Cuộc sống không thể chịu đựng nổi

Đây không phải là một cái gì đó xảy ra thường xuyên vào năm 1998,

This was not something that happened with regularity back then in 1998,

and by "this," I mean the stealing of people's private words, actions,

Và tôi muốn nói rằng sự lấy cắp riêng tư cá nhân từ ngôn từ, hành động

conversations or photos,

Cuộc nói chuyện hay những bức ảnh

and then making them public --

và sau đó công khai chúng

public without consent,

công khai mà không được sự đồng ý

public without context

Công khai mà không bao gồm bối cảnh

and public without compassion.

Công khai mà không có lòng trắc ẩn

Fast-forward 12 years, to 2010,

12 năm trôi nhanh tới năm 2010

and now social media has been born.

khi mà các mạng xã hội hình thành

The landscape has sadly become much more populated with instances like mine,

Mọi việc trở lên tồi tệ hơn với nhiều ví dụ như việc xảy ra với tôi

whether or not someone actually made a mistake,

dù cố tình hay vô ý tạo ra

and now, it's for both public and private people.

Và nó dành cho cả công chúng và bản thân mỗi cá nhân

The consequences for some have become dire, very dire.

Hậu quả cho một vài người đang trở nên ngày một nghiêm trọng hơn

Tôi đang nói trên điện thoại với mẹ

I was on the phone with my mom in September of 2010,

vào tháng Chín năm 2010,

and we were talking about the news of a young college freshman

và chúng tôi đang nói về

một sinh viên năm nhất từ Đại học Rutgers

from Rutgers University,

tên là Tyler Clementi.

named Tyler Clementi.

Sweet, sensitive, creative Tyler was secretly webcammed by his roommate

Ngọt ngào, cảm thông, sáng tạo

đã bị bạn cùng phòng quay lén bằng webcam

while being intimate with another man.

khi đang tình tứ với người đàn ông khác.

When the online world learned of this incident,

Khi thế giới cộng đồng mạng biết về sự kiện này,

the ridicule and cyberbullying ignited.

sự nhạo báng và "bắt nạt online" bắt đầu bùng nổ

A few days later,

Vài ngày sau đó

Tyler jumped from the George Washington Bridge

Tyler nhảy từ cầu George Washington

to his death.

để tìm đến cái chết.

He was 18.

Anh ấy chỉ 18 tuổi.

My mom was beside herself about what happened to Tyler and his family,

Mẹ tôi choáng ngợp về việc xảy ra với Tyler và gia đình anh ấy,

and she was gutted with pain

và mẹ tôi đã rất đau khổ

in a way that I just couldn't quite understand.

một cách mà tôi không thể hiểu hoàn toàn,

And then eventually, I realized she was reliving 1998,

và rồi cuối cùng tôi nhận ra,

mẹ tôi đang hồi tưởng lại năm 1998,

reliving a time when she sat by my bed every night,

sống lại một thời gian khi mẹ tôi ngồi bên cạnh giường tôi mỗi đêm

reliving -- (Chokes up)

sorry -- reliving a time when she made me shower with the bathroom door open,

sống lại một thời gian khi mẹ tôi bắt tôi tắm với cánh cửa phòng tắm mở ra,

and reliving a time when both of my parents feared

và sống lại một thời gian khi cả hai ba mẹ sợ

rằng tôi sẽ bị làm nhục đến chết,

that I would be humiliated to death,

nghĩa đen mà nói

literally.

Today, too many parents haven't had the chance

Hôm nay , có quá nhiều cha mẹ

không có cơ hội chen vào và cứu những người thân yêu của họ.

to step in and rescue their loved ones.

Too many have learned of their child's suffering and humiliation

Đã quá nhiều cha mẹ biết được sự đau khổ và sỉ nhục của con họ

after it was too late.

sau khi đã quá muộn.

Tyler's tragic, senseless death was a turning point for me.

Bi kịch và cái chết vô nghĩa của Tyler đã khiến tôi nhận ra

It served to recontextualize my experiences,

nhận ra từ nhưng gì đã trải qua với tôi

and I then began to look at the world of humiliation and bullying around me

và từ đó tôi bắt đầu nhìn thế giới của sự nhạo báng và bắt nạt quanh tôi

and see something different.

và nhìn thấy một cái gì đó khác biệt.

In 1998, we had no way of knowing

Vào năm 1998, chúng ta không thể biết

where this brave new technology called the internet would take us.

Internet sẽ mang ta đến đâu

Since then, it has connected people in unimaginable ways --

Từ đó, nó đã kết nối mọi người cách không thể tưởng tượng

joining lost siblings,

kết nối lại anh em thất lạc,

saving lives,

Cứu giúp nhiều mạng sống, triển khai những cuộc cách mạng

launching revolutions ...

But the darkness, cyberbullying, and slut-shaming that I experienced

Nhưng sự đen tối của nó, "bắt nạt online" làm nhục trên mạng mà tôi trải qua

had mushroomed.

cũng phát triển rất mạnh

Every day online, people -- especially young people,

Mỗi ngày người trên mạng, nhất là giới trẻ

who are not developmentally equipped to handle this --

nhưng người còn chưa có khả năng chống những việc này

are so abused and humiliated

bị lạm dụng và làm nhục

that they can't imagine living to the next day.

đến mức họ không thể tưởng tượng cuộc sống đến ngày hôm sau,

And some, tragically, don't.

và một số, rất đáng tiếc sẽ không sống đến ngày hôm sau,

And there's nothing virtual about that.

Và nó không hề thật một chút nào

Childline, a UK nonprofit that's focused on helping young people on various issues,

ChildLine, một tổ chức của Anh giúp đỡ giới trẻ với các vấn đề khác nhau

released a staggering statistic late last year:

đưa ra một thống kê đáng kinh ngạc vào cuối năm ngoái:

from 2012 to 2013, there was an 87 percent increase

Từ năm 2012 đến 2013,

có sự gia tăng 87 phần trăm

in calls and e-mails related to cyberbullying.

về cuộc điện thoại hay email liên quan đến "bắt nạt online"

A meta-analysis done out of the Netherlands

Một phân tích được thực hiện từ Hà Lan

showed that for the first time,

cho thấy rằng đây là lần đầu tiên,

cyberbullying was leading to suicidal ideations

sự "bắt nạt online" dẫn đến suy nghĩ những suy nghĩ tự tử

more significantly than offline bullying.

nhiều hơn đáng kể so với sự bắt nạt, ức hiếp ngoài đời.

And you know, what shocked me -- although it shouldn't have --

Và điều khiến tôi ngạc nhiên nhất mặc dù nó cũng không hẳn đến mức đó

was other research last year

Đó là một nghiên cứu khác năm ngoái cho rằng sự xấu hộ

that determined humiliation was a more intensely felt emotion

là sự cảm nhận một trạng thái mãnh liệt của cảm xúc

hơn cả sự hạnh phúc hay ngay cả sự giận dữ

than either happiness or even anger.

Cruelty to others is nothing new.

Sự tàn ác với người khác không có gì mới lạ

Nhưng trên mạng, công nghệ đã làm tăng nó lên nhiều lần

But online, technologically enhanced shaming is amplified,

uncontained

không được bảo mật, và có thể truy cập vào bất cứ lúc nào

and permanently accessible.

The echo of embarrassment used to extend only as far as your family, village,

Sự lan truyền trước chỉ trong phạm vi gia đình, làng xóm

school or community.

Trường học hay cộng đồng nơi bạn sống

But now, it's the online community too.

nhưng giờ đây là cả cộng đồng mạng

Millions of people, often anonymously, can stab you with their words,

Hàng triệu người, thường ẩn danh,

có thể đâm bạn với lời nói của họ, và điều đó là rất đau đớn,

and that's a lot of pain.

And there are no perimeters around how many people can publicly observe you

và không có giới hạn bao nhiêu người

mà có thể quan sát bạn

and put you in a public stockade.

và có thể đưa bạn lên "đoạn đầu đài"

There is a very personal price to public humiliation,

Có một cái giá

Cho sự nhạo báng công cộng

and the growth of the internet has jacked up that price.

Và sự phát triển của Internet đã làm tăng cái giá đó

For nearly two decades now,

Trong 2 thập kỷ trở lại đây

we have slowly been sowing the seeds of shame and public humiliation

Chúng đang từ từ gieo hạt cho sự xấu hổ và nhạo báng công cộng

in our cultural soil, both on- and offline.

Trong nền văn hóa, cả online và offline

Gossip websites, paparazzi, reality programming, politics,

Trang web nói chuyện phiếm, thợ săn ảnh chương trình thực tế, chính trị

news outlets and sometimes hackers

tin tức và thỉnh thoảng các hackers tất cả đều đổ dồn vào sự xấu hổ

all traffic in shame.

It's led to desensitization and a permissive environment online,

Nó dẫn tới môi trường online đầy mẫn cảm và thiếu quản lý

which lends itself to trolling, invasion of privacy and cyberbullying.

mà dẫn tới trêu đùa, xâm phạm sự riêng tư và "bắt nạt online"

This shift has created what Professor Nicolaus Mills calls

Sự thay đổi đã tạo ra cái mà Giáo sư Nicolaus Mills gọi là

"a culture of humiliation."

Văn hóa của sự nhạo báng

Consider a few prominent examples just from the past six months alone.

Xem xét vài ví dụ đáng chú ý trong 6 tháng gần đây

Snapchat, the service which is used mainly by younger generations

Snapchat, dịch vụ được sử dụng đa số bởi thế hệ trẻ

và cho rằng tin nhắn chỉ có thể xem

and claims that its messages only have the life span of a few seconds.

trong một vài giây.

You can imagine the range of content that that gets.

Bạn có thể tưởng tượng được lượng nội dung mà nó có thể có được

A third-party app which Snapchatters use to preserve the life span of the messages

Một ứng dụng của bên thứ ba mà người dùng Snapchat dùng để lưu trữ

các tin nhắn đã bị hack,

was hacked,

and 100,000 personal conversations, photos and videos were leaked online,

và 100.000 hội thoại cá nhân , hình ảnh, và phim đã bị tung trên mạng

to now have a life span of forever.

và giờ nó tồn tại mãi mãi

Jennifer Lawrence and several other actors had their iCloud accounts hacked,

Jennifer Lawrence và một số diễn viên khác đã tất công tài khoản iCloud,

và hình ảnh nhạy cảm cá nhân được đăng khắp nơi trên mạng

and private, intimate, nude photos were plastered across the internet

without their permission.

mà không có sự cho phép của họ

One gossip website had over five million hits

Một trang web tán chuyện linh tinh đã có hơn năm triệu lượt truy cập

for this one story.

cho một vụ việc này.

And what about the Sony Pictures cyberhacking?

Và còn về vụ tấn công hãng Sony Pictures

The documents which received the most attention

Các tài liệu nhận được sự chú ý nhiều nhất

were private e-mails that had maximum public embarrassment value.

Là các email cá nhân có nội dung nhạy cảm

But in this culture of humiliation,

Nhưng trong văn hóa của sự nhạo báng này

there is another kind of price tag attached to public shaming.

Có một cái giá gắn với sự xấu hổ

The price does not measure the cost to the victim,

Cái giá này không đo sự mất mát nạn nhân

which Tyler and too many others --

Mà Tyler và nhiều người khác

notably, women, minorities and members of the LGBTQ community --

biết đến nhiều là phụ nữ, dân tộc thiểu số

và thành viên của cộng đồng LGBTQ phải trả

have paid,

but the price measures the profit of those who prey on them.

Mà cái giá này đo lượng lợi nhuận của những kẻ lợi dụng nó

This invasion of others is a raw material,

Sự xâm phạm này từ những thông tin ban đầu

efficiently and ruthlessly mined, packaged and sold at a profit.

được khai thác hiệu quả, đóng gói và bán đi lấy lợi nhuận

A marketplace has emerged where public humiliation is a commodity,

Thị trường hình thành, một nơi mà sự nhạo báng công cộng là các sản phẩm

and shame is an industry.

Và sự xấu hổ là một ngành

How is the money made?

Tiền được tạo ra như thế nào?

Clicks.

Bằng những cú click

The more shame, the more clicks.

Càng nhiều điều xấu hổ, càng nhiều click

The more clicks, the more advertising dollars.

Càng nhiều click càng nhiều tiền quảng cáo

We're in a dangerous cycle.

Ta đang trong một vòng tròn nguy hiểm

The more we click on this kind of gossip,

Chúng ta click càng nhiều vào những tin tức kiểu này

the more numb we get to the human lives behind it.

Chúng ta càng vô cảm với cuộc sống những người liên quan đến nó

và càng vô cảm ta lại càng click nhiều hơn

And the more numb we get, the more we click.

All the while,

Tất cả điều đó, một vài người kiếm được tiền

someone is making money off of the back of someone else's suffering.

trên sự đau khổ của người khác

With every click, we make a choice.

Với mỗi nút bấm, chúng tôi thực hiện sự lựa chọn.

The more we saturate our culture with public shaming,

Càng để văn hóa của chúng ta tiếp xúc với văn hóa này

the more accepted it is,

Nó càng ngày càng được chấp nhận

the more we will see behavior like cyberbullying, trolling,

Chúng ta càng thấy nhiều hiện tượng như "bắt nạt online" xảy ra

trêu đùa, một vài sự xâm nhập

some forms of hacking

and online harassment.

và đe dọa trên mạng

Why? Because they all have humiliation at their cores.

Tại sao? Vì chúng đều có cái lõi vấn đề là sự xấu hổ

This behavior is a symptom of the culture we've created.

Cách cư xử này là triệu chứng của một loại văn hóa mà chung ta đã tạo

Just think about it.

Hãy suy nghĩ về điều đó đi.

Changing behavior begins with evolving beliefs.

Thay đổi cách cử xử này bắt đầu với sự chuyển đổi trong niềm tin

We've seen that to be true with racism, homophobia

Ta đã nhìn thấy sự thật đó qua sự kỳ thị và chứng sợ đồng tính,

and plenty of other biases,

và nhiều thành kiến từ ngày hôm nay và trong quá khứ.

today and in the past.

As we've changed beliefs about same-sex marriage,

Như chúng ta đã thay đổi cách suy nghĩ về hôn nhân đồng tính,

more people have been offered equal freedoms.

Nhiều người có được tự do bình đẳng hơn

When we began valuing sustainability,

Khi chúng ta bắt đầu đánh giá sự phát triển bền vững

more people began to recycle.

Nhiều người bắt đầu tái chế hơn

So as far as our culture of humiliation goes,

Như vậy, cùng với sự gia tăng của văn hóa của sự nhạo báng

what we need is a cultural revolution.

Những gì chúng ta cần là một cuộc cách mạng văn hóa

Public shaming as a blood sport has to stop,

Sự xấu hổ công cộng phải được dừng lại

and it's time for an intervention on the internet and in our culture.

và đã đến lúc cho sự can thiệp trên mạng Internet và trong văn hóa của ta

Sự chuyển dịch này bắt đầu bằng những gì đơn giản, nhưng nó không hề dễ

The shift begins with something simple,

but it's not easy.

We need to return to a long-held value of compassion,

Chúng ta cần phải trả lại giá trị cho lòng trắc ẩn và sự cảm thông

compassion and empathy.

Online, we've got a compassion deficit,

Trên mạng, chúng ta thiếu hụt lòng trắc ẩn

an empathy crisis.

và có khủng hoảng sự cảm thông

Researcher Brené Brown said, and I quote,

Nhà nghiên cứu Brené Brown đã nói và tôi xin trích dẫn:

"Shame can't survive empathy."

"Sự xấu hổ không thể sống sót với sự đồng cảm"

Shame cannot survive empathy.

Sự xấu hổ không thể sống sót với sự đồng cảm

I've seen some very dark days in my life.

Tôi đã trải qua nhưng tháng ngày đen tối

It was the compassion and empathy from my family, friends, professionals

Và nhờ lòng trắc ẩn và sự đồng cảm của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp

and sometimes even strangers

Và đôi lúc là một vài người lạ đã cứu sống tôi

that saved me.

Even empathy from one person can make a difference.

Chỉ cần sự đồng cảm từ một người cũng đủ tạo ra sự thay đổi

The theory of minority influence,

Cái lý thuyết về ảnh hưởng của thiểu số

proposed by social psychologist Serge Moscovici,

đề xuất từ nhà tâm lý học xã hội Serge Moscovici,

says that even in small numbers,

nói rằng ngay cả với số lượng nhỏ,

when there's consistency over time,

nhưng được lặp đi lặp lại

change can happen.

thay đổi có thể xảy ra.

In the online world, we can foster minority influence

Trong thế giới mạng, chúng ta có thể thúc đẩy ảnh hưởng thiểu số

by becoming upstanders.

bằng cách trở thành người phản kháng lại.

To become an upstander means instead of bystander apathy,

có nghĩa là thay vì là người đứng xem vô cảm

we can post a positive comment for someone or report a bullying situation.

chúng ta có thể bình luận tích cực cho người khác hoặc báo cáo vụ hiếp đáp.

Trust me, compassionate comments help abate the negativity.

Hãy tin tôi, những bình luận cảm thông sẽ làm giảm độ tiêu cực

We can also counteract the culture by supporting organizations

Chúng ta cũng có thể chống lại nó bằng cách giúp đỡ các tổ chức

that deal with these kinds of issues,

đối phó với các loại vấn đề này,

like the Tyler Clementi Foundation in the US;

như Tyler Clementi Foundation ở Mỹ,

in the UK, there's Anti-Bullying Pro;

Tại Anh, có Anti- Bullying Pro,

and in Australia, there's PROJECT ROCKIT.

và tại Úc, có Project Rockit.

We talk a lot about our right to freedom of expression.

Chúng ta nói nhiều về quyền tự do ngôn luận,

But we need to talk more about our responsibility

nhưng chúng ta cần phải nói thêm về

trách nhiệm chúng ta khi có sự tự do ngôn luận.

to freedom of expression.

We all want to be heard,

Chúng ta đều muốn được người khác nghe,

but let's acknowledge the difference between speaking up with intention

nhưng chúng ta hãy nhìn nhận sự khác biệt giữa nói lên với chủ đích

và nói lên cho được chú ý.

and speaking up for attention.

The internet is the superhighway for the id.

Mạng Internet là một đại lộ cho sự mong muốn

But online, showing empathy to others benefits us all

Nhưng trên mạng, biểu lộ sự cảm thông với người khác

mang lại lợi ích và giúp đỡ chúng ta tạo ra một thế giới an toàn và tốt hơn

and helps create a safer and better world.

We need to communicate online with compassion,

Chúng ta cần giao tiếp với lòng trắc ẩn

consume news with compassion

theo dõi tin tức với lòng trắc ẩn

and click with compassion.

và click với lòng trắc ẩn

Just imagine walking a mile in someone else's headline.

Chỉ cần tưởng tượng bản thân mình vào tình cảnh của người khác

I'd like to end on a personal note.

Tôi muốn kết thúc bài nói bằng lời nhắn nhủ cá nhân

In the past nine months,

Trong chín tháng qua,

the question I've been asked the most is "Why?"

Câu hỏi mà tôi luôn được hỏi là "Tại sao"

Why now?

Tại sao bây giờ, tại sao tôi lại ngoảnh đầu trên lan can?

Why was I sticking my head above the parapet?

You can read between the lines in those questions,

Bạn có thể nhận ra giữa những câu hỏi trên

and the answer has nothing to do with politics.

câu trả lời không liên quan gì đến chính trị

The top-note answer was and is "Because it's time."

Câu trả lời hay nhất là bởi vì đã đến lúc

Time to stop tiptoeing around my past,

đến lúc dừng việc đứng nhìn trong im lặng

time to stop living a life of opprobrium

đến lúc dừng sống trong cuộc sống của sự sỉ nhục

and time to take back my narrative.

và đến lúc để lấy lại điều tôi đã nói

It's also not just about saving myself.

Nó không hoàn toàn về cứu giúp bản thân tôi

Tất cả những người từng trải qua sự xấu hổ và làm nhục trước công chúng

Anyone who is suffering from shame and public humiliation

needs to know one thing:

cần biết một điều:

You can survive it.

Bạn có thể sống qua nó.

Tôi biết nó khó.

I know it's hard.

It may not be painless, quick or easy,

Nó có thể đau đớn, nhanh hay đơn giản

but you can insist on a different ending to your story.

nhưng bạn có thế cố nài một cái kết khác cho câu chuyện của bạn

Have compassion for yourself.

Có sự trắc ẩn cho bản thân

We all deserve compassion

Chúng ta đều xứng đáng nhận sự trắc ẩn

and to live both online and off in a more compassionate world.

và để sống cả online và offline thế giới với nhiều lòng trắc ẩn, cảm thông hơn

Thank you for listening.

Cảm ơn đã lắng nghe

(Applause and cheers)