The price of shame | Monica Lewinsky | TED

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: A. Konstancja Wiszniewska

You're looking at a woman who was publicly silent for a decade.

Patrzycie na kobietę, która milczała publicznie

przez dziesięć lat.

Obviously, that's changed,

To się zmieniło,

but only recently.

ale dopiero niedawno.

It was several months ago that I gave my very first major public talk,

Kilka miesięcy temu

pierwszy raz wystąpiłam publicznie

at the Forbes "30 Under 30 Summit" --

podczas szczytu Forbes 30 Under 30.

1,500 brilliant people, all under the age of 30.

1500 błyskotliwych osób poniżej trzydziestki.

That meant that in 1998, the oldest among the group were only 14,

To znaczy, że w roku 1998

najstarsi mieli 14 lat,

and the youngest, just four.

a najmłodsi - cztery.

I joked with them that some might only have heard of me from rap songs.

Zażartowałam, że mogą znać mnie

z hip hopowych kawałków.

Yes, I'm in rap songs.

Tak, jestem w tekstach rapowych.

(Laughter)

Almost 40 rap songs.

W ponad 40 utworach.

(Laughter)

(Śmiech)

But the night of my speech, a surprising thing happened.

Tamtego wieczoru stało się coś zaskakującego.

At the age of 41, I was hit on by a 27-year-old guy.

Mnie, kobietę po czterdziestce,

próbował poderwać 27-latek.

(Laughter)

Kto by pomyślał.

I know, right?

He was charming, and I was flattered,

Był czarujący i zrobiło mi się przyjemnie,

and I declined.

ale odmówiłam.

You know what his unsuccessful pickup line was?

Wiecie, jakie zdanie go spaliło?

He could make me feel 22 again.

Że sprawi, że znów poczuję się jak 22-latka.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

I realized, later that night,

Zrozumiałam wtedy, że pewnie jestem jedyną osobą po czterdziestce,

I'm probably the only person over 40 who does not want to be 22 again.

która nie chce mieć znów 22 lat.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

At the age of 22, I fell in love with my boss.

W wieku 22 lat zakochałam się w swoim szefie,

And at the age of 24,

a w wieku 24 lat

I learned the devastating consequences.

poniosłam druzgocące konsekwencje.

Can I see a show of hands of anyone here

Podnieście ręce, jeśli nigdy nie popełniliście błędu

who didn't make a mistake or do something they regretted at 22?

lub czegoś godnego pożałowania w wieku 22 lat.

Yep. That's what I thought.

Tak sądziłam.

So like me, at 22, a few of you may have also taken wrong turns

Podobnie jak ja, niektórzy z was zbłądzili

and fallen in love with the wrong person,

i zakochali się w niewłaściwej osobie,

maybe even your boss.

może nawet własnym szefie.

Unlike me, though,

Tylko że wasz szef

your boss probably wasn't the president of the United States of America.

nie był pewnie prezydentem USA.

(Laughter)

Of course, life is full of surprises.

Życie jest pełne niespodzianek.

Not a day goes by that I'm not reminded of my mistake,

Każdy dzień przypomina mi o mojej pomyłce

and I regret that mistake deeply.

i głęboko jej żałuję.

In 1998, after having been swept up into an improbable romance,

W 1998 roku, porwana wirem nieprawdopodobnego romansu,

I was then swept up into the eye of a political, legal and media maelstrom

trafiłam w środek politycznej, prawnej i medialnej burzy,

like we had never seen before.

jakiej nigdy dotąd nie było.

Remember, just a few years earlier,

Pamiętajcie, że ledwie kilka lat wcześniej

news was consumed from just three places:

wiadomości pochodziły tylko z trzech źródeł:

gazet i czasopism,

reading a newspaper or magazine,

listening to the radio

radia

or watching television.

lub telewizji.

That was it.

Na tym koniec.

But that wasn't my fate.

Ale nie było mi to pisane.

Instead, this scandal was brought to you

Zamiast tego ten skandal trafił do was

by the digital revolution.

przez rewolucję cyfrową.

That meant we could access all the information we wanted,

Teraz można było dotrzeć do wszelkich informacji

when we wanted it, anytime, anywhere.

w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca,

And when the story broke in January 1998,

a kiedy historia rozniosła się w styczniu 1998 roku,

stało się to online.

it broke online.

It was the first time the traditional news was usurped by the internet

Po raz pierwszy tradycyjne wiadomości

zostały zawłaszczone przez Internet,

for a major news story --

a click that reverberated around the world.

kliknięcie, które rozniosło się echem po świecie.

What that meant for me personally

Dla mnie osobiście znaczyło to,

was that overnight, I went from being a completely private figure

że w jednej chwili z osoby zupełnie prywatnej

to a publicly humiliated one, worldwide.

stałam się osobą publicznie poniżoną wobec całego świata.

I was patient zero of losing a personal reputation on a global scale

Byłam pierwszą ofiarą utraty osobistej reputacji

na skalę światową, niemal błyskawicznie.

almost instantaneously.

This rush to judgment, enabled by technology,

Pośpieszny osąd, umożliwiony przez technikę

led to mobs of virtual stone-throwers.

zaowocował powszechnym wirtualnym kamienowaniem.

Granted, it was before social media,

Owszem, nie było jeszcze mediów społecznych,

but people could still comment online,

ale już można było komentować online,

e-mail stories,

przesyłać mailem anegdoty i okrutne żarty.

and, of course, e-mail cruel jokes.

News sources plastered photos of me all over

Wiadomości wypełniły się moimi zdjęciami,

żeby lepiej sprzedawać gazety i banery ogłoszeń w internecie

to sell newspapers, banner ads online,

and to keep people tuned to the TV.

oraz trzymać widzów przy telewizorach.

Do you recall a particular image of me, say, wearing a beret?

Pamiętacie to zdjęcie,

na którym mam beret?

Now, I admit I made mistakes --

Przyznaję, popełniałam błędy,

especially wearing that beret.

zwłaszcza wkładając ten beret.

(Laughter)

But the attention and judgment that I received --

Uwaga i osąd, które spotkały nie moją historię,

not the story, but that I personally received --

ale mnie osobiście, nie miały precedensu.

was unprecedented.

I was branded as a tramp,

Nazwano mnie lafiryndą,

tart,

zdzirą, dziwką, kurwą, słodką idiotką,

slut,

whore,

bimbo,

and, of course, "that woman."

i, oczywiście, "tą kobietą".

I was seen by many,

Wielu mnie widziało,

but actually known by few.

ale mało kto znał.

And I get it: it was easy to forget

Rozumiem to - łatwo było zapomnieć,

that that woman was dimensional,

że ta kobieta jest z krwi i kości,

had a soul

że ma duszę, kiedyś nienaruszoną.

and was once unbroken.

When this happened to me 17 years ago, there was no name for it.

To, co spotkało mnie 17 lat temu, nie miało jeszcze nazwy.

Now we call it "cyberbullying" and "online harassment."

Teraz mówimy na to "cyberprzemoc" i nękanie internetowe.

Today, I want to share some of my experience with you,

Dziś chcę się z wami podzielić tym doświadczeniem,

talk about how that experience has helped shape my cultural observations,

powiedzieć, jak pomogło mi ukształtować wnioski kulturowe

i jak, mam nadzieję, pozwoli doprowadzić do zmian,

and how I hope my past experience can lead to a change

that results in less suffering for others.

które zmniejszą cierpienia innych.

In 1998, I lost my reputation and my dignity.

W 1998 roku straciłam reputację i godność.

I lost almost everything.

Straciłam niemal wszystko

i prawie straciłam życie.

And I almost lost my life.

Pozwólcie, że nakreślę wam obraz.

Let me paint a picture for you.

It is September of 1998.

Mamy wrzesień 1998 roku.

I'm sitting in a windowless office room

Siedzę w pomieszczeniu bez okien

inside the Office of the Independent Counsel,

w urzędzie Rady Niezależnej

pod brzęczącą jarzeniówką.

underneath humming fluorescent lights.

I'm listening to the sound of my voice,

Słucham swojego głosu,

my voice on surreptitiously taped phone calls

nagranego ukradkiem podczas rozmowy telefonicznej

that a supposed friend had made the year before.

z rzekomą przyjaciółką rok wcześniej.

Jestem tam, bo prawo nakazuje mi

I'm here because I've been legally required

to personally authenticate all 20 hours of taped conversation.

osobiście poświadczyć 20 godzin nagranych rozmów.

For the past eight months, the mysterious content of these tapes

Od 8 miesięcy tajemnicza treść tych nagrań

has hung like the sword of Damocles over my head.

wisi nade mną jak miecz Damoklesa.

I mean, who can remember what they said a year ago?

Kto pamięta, co mówił przed rokiem?

Scared and mortified, I listen,

Przerażona i zażenowana słucham

listen as I prattle on about the flotsam and jetsam of the day;

własnej paplaniny o codziennych drobiazgach,

listen as I confess my love for the president,

o miłości do prezydenta

and, of course, my heartbreak;

i, rzecz jasna, o złamanym sercu.

listen to my sometimes catty, sometimes churlish, sometimes silly self

Słucham siebie, czasem zjadliwej, prostackiej i głupiej,

being cruel, unforgiving, uncouth;

nieraz okrutnej, bezlitosnej i nieokrzesanej,

listen, deeply, deeply ashamed, to the worst version of myself,

słucham z głębokim wstydem

najgorszej wersji samej siebie,

a self I don't even recognize.

którą z trudem rozpoznaję.

A few days later, the Starr Report is released to Congress,

Kilka dni później raport Starra trafia do Kongresu,

and all of those tapes and transcripts, those stolen words, form a part of it.

zawiera wszystkie te taśmy i transkrypty, skradzione słowa.

That people can read the transcripts is horrific enough.

Już samo upublicznienie transkryptów jest wystarczająco okropne,

ale kilka tygodni później

But a few weeks later,

nagrania są puszczane w telewizji

the audiotapes are aired on TV,

and significant portions made available online.

a znaczna część udostępniona w internecie.

The public humiliation was excruciating.

Publiczne napiętnowanie było potworne.

Life was almost unbearable.

Życie stało się nie do zniesienia.

W 1998 roku takie rzeczy nie zdarzały się nagminnie,

This was not something that happened with regularity back then in 1998,

and by "this," I mean the stealing of people's private words, actions,

mam na myśli wykradanie prywatnych słów, czynów,

conversations or photos,

rozmów i fotografii,

and then making them public --

żeby udostępnić je publicznie,

public without consent,

udostępnić bez zgody,

public without context

udostępnić bez kontekstu,

and public without compassion.

udostępnić bez współczucia.

Fast-forward 12 years, to 2010,

W roku 2010

and now social media has been born.

narodziły się media społeczne.

The landscape has sadly become much more populated with instances like mine,

Nagle zaroiło się od podobnych przypadków,

whether or not someone actually made a mistake,

choć czasem chodziło tylko o pomówienia,

and now, it's for both public and private people.

zarówno wobec osób publicznych jak i prywatnych.

The consequences for some have become dire, very dire.

Niektórzy ponieśli poważne konsekwencje.

Bardzo poważne.

I was on the phone with my mom in September of 2010,

W rozmowie telefonicznej z mamą

we wrześniu 2010 roku

and we were talking about the news of a young college freshman

omawiałyśmy wiadomości

o młodym studencie z uniwersytetu Rutgers,

from Rutgers University,

Tylerze Clementim.

named Tyler Clementi.

Sweet, sensitive, creative Tyler was secretly webcammed by his roommate

Słodki, wrażliwy, twórczy Tyler

został ukradkiem sfilmowany przez współlokatora

while being intimate with another man.

podczas pieszczot z mężczyzną.

When the online world learned of this incident,

Kiedy incydent trafił do sieci,

the ridicule and cyberbullying ignited.

rozpętała się nagonka i drwiny.

A few days later,

Kilka dni później

Tyler skoczył z mostu Jerzego Waszyngtona

Tyler jumped from the George Washington Bridge

to his death.

i zabił się.

He was 18.

Miał 18 lat.

My mom was beside herself about what happened to Tyler and his family,

Moja mama była wstrząśnięta tym, co spotkało Tylera i jego rodzinę,

and she was gutted with pain

odczuwała rozdzierający ból.

in a way that I just couldn't quite understand.

W końcu zrozumiałam, co czuła,

And then eventually, I realized she was reliving 1998,

kiedy uświadomiłam sobie,

że przeżywa ponownie rok 1998,

kiedy siadała co noc przy moim łóżku,

reliving a time when she sat by my bed every night,

reliving -- (Chokes up)

kiedy nie pozwalała mi zamykać się w łazience,

sorry -- reliving a time when she made me shower with the bathroom door open,

and reliving a time when both of my parents feared

kiedy wraz ojcem bała się,

że umrę ze wstydu,

that I would be humiliated to death,

literally.

całkiem dosłownie.

Today, too many parents haven't had the chance

Dziś już zbyt wielu rodziców

nie miało szans wmieszać się i uratować swoich dzieci.

to step in and rescue their loved ones.

Zbyt wielu odkryło ich cierpienia i upokorzenia,

Too many have learned of their child's suffering and humiliation

after it was too late.

kiedy było już za późno.

Tragiczna i bezsensowna śmierć Tylera

Tyler's tragic, senseless death was a turning point for me.

stała się dla mnie momentem zwrotnym.

It served to recontextualize my experiences,

Posłużyła jako nowy kontekst dla moich doświadczeń.

and I then began to look at the world of humiliation and bullying around me

Zaczęłam przyglądać się światu upokorzeń i prześladowań

and see something different.

i zobaczyłam go w innym świetle.

In 1998, we had no way of knowing

W 1998 roku nikt nie wiedział,

where this brave new technology called the internet would take us.

dokąd zawiedzie nas nowa technika zwana internetem.

Since then, it has connected people in unimaginable ways --

Zdołała połączyć ludzi w niewyobrażalny sposób.

joining lost siblings,

Łączyła rozdzielone rodzeństwa,

saving lives,

ratowała życie, rozpalała rewolucje,

launching revolutions ...

ale ciemność, prześladowania i piętnowanie, którego doświadczyłam,

But the darkness, cyberbullying, and slut-shaming that I experienced

had mushroomed.

rozprzestrzeniły się.

Every day online, people -- especially young people,

Codziennie w sieci wiele osób, zwłaszcza młodych,

who are not developmentally equipped to handle this --

nie dość dojrzałych, by dać sobie z tym radę,

are so abused and humiliated

dotyka takie prześladowanie i upokorzenia,

that they can't imagine living to the next day.

że nie wyobrażają sobie przeżycia kolejnego dnia.

Tragedia polega na tym, że niektórzy go nie dożyją,

And some, tragically, don't.

And there's nothing virtual about that.

i nie ma w tym nic wirtualnego.

Childline, a UK nonprofit that's focused on helping young people on various issues,

ChildLine, angielski non-profit, niosący młodym różnoraką pomoc,

released a staggering statistic late last year:

opublikował w zeszłym roku szokujące statystyki:

from 2012 to 2013, there was an 87 percent increase

od 2012 do 2013 roku

miał miejsce 87% wzrost

in calls and e-mails related to cyberbullying.

telefonów i maili w związku z cyberprzemocą.

A meta-analysis done out of the Netherlands

Meta-analiza z Holandii pokazuje,

showed that for the first time,

że po raz pierwszy cyberprzemoc

cyberbullying was leading to suicidal ideations

była wiodącą przyczyną myśli samobójczych,

more significantly than offline bullying.

bardziej niż realna przemoc.

And you know, what shocked me -- although it shouldn't have --

Choć może nie powinny, najbardziej zszokowały mnie

was other research last year

wyniki zeszłorocznych badań, które wykazały, że poniżenie

that determined humiliation was a more intensely felt emotion

to bardziej intensywne uczucie

niż szczęście czy nawet złość.

than either happiness or even anger.

Cruelty to others is nothing new.

Okrucieństwo wobec innych to nic nowego,

ale wspomagane techniką piętnowanie online ma większą moc,

But online, technologically enhanced shaming is amplified,

uncontained

jest nie do opanowania i nie do zatarcia.

and permanently accessible.

The echo of embarrassment used to extend only as far as your family, village,

Echo wstydu rozciągało się dawniej na rodzinę, na wioskę,

school or community.

na szkołę, na społeczność,

But now, it's the online community too.

ale teraz mamy też społeczność online.

Millions of people, often anonymously, can stab you with their words,

Miliony ludzi, często anonimowo,

mogą boleśnie ugodzić cię słowami.

and that's a lot of pain.

And there are no perimeters around how many people can publicly observe you

Nie ma ograniczeń, co do liczby osób,

które mogą cię publicznie obserwować

and put you in a public stockade.

i postawić pod pręgierz.

There is a very personal price to public humiliation,

Jednostki ponoszą cenę

publicznego upokorzenia,

and the growth of the internet has jacked up that price.

a rozwój internetu podbił tę cenę.

Już prawie od dwudziestu lat

For nearly two decades now,

we have slowly been sowing the seeds of shame and public humiliation

powoli zbieramy plony wstydu i publicznego poniżenia

in our cultural soil, both on- and offline.

z naszej kulturowej gleby, w internecie i poza nim.

Gossip websites, paparazzi, reality programming, politics,

Strony z plotkami, paparazzi, programy typu reality, polityka,

news outlets and sometimes hackers

wiadomości, a czasem i hakerzy - wszyscy handlują wstydem.

all traffic in shame.

It's led to desensitization and a permissive environment online,

Doprowadziło to do znieczulicy i atmosfery przyzwolenia w internecie,

which lends itself to trolling, invasion of privacy and cyberbullying.

co pozwala na trollowanie, naruszanie prywatności i cyberprzemoc.

This shift has created what Professor Nicolaus Mills calls

Ta zmiana stworzyła coś, co profesor Nicolaus Mills nazywa

"a culture of humiliation."

kulturą poniżenia.

Consider a few prominent examples just from the past six months alone.

Rozważmy kilka jaskrawych przykładów z ostatnich 6 miesięcy.

Snapchat, the service which is used mainly by younger generations

Snapchat to usługa, z której korzysta głównie młodsze pokolenie,

and claims that its messages only have the life span of a few seconds.

gdzie wiadomości istnieją

tylko przez kilka sekund.

You can imagine the range of content that that gets.

Możecie sobie wyobrazić, jaki materiał tam trafia.

A third-party app which Snapchatters use to preserve the life span of the messages

Ktoś włamał się do niezależnej aplikacji,

używanej przez Snapchaterów do przedłużania życia wiadomości

was hacked,

i 100 000 prywatnych rozmów, zdjęć i filmów trafiło online,

and 100,000 personal conversations, photos and videos were leaked online,

to now have a life span of forever.

gdzie będą trwać wiecznie.

Jennifer Lawrence and several other actors had their iCloud accounts hacked,

Zaatakowano konta Jennifer Lawrence i kilku innych aktorek

and private, intimate, nude photos were plastered across the internet

a internet zaroił się od prywatnych, intymnych, nagich zdjęć

without their permission.

bez ich zgody.

One gossip website had over five million hits

Pewna strona z plotkami miała ponad 5 milionów odsłon

for this one story.

tylko dla tej jednej historii.

And what about the Sony Pictures cyberhacking?

Albo włamanie do Sony Pictures.

The documents which received the most attention

Dokumentami, które zwróciły najwięcej uwagi,

were private e-mails that had maximum public embarrassment value.

były prywatne maile o maksymalnej sile kompromitacji.

Jednak w tej kulturze poniżania

But in this culture of humiliation,

there is another kind of price tag attached to public shaming.

istnieje inna cena publicznego piętna.

The price does not measure the cost to the victim,

Tej ceny nie mierzy się kosztami ofiary,

which Tyler and too many others --

które poniósł Tyler i tylu innych,

notably, women, minorities and members of the LGBTQ community --

zwłaszcza kobiety, mniejszości rasowe

i mniejszości seksualne.

have paid,

but the price measures the profit of those who prey on them.

Tę cenę mierzy się dochodami tych, którzy na nich żerują.

Inwazja prywatności to surowiec,

This invasion of others is a raw material,

efficiently and ruthlessly mined, packaged and sold at a profit.

wydobywany wydajnie i bez skrupułów, pakowany i sprzedawany z zyskiem.

Powstał rynek, na którym poniżenie to waluta,

A marketplace has emerged where public humiliation is a commodity,

a wstyd to przemysł.

and shame is an industry.

Jak się na tym zarabia?

How is the money made?

Clicks.

Dzięki klikaniu.

The more shame, the more clicks.

Im więcej wstydu, tym więcej kliknięć.

The more clicks, the more advertising dollars.

Im więcej kliknięć, tym więcej pieniędzy od reklamodawców.

We're in a dangerous cycle.

Jesteśmy w niebezpiecznym wirze.

The more we click on this kind of gossip,

Im częściej klikamy na takie plotki,

the more numb we get to the human lives behind it.

tym bardziej tracimy wrażliwość na ludzkie życie, które za tym stoi.

And the more numb we get, the more we click.

a im mniejsza wrażliwość, tym częściej klikamy.

All the while,

Cały ten czas ktoś zarabia

someone is making money off of the back of someone else's suffering.

na cudzym cierpieniu.

With every click, we make a choice.

Z każdym kliknięciem dokonujemy wyboru.

The more we saturate our culture with public shaming,

Im większe nasycenie kultury publicznym poniżaniem,

the more accepted it is,

tym większa jego akceptacja

the more we will see behavior like cyberbullying, trolling,

i tym więcej cyberprzemocy,

trollowania, różnych włamań do sieci,

some forms of hacking

i znęcania się w internecie.

and online harassment.

Why? Because they all have humiliation at their cores.

Dlaczego? Bo u ich źródła tkwi poniżenie.

This behavior is a symptom of the culture we've created.

To zachowanie jest symptomem kultury, jaką stworzyliśmy.

Just think about it.

Pomyślcie tylko.

Changing behavior begins with evolving beliefs.

Zmiana zachowań zaczyna się od zmiany poglądów.

We've seen that to be true with racism, homophobia

Przekonaliśmy się o tym na przykładzie rasizmu, homofobii

and plenty of other biases,

i wielu innych uprzedzeń, dziś i w przeszłości.

today and in the past.

As we've changed beliefs about same-sex marriage,

Gdy zmieniliśmy poglądy na temat jednopłciowych małżeństw,

more people have been offered equal freedoms.

więcej osób zyskało równe prawa.

When we began valuing sustainability,

Gdy doceniliśmy równowagę środowiska,

more people began to recycle.

zwiększył się recykling.

So as far as our culture of humiliation goes,

W kulturze poniżania

what we need is a cultural revolution.

potrzebujemy rewolucji kulturalnej.

Public shaming as a blood sport has to stop,

Publiczne piętnowanie jako krwawe igrzyska musi się skończyć.

and it's time for an intervention on the internet and in our culture.

Nadszedł czas na interwencję w internecie i kulturze.

The shift begins with something simple,

Początek zmian jest prosty, choć niełatwy.

but it's not easy.

We need to return to a long-held value of compassion,

Trzeba wrócić do dawnych wartości współczucia i empatii.

compassion and empathy.

W internecie mamy deficyt współczucia

Online, we've got a compassion deficit,

an empathy crisis.

i kryzys empatii.

Researcher Brené Brown said, and I quote,

Badacz Brené Brown powiedział:

"Shame can't survive empathy."

"Wstyd nie przeżyje empatii".

Shame cannot survive empathy.

Wstyd nie potrafi przeżyć empatii.

I've seen some very dark days in my life.

Doświadczyłam wielu czarnych dni

It was the compassion and empathy from my family, friends, professionals

i to właśnie współczucie i empatia ze strony rodziny, przyjaciół,

specjalistów, a czasem obcych ludzi,

and sometimes even strangers

that saved me.

uratowała mnie.

Even empathy from one person can make a difference.

Empatia nawet jednej osoby już sprawia różnicę.

The theory of minority influence,

Teoria wpływu mniejszości,

proposed by social psychologist Serge Moscovici,

którą wysunął psycholog społeczny Serge Moscovici,

says that even in small numbers,

mówi, że nawet w kilka osób,

when there's consistency over time,

jeśli tylko trzymamy się czegoś konsekwentnie,

change can happen.

można osiągnąć zmiany.

In the online world, we can foster minority influence

W wirtualnym świecie da się wspomóc wpływ mniejszości

by becoming upstanders.

zostając czynnym obserwatorem.

To become an upstander means instead of bystander apathy,

Zamiast biernie patrzeć,

we can post a positive comment for someone or report a bullying situation.

można pisać pozytywne komentarze albo zgłosić przypadek nękania.

Trust me, compassionate comments help abate the negativity.

Wierzcie mi, pozytywne komentarze osłabiają negatywność.

We can also counteract the culture by supporting organizations

Możemy przeciwstawić się tej kulturze, wspierając organizacje,

that deal with these kinds of issues,

które zajmują się takimi sprawami,

like the Tyler Clementi Foundation in the US;

jak fundacja Tylera Clementiego w USA.

in the UK, there's Anti-Bullying Pro;

W Anglii mamy Anti-Bullying Pro,

and in Australia, there's PROJECT ROCKIT.

a w Australii Project Rockit.

We talk a lot about our right to freedom of expression.

Dużo się mówi o prawie do wolności słowa,

But we need to talk more about our responsibility

ale trzeba mówić więcej

o odpowiedzialności za wolność słowa.

to freedom of expression.

Każdy chce zostać wysłuchany,

We all want to be heard,

but let's acknowledge the difference between speaking up with intention

ale przyznajmy, że istnieje różnica między uważną wypowiedzią,

and speaking up for attention.

a wypowiedzią, która ma przyciągać uwagę.

The internet is the superhighway for the id.

Internet to autostrada dla id,

But online, showing empathy to others benefits us all

ale okazywanie empatii innym

przynosi korzyści wszystkim i pomaga tworzyć lepszy świat.

and helps create a safer and better world.

We need to communicate online with compassion,

Musimy porozumiewać się ze współczuciem,

consume news with compassion

oglądać wiadomości ze współczuciem

and click with compassion.

i klikać ze współczuciem.

Just imagine walking a mile in someone else's headline.

Pomyśleć, jak byśmy się czuli, gdyby te nagłówki były o nas.

I'd like to end on a personal note.

Na zakończenie osobista uwaga.

In the past nine months,

Przez ostatnie 9 miesięcy

the question I've been asked the most is "Why?"

często pytano mnie: "Dlaczego?".

Why now?

Why was I sticking my head above the parapet?

Dlaczego teraz? Dlaczego się wychylam?

You can read between the lines in those questions,

Można czytać między wierszami tych pytań,

and the answer has nothing to do with politics.

a odpowiedź nie ma nic wspólnego z polityką.

The top-note answer was and is "Because it's time."

Odpowiedź brzmi: bo nadszedł czas,

by przestać chodzić na paluszkach wokół mojej przeszłości;

Time to stop tiptoeing around my past,

czas, by przestać żyć w hańbie,

time to stop living a life of opprobrium

and time to take back my narrative.

czas, by przejąć kontrolę nad swoją historią.

It's also not just about saving myself.

Nie chodzi mi tylko o uratowanie siebie.

Anyone who is suffering from shame and public humiliation

Każdy, kto cierpi ze wstydu i publicznego poniżenia

needs to know one thing:

musi wiedzieć jedno:

You can survive it.

przeżyjesz to.

I know it's hard.

Wiem, że ci ciężko.

It may not be painless, quick or easy,

Nie będzie bezboleśnie, szybko ani łatwo,

but you can insist on a different ending to your story.

ale możesz nalegać na inne zakończenie swojej historii.

Have compassion for yourself.

Miejcie współczucie dla samych siebie.

We all deserve compassion

Każdy zasługuje na współczucie

and to live both online and off in a more compassionate world.

i na wirtualne i prawdziwe życie w bardziej miłosiernym świecie.

Thank you for listening.

Dziękuję za wysłuchanie.

(Applause and cheers)

(Brawa)