How to buy happiness | Michael Norton

716,540 views ・ 2012-04-24

TED


Ве молиме кликнете двапати на англискиот титл подолу за да го репродуцирате видеото.

00:00
Translator: Jenny Zurawell
0
0
7000
Translator: k.melanija | к.меланија Reviewer: Zoran Blazevski
Денес сакам да зборувам за пари и среќа,
00:16
So I want to talk today about money and happiness,
1
16982
2413
што се две работи
00:19
which are two things a lot of us spend a lot of our time thinking about,
2
19419
3558
на кои поминуваме голем дел од времето размислувајќи,
или обидувајќи се да ги заработиме, или да ги зголемиме.
00:23
either trying to earn them or trying to increase them.
3
23001
2830
00:25
And a lot of us resonate with this phrase,
4
25855
2279
И многумина од нас се сложуваат со оваа фраза.
Така, од религиските и книгите за само-помош учиме
00:28
we see it in religions and self-help books:
5
28158
2809
дека не можеме да ја купиме среќата.
00:30
money can't buy happiness.
6
30991
1295
Но, денес би сакал да предложам дека всушност, тоа е погрешно.
00:32
And I want to suggest today that, in fact, that's wrong.
7
32310
2775
(Смеа)
00:35
(Laughter)
8
35109
2051
Предавам на факултет за бизнис, и тоа е тоа што го работиме.
00:37
I'm at a business school, so that's what we do.
9
37184
2217
00:39
So that's wrong,
10
39425
1153
Значи, тоа е погрешно и всушност, ако сметате дека е така,
00:40
and in fact, if you think that, you're just not spending it right.
11
40602
3223
вие всушност не трошите правилно.
00:43
So instead of spending it the way you usually spend it,
12
43849
2648
Значи тоа, наместо трошејќи ги онака како што обично би ги потрошиле,
00:46
maybe if you spent it differently, that might work a little bit better.
13
46521
3487
можеби ако ги трошите поинаку,
тоа би можело да функционира малку подобро.
00:50
Before I tell you the ways you can spend it that will make you happier,
14
50032
3445
И, пред да ви откријам како да трошите за да бидете посреќни,
00:53
let's think about the ways we usually spend it
15
53501
2183
ајде да размислиме за начините на кои обично трошиме
00:55
that don't, in fact, make us happier.
16
55708
1812
кои, всушност, и не нè прават посреќни.
00:57
We had a little natural experiment.
17
57544
1736
Ние направивме еден природен екперимент.
00:59
So CNN, a little while ago, wrote this interesting article
18
59304
2783
Така, CNN пред некое време, напиша една интересна статија
01:02
on what happens to people when they win the lottery.
19
62111
2492
за тоа што им се случува на луѓето кога ќе добијат на лотарија.
01:04
It turns out people think when they win the lottery
20
64627
2438
Луѓето мислат дека ако добијат на лотарија, нивните животи ќе станат прекрасни.
01:07
their lives will be amazing.
21
67089
1357
01:08
This article's about how their lives get ruined.
22
68470
2310
Оваа статија е за тоа како нивните животи се уништуваат.
01:10
What happens when people win the lottery
23
70804
1921
01:12
is, one, they spend all the money and go into debt;
24
72749
2398
Па, што се случува кога луѓето ќе добијат на лотарија
01:15
and two, all of their friends and everyone they've ever met
25
75171
3068
е следново: број еден, тие ги трошат сите пари и заглавуваат во долгови,
и број два, сите нивни пријатели и секој кој некогаш го сретнале
01:18
find them and bug them for money.
26
78263
1745
ги наоѓаат и им додеваат за пари.
Всушност, со тоа се уништуваат нивните друштвени односи.
01:20
It ruins their social relationships, in fact.
27
80032
2172
Така, тие имаат поголеми долгови и полоши пријателства
01:22
So they have more debt and worse friendships
28
82228
2084
отколку пред да добијат на лотарија.
01:24
than they had before they won the lottery.
29
84336
2027
Тоа што беше интересно за статијата,
01:26
What was interesting about the article was,
30
86387
2020
е тоа што луѓето, читателите започнаа да коментираат.
01:28
people started commenting on the article, readers of the thing.
31
88431
2992
И наместо да зборуваат за тоа
01:31
And instead of talking about how it made them realize
32
91447
2512
како статијата ги натерала да сфатат дека парите не водат до среќа,
01:33
that money doesn't lead to happiness,
33
93983
1798
сите веднаш започнаа да велат:
01:35
everyone started saying, "You know what I'd do if I won the lottery ...?"
34
95805
3444
„Знаете што би направил/а јас ако добијам на лотарија...?“
и да си фантазираат за тоа што би го направиле.
01:39
and fantasizing about what they'd do.
35
99273
1799
И тука се само две од тие кои сметаме дека се навистина интересни за размислување.
01:41
Here's just two of the ones we saw that are interesting to think about.
36
101096
3370
Една личност напиша: „Кога ќе добијам, ќе си купам сопствена, малечка планина
01:44
One person wrote, "When I win, I'm going to buy my own little mountain
37
104490
3336
и ќе имам куќарка на врвот.“
01:47
and have a little house on top."
38
107850
1568
(Смеа)
01:49
(Laughter)
39
109442
1315
01:50
And another person wrote, "I would fill a big bathtub with money
40
110781
3049
А, друга личност напиша: „Ќе исполнам голема када со пари
01:53
and get in the tub while smoking a big fat cigar
41
113854
2240
и ќе влезам во неа пушејќи голема, дебела пура
и ќе си турам чаша шампањ.“
01:56
and sipping a glass of champagne."
42
116118
1846
01:57
This is even worse: "... then I'd have a picture taken
43
117988
2560
Ова е дури и полошо: „Потоа, ќе се сликам
и ќе ги развијам сликите.
02:00
and dozens of glossies made.
44
120572
1344
02:01
Anyone begging for money or trying to extort from me
45
121940
2496
Секој кој ќе моли за пари или ќе проба да ми изнуди,
ќе добие само примерок од сликата и ништо друго.“
02:04
would receive a copy of the picture and nothing else."
46
124460
2751
(Смеа)
02:07
(Laughter)
47
127235
2445
02:09
And so many of the comments were exactly of this type,
48
129704
2573
И толку многу коментари беа токму од овој вид,
каде што луѓето добиваат пари,
02:12
where people got money and, in fact, it made them antisocial.
49
132301
3268
а, тоа ги прави недружељубиви.
02:15
So I told you it ruins people's lives and their friends bug them.
50
135593
3188
Ви кажав дека тоа ги уништува животите на луѓето и дека нивните пријатели им додеваат.
02:18
Also, money often makes us feel very selfish
51
138805
2192
Исто така, парите прават да се чувствуваме доста себично
и правиме работи само за себе.
02:21
and we do things only for ourselves.
52
141021
1815
02:22
We thought maybe the reason money doesn't make us happy
53
142860
2616
Па, можеби причината за тоа зошто парите не нѐ прават среќни
лежи во тоа што ние секогаш ги трошиме на погрешни работи,
02:25
is that we're spending it on the wrong things;
54
145500
2172
а особено - дека ние ги трошиме на себе.
02:27
in particular, we're always spending it on ourselves.
55
147696
2526
И си помисливме, се прашувам што би се случило
02:30
And we wondered what would happen
56
150246
1587
02:31
if we made people spend more of their money on others.
57
151857
2540
ако ги натераме луѓето да трошат повеќе од своите пари на други луѓе.
Па, наместо да бидете недружељубиви со своите пари,
02:34
So instead of being antisocial with your money,
58
154421
2223
02:36
what if you were more pro-social with it?
59
156668
2003
што ако сте малку повеќе повеќе-дружељубиви со своите пари?
02:38
We thought, let's make people do it and see what happens.
60
158695
2844
И си помисливме, ајде да ги натераме луѓето да го направат тоа и да видиме што ќе се случи.
Значи, ајде да собереме некои луѓе кои го прават тоа што обично го прават
02:41
Let's have some people do what they usually do,
61
161563
2202
и ги трошат парите на себе,
02:43
spend money on themselves,
62
163789
1278
и ајде да натераме некои луѓе да дадат пари,
02:45
and let's make some people give money away,
63
165091
2031
и да ја мериме нивната среќа и да видиме дали тие навистина стануваат посреќни.
02:47
and measure their happiness and see if, in fact, they get happier.
64
167146
3114
Значи, првиот пат кога го направивме ова...
02:50
The first way we did this was, one Vancouver morning,
65
170284
2553
Едно утро во Ванкувер, отидовме на кампусот
02:52
we went out on the campus at University of British Columbia,
66
172861
2975
на Универзитетот на Британска Колумбија,
02:55
approached people and said, "Do you want to be in an experiment?"
67
175860
3064
им пристапивме на луѓето и ги прашавме: „Дали сакате да бидете дел од експеримент?'
Тие рекоа „Да“.
02:58
They said, "Yes."
68
178948
1168
Ги запрашавме колку се среќни, и потоа им дадовме плик.
03:00
We asked them how happy they were, and then gave them an envelope.
69
180140
3101
И дел од пликоата имаа белешка во нив на која пишуваше:
03:03
One of the envelopes had things in it that said,
70
183265
2314
„Потроши ги париве на себе до 17:00 денес.“
03:05
"By 5pm today, spend this money on yourself."
71
185603
2995
И, така им дадовме некои примери на што би можеле да ги потрошат.
03:08
We gave some examples of what you could spend it on.
72
188622
2573
Тоа утро, други луѓе добија парче хартија на која пишуваше:
03:11
Other people got a slip of paper that said,
73
191219
2065
„Потроши ги париве на некој друг до 17:00 денес.“
03:13
"By 5pm today, spend this money on somebody else."
74
193308
3115
Исто така, во пликоата имаше и пари.
03:16
Also inside the envelope was money.
75
196447
2190
И изманипулиравме колку пари им дадовме.
03:18
And we manipulated how much money we gave them;
76
198661
2211
Така, некои луѓе добија белешка и пет долари.
03:20
some people got this slip of paper and five dollars,
77
200896
2627
Некои луѓе добија белешка и дваесет долари.
03:23
some got this slip of paper and 20 dollars.
78
203547
2612
Ги оставивме да си го продолжат денот.
03:26
We let them go about their day and do whatever they wanted.
79
206183
3007
Дознавме дека тие навистина ги потрошиле парите онака како што го побаравме тоа од нив.
03:29
We found out they did spend it in the way we asked them to.
80
209214
2977
Им се јавивме вечерта и ги прашавме:
03:32
We called them up and asked them, "What did you spend it on?
81
212215
2917
„На што ги потрошивте прите, и колку среќно се чувствувате сега?“
03:35
How happy do you feel now?"
82
215156
1316
На што ги потрошиле?
03:36
What did they spend it on?
83
216496
1251
03:37
These are college undergrads;
84
217771
1397
Па, тоа беа студенти, па многу од тоа на што го потрошиле за себе
03:39
a lot of what they spent it on for themselves
85
219192
2115
беше на работи како обетки и шминка.
03:41
were things like earrings and makeup.
86
221331
1796
Една жена рече дека купила плишано животно за нејзината внука.
03:43
One woman said she bought a stuffed animal for her niece.
87
223151
2679
Луѓето им давале пари на бездомници.
03:45
People gave money to homeless people.
88
225854
1779
Огромен ефект врз Starbucks.
03:47
Huge effect here of Starbucks.
89
227657
2043
03:49
(Laughter)
90
229724
1724
(Смеа)
03:51
So if you give undergraduates five dollars,
91
231472
2016
Па, ако им дадете пет долари на студенти, тоа им изгледа како кафе,
03:53
it looks like coffee to them,
92
233512
1398
03:54
and they run over to Starbucks and spend it as fast as they can.
93
234934
3048
па претрчуваат до Starbucks и ги трошат колку што е можно побрзо.
Но, некои луѓе купиле кафе за себе си, така како што обично би направиле,
03:58
Some people bought coffee for themselves, the way they usually would,
94
238006
3310
но, некои други луѓе рекоа дека купиле кафе за некој друг.
04:01
but others bought coffee for somebody else.
95
241340
2119
Значи, истиот производ,
04:03
So the very same purchase,
96
243483
1676
но насочен кон себе си
04:05
just targeted toward yourself or targeted toward somebody else.
97
245183
3314
или насочен кој некој друг.
04:08
What did we find when we called at the end of the day?
98
248521
2563
Што дознавме кога им се јавивме на крајот од денот?
Луѓето кои ги потрошиле парите на други луѓе станале посреќни.
04:11
People who spent money on others got happier;
99
251108
2135
Луѓето кои ги потрошиле парите на себе си, ништо не се случило.
04:13
people who spent it on themselves, nothing happened.
100
253267
2490
Тоа не ги направило помалку среќни, туку само не ги поттикнало нешто повеќе.
04:15
It didn't make them less happy, it just didn't do much for them.
101
255781
3028
И, уште една работа која ја забележавме беше дека сумата не е толку важна.
04:18
The other thing we saw is the amount of money doesn't matter much.
102
258833
3103
Така, луѓето мислеа дека 20 долари би биле далеку подобри од пет долари.
04:21
People thought 20 dollars would be way better than five.
103
261960
2645
Всушност, не е важно колку многу пари трошите.
04:24
In fact, it doesn't matter how much money you spent.
104
264629
2457
Тоа што навистина е важно е дека ги трошите на некој друг,
04:27
What really matters is that you spent it on somebody else
105
267110
2696
не на себе си.
04:29
rather than on yourself.
106
269830
1171
Го забележуваме ова повторно и повторно,
04:31
We see this again and again
107
271025
1306
04:32
when we give people money to spend on others instead of on themselves.
108
272355
3358
кога им даваме пари на луѓето да ги трошат на други луѓе, наместо на себе си.
04:35
Of course, these are undergraduates in Canada --
109
275737
2266
Секако, ова се студенти од Канада,
не се најпретставителното население на светот.
04:38
not the world's most representative population.
110
278027
2215
Тие се исто така и доволно богати, и се многу други работи.
04:40
They're also fairly wealthy and affluent and other sorts of things.
111
280266
3154
Сакавме да видиме дали е ова вистина насекаде во светот,
04:43
We wanted to see if this holds true everywhere in the world
112
283444
2766
или само во богатите земји.
04:46
or just among wealthy countries.
113
286234
1545
04:47
So we went to Uganda and ran a very similar experiment.
114
287803
2806
Така, всушност, отидовме во Уганда и направивме доста сличен експеримент.
Па замислете, наместо само луѓето во Канада,
04:50
Imagine, instead of just people in Canada, we say,
115
290633
2353
ги запрашавме: „Кога последен пат сте потрошиле пари на себе или други луѓе.
04:53
"Name the last time you spent money on yourself or others.
116
293010
2758
Опишете. Колку Ве направи тоа посреќни?“
04:55
Describe it. How happy did it make you?"
117
295792
1917
Или во Уганда: „Кога последен пат сте потрошиле пари
04:57
Or in Uganda, "Name the last time you spent money on yourself or others
118
297733
3418
на себе или други луѓе и опишете го тоа.“
05:01
and describe that."
119
301175
1157
И потоа повторно ги запрашавме колку биле среќни.
05:02
Then we asked them how happy they are, again.
120
302356
2161
И, тоа што го забележуваме е прекрасно,
05:04
And what we see is sort of amazing,
121
304541
1680
затоа што постои општо човечко однесување за тоа што правите со своите пари
05:06
because there's human universals on what you do with your money,
122
306245
3045
а потоа и вистински културолошки разлики за тоа и што го правите.
05:09
and real cultural differences on what you do as well.
123
309314
2487
Така на пример,
05:11
So for example, one guy from Uganda says this:
124
311825
3304
еден тип од Уганда го вели следново:
тој рече: „И' се јавив на девојка која посакував да ја љубам.“
05:15
"I called a girl I wished to love."
125
315153
1876
Тие во основа излегле на состанок,
05:17
They basically went out on a date,
126
317053
1783
05:18
and he says at the end that he didn't "achieve" her up till now.
127
318860
3252
и на крајот вели дека не ја „постигнал“ сè досега.
Еве еден тип од Канада.
05:22
(Laughter)
128
322136
1164
05:23
Here's a guy from Canada.
129
323324
1971
Многу слично.
05:25
Very similar thing.
130
325319
1707
„Ја одведов девојка ми на вечера,
05:27
"I took my girlfriend out for dinner.
131
327050
1991
Бевме на кино, заминавме порано,
05:29
We went to a movie, we left early,
132
329065
1841
05:30
and then went back to her room for ... cake," just cake.
133
330930
3799
и потоа отидовме назад во нејзината соба на...“ само на торта - само на парче торта.
05:34
(Laughter)
134
334753
1354
Човечко однесување - трошите пари на други луѓе,
05:36
Human universal:
135
336131
1153
фини сте со нив.
05:37
you spend money on others, you're being nice.
136
337308
2236
Можеби имате нешто на ум, можеби немате.
05:39
Maybe you have something in mind, maybe not.
137
339568
2065
Но, тогаш гледаме необични разлики.
05:41
But then we see extraordinary differences.
138
341657
2052
Па, погледнете ги овие две.
05:43
So look at these two.
139
343733
1153
05:44
This is a woman from Canada.
140
344910
1354
Ова е една жена од Канада.
05:46
We say, "Name a time you spent money on somebody else."
141
346288
2576
Велиме: „Кога имате потрошено пари на некој друг?“
05:48
She says, "I bought a present for my mom.
142
348888
1977
Таа вели: „И' купив подарок на мајка ми.
05:50
I drove to the mall, bought a present, gave it to my mom."
143
350889
2726
Се одвезов до трговскиот во мојот автомобил, купив подарок, ѝ го дадов на мајка ми.“
Совршено фина работа да направите.
05:53
Perfectly nice thing to do.
144
353639
1303
05:54
It's good to get gifts for people you know.
145
354966
2055
Добро е да се купуваат подароци за луѓето кои ги знаете.
Споредете го тоа со оваа жена од Уганда.
05:57
Compare that to this woman from Uganda:
146
357045
2332
„Пешачев и сретнав долгогодишна пријателка
05:59
"I was walking and met a longtime friend whose son was sick with malaria.
147
359401
3694
чиј син беше болен од маларија.
Тие немаа пари, отидоа на клиника, а јас ѝ ги дадов овие пари.“
06:03
They had no money, they went to a clinic and I gave her this money."
148
363119
3374
Тоа не се $10.000, тоа е локална валута.
06:06
This isn't $10,000, it's the local currency.
149
366517
2209
06:08
So it's a very small amount of money, in fact.
150
368750
2192
Тоа е многу мала сума на пари, всушност.
06:10
But enormously different motivations here.
151
370966
2109
Но, мотивациите се премногу различни тука.
Ова е вистинска медицинска потреба,
06:13
This is a real medical need, literally a lifesaving donation.
152
373099
3528
буквално донација која спасува живот.
06:16
Above, it's just kind of, I bought a gift for my mother.
153
376651
2748
Претходното, тоа е некако, купив подарок за мајка ми.
Тоа што повторно го гледаме,
06:19
What we see again, though,
154
379423
1611
е тоа што специфичниот начин на кој трошите пари на други луѓе
06:21
is that the specific way you spend on other people isn't nearly as important
155
381058
3650
не е ниту одблиску важен
06:24
as the fact that you spend on other people in order to make yourself happy,
156
384732
3950
како фактот што трошите на други луѓе
со цел да се направите себе си посреќни,
06:28
which is really quite important.
157
388706
1559
што е навистина важно.
06:30
So you don't have to do amazing things with your money
158
390289
2541
Значи не морате да правите неверојатни работи со вашите пари за да станете среќни.
06:32
to make yourself happy.
159
392854
1151
Можете да правите малечки, обични работи, а сепак да ги добиете придобивките правејќи го тоа.
06:34
You can do small, trivial things and still get the benefits from doing this.
160
394029
3603
Ова се само две земји.
06:37
These are only two countries.
161
397656
1409
Ние, исто така, сакавме да отидеме и понатаму и да ја анализираме секоја земја во светот да можевме,
06:39
We wanted to look at every country in the world if we could,
162
399089
2949
за да видиме каков е односот помеѓу парите и среќата.
06:42
to see what the relationship is between money and happiness.
163
402062
2899
06:44
We got data from the Gallup Organization,
164
404985
1984
Добивме податоци од Организацијата „Галуп“,
06:46
which you know from all the political polls happening lately.
165
406993
2875
која ја знаете од сите политички анкети кои во последно време се случуваат.
06:49
They asked people, "Did you donate money to charity recently?"
166
409892
2933
Тие ги прашуваат луѓето: „Дали во последно време сте донирале пари во доброволни цели?“,
и ги прашуваат „Колку сте среќни со Вашиот живот воопшто?“
06:52
and, "How happy are you with life in general?"
167
412849
2173
И можеме да видиме каков е односот помеѓу тие две работи.
06:55
We can see what the relationship is between those two things.
168
415046
2877
Дали се позитивно поврзани? Давањето пари ве прави среќни.
06:57
Are they positively correlated, giving money makes you happy?
169
417947
2912
Или, дали се негативно поврзани?
07:00
Or are they negatively correlated?
170
420883
1640
На оваа мапа, зелено значи дека се позитивно порзани,
07:02
On this map, green will mean they're positively correlated,
171
422547
2795
а, црвено значи дека се негативно поврзани.
07:05
red means they're negatively correlated.
172
425366
1920
И, како што можете да видите, светот е лудо - зелен.
07:07
And you can see, the world is crazily green.
173
427310
2097
Значи, во речиси секоја земја во светот
07:09
So in almost every country in the world where we have this data,
174
429431
3263
каде ги имаме овие податоци,
07:12
people who give money to charity are happier people
175
432718
2457
луѓето кои даваат пари во добротворни цели се посреќни
од луѓето кои не даваат пари во добротворни цели.
07:15
than people who don't give money to charity.
176
435199
2130
Знам дека гледате во таа црвена земја во средината.
07:17
I know you're looking at the red country in the middle.
177
437353
2614
07:19
I would be a jerk and not tell you what it is,
178
439991
2154
Би бил идиот да не ви кажам која е,
но, всушност, тоа е Централно Афричка Република.
07:22
but it's Central African Republic.
179
442169
1635
07:23
You can make up stories.
180
443828
1152
Можете да си измислите приказни. Можеби таму е поразлично поради една или друга причина.
07:25
Maybe it's different there for some reason.
181
445004
2012
Само малку подолу, од десно, тоа е Руанда,
07:27
Just below that to the right is Rwanda, though,
182
447040
2214
која е неверојатно зелена.
07:29
which is amazingly green.
183
449278
1214
Значи, речиси каде и да погледнеме,
07:30
So almost everywhere we look,
184
450516
1386
07:31
we see that giving money away makes you happier
185
451926
2433
гледаме дека давањето пари нѐ прави посреќни,
отколу да ги чуваме за себе.
07:34
than keeping it for yourself.
186
454383
1546
07:35
What about work, which is where we spend the rest of our time,
187
455953
2965
Што е со вашата работа, што е местото каде го поминуваме остатокот од нашето време,
07:38
when we're not with the people we know.
188
458942
1862
кога не сме со луѓето кои ги знаеме.
07:40
We decided to infiltrate some companies and do a very similar thing.
189
460828
3223
Одлучивме да вклучиме некои компании, и да направиме нешто слично.
Така, ова се тимови за продажба во Белгија.
07:44
These are sales teams in Belgium.
190
464075
1805
07:45
They work in teams, go out and sell to doctors
191
465904
3049
Тие работаат во тимови; одат надвор и им продаваат на доктори
и се обидуваат да ги натраат да им купат од лековите.
07:48
and try to get them to buy drugs.
192
468977
1576
Така, можеме да видиме колку добро тие продаваат,
07:50
We can look and see how well they sell things
193
470577
2146
07:52
as a function of being a member of a team.
194
472747
2243
како функција од тоа да се биде член на еден тим.
Некои тимови, им даваме пари за себе на некои од тимовите,
07:55
We give people on some teams some money
195
475014
2606
и им велиме: „Потрошете ги како сакате на себе.“,
07:57
"Spend it however you want on yourself,"
196
477644
1964
исто како што направивме со студентите во Канада.
07:59
just like we did with the undergrads in Canada.
197
479632
2250
Но, на некои други тимови им велиме: „Еве ви 15 евра.
08:01
To other teams we say, "Here's 15 euro. Spend it on one of your teammates.
198
481906
3670
Потрошете ги на некој од членовите на вашиот тим оваа недела.
Купете им нешто како подарок и дајте им го.“
08:05
Buy them something as a gift and give it to them.
199
485600
2664
И тогаш, ние можеме да видиме, па - сега имаме тимови кои трошат на себе,
08:08
Then we can see, we've got teams that spend on themselves
200
488288
2700
и имаме про-друштвени тимови
08:11
and these pro-social teams who we give money to make the team better.
201
491012
3771
на кои им даваме пари за да го направат тимот малку подобар.
08:14
The reason I have a ridiculous pinata there
202
494807
2029
Причината поради која ја имам оваа смешна пињата тука
08:16
is one team pooled their money and bought a pinata,
203
496860
2415
е поради тоа што еден од тимовите ги собра своите пари и купи пињата,
и сите се собраа и ја удираа пињатата и сите слатки паднаа од неа.
08:19
they smashed the pinata, the candy fell out and things like that.
204
499299
3081
Многу смешна и проста работа да се направи,
08:22
A silly, trivial thing to do,
205
502404
1440
08:23
but think of the difference on a team that didn't do that at all,
206
503868
3305
но помислете на тимот кој не го направи тоа воопшто,
тие имаа 15 евра, ги ставија во џебовите,
08:27
that got 15 euro, put it in their pocket, maybe bought themselves a coffee,
207
507197
3574
можеби си купиле кафе за себе,
08:30
or teams that had this pro-social experience
208
510795
2060
или пак, на тимовите кои го имаа ова про-друштвено искуство
08:32
where they bonded together to buy something and do a group activity.
209
512879
3291
каде сите се поврзаа за да купат нешто и да се вклучат во групна активност.
Тоа што го забележуваме е, всушност, дека тимовите кои се про-друштвени продаваат повеќе работи,
08:36
What we see is that the teams that are pro-social sell more stuff
210
516194
3069
отколку тимовите кои добија пари само за себе.
08:39
than the teams that only got money for themselves.
211
519287
2395
И, еден од начините да размислувате за тоа
08:41
One way to think of it is: for every 15 euro you give people for themselves,
212
521706
3643
е дека за секои 15 евра кои им ги давате на луѓето за нив,
тие ги ставаат во својот џеб, не прават ништо поинакво од тоа што го правеле претходно.
08:45
they put it in their pocket and don't do anything different than before.
213
525373
3408
Не добивате никакви пари од тоа.
08:48
You don't get money from that;
214
528805
1441
Вие всушност губите пари, затоа што тоа не ги мотивира нивната изведба да се повтори.
08:50
you lose money, since it doesn't motivate them to perform better.
215
530270
3079
Но, кога им давате 15 евра за да ги потрошат на нивните колеги од тимот,
08:53
But when you give them 15 euro to spend on their teammates,
216
533373
2802
тие стануваат многу подобри како тим,
08:56
they do so much better on their teams
217
536199
1774
со што Вие всушност и имате поголема придобивка со инвестирањето на ваков вид пари.
08:57
that you actually get a huge win on investing this kind of money.
218
537997
3094
Сфаќам дека најверојатно си мислите
09:01
You're probably thinking to yourselves, this is all fine,
219
541115
2682
дека сето тоа е во ред,
09:03
but there's a context that's incredibly important for public policy,
220
543821
3203
но, постои еден контекст кој е неверојатно важен за јавната политика,
а за кој не можам ниту да замислам дека би функционирал тука.
09:07
and I can't imagine it would work there.
221
547048
1914
И, во основа, дека ако не ми покаже дека тоа функционира тука,
09:08
And if he doesn't show me that it works here,
222
548986
2107
не верувам во ништо од тоа што го кажа.
09:11
I don't believe anything he said.
223
551117
1614
И знам дека сѐ на што помислувате се тимови за доџбол.
09:12
I know what you're all thinking about are dodgeball teams.
224
552755
2787
(Смеа)
09:15
(Laughter)
225
555566
1391
09:16
This was a huge criticism that we got,
226
556981
1855
Ова беше една од најголемите критики кои ги добивме,
09:18
that if you can't show it with dodgeball teams, this is all stupid.
227
558860
3181
да речеме, ако не можете да го прикажете преку тимови за доџбол, сето ова е глупаво.
Така, излеговме и пронајдовме некои доџбол тимови
09:22
So we went and found these dodgeball teams and infiltrated them,
228
562065
4183
и се смешавме со нив.
И го направивме истото како и претходно.
09:26
and did the exact same thing as before.
229
566272
1878
Така, на некои луѓе од тимовите им даваме пари, тие ги трошат на себе си.
09:28
So we give people on some teams money to spend on themselves.
230
568174
2920
Други тимови - им даваме пари
09:31
Other teams, we give them money to spend on their dodgeball teammates.
231
571118
3718
за да ги потрошат на нивните доџбол-соиграчи.
09:34
The teams that spend money on themselves
232
574860
1976
Тимовите кои потрошија пари на себе,
09:36
have the same winning percentages as before.
233
576860
2186
го имаат истиот процент на победи како и претходно.
Тимовите на кои им дадовме пари за да ги потрошат на други,
09:39
The teams we give the money to spend on each other
234
579070
2419
тие станаа поинакви тимови,
09:41
become different teams;
235
581513
1155
09:42
they dominate the league by the time they're done.
236
582692
2551
и всушност, тие доминираа во лигата пред да завршат.
Преку сите овие различни контексти,
09:45
Across all of these different contexts --
237
585267
2009
вашиот личен живот, вашиот професионален живот,
09:47
your personal life, you work life, even things like intramural sports --
238
587300
3608
дури и смешни работи како внатрешни спортови -
09:50
we see spending on other people has a bigger return for you
239
590932
2810
забележуваме дека трошењето на други луѓе ви носи поголема придобивка,
отколку трошењето на себе си.
09:53
than spending on yourself.
240
593766
1974
09:55
So if you think money can't buy happiness, you're not spending it right.
241
595764
3801
Така, јас само ќе кажам, сметам дека ако мислите дека парите не купуваат среќа
тоа значи не ги трошите правилно.
09:59
The implication isn't you should buy this product instead of that product,
242
599589
3580
Не се мисли на тоа дека треба да го купите овој производ, наместо тој,
и така ќе станете посреќни.
10:03
and that's the way to make yourself happier.
243
603193
2130
Туку, дека треба да престанете да размислувате
10:05
It's that you should stop thinking about which product to buy for yourself,
244
605347
3635
за тоа кој производ да го купите за себе,
и да се обидете да дадете дел од него на некој друг.
10:09
and try giving some of it to other people instead.
245
609006
2830
10:11
And we luckily have an opportunity for you.
246
611860
2504
И, за среќа, имаме една можност за вас.
10:14
DonorsChoose.org is a nonprofit for mainly public school teachers
247
614388
4070
DonorsChoose.org е непрофитна организација,
главно за наставници во државни училишта со ниски приходи.
10:18
in low-income schools.
248
618482
1433
10:19
They post projects like,
249
619939
1293
Тие поставуваат проекти,
10:21
"I want to teach Huckleberry Finn and we don't have the books,"
250
621256
3020
и така велат: „Сакам да го предавам Хаклбери Фин на моето одделение, но немаме книги.“
Или „Сакам микроскоп, за да им предавам наука на моите ученици,
10:24
or, "I want a microscope to teach my students science
251
624300
2486
а немаме микроскоп.“
10:26
and we don't have a microscope."
252
626810
1529
Вие и јас можеме да ги купиме за нив.
10:28
You and I can go on and buy it for them.
253
628363
1951
Наставникот Ви дава белешка со изразена благодарност. Децата Ви даваат белешка со изразена благодарност.
10:30
The teacher and the kids write you thank-you notes,
254
630338
2475
10:32
sometimes they send pictures of them using the microscope.
255
632837
2813
Понекогаш Ви испраќаат и фотографија како го употребуваат микроскопот.
Тоа е навистина необично.
10:35
It's an extraordinary thing.
256
635674
1346
Одете на веб-страната и навлезете во процесот
10:37
Go to the website and start yourself on the process of thinking
257
637044
3116
на размислување - помалку од тоа „Како можам да потрошам пари на себе си?“
10:40
less about "How can I spend money on myself?"
258
640184
2104
и повеќе од тоа „Ако имам пет или 15 долари,
10:42
and more about "If I've got five dollars or 15 dollars,
259
642312
2857
што можам да направам за да им помогнам на другите луѓе?“
10:45
what can I do to benefit other people?"
260
645193
2145
Затоа што на крајот, кога ќе го направите тоа, ќе сфатите дека вашата лична придобивка е уште поголема.
10:47
Ultimately, when you do that, you'll find you benefit yourself much more.
261
647362
3486
Ви благодарам.
10:50
Thank you.
262
650872
1191
(Аплауз)
10:52
(Applause)
263
652087
1403
About this website

Оваа страница ќе ве запознае со видеата на YouTube кои се корисни за учење англиски јазик. Ќе гледате часови по англиски јазик кои ги учат врвни наставници од целиот свет. Кликнете двапати на англиските преводи прикажани на секоја видео страница за да го репродуцирате видеото од таму. Преводите се движат синхронизирано со репродукцијата на видеото. Ако имате какви било коментари или барања, ве молиме контактирајте не користејќи ја оваа контакт форма.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7