Sonaar Luthra: Meet the Water Canary

Sonaar Luthra: Su Kanaryası ile tanışın

Çeviri: Yasemin Bayraktar Gözden geçirme: Zeynep Duygu Tamer

Cholera was reported in Haiti

Kolera, Haiti'de 50 yıldan sonra

for the first time in over 50 years

ilk defa geçen Ekim ayında

last October.

görüldü.

There was no way to predict

Su kaynakları boyunca ne kadar

how far it would spread through water supplies

yayılacağını ve durumun ne kadar kötüleşeceğini

and how bad the situation would get.

tahmin etmenin yolu yoktu.

And not knowing where help was needed

Ve nerede gerekli olduğunu bilmemek yardımın

always ensured that help was in short supply

her zaman en çok ihtiyaç duyulan yerlerde

in the areas that needed it most.

yetersiz kalmasına neden oldu.

We've gotten good at predicting and preparing for storms

Masum yaşamları almadan ve geri döndürülemez zararlar

before they take innocent lives

vermeden önce fırtınaları tahmin etmede

and cause irreversible damage,

ve önlem almada iyiyiz,

but we still can't do that with water,

fakat aynı başarıyı su için gösteremiyoruz,

and here's why.

ve işte nedeni.

Right now, if you want to test water in the field,

Şu an, eğer bölgedeki suyu test etmek isterseniz,

you need a trained technician,

eğitimli bir teknisyene ve bunun

expensive equipment like this,

gibi pahalı bir ekipmana ihtiyacınız olur,

and you have to wait about a day

ve kimyasal reaksiyonları gözlemlemek

for chemical reactions to take place and provide results.

ve sonuçları elde etmek için yaklaşık bir gün beklemeniz gerekir.

It's too slow

Değişmeden

to get a picture of conditions on the ground

önce yerdeki durumun resmini çekemeyecek

before they change,

kadar yavaş,

too expensive to implement

test gerektiren her yerde

in all the places that require testing.

uygulayamayacak kadar pahalı.

And it ignores the fact that, in the meanwhile,

Ve bu arada insanların hala su içmeleri

people still need to drink water.

gerektiği gerçeğini göz ardı ediyor.

Most of the information that we collected on the cholera outbreak

Kolera salgınında topladığımız bilgilerin çoğunu

didn't come from testing water;

suyu test ederek elde etmedik;

it came from forms like this,

yardım edemediğimiz tüm

which documented all the people

insanları belgeleyen bunun gibi

we failed to help.

şekillerden elde ettik.

Countless lives have been saved

Kanaryalar kömür madenlerindeki

by canaries in coalmines --

sayısız insanın hayatını kurtardı --

a simple and invaluable way

madencilerin güvende olup olmadıklarını

for miners to know whether they're safe.

anlamalarnın kolay ve paha biçilemez yolu.

I've been inspired by that simplicity as I've been working on this problem

Tanıdığım bazı çok çalışkan ve zeki insanla bu sorun üzerinde

with some of the most hardworking and brilliant people I've ever known.

çalışırken bu kolaylıktan ilham aldım.

We think there's a simpler solution to this problem --

Bu sorunun daha kolay bir çözümü olduğunu düşünüyoruz --

one that can be used

hergün bunun gibi

by people who face conditions like this everyday.

sorunlarla karşılaşan insanların kullanabileceği.

It's in its early stages,

Daha başlangıç aşamasında,

but this is what it looks like right now.

ama şu an bu şekilde görünüyor.

We call it the Water Canary.

Buna Su Kanaryası diyoruz.

It's a fast, cheap device

Önemli bir soruna

that answers an important question:

cevap veren hızlı ve ucuz bir alet:

Is this water contaminated?

Bu su kirlenmiş mi?

It doesn't require any special training.

Özel bir eğitim gerektirmiyor.

And instead of waiting for chemical reactions to take place,

Ve oluşacak kimyasal reaksiyonları beklemek yerine,

it uses light.

ışık kullanıyor.

That means there's no waiting

Bu demek oluyor ki kimyasal

for chemical reactions to take place,

reaksiyonların oluşmasını beklemeye gerek yok,

no need to use reagents that can run out

tükenebilen ayıraçlar kullanmaya ve

and no need to be an expert

işlemeye uygun bilgiler edinmek için

to get actionable information.

bir uzmana ihtiyaç yok.

To test water, you simply insert a sample

Suyu test etmek için, sadece bir örnek yerleştiriyorsunuz

and, within seconds,

ve saniyeler içinde,

it either displays a red light, indicating contaminated water,

ya suyun kirli olduğunu gösteren kırmızı ışık ya da

or a green light, indicating the sample is safe.

güvenli olduğunu gösteren yeşil ışık yanıyor.

This will make it possible

Bu herhangi birinin hayat kurtaran

for anyone to collect life-saving information

bilgiyi toplamasını ve ortaya çıktıkça suyun

and to monitor water quality conditions as they unfold.

kalite koşullarını denetlemesini mümkün kılıyor.

We're also, on top of that,

Ayrıca, üst kısmında,

integrating wireless networking

kablosuz ağları GPS ve GSM ile

into an affordable device

düşük maliyetli bir aygıtla

with GPS and GSM.

birleştiriyoruz.

What that means is that each reading can be automatically transmitted to servers

Bunun anlamı, her bir değer gerçek zamanlı eşlenmek için sunuculara

to be mapped in real time.

otomatik olarak yollanıyor.

With enough users,

Yeterli sayıda kullanıcıyla,

maps like this will make it possible

bunun gibi haritalar düzeltmesi

to take preventive action,

yıllar alan hasarlara

containing hazards before they turn into emergencies

dönüşmeden önce tehlike içeren durumları

that take years to recover from.

engelmeyi mümkün kılıyor.

And then, instead of taking days

Ve bu bilgiyi en çok ihtiyaç duyan

to disseminate this information to the people who need it most,

insanlara yaymak günlerce sürmektense,

it can happen automatically.

otomatik olarak yapılabilecek.

We've seen how distributed networks,

Yayılmış ağların, büyük çaplı veri

big data and information

ve bilgilerin toplumu nasıl

can transform society.

değiştirdiğini biliyoruz.

I think it's time for us to apply them to water.

Bence artık bunları suya uygulamanın vakti geldi.

Our goal over the next year is to get Water Canary ready for the field

Önümüzdeki yılda amacımız Su Kanaryasını piyasaya sürmek

and to open-source the hardware

ve donanımı açık kaynaklı yapmak

so that anyone can contribute to the development and the evaluation,

böylece herkes bu gelişime ve evrime katkıda bulunabilir ve

so we can tackle this problem together.

birlikte bu sorunun üstesinden gelebiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)