How to buy happiness | Michael Norton

Translator: Jenny Zurawell

Translator: Blend Shaqiri Reviewer: Amantia Gjikondi

Pra sot dua të flas për paratë dhe lumturinë,

So I want to talk today about money and happiness,

të cilat janë dy gjëra

which are two things a lot of us spend a lot of our time thinking about,

për të cilat shumë prej nesh kalojmë shumë kohë duke menduar.

ndonëse duke menduar ose dukeu përpjekur të i arrish ato.

either trying to earn them or trying to increase them.

And a lot of us resonate with this phrase,

Dhe shumë prej nesh e përmbushim këtë fazë.

Pra e shohim në fe dhe libra vetë-ndihmës,

we see it in religions and self-help books:

që paraja nuk mund ta blej lumturinë.

money can't buy happiness.

Dhe dua të sygjeroj sot, se në fakt, kjo është e tëra gabim.

And I want to suggest today that, in fact, that's wrong.

(Të qeshura)

(Laughter)

Jm në një shkollë biznesi, dhe ja se qfarë bëjmë ne.

I'm at a business school, so that's what we do.

Pra është gabim, dhe në fakt, nëse e mendon ashtu

So that's wrong,

and in fact, if you think that, you're just not spending it right.

në të vërtet nuk po i shpezoni sic duhet.

So instead of spending it the way you usually spend it,

Pra në vend se të shpenzoni në mënyrën që jeni mësuar të i shpenzoni,

ndoshta nëse shpenzoni më ndryshe,

maybe if you spent it differently, that might work a little bit better.

do mund të funksionojë më mirë.

Dhe pra unë dua të ju tregoj mënyrën që mund të shpezoni që do ju bëjë më të lumtur,

Before I tell you the ways you can spend it that will make you happier,

të mendojmë per mënyrën që zakonisht shpenzojmë

let's think about the ways we usually spend it

që në fakt nuk na bën të lumtur.

that don't, in fact, make us happier.

Ne kemi pasur një eksperiment natyral

We had a little natural experiment.

CNN, kohë më parë, shkruajti një artikull interesant

So CNN, a little while ago, wrote this interesting article

se cfarë ndodh me njerëzit kur fitojne llotarine.

on what happens to people when they win the lottery.

It turns out people think when they win the lottery

Rezultoi se njerëzit mendojnë që kur e fitojnë lotarinë, jetët e tyre do jenë të mrekullueshme.

their lives will be amazing.

Ky artikëll është rreth asaj se si jetët e tyre shkatërrohen.

This article's about how their lives get ruined.

Pra çfarë ndodh kur njerëzit luajnë lotari

What happens when people win the lottery

e para, eshte qe ata harxhojne gjithë parate dhe futen në borxhe,

is, one, they spend all the money and go into debt;

dhe e dyta, te gjithe shokët dhe cdokush që i njeh

and two, all of their friends and everyone they've ever met

i gjen dhe i kerkon para.

find them and bug them for money.

Dhe në fakt, dëmton marëdhëniet e tyre sociale.

It ruins their social relationships, in fact.

Kështu ata kanë më shumë borxhe dhe shoqëri me të këqija

So they have more debt and worse friendships

se që kanë pasur para se të fitonin llotarinë.

than they had before they won the lottery.

Çfarë ishte interesante për këtë artikull

What was interesting about the article was,

ishte se njerëzit filluan të komentonin rreth artikullit.

people started commenting on the article, readers of the thing.

Dhe në vend qe të flisnin

And instead of talking about how it made them realize

se si ky artikull i bëri që të kuptojnë se paraja nuk të çon tek lumturia,

that money doesn't lead to happiness,

të gjithë filluan të thonin,

everyone started saying, "You know what I'd do if I won the lottery ...?"

"E dini çdo te bëja po ta fitoja llotarinë?"

dhe fantazoni për çfarë ata bëjnë,

and fantasizing about what they'd do.

Dhe këtu janë dy komente që ne i pamë që janë interesante për të menduar për to.

Here's just two of the ones we saw that are interesting to think about.

Njëri shkroi, "Kur të fitoj, do të blej nje mal të vogël timin

One person wrote, "When I win, I'm going to buy my own little mountain

dhe do ndërtoj një shtëpi në maje."

and have a little house on top."

(Te qeshura)

(Laughter)

And another person wrote, "I would fill a big bathtub with money

Dhe një tjetër shkroi, "Do të mbushja një vaske plot me para

and get in the tub while smoking a big fat cigar

dhe të bëja dush përderisa do pija një cigare të trashë

dhe një gotë shampanjë."

and sipping a glass of champagne."

This is even worse: "... then I'd have a picture taken

Kjo eshte akoma më keq tani: "Pastaj do të bëja një foto

ne gjithe ate shkelqim.

and dozens of glossies made.

Anyone begging for money or trying to extort from me

Çdokush që do tentonte për të më vjedhur para

do të merrte një kopje të fotos dhe asgjë tjetër."

would receive a copy of the picture and nothing else."

(Te qeshura)

(Laughter)

And so many of the comments were exactly of this type,

Dhe shumë komente tjera ishin të këtij lloji,

kur njerëzit fitonin para

where people got money and, in fact, it made them antisocial.

dhe, në fakt, i bënte ata antisocial.

So I told you it ruins people's lives and their friends bug them.

Prandaj ju thashe se paraja shkatërron jetët e njerezve dhe se shokët e tyre fillojne t'i shqetësojnë.

Also, money often makes us feel very selfish

Dhe gjithashtu, paraja shpesh herë na bën egoistë

dhe bëjmë gjëra vetëm për veten tonë.

and we do things only for ourselves.

We thought maybe the reason money doesn't make us happy

Ndoshta, arsyeja pse paratë nuk na bëjnë të lumtur

është se gjithmonë i harxhojmë në gjëra të kota,

is that we're spending it on the wrong things;

dhe ne vecanti, sepse ne i shpenzojme gjithmonë vetem per veten tonë.

in particular, we're always spending it on ourselves.

Dhe kam menduar, se çfarë do të ndodhte

And we wondered what would happen

if we made people spend more of their money on others.

nëse do i detyronim njerëzit të shpenzonin paratë e tyre tek njerëzit e tjerë.

Kështu në vend të te qenurit antisocial me paratë e tua,

So instead of being antisocial with your money,

what if you were more pro-social with it?

çfare do te ndodhte nëse do te ishit më prosocial me paratë tuaja?

We thought, let's make people do it and see what happens.

Dhe ne menduam, le t'i detyrojmë njerëzit ta bëjnë këtë dhe të shikojme se çfarë ndodh.

Kështu bëmë disa njerëz të bëjnë atë që bëjnë zakonisht

Let's have some people do what they usually do,

dhe të harxhojnë paratë e tyre për vete,

spend money on themselves,

dhe disa njerëz të tjerë të jepnin para,

and let's make some people give money away,

dhe krahasuam lumturinë e tyre për të parë se në fakt se a do të ishin më të lumtur.

and measure their happiness and see if, in fact, they get happier.

Kështu mënyra e parë që bëmë këtë.

The first way we did this was, one Vancouver morning,

Në një mëngjes, në Vankuver, ne shkuam në një konvikt

we went out on the campus at University of British Columbia,

tek Universiteti British Columbia

approached people and said, "Do you want to be in an experiment?"

dhe pyetëm disa njerëz, "A dëshironi të jeni pjesë e në një eksperiment?"

Ata thanë, "Po."

They said, "Yes."

Ne i pyetëm sa të gëzuar ata ishin, dhe i dhamë një zarf.

We asked them how happy they were, and then gave them an envelope.

Dhe njëri prej zarfave kishte gjera që thonin,

One of the envelopes had things in it that said,

"Në ora 5 mbasdite, harxhoji keto para per veten tende."

"By 5pm today, spend this money on yourself."

U dhamë disa shembuj se në cfarë mund t'i harxhonin paratë.

We gave some examples of what you could spend it on.

Disa njerëz të tjerë, në mëngjes, morën disa zarfe qe thonin,

Other people got a slip of paper that said,

"Në ora 5 mbasdite, harxhoji keto para për dikë tjetër."

"By 5pm today, spend this money on somebody else."

Gjithashtu brenda zarfit kishte para.

Also inside the envelope was money.

Dhe ne manipuluam se sa para u dhamë atyre.

And we manipulated how much money we gave them;

Pra, disa njerëz morën këtë zarf dhe pesë dollarë.

some people got this slip of paper and five dollars,

Disa morën këtë zarf dhe 20 dollarë.

some got this slip of paper and 20 dollars.

Ne i lamë ata të lirë. Ata bënë atë që donin te benin

We let them go about their day and do whatever they wanted.

Ne zbuluam në fakt, se ata i harxhuan paratë, ashtu siç i thamë ne.

We found out they did spend it in the way we asked them to.

Ne i telefonuam natën vonë dhe i pyetëm,

We called them up and asked them, "What did you spend it on?

"Në cfarë i harxhuat, dhe sa të lumtur ndiheni tani?"

How happy do you feel now?"

Në cfarë i harxhuat?

What did they spend it on?

These are college undergrads;

Disa prej tyre ishin studentë, prandaj shumica e asaj që kishin harxhuar për veten

a lot of what they spent it on for themselves

ishin gjëra si vathë dhe kozmetikë.

were things like earrings and makeup.

Një grua tha se bleu një kafshë shtëpiake për mbesën e saj.

One woman said she bought a stuffed animal for her niece.

Disa i dhanë ato parë për njërëzit e pastrehë.

People gave money to homeless people.

Efekt i madh këtu i Starbucks-it.

Huge effect here of Starbucks.

(Laughter)

(Te qeshura)

So if you give undergraduates five dollars,

Kështu nëse i jep studentëve pesë dollar, atyre ju duket si kafe

it looks like coffee to them,

and they run over to Starbucks and spend it as fast as they can.

dhe vrapojnë Starbuks për t'i harxhuar sa më shpejtë që mundeshin.

Por disa njerëz blenë kafe për vete, si zakonisht,

Some people bought coffee for themselves, the way they usually would,

por disa thanë se blenë kafe per dikë tjetër.

but others bought coffee for somebody else.

Pra me blerje të njejta

So the very same purchase,

disa blejne per veten e tyre

just targeted toward yourself or targeted toward somebody else.

disa për dikë tjetër.

What did we find when we called at the end of the day?

Çfarë zbuluam ne kur i thirrëm në fund të ditës?

Njerëzit që harxhuan para për njerëzit tjerë ishin më të lumtur.

People who spent money on others got happier;

Njerëzit që harxhuan paratë për veten e tyre, asgjë nuk ndodhi me ta.

people who spent it on themselves, nothing happened.

Nuk i bëri më pak të lumtur, vetëm se nuk ndryshoi asgjë për ta.

It didn't make them less happy, it just didn't do much for them.

Dhe një gjë tjetër që pamë, është se vlera e parasë nuk ka rëndësi edhe aq shumë.

The other thing we saw is the amount of money doesn't matter much.

Kështu disa menduan se 20 dollarë do ishin më mirë se pesë dollarë.

People thought 20 dollars would be way better than five.

Në fakt, nuk ka rëndësi sesa para harxhon.

In fact, it doesn't matter how much money you spent.

Ajo qe ka rëndësi është se i harxhon ato më para për dikë tjetër

What really matters is that you spent it on somebody else

sesa për veten tënde.

rather than on yourself.

E pamë këtë përsëri dhe përsëri

We see this again and again

when we give people money to spend on others instead of on themselves.

kur u dhame njerëzve para qe t'i hargjojne për dikë tjetër dhe jo për veten.

Of course, these are undergraduates in Canada --

Natyrisht, këta janë studenta në Kanada

dhe nuk perfaqesojne te gjithë popullsine e botës.

not the world's most representative population.

Ata gjithashtu janë të pasur nga te gjithë këto gjëra.

They're also fairly wealthy and affluent and other sorts of things.

Ne dëshiruam të dinim nese kjo është e vërtetë në te gjithë botën

We wanted to see if this holds true everywhere in the world

jo vetëm në shtetet e pasura.

or just among wealthy countries.

So we went to Uganda and ran a very similar experiment.

Kështu ne shkuam në Uganda dhe provuam një eksperiment të ngjashëm.

Kështu imagjinoni, në vend të vetëm njerëzve në Kanada

Imagine, instead of just people in Canada, we say,

ne i thamë, "Na tregoni herën e fundit kur harxhuat para për vete apo për dikë tjetër.

"Name the last time you spent money on yourself or others.

Përshkruajeni. Sa të lumtur ju bëri qe të ndiheni?"

Describe it. How happy did it make you?"

Ose në Uganda "Tregoni herën e fundit kur harxhuat para

Or in Uganda, "Name the last time you spent money on yourself or others

për veten apo per dikë tjetër dhe përshkruajeni."

and describe that."

Dhe pastaj i pyetëm se sa të lumtur janë përsëri.

Then we asked them how happy they are, again.

Dhe cfarë shohim ështe e mrekullueshme

And what we see is sort of amazing,

sepse janë universale gjërat që bëjnë njerëzit me para

because there's human universals on what you do with your money,

dhe pastaj janë edhe dallimet kulturore.

and real cultural differences on what you do as well.

Kështu për shembull,

So for example, one guy from Uganda says this:

një djalë nga Uganda tha kështu.

"Thirra një vajzë që dashuroja."

"I called a girl I wished to love."

Ata dolën për një takim,

They basically went out on a date,

and he says at the end that he didn't "achieve" her up till now.

dhe ai tha në fund se nuk kishte mundur ta bëjë për vete atë vajzë deri më tani.

Ja dhe një djalë tjetër nga Kanada.

(Laughter)

Here's a guy from Canada.

Shum e ngjashme.

Very similar thing.

"E mora të dashurën time për darke.

"I took my girlfriend out for dinner.

Shkuam të shikonim një film, u larguam më herët,

We went to a movie, we left early,

and then went back to her room for ... cake," just cake.

dhe u kthyem në dhomën e saj për ... "vetëm tortë -- vetëm per një copë torte.

(Laughter)

Universalizmi njerëzor, shpenzon para në njerëz tjerë,

Human universal:

duke u treguar i sjellshem me ata.

you spend money on others, you're being nice.

Ndoshta keni dicka në mëndje, ndoshta jo.

Maybe you have something in mind, maybe not.

Por pastaj shohim ndryshime të mëdha.

But then we see extraordinary differences.

Pra, shihni këta te dy.

So look at these two.

This is a woman from Canada.

Kjo është një grua nga Kanada.

We say, "Name a time you spent money on somebody else."

Ne i thamë, "Na trego kur keni harxhuar para për dikë tjetër."

She says, "I bought a present for my mom.

Ajo tha, "I bleva mamasë një dhuratë.

I drove to the mall, bought a present, gave it to my mom."

Shkova në një dyqan, bleva një dhuratë, dhe ia dhashë mamase sime."

Një gjë shumë e mirë per ta bere.

Perfectly nice thing to do.

It's good to get gifts for people you know.

Është gjë e mirë nëse u blen dhurata njerezve qe njeh.

Krahasojeni këtë me këtë grua nga Uganda.

Compare that to this woman from Uganda:

"Po ecja në rrugë dhe u takova me një shoqe që kisha kohe pa e parë

"I was walking and met a longtime friend whose son was sick with malaria.

djali i së cilës ishte i sëmurë me malaria.

Ata ishin të varfer, shkuan në një klinikë dhe une ia dhashë asaj parate."

They had no money, they went to a clinic and I gave her this money."

Këto nuk janë aq shumë sa 10,000$.

This isn't $10,000, it's the local currency.

So it's a very small amount of money, in fact.

Është një sasi shumë e vogël, në fakt.

But enormously different motivations here.

Por shikoni ndryshimin këtu.

Kjo është një nevoje mjekesore,

This is a real medical need, literally a lifesaving donation.

Realisht një jetë e shpëtuar me këtë kontribut.

Above, it's just kind of, I bought a gift for my mother.

Per sa me siper, eshtë shum e thjeshtë, i bleva mamasë një dhuratë.

Ate cfarë ne shohim përsëri

What we see again, though,

është se mënyra specifike se si harxhoni për njerëzit e tjerë

is that the specific way you spend on other people isn't nearly as important

nuk është shumë me e rëndësishme

as the fact that you spend on other people in order to make yourself happy,

se fakti që harxhoni për dikë tjetër

në mënyrë që të ndiheni më të lumtur,

which is really quite important.

që në fakt është e rëndësishme.

So you don't have to do amazing things with your money

Nuk ju duhet të bëni gjëra të mrekullushme me paratë e tuaja që të ndjeheni të lumtur.

to make yourself happy.

Mund të bëni gjëra të vogla dhe përsëri të jeni të lumtur.

You can do small, trivial things and still get the benefits from doing this.

Këto janë vetëm dy shtete.

These are only two countries.

Ne dëshiruam të shkonin në cdo cep të botës

We wanted to look at every country in the world if we could,

per te pare marëdhënien mes parasë dhe lumturisë.

to see what the relationship is between money and happiness.

We got data from the Gallup Organization,

Morem informata prej Organizates Gallup,

which you know from all the political polls happening lately.

që me siguri e njihni nga studimet e votave qe i kane bere këto vitet e fundit.

They asked people, "Did you donate money to charity recently?"

Ata pyetën njerëz "A keni dhëne para për bamirësi kohet e fundit?"

dhe gjithashtu i pyetën "Sa të lumtur jeni me jetën e tuaj ne pergjithesi?"

and, "How happy are you with life in general?"

Dhe mund të shohim marëdhënien mes këtyre te dyjave.

We can see what the relationship is between those two things.

A janë të lidhura pozitivisht? Të japësh para, të bën të lumtur.

Are they positively correlated, giving money makes you happy?

Apo jane te lidhur negativisht?

Or are they negatively correlated?

Në këtë hartë, e gjelbërta do të thotë qe ato janë të lidhura pozitivisht

On this map, green will mean they're positively correlated,

dhe e kuqja do të thotë që nuk janë.

red means they're negatively correlated.

Sic e shohim, bota është shume e gjelbërt.

And you can see, the world is crazily green.

Pothuajse në çdo vend të botës

So in almost every country in the world where we have this data,

ku ne kemi këto informata,

people who give money to charity are happier people

njerëzit që japin para për bamirësi janë më të lumtur,

sesa njerëzit që nuk japin para për bamirësi.

than people who don't give money to charity.

E di që të gjithë po shikoni shtetin e kuq në mes.

I know you're looking at the red country in the middle.

I would be a jerk and not tell you what it is,

Nuk do të ishte mirë nga ana ime po të mos u tregoja se cfarë është,

por në fakt, është Republika e Afrikës Qëndrore.

but it's Central African Republic.

You can make up stories.

Mund të krijosh historira. Por ndoshta është ndryshe atje per nje arsye apo per nje tjeter.

Maybe it's different there for some reason.

Pak më poshte në të djathtë, është Ruanda,

Just below that to the right is Rwanda, though,

që është shumë e gjelbërt.

which is amazingly green.

Kështu qe gati kudo ku shikuam

So almost everywhere we look,

we see that giving money away makes you happier

pamë se po të japim para, jemi më të lumtur

sesa për kur i mbajmë për vete.

than keeping it for yourself.

What about work, which is where we spend the rest of our time,

Po për jetën tuaj te punes, ku në fakt kalojme shumicën e kohës

when we're not with the people we know.

e kur nuk jemi me njerëz qe njohim.

We decided to infiltrate some companies and do a very similar thing.

Vendosëm të depërtonim në disa kompani dhe të bëjmë një gjë të ngjashme.

Kështu këto janë disa ekipe të shitjes ne Belgjikë.

These are sales teams in Belgium.

They work in teams, go out and sell to doctors

Ata punojnë në grupe, përpiqen t'u shesin doktorëve

lloje të ndryshme të ilaqeve.

and try to get them to buy drugs.

Mund të shikojmë dhe të kuptojme se sa mire i shesin gjerat

We can look and see how well they sell things

as a function of being a member of a team.

si një funksion i të qenit anetar i një ekipi.

U dhamë disa njerëzve në ekip ca para për vete

We give people on some teams some money

dhe u thamë, "Harxhoni këto para si të doni për veten tuaj,"

"Spend it however you want on yourself,"

siç bëmë me studentët në Kanda.

just like we did with the undergrads in Canada.

Por në disa ekipe u thamë, "Ja ku janë 15 euro.

To other teams we say, "Here's 15 euro. Spend it on one of your teammates.

Harxhoni për dikë në ekipin tuaj këtë javë.

Blijuni dicka, ndonjë dhuratë apo diçka të tillë dhe ua jepni atyre.

Buy them something as a gift and give it to them.

Tani mund të shohim, që kemi ekipe qe harxhojnë para për veten

Then we can see, we've got teams that spend on themselves

dhe kemi ekipet prosociale

and these pro-social teams who we give money to make the team better.

qe u japim para per te bere grupet e tyre pak me te mira.

The reason I have a ridiculous pinata there

Arsyeja pse kam nxjerre ate kal qesharak atje

is one team pooled their money and bought a pinata,

eshte se njera prej grupeve shpenzoi leket per ta blere ate,

dhe të gjithë u mblodhën së bashku, dhe i raneme sa kishin fuqi derisa ranë të gjitha karamelet.

they smashed the pinata, the candy fell out and things like that.

Vërtetë një gjë e parëndësishme dhe fëmijore për të bërë,

A silly, trivial thing to do,

but think of the difference on a team that didn't do that at all,

por mendoni për ndryshimin në ekipin që kishte bërë asgjë,

që morrën 15 euro, i futën në kuletën e tyre,

that got 15 euro, put it in their pocket, maybe bought themselves a coffee,

dhe blenë kafe për vete,

or teams that had this pro-social experience

ose ekipet qe kishin kete eksperiencë prosociale

where they bonded together to buy something and do a group activity.

ku të gjithë u bashkuan për të blerë dicka dhe bënë një aktivitet grupi.

Çfarë shohim eshte qe, ekipet që jane me prosociale shesin gjëra më shumë

What we see is that the teams that are pro-social sell more stuff

sesa ekipet që i morën parate vetem për vete.

than the teams that only got money for themselves.

Dhe mënyra e vetme për të menduar rreth kesaj

One way to think of it is: for every 15 euro you give people for themselves,

është për qe cdo 15 euro që i jep njerëzve për veten,

ata i fusin në xhepat e tyre, e nuk bëjnë asgjë ndryshe nga më parë.

they put it in their pocket and don't do anything different than before.

Nuk fiton asnjë para nga kjo.

You don't get money from that;

Në fakt humbet para sepse nuk i motivon ata që të punojnë më shumë.

you lose money, since it doesn't motivate them to perform better.

Por kur i jep 15 euro, që t'i harxhojne për ekipin e tyre,

But when you give them 15 euro to spend on their teammates,

ata bëjnë gjëra shumë më të mira

they do so much better on their teams

nga e cila përfiton aq shumë duke investuar ne diçka të tillë.

that you actually get a huge win on investing this kind of money.

Dhe une e kuptoj, që ju po mendoni me vete,

You're probably thinking to yourselves, this is all fine,

kjo është në rregull,

but there's a context that's incredibly important for public policy,

por aty është një kontekst shumë i rëndësishëm për politikat publike

dhe nuk do të imagjonja qe te funksiononte atje.

and I can't imagine it would work there.

Dhe nëse nuk ma tregon që funksiononkëtu,

And if he doesn't show me that it works here,

nuk besoj asgjë se çfarë thotë ai.

I don't believe anything he said.

Dhe e di se të gjithë po mendoni për ekipe e dodgeball.

I know what you're all thinking about are dodgeball teams.

(Te qeshura)

(Laughter)

This was a huge criticism that we got,

Kjo ishte një kritikë e madhe që duhet

that if you can't show it with dodgeball teams, this is all stupid.

ta themi, nëse nuk e tregoni me ekipe e dodgeball, atëherë asgjë nuk vlen.

Kështu ne gjeten disa ekipe të dodgeball

So we went and found these dodgeball teams and infiltrated them,

dhe depërtuam në ta.

Dhe bëmë te njejten gje si me para.

and did the exact same thing as before.

Kështu, disa ekipeve, u dhamë para per t'i shpenzuar ato për vete.

So we give people on some teams money to spend on themselves.

Dhe disa tjerëve, u dhame para

Other teams, we give them money to spend on their dodgeball teammates.

për t'i shpenzuar për shokët e ekipit.

The teams that spend money on themselves

Ekipi që harxhoi para për vete

have the same winning percentages as before.

janë në perqindje të njejtë si më parë sa i përket fitores së tyre.

Ekipe që kishin shpenzuan para për njëri-tjetrin,

The teams we give the money to spend on each other

ndryshuan

become different teams;

they dominate the league by the time they're done.

dhe, në fakt, ata dolën të parët në ligë.

Pas gjithë këtyre konteksteve të ndryshme --

Across all of these different contexts --

jeta juaj personale, jeta juaj e punës,

your personal life, you work life, even things like intramural sports --

edhe gjërat budallaqë si ky sporti --

we see spending on other people has a bigger return for you

shohim se shpenzimi në njerëzit e tjerë, u shpërblehet më mirë ju

sesa shpenzimi për vete.

than spending on yourself.

So if you think money can't buy happiness, you're not spending it right.

Dhe vetëm do të thoja, mendoj se nëse mendoni se paraja nuk blen lumturinë

ju nuk jeni duke i shpenzuar ku duhet.

The implication isn't you should buy this product instead of that product,

Implikimi nuk është se duhet ta blesh atë produkt dhe jo tjetrin

dhe kjo është mënyra për të bërë veten më të lumtur.

and that's the way to make yourself happier.

Në fakt, duhet të ndaloni së menduari

It's that you should stop thinking about which product to buy for yourself,

se çfarë produkti të bleni për vete

dhe provoni t'ua bleni të tjerëve.

and try giving some of it to other people instead.

And we luckily have an opportunity for you.

Dhe ne për fat kemi një mundësi për ju.

DonorsChoose.org is a nonprofit for mainly public school teachers

DonorsChoose.org është një organizate joqeveritare

kryesisht për mësuesit e shkollave publike që kanë të ardhura të ulëta.

in low-income schools.

They post projects like,

Ata postojnë projekte,

"I want to teach Huckleberry Finn and we don't have the books,"

ata thonë,"Dua t'u mësoj nxënësve për Huckleberry Finn por nuk kemi libra,"

ose,"Dua një mikroskop, që t'u mësoj nxënësve të mi rreth shkencës

or, "I want a microscope to teach my students science

dhe ne nuk kemi një të tillë."

and we don't have a microscope."

Unë dhe ju mund t'i blejmë për ata.

You and I can go on and buy it for them.

Mësuesi ju shkruan një letër falenderimi, gjithashtu dhe fëmijët.

The teacher and the kids write you thank-you notes,

sometimes they send pictures of them using the microscope.

Ndonjëherë të dërgojnë foto duke përdorur mikroskopin.

Është një gjë e mrekullueshme.

It's an extraordinary thing.

Klikoni në faqen e internetit dhe filloni të

Go to the website and start yourself on the process of thinking

mendoni përsëri, më pak "Si t'i harxhoj parate vetëm për vete?"

less about "How can I spend money on myself?"

dhe per me teper "Nese i kam pese dollare ose 15 dollare,

and more about "If I've got five dollars or 15 dollars,

cfare mund te bej qe te perfitojne edhe njerezit e tjere?"

what can I do to benefit other people?"

Sepse përfundimisht po ta bëni atë do ta shihni që vetë do të përfitoni më shumë.

Ultimately, when you do that, you'll find you benefit yourself much more.

Ju falemnderit.

Thank you.

(Duartrokitje)

(Applause)