Gregory Petsko: The coming neurological epidemic

Gregory Petsko ile yaklaşan nörolojik salgın üzerine

Translator: Jenny Zurawell

Çeviri: Evrim Feyyaz Persembe Gözden geçirme: Ramazan Gurer

Unless we do something to prevent it,

Önlemek için bir şey yapmazsak,

over the next 40 years we’re facing an epidemic

önümüzdeki 40 yıl içinde küresel çapta

of neurologic diseases on a global scale.

bir nörolojik hastalık salgınıyla karşı karşıya kalacağız.

A cheery thought.

Hoş bir düşünce.

On this map, every country that’s colored blue

Bu haritada, mavi renkte olan tüm ülkelerin

has more than 20 percent of its population over the age of 65.

nüfusunun yüzde 20'sinden fazlası 65 yaşın üzerinde.

This is the world we live in.

İşte yaşadığımız dünya bu.

And this is the world your children will live in.

Ve bu da çocuklarınızın yaşayacağı dünya.

For 12,000 years, the distribution of ages in the human population

12.000 yıl boyunca, yaş aralıklarının insan nüfusu içindeki dağılımı

has looked like a pyramid, with the oldest on top.

bir piramide benziyordu, tepede en yaşlılar olacak şekilde.

It’s already flattening out.

Şimdiden düzleşmeye başladı.

By 2050, it’s going to be a column and will start to invert.

2050 ile birlikte, bir sütun haline gelecek ve ters yüz olmaya başlayacak.

This is why it’s happening.

Bunun olmasının nedeni şu.

The average lifespan’s more than doubled since 1840,

1840'tan beri ortalama yaşam süresi iki katından fazlasına çıktı

and it’s increasing currently at the rate of about five hours every day.

ve şu anda da her gün yaklaşık 5 saatlik bir oranla artıyor.

And this is why that’s not entirely a good thing:

Ve bunun tam olarak iyi bir şey olmamasının nedeni şu:

because over the age of 65, your risk of getting Alzheimer’s

65 yaşın üzerinde, Alzheimer ya da Parkinson Hastalığı'na yakalanma

or Parkinson’s disease will increase exponentially.

riskiniz üstel olarak artıyor.

By 2050, there’ll be about 32 million people in the United States

2050 ile birlikte, ABD'de 80 yaşın üstünde yaklaşık 32 milyon

over the age of 80, and unless we do something about it,

insan olacak ve eğer bu konuda bir şey yapmazsak,

half of them will have Alzheimer’s disease

bu insanların yarısı Alzheimer hastası olacak

and three million more will have Parkinson’s disease.

ve bunun üç milyon fazlası insan da Parkinson hastası olacak.

Right now, those and other neurologic diseases --

Şu anda, bu bahsettiklerim ve hiçbir kesin tedavisi ya da tedbiri

for which we have no cure or prevention --

olmayan diğer nörolojik hastalıklar yılda

cost about a third of a trillion dollars a year.

yaklaşık olarak bir trilyon doların üçte birine mal oluyor.

It will be well over a trillion dollars by 2050.

Bu rakam, 2050 ile birlikte bir trilyon doların hayli üzerinde olacak.

Alzheimer’s disease starts when a protein

Alzheimer Hastalığı, düzgün bir şekilde katlanmış

that should be folded up properly

olması gereken bir proteinin, bir tür

misfolds into a kind of demented origami.

karışmış origami şeklinde yanlış olarak katlanması sonucu başlıyor.

So one approach we’re taking is to try to design drugs

Bu yüzden başvurduğumuz bir yaklaşım, proteinleri düzgün

that function like molecular Scotch tape,

şekillerinde tutmak için, moleküler seloteyp

to hold the protein into its proper shape.

işlevi gören ilaçlar tasarlamaya çalışmak.

That would keep it from forming the tangles

Bu, karıştığı zaman beynin büyük kısmını

that seem to kill large sections of the brain when they do.

öldürüyor gibi görünen proteinlerin karışmasını önleyecektir.

Interestingly enough, other neurologic diseases

İlginç bir şekilde, beynin farklı bölümlerini etkileyen

which affect very different parts of the brain

diğer nörolojik hastalıklarda da

also show tangles of misfolded protein,

yanlış katlanmış proteinlerin karıştığı görülüyor

which suggests that the approach might be a general one,

ki bu da yaklaşımımızın genel bir yaklaşım olabileceğini

and might be used to cure many neurologic diseases,

ve sadece Alzheimer Hastalığı'nı değil, diğer birçok nörolojik hastalığı da

not just Alzheimer’s disease.

kesin olarak tedavi etmek için kullanılabileceğini gösteriyor.

There’s also a fascinating connection to cancer here,

Ayrıca burada kanserle ilgili çok ilginç bir bağlantı var,

because people with neurologic diseases

şöyle ki nörolojik hastalıkları olan insanlarda

have a very low incidence of most cancers.

çoğu kanserin görülüş sıklığı çok düşük.

And this is a connection that most people aren’t pursuing right now,

Ve bu, şu anda çoğu insanın ilgilenmediği ama bizim

but which we’re fascinated by.

çok ilgimizi çeken bir bağlantı.

Most of the important and all of the creative work in this area

Bu alandaki önemli işlerin çoğunun ve yaratıcı işlerin tamamının

is being funded by private philanthropies.

ödeneği bireysel yardımlarla karşılanıyor.

And there’s tremendous scope for additional private help here,

Ve bu alanda daha fazla bireysel yardım için muazzam bir açık var,

because the government has dropped the ball on much of this, I’m afraid.

çünkü devlet bu konuda sorumluluğunu pek de yerine getirmiyor, maalesef ki.

In the meantime, while we’re waiting for all these things to happen,

Biz tüm bu şeylerin gerçekleşmesini beklerken,

here’s what you can do for yourself.

işte kendiniz için yapabileceğiniz şeyler.

If you want to lower your risk of Parkinson’s disease,

Eğer Parkinson Hastalığı'na yakalanma riskini azaltmak istiyorsanız,

caffeine is protective to some extent; nobody knows why.

kafein bir dereceye kadar koruma sağlıyor; kimse nedenini bilmiyor.

Head injuries are bad for you. They lead to Parkinson’s disease.

Kafaya alınan hasarlar sizin için kötü. Parkinson Hastalığı'na yol açıyorlar.

And the Avian Flu is also not a good idea.

Ve kuş gribi de iyi bir fikir değil.

As far as protecting yourself against Alzheimer’s disease,

Alzheimer Hastalığı'ndan korunmaya gelince,

well, it turns out that fish oil has the effect

balık yağının Alzheimer Hastalığı riskini

of reducing your risk for Alzheimer’s disease.

azaltıcı etkisi var.

You should also keep your blood pressure down,

Bunun yanında tansiyonunuza da dikkat etmelisiniz,

because chronic high blood pressure

çünkü kronik yüksek tansiyon

is the biggest single risk factor for Alzheimer’s disease.

Alzheimer Hastalığı için en büyük risk faktörü.

It’s also the biggest risk factor for glaucoma,

Yüksek tansiyon ayrıca glokom için de en büyük risk faktörü,

which is just Alzheimer’s disease of the eye.

ki glokom Alzheimer'ın gözde görülenidir.

And of course, when it comes to cognitive effects,

Ve tabii ki, konu bilişsel etkilere gelince,

"use it or lose it" applies,

"kullan ya da kaybet" geçerli oluyor,

so you want to stay mentally stimulated.

yani zihninizi canlı tutmak yararınıza olur.

But hey, you’re listening to me.

Ama bakın, zaten beni dinliyorsunuz.

So you’ve got that covered.

Yani bu kısımda sorun yok.

And one final thing. Wish people like me luck, okay?

Ve son bir şey. Benim gibi insanlara şans dileyin, olur mu?

Because the clock is ticking for all of us.

Çünkü saat hepimiz için işliyor.

Thank you.

Teşekkürler.