The art of misdirection | Apollo Robbins | TED

Apollo Robbins: Yanlış Yönlendirme Sanatı

Çeviri: Erkan Özmenli Gözden geçirme: Hasan Mete

Do you think it's possible to control someone's attention?

Birinin dikkatini kontrol etmenin mümkün olduğunu düşünüyor musunuz?

Even more than that, what about predicting human behavior?

Dahası var,

insan davranışlarını önceden sezmeye ne dersiniz?

Bence bunlar -yapabilseydiniz- ilginç düşünceler.

I think those are interesting ideas.

For me, that would be the perfect superpower,

Demek istediğim bence bu kusursuz bir süper güç olurdu,

actually kind of an evil way of approaching it.

aslında biraz kötü bir yaklaşım yapma tarzı olurdu.

But for myself, in the past, I've spent the last 20 years

Ama kendim için, geçmişte son yirmi yılı oldukça

studying human behavior from a rather unorthodox way:

aykırı bir yöntemle insan davranışlarını incelemek için harcadım:

picking pockets.

yan kesicilik.

When we think of misdirection,

Yanlış yönlendirmeyi düşünürsek,

we think of something as looking off to the side,

başka bir tarafa bakma gibi bir şey düşünürüz.

when actually the things right in front of us

Halbuki gerçekte bu çoğu kez tam gözümüzün önünde olan

are often the hardest to see,

görmesi en zor olan şeylerdir,

the things that you look at every day that you're blinded to.

her gün baktığınız fakat göremediğiniz şeylerdir.

For example, how many of you still have your cell phones on you right now?

Örneğin, şu an kaçınızın üzerinde hala

cep telefonu var?

Great. Double-check.

Harika. Çift kontrol.

Make sure you still have them.

Hala üzerinizde olduğundan emin olun.

I was doing some shopping before.

Önceden biraz araştırma yapıyordum.

(Laughter)

You've looked at them a few times today,

Şimdi, muhtemelen bugün onlara birkaç kez baktınız,

fakat size onlarla ilgili bir soru soracağım.

but I'll ask you a question.

Without looking at it directly yet,

Şu an telefonunuza bakmadan

can you remember the icon in the bottom right corner?

sağ alt köşede hangi simge olduğunu hatırlayabilir musunuz?

Bring them out, check and see how accurate you were.

Çıkarın, kontrol edin ve ne kadar doğru olduğunuzu görün.

Ne yaptınız? Oylayalım. Doğru bildiniz mi?

How'd you do?

Show of hands. Did we get it?

Onlara baktğınıza göre kapatabilirsiniz

Now that you're done, close them down.

Every phone has something in common.

çünkü her telefon benzer şeye sahip.

No matter how you organize the icons,

Simgeleri nasıl düzenlerseniz düzenleyin

you still have a clock on the front.

ön tarafta hala bir saat var.

So, without looking at your phone, what time was it?

Peki, telefonlara bakmadan, saat kaçtı?

You just looked at your clock, right?

Saate az önce baktınız, değil mi?

Interesting idea.

İlginç bir fikir. Şimdi, sizden bunu bir güven oyunu ile bir adım ileri götürmenizi rica edeceğim.

Let's take that a step further with a game of trust.

Gözlerinizi kapatın.

Close your eyes.

I realize I'm asking you to do that while you just heard

Farkındayım, az önce içerde bir yankesici olduğu

there's a pickpocket in the room, but close your eyes.

duymanıza rağmen bunu sizden istiyorum, ama gözlerinizi kapatın.

Now, you've been watching me for about 30 seconds.

Yaklaşık 30 saniyedir beni izlemektesiniz.

Gözleriniz kapalıyken, ne giyiyorum?

With your eyes closed, what am I wearing?

Make your best guess.

En iyi tahmininizi yapın.

What color is my shirt? What color is my tie?

Gömleğimin rengi ne? Kravatımın rengi ne?

Now open your eyes.

Şimdi gözlerinizi açın.

Show of hands, were you right?

Oylamayla, kimler bildi?

Interesting, isn't it?

İlginç değil mi? Bazılarımızın sezgileri diğerlerinden

Some of us are a little bit more perceptive than others, it seems.

biraz daha kuvvetli. Görünüşe göre öyle.

Fakat bununla ilgili farklı bir teorim var; dikkat modeli.

But I have a different theory about that model of attention.

Onların garip bir dikkat modelleri var. Posner'in üçlü dikkat modeli.

They have fancy models of attention, Posner's trinity model of attention.

For me, I like to think of it very simple, like a surveillance system.

Bana göre, bunu oldukça basit düşünmeyi seviyorum, bir gözetleme sistemi gibi.

It's kind of like you have all these fancy sensors,

Hepinizde olan garip sensörler

and inside your brain is a little security guard.

ve beyninizin içinde güvenlik görevlisi gibi bir şey.

For me, I like to call him Frank.

Bana göre onu Frank olarak adlandırmayı seviyorum.

So Frank is sitting at a desk.

Bu yüzden Frank bir masada oturuyor.

He's got lots of cool information in front of him,

Önünde her türlü mükemmel istihbarata sahip,

high-tech equipment, he's got cameras,

ileri teknoloji donanıma, kameralara,

he's got a little phone that he can pick up, listen to the ears,

kaldırıp dinleyebileceği ufak bir telefona,

all these senses, all these perceptions.

tüm bu duyulara ve sezgilere sahip.

But attention is what steers your perceptions,

Fakat sezgilerinizi idare eden,

it's what controls your reality.

realitenizi kontrol eden dikkattir. Zihne giden geçittir.

It's the gateway to the mind.

If you don't attend to something, you can't be aware of it.

Bir şeye dikkat etmezseniz, onun farkında olamazsınız.

But ironically, you can attend to something without being aware of it.

Fakat ironik olarak, farkında olmadan bir şeye hizmet edebilirsiniz.

For example, the cocktail effect:

Bu yüzden kokteyl parti etkisi var:

You're in a party, having conversations with someone,

Bir partideyken, biriyle sohbet ediyorsunuz

buna karşın başka biri isminizi söylediğinde

and yet you can recognize your name

without realizing you were listening to that.

bunu farkedebiliyorsunuz ve onu dinlediğinizin farkında bile değildiniz.

Now, for my job, I have to play with techniques to exploit this,

Şimdi, işim gereği bundan faydalanmak için tekniklerle oynamalı,

kısıtlı bir kaynak olarak dikkatinizle oynamalıyım.

to play with your attention as a limited resource.

So if I could control how you spend your attention,

Bu yüzden dikkatinizi nasıl harcadığınızı kontrol edebilirsem

if I could maybe steal your attention through a distraction.

belki çaktırmadan dikkatinizi tamamen başka bir yere verebilirim.

Now, instead of doing it like misdirection

Şimdi, bunu bir yanlış yönlendirme gibi yapmak yerine

and throwing it off to the side,

bir kenara atarak,

instead, what I choose to focus on is Frank,

yerine odaklanmak için seçtiğim şey Frank.

to be able to play with the Frank inside your head,

Kafanızın içindeki Frank'i kandırabilmek için

your security guard,

-küçük güvenlik görevliniz-

and get you, instead of focusing on your external senses,

dış duyularınıza odaklanmak yerine kısa bir an için

just to go internal for a second.

onu ele geçireceğim.

So if I ask you to access a memory, like, what is that?

Bu yüzden, "Tekrarlar mısın?", "Tam olarak ne oldu?"

What just happened? Do you have a wallet?

"Bir cüzdanınız var mı?", "Cüzdanınızda bir Amerikan Express kartı var mı?"

Do you have an American Express in your wallet?

şeklinde hafızaya erişmenizi istersem,

And when I do that, your Frank turns around.

bunu yaptığımda Frank geriye döner.

He accesses the file. He has to rewind the tape.

Dosyaya erişir. Teybi geri sarmak zorundadır.

What's interesting is, he can't rewind the tape

Ve ilginç olan şey ise yeni veriyi işlemeye çalışrken

at the same time that he's trying to process new data.

aynı zamanda teybi geri saramaz.

This sounds like a good theory,

Şimdi, demek istediğim bu iyi bir teori gibi görünüyor,

but I could talk for a long time, tell you lots of things,

fakat uzun bir süre konuşabilir ve size birçok şey anlatabilirim

and a portion of them may be true,

ve bunların bir kısmı doğru olabilir

but I think it's better if I tried to show that to you here live.

fakat bence bunu size burada canlı olarak gösterseydim daha iyi olurdu.

Bu yüzden aşağı gelirsem azıcık alışveriş yapacağım.

If I come down, I'm going to do a bit of shopping.

Just hold still where you are.

Şimdi olduğunuz yerden kıpırdamayın.

Hello, how are you? It's lovely to see you.

Merhaba, nasılsınız? Sizin görmek güzel.

Wonderful job onstage.

Sahnede harika bir iş çıkardın.

Lovely watch, it doesn't come off very well.

Çok kolay çıkmayan güzel bir saatiniz var.

Do you have a ring as well?

Yüzüğünüz de var mı?

Good. Just taking inventory. You're like a buffet.

Güzel. Sadece envanter alıyorum. Bir büfe gibisiniz.

Nereden başlayacağımı söylemek güç, bir çok muazzam şey var.

Hard to tell where to start, so many great things.

Hi, how are you? Good to see you.

Merhaba, nasılsınız? Sizi görmek güzel.

Hi, sir, could you stand up, please? Just right where you are.

Merhaba beyefendi, benim için ayağa kalkabilir misiniz lütfen? Tam olduğunuz yerde.

You're married, you follow directions well.

Oh, evlisiniz. Talimatları iyi takip ediyorsunuz.

Nice to meet you, sir.

Sizinle tanıştığımıza memnun oldum beyefendi.

You don't have a lot in your pockets. Anything down here?

Ceplerinizde fazla bir şey yok. Aşağıda cep tarafında bir şey var mı?

Hopefully so. Have a seat. There you go. You're doing well.

Umarım öyledir. Lütfen oturun. İşte, iyi gidiyorsun.

Merhaba beyefendi, nasılsınız?

Hi, sir, how are you?

Good to see you, sir. You have a ring, a watch.

Sizi görmek güzel efendim. Bir yüzüğünüz, bir saatiniz var.

Do you have a wallet on you? Joe: I don't.

Üzerinizde cüzdan var mı? Joe: Yok.

AR: Well, we'll find one for you. Come on up this way, Joe.

Apollo Robbins: Peki, senin için bir tane bulacağız.

Hadi, yukarı bu tarafa Joe.

Give Joe a round of applause. Come on up, Joe. Let's play a game.

Joe'ye bir alkış patlatalım.

Hadi yukarı Joe. Bir oyun oynayalım.

(Applause)

(Alkış)

AR: Pardon me.

Afedersiniz.

I don't think I need this clicker anymore.

Bu kumandaya artık ihtiyacım olduğunu sanmıyorum. Alabilirsiniz.

Thank you very much. I appreciate that.

Çok teşekkür ederim.

Come on up to the stage, Joe. Let's play a little game now.

Haydi sahneye gel Joe. Şimdi ufak bir oyun oynayalım.

Ön ceplerinde herhangi bir şey var mı? Joe: Para.

Anything in your front pockets?

J: Money.

AR: Money! All right, let's try that.

AR: Para, peki, hadi deneyelim.

Can you stand right over this way for me?

Benim için tam burada durur musun?

Turn around and, let's see,

Bu tarafa dön ve bana ait olan

if I give you something that belongs to me,

bir şeyi sana verip vermediğime bakalım,

this is just something I have,

bende olan herhangi bir şey, bir poker parası.

a poker chip.

Hold out your hand for me.

Benim için eliniz uzat. Biraz dikkatli izle.

Watch it closely.

Şimdi bu sizin için bir odaklanma görevi.

This is a task for you to focus on.

You have your money in your front pocket?

Şimdi paranız burada ön cebinizde değil mi? Joe: Evet.

J: Yup. AR: Good.

I won't put my hand in your pocket. I'm not ready for that kind of commitment.

AR: Güzel. Elimi gerçekten cebine koymayacağım.

Bu tür bir suç işlemek için henüz hazır değilim.

Once a guy had a hole in his pocket,

Bir keresinde bir adamın cebinde delik vardı

ve bu benim için oldukça travmatikti.

and that was rather traumatizing for me.

Ben onun cüzdanına bakıyordum ve o bana telefon numarasını verdi.

I wanted his wallet, he gave me his number.

Büyük bir iletişim fiyaskosuydu.

Big miscommunication.

Hadi yapalım şunu. Sık elini.

(Laughter)

Let's do this simply. Squeeze your hand tight.

Do you feel the poker chip in your hand?

Suyunu çıkar. Poker parasının elinde olduğunu hissediyor musun? Joe: Evet.

J: I do.

AR: Would you be surprised if I took it? Say yes.

AR: Eğer parayı elinden çıkarmış olsaydım şaşırır mıydın? "Evet" de.

Joe: Çok. AR: Güzel.

J: Very. AR: Good.

Elini aç. Teşekkür ederim.

Open your hand. Thank you very much.

I'll cheat if you give me a chance.

Bana bir şans verirseni seni kandıracağım.

Make it harder for me. Just use your hand.

Benim için daha da zorlaştır. Sadece elini kullan.

Grab my wrist, but squeeze, squeeze firm.

Bileğimi kavra, ama sık, sımsıkı sık.

Did you see it go? Joe: No.

Gittiğini gördün mü?

Joe: Hayır. AR: Hayır, burada değil. Elini aç.

AR: No, it's not here. Open your hand.

While we're focused on the hand, it's sitting on your shoulder.

Gördün mü, biz eline odaklanırken

o şu an senin omuzunda duruyor.

Devam et ve al onu.

Go ahead and take it off.

Now, let's try that again.

Şimdi, bunu tekrar deneyelim.

Hold your hand out flat. Open it up.

Elini açık düz tut. Mümkün olduğu kadar açık.

Put your hand up a little bit higher, but watch it close.

Elini biraz yukarıya kaldır, ama dikkatle ona bak Joe.

If I did it slowly, it'd be on your shoulder.

Bak, yavaş yavaş yapsaydım omuzunda olurdu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Joe, we're going to keep doing this till you catch it.

Joe, bunu sen yakalayana kadar yapmaya devam edeceğiz.

En sonunda anlayacaksın. Yapabileceğine inanıyorum.

You'll get it eventually. I have faith in you.

Sımsıkı sık. Sen yavaş değilsin, bir insansın.

Squeeze firm. You're human, you're not slow.

It's back on your shoulder.

Poker parası omuzunda.

You were focused on your hand, distracted.

Eline odaklandın. Bu yüzden şaşırdın.

While you were watching, I couldn't get your watch off.

Sen buna bakarken saatini tamamen çıkaramazdım. Bu zordu.

Yet you had something inside your pocket.

Gerçi ön cebinin içinde bir şeyin vardı.

Do you remember what it was?

Ne olduğunu hatırlıyor musun?

J: Money.

Joe: Para.

AR: Check your pocket. Is it still there?

AR: Cebini kontrol et. Hala orada olup olmadığına bak. Orada mı? (Kahkahalar)

(Laughter)

Oh, there it was. Put it away.

Oh, olduğu yerde. Devam et ve onu ortadan kaldır.

We're just shopping.

Az önce alışveriş yapıyorduk. Aslında bu numara daha çok zamanlamayla ilgili.

This trick's more about the timing.

I'm going to try to push it inside your hand.

Elinin içine sıkıştırmaya çalışacağım.

Benim için diğer elini üstüne koy, koyar mısın?

Put your other hand on top, would you?

It's amazingly obvious now, isn't it?

Artık fevkalade ortada, değil mi?

Looks a lot like the watch I was wearing, doesn't it?

Benim taktığım saate çok benziyor değil mi?

(Kahkahalar)(Alkış)

(Laughter) (Applause)

J: That's pretty good. AR: Oh, thanks.

Joe: Çok iyi. Çok iyi. AR: Oh, teşekkürler.

(Applause)

But it's only a start. Let's try it a little bit differently.

Ama bu sadece bir başlangıç. Hadi biraz farklı olarak tekrar deneyelim.

Hold your hands together. Your other hand on top.

Ellerini bir araya getir. Diğer elini üzerine koy.

If you're watching this little token,

Şimdi eğer bu küçük markayı izliyorsan

this obviously has become a little target, like a red herring.

bu apaçık küçük bir hedef haline geldi. Yanlış bir ipucu gibi.

If we watch this kind of close, it looks like it goes away.

Buna dikkatli bakarsak kaybolup gitmiş gibi görünür.

Omuzunda değil.

It's not back on your shoulder.

It falls out of the air, lands right back in the hand.

Havadan düşer, eline geri döner.

Did you see it go?

Gittiğini gördün mü?

Yeah, funny. We've got a little guy. He's union, works up there all day.

Evet, komik. Küçük bir ahbabımız var. Sendikalı. Bütün gün yukarıda çalışıyor.

If I do it slowly it goes straight away, it lands by your pocket.

Yavaş yapsaydım hemen kaybolur

cebine inerdi. Sanırım bu cebinde mi efendim?

Is it in this pocket, sir?

Don't reach in your pocket. That's a different show.

Hayır, cebine uzanma. O başka bir gösteri.

(Squeaking)

Peki -- (Gıcırdayan ses) -- oldukça tuhaf. Bunu filme aldılar.

That's rather strange. They have shots for that.

Ne olduğunu onlara gösterebilir miyim? Bu oldukça garip. Bu sizin mi efendim?

Can I show them? Rather bizarre. Is this yours, sir?

I have no idea how that works. We'll send that over there.

Ne işe yaradığını bilmiyorum. Şimdi bunu oraya göndereceğiz.

Harika. Bu durumda yardıma ihtiyacım var.

I need help with this one.

Benim için buraya gelin.

Step over this way for me.

Don't run away. You had something down by your pants pocket.

Şimdi kaçma. Aşağıda pantolon cebinde bir şey vardı.

I was checking mine. I couldn't find everything,

Benimkini kontrol ediyordum. Hepsini bulamadım,

but I noticed you had something here.

ama senin burada bir şeyin olduğunu farkettim.

Cebinin dış tarafına bir an için dokunabilir miyim?

Can I feel the outside for a moment?

Down here I noticed this. Is this something of yours, sir?

Aşağıda burada farkettim onu. Bu size ait bir şey mi efendim?

Bu? Hiçbir fikrim yok. Bir karides.

I have no idea. That's a shrimp.

J: Yeah. I'm saving it for later.

Joe: Evet. Sonrası için saklıyorum.

AR: You've entertained all of these people in a wonderful way,

AR: Tüm bu insanların harika bir şekilde eğlendirdin,

better than you know.

sandığından daha iyi.

So we'd love to give you this lovely watch as a gift.

Bu yüzden bu güzel saati size hediye olarak vermek istiyoruz. (Kahkahalar)

(Laughter)

Hopefully it matches his taste.

Umarım zevkinize uygundur.

We have a couple of other things,

Bundan başka birkaç şeyimiz daha var,

a little bit of cash.

biraz para ve sonra birkaç başka bir şey daha.

And we have a few other things,

these all belong to you,

Tüm arkadaşlarınızdan

büyük bir alkış ile birlikte tüm bunlar size ait. (Alkış)

along with a big round of applause from all your friends.

(Applause)

Joe, çok teşekkür ederim.

Joe, thank you very much.

(Alkış)

(Applause)

(Applause ends)

So, same question I asked you before,

Peki, aynı soruyu daha önce size sordum,

but this time you don't have to close your eyes.

fakat bu sefer gözlerinizi kapatmak zorunda değilsiniz.

What am I wearing?

Şu an ne giyiyorum?

Audience: Oh!

(Kahkahalar)

(Laughter)

(Hesitant applause)

(Alkış)

(Applause ends)

Attention is a powerful thing.

Dikkat çok güçlü bir şeydir.

Like I said, it shapes your reality.

Dediğim gibi, realitenizi şekillendirir.

So, I guess I'd like to pose that question to you.

Öyleyse sanırım şu soruyu size sormak istiyorum.

If you could control somebody's attention,

Eğer birinin dikkatini kontrol edebilseydiniz,

what would you do with it?

onunla ne yapardınız?

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)