How to buy happiness | Michael Norton

Translator: Jenny Zurawell

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Axel Saffran

Ik wil vandaag praten over geld en geluk.

So I want to talk today about money and happiness,

Dat zijn twee dingen

which are two things a lot of us spend a lot of our time thinking about,

waar velen van ons vaak aan denken,

om ze te verdienen of om ze te laten toenemen.

either trying to earn them or trying to increase them.

And a lot of us resonate with this phrase,

Velen van ons vinden weerklank bij deze zin.

We leren uit religies en zelfhulpboeken

we see it in religions and self-help books:

dat geld niet gelukkig maakt.

money can't buy happiness.

Vandaag suggereer ik dat dat in feite onjuist is.

And I want to suggest today that, in fact, that's wrong.

(Gelach)

(Laughter)

Ik werk op een business school, dus dat is wat we doen.

I'm at a business school, so that's what we do.

Het is onjuist, en als je denkt van niet,

So that's wrong,

and in fact, if you think that, you're just not spending it right.

geef je gewoon je geld verkeerd uit.

So instead of spending it the way you usually spend it,

Dus in plaats van je gebruikelijke uitgaven,

zou het misschien met wat veranderingen

maybe if you spent it differently, that might work a little bit better.

een beetje beter kunnen werken.

Voor ik je vertel hoe geld je gelukkiger kan maken,

Before I tell you the ways you can spend it that will make you happier,

kijken we naar hoe we het meestal besteden,

let's think about the ways we usually spend it

wat ons niet gelukkiger maakt.

that don't, in fact, make us happier.

We hadden een klein spontaan experiment.

We had a little natural experiment.

CNN schreef een tijdje geleden dit interessante artikel

So CNN, a little while ago, wrote this interesting article

over wat er gebeurt met mensen als ze de loterij winnen.

on what happens to people when they win the lottery.

It turns out people think when they win the lottery

Mensen denken dat hun leven geweldig gaat worden.

their lives will be amazing.

Dit artikel gaat over hoe hun levens geruïneerd worden.

This article's about how their lives get ruined.

Als mensen de loterij winnen,

What happens when people win the lottery

geven ze ten eerste al het geld uit en steken zich in de schulden,

is, one, they spend all the money and go into debt;

en ten tweede vallen al hun vrienden en bekenden

and two, all of their friends and everyone they've ever met

hen lastig om geld.

find them and bug them for money.

Dat ruïneert in feite hun sociale relaties.

It ruins their social relationships, in fact.

Dus ze krijgen meer schuld en slechtere vriendschappen

So they have more debt and worse friendships

dan vóórdat ze de loterij wonnen.

than they had before they won the lottery.

Interessant aan het artikel was,

What was interesting about the article was,

dat lezers commentaar gaven.

people started commenting on the article, readers of the thing.

In plaats van te praten over

And instead of talking about how it made them realize

hoe het hen liet beseffen dat geld niet gelukkig maakt,

that money doesn't lead to happiness,

zei iedereen onmiddellijk:

everyone started saying, "You know what I'd do if I won the lottery ...?"

"Weet je wat ik zou doen als ik de loterij had gewonnen...?"

en fantaseerde erop los.

and fantasizing about what they'd do.

Hier zijn twee interessante voorbeelden om over na te denken.

Here's just two of the ones we saw that are interesting to think about.

Eén persoon schreef: "Als ik win, koop ik mijn eigen berg

One person wrote, "When I win, I'm going to buy my own little mountain

met een huisje er bovenop."

and have a little house on top."

(Gelach)

(Laughter)

And another person wrote, "I would fill a big bathtub with money

En een andere persoon schreef: "Ik zou een grote badkuip vullen met geld,

and get in the tub while smoking a big fat cigar

erin gaan liggen met een dikke sigaar

en nippen van een glas champagne."

and sipping a glass of champagne."

This is even worse: "... then I'd have a picture taken

Erger nog: "Dan laat ik een foto nemen

en laat tientallen afdrukken maken.

and dozens of glossies made.

Anyone begging for money or trying to extort from me

Iedereen die om geld bedelt of me probeert af te persen,

ontvangt een afdruk van die foto en niets anders."

would receive a copy of the picture and nothing else."

(Gelach)

(Laughter)

And so many of the comments were exactly of this type,

Veel commentaren waren precies van dit type.

Mensen die geld kregen

where people got money and, in fact, it made them antisocial.

en in feite asociaal werden.

So I told you it ruins people's lives and their friends bug them.

Ik zei al dat het levens ruïneert en dat vrienden geld willen.

Also, money often makes us feel very selfish

Geld maakt ons ook vaak egoïstisch.

We doen dingen alleen voor onszelf.

and we do things only for ourselves.

We thought maybe the reason money doesn't make us happy

Misschien maakt geld ons niet gelukkig

omdat we het altijd aan de verkeerde dingen uitgeven,

is that we're spending it on the wrong things;

en in het bijzonder: aan onszelf.

in particular, we're always spending it on ourselves.

Wij dachten: "Wat zou er gebeuren

And we wondered what would happen

if we made people spend more of their money on others.

als we mensen geld laten besteden aan anderen?"

Dus in plaats van asociaal,

So instead of being antisocial with your money,

what if you were more pro-social with it?

wat socialer met je geld omgaan.

We thought, let's make people do it and see what happens.

We dachten: "Laten we kijken wat er gebeurt."

Sommige mensen laten we, zoals gewoonlijk,

Let's have some people do what they usually do,

geld uitgeven aan zichzelf,

spend money on themselves,

en anderen laten we geld weggeven.

and let's make some people give money away,

En dan kijken we of ze gelukkiger worden.

and measure their happiness and see if, in fact, they get happier.

Als eerste deden we het volgende.

The first way we did this was, one Vancouver morning,

Op een ochtend in Vancouver gingen we de campus op

we went out on the campus at University of British Columbia,

van de Universiteit van British Columbia.

approached people and said, "Do you want to be in an experiment?"

We vroegen mensen: "Wil je meedoen aan een experiment?"

Ze zeiden: "Ja."

They said, "Yes."

We vroegen hen hoe gelukkig ze waren en gaven ze dan een envelop.

We asked them how happy they were, and then gave them an envelope.

Eén van de enveloppen gaf de opdracht:

One of the envelopes had things in it that said,

"Besteed vóór 17:00 uur dit geld aan jezelf."

"By 5pm today, spend this money on yourself."

En we gaven wat suggesties.

We gave some examples of what you could spend it on.

Anderen kregen de opdracht:

Other people got a slip of paper that said,

"Geef vóór 17:00 uur dit geld uit aan iemand anders."

"By 5pm today, spend this money on somebody else."

In de envelop zat ook geld.

Also inside the envelope was money.

Verschillende hoeveelheden.

And we manipulated how much money we gave them;

Sommigen kregen vijf dollar.

some people got this slip of paper and five dollars,

Anderen kregen 20 dollar.

some got this slip of paper and 20 dollars.

Ze deden die dag wat ze wilden.

We let them go about their day and do whatever they wanted.

We controleerden hoe het geld besteed was.

We found out they did spend it in the way we asked them to.

We belden hen 's avonds op en vroegen hen:

We called them up and asked them, "What did you spend it on?

"Waaraan heb je het besteed, en hoe gelukkig voel je je nu?"

How happy do you feel now?"

Waar ze het aan uitgegeven hadden?

What did they spend it on?

These are college undergrads;

Dit waren studenten, dus veel bestedingen

a lot of what they spent it on for themselves

waren dingen zoals oorbellen en make-up.

were things like earrings and makeup.

Een vrouw kocht een knuffeldier voor haar nichtje.

One woman said she bought a stuffed animal for her niece.

Mensen gaven geld aan de daklozen.

People gave money to homeless people.

Een enorm effect van Starbucks hier.

Huge effect here of Starbucks.

(Laughter)

(Gelach)

So if you give undergraduates five dollars,

Vijf dollar doet studenten aan koffie denken.

it looks like coffee to them,

and they run over to Starbucks and spend it as fast as they can.

Ze rennen naar Starbucks en spenderen het zo snel ze kunnen.

Sommigen kochten koffie voor zichzelf, zoals gewoonlijk,

Some people bought coffee for themselves, the way they usually would,

maar anderen voor iemand anders.

but others bought coffee for somebody else.

Dus dezelfde aankoop,

So the very same purchase,

alleen bestemd voor jezelf,

just targeted toward yourself or targeted toward somebody else.

of bestemd voor iemand anders.

What did we find when we called at the end of the day?

Wat ontdekten we toen we ze 's avonds belden?

Mensen die geld aan anderen uitgaven, werden gelukkiger.

People who spent money on others got happier;

Bij mensen die geld aan zichzelf uitgaven, was niets gebeurd.

people who spent it on themselves, nothing happened.

Ze waren niet mínder gelukkig, maar het deed hen weinig.

It didn't make them less happy, it just didn't do much for them.

Ook zagen we dat de hoeveelheid geld niet veel uitmaakt.

The other thing we saw is the amount of money doesn't matter much.

Mensen dachten dat 20 dollar veel beter zou zijn dan 5 dollar,

People thought 20 dollars would be way better than five.

maar in feite speelt de hoeveelheid geen rol.

In fact, it doesn't matter how much money you spent.

Wel belangrijk is dat je het besteedt

What really matters is that you spent it on somebody else

aan een ander.

rather than on yourself.

We zien dit telkens weer

We see this again and again

when we give people money to spend on others instead of on themselves.

als we mensen geld laten besteden aan anderen in plaats van aan zichzelf.

Of course, these are undergraduates in Canada --

Natuurlijk zijn dit studenten in Canada --

niet de meest representatieve bevolking ter wereld.

not the world's most representative population.

Ze zijn ook vrij rijk en welvarend en zo.

They're also fairly wealthy and affluent and other sorts of things.

We wilden weten of dit overal ter wereld geldt

We wanted to see if this holds true everywhere in the world

of alleen in rijke landen.

or just among wealthy countries.

So we went to Uganda and ran a very similar experiment.

Dus deden we in Oeganda een vergelijkbaar experiment.

Dus in Canada vroegen we:

Imagine, instead of just people in Canada, we say,

"Wanneer besteedde je recent geld aan jezelf of anderen?

"Name the last time you spent money on yourself or others.

Beschrijf het. Hoe gelukkig maakte het je?"

Describe it. How happy did it make you?"

Of in Oeganda: "Wanneer besteedde je recent

Or in Uganda, "Name the last time you spent money on yourself or others

geld aan jezelf of aan anderen en beschrijf dat."

and describe that."

En dan: "Hoe gelukkig ben je?"

Then we asked them how happy they are, again.

Wat we zagen, is verbazingwekkend,

And what we see is sort of amazing,

want je ziet iets universeel menselijks bij uitgaven

because there's human universals on what you do with your money,

maar eveneens echte culturele verschillen.

and real cultural differences on what you do as well.

Dus bijvoorbeeld,

So for example, one guy from Uganda says this:

een man uit Oeganda zei dit:

"Ik belde een meisje dat ik begeerde."

"I called a girl I wished to love."

Ze hadden samen een date,

They basically went out on a date,

and he says at the end that he didn't "achieve" her up till now.

maar uiteindelijk had hij haar niet kunnen "bereiken".

Hier is een jongen uit Canada.

(Laughter)

Here's a guy from Canada.

Iets soortgelijks.

Very similar thing.

"Ik nodigde mijn vriendin uit voor diner.

"I took my girlfriend out for dinner.

We gingen naar een film, we vertrokken vroeg,

We went to a movie, we left early,

and then went back to her room for ... cake," just cake.

en gingen toen naar haar kamer voor..." een stukje cake -- alleen cake.

(Laughter)

Universeel menselijk -- je geeft

Human universal:

geld uit aan anderen.

you spend money on others, you're being nice.

Misschien heb je iets in gedachten, misschien niet.

Maybe you have something in mind, maybe not.

Maar dan zien we buitengewone verschillen.

But then we see extraordinary differences.

Kijk naar deze twee.

So look at these two.

This is a woman from Canada.

Dit is een vrouw uit Canada.

We say, "Name a time you spent money on somebody else."

Wij: "Hoe heb je geld aan iemand anders besteed?"

She says, "I bought a present for my mom.

Zij: "Ik kocht een cadeau voor mijn moeder.

I drove to the mall, bought a present, gave it to my mom."

Ik reed naar het winkelcentrum en kocht een cadeautje. "

Perfect aardig om te doen.

Perfectly nice thing to do.

It's good to get gifts for people you know.

Het is goed om cadeautjes te kopen voor mensen die je kent.

Vergelijk dat met deze vrouw uit Oeganda.

Compare that to this woman from Uganda:

"Tijdens het wandelen ontmoette ik een oude vriendin

"I was walking and met a longtime friend whose son was sick with malaria.

wiens zoon leed aan malaria.

Ze hadden geen geld, ze gingen naar een kliniek en ik gaf haar het geld."

They had no money, they went to a clinic and I gave her this money."

Dit is geen $10.000, het is de lokale valuta.

This isn't $10,000, it's the local currency.

So it's a very small amount of money, in fact.

Dus is het eigenlijk een heel klein bedrag.

But enormously different motivations here.

Maar de motieven verschillen enorm.

Dit is echt een medische noodzaak.

This is a real medical need, literally a lifesaving donation.

Letterlijk een levensreddende donatie.

Above, it's just kind of, I bought a gift for my mother.

Boven is het gewoon een cadeau voor haar moeder.

Wat we weer wel zien

What we see again, though,

is dat hóe je aan andere mensen geeft

is that the specific way you spend on other people isn't nearly as important

minder belangrijk is

as the fact that you spend on other people in order to make yourself happy,

dan het feit dát je aan andere mensen geeft,

om gelukkig te worden.

which is really quite important.

Dat is echt heel belangrijk.

So you don't have to do amazing things with your money

Dus je hoeft geen verbazingwekkende dingen te doen met je geld om jezelf gelukkig te maken.

to make yourself happy.

Je kunt kleine, triviale dingen doen en er toch de voordelen van ervaren.

You can do small, trivial things and still get the benefits from doing this.

Dit zijn slechts twee landen.

These are only two countries.

We wilden ook breder kijken, liefst naar alle landen van de wereld,

We wanted to look at every country in the world if we could,

om de relatie tussen geld en geluk te zien.

to see what the relationship is between money and happiness.

We got data from the Gallup Organization,

We kregen gegevens van de Gallup-organisatie,

which you know from all the political polls happening lately.

bekend van alle politieke opiniepeilingen van de laatste tijd.

They asked people, "Did you donate money to charity recently?"

Ze vroegen mensen: "Hebt u onlangs geld gedoneerd?"

en: "Hoe gelukkig bent u met uw leven in het algemeen?"

and, "How happy are you with life in general?"

En we kunnen zien wat de relatie is tussen die twee zaken.

We can see what the relationship is between those two things.

Zijn ze positief gecorreleerd? Geld geven maakt je gelukkig.

Are they positively correlated, giving money makes you happy?

Of zijn ze negatief gecorreleerd?

Or are they negatively correlated?

Op deze kaart betekent groen dat ze positief zijn gecorreleerd

On this map, green will mean they're positively correlated,

en rood negatief.

red means they're negatively correlated.

Je ziet dat de wereld krankzinnig groen is.

And you can see, the world is crazily green.

In bijna elk land ter wereld

So in almost every country in the world where we have this data,

waar we deze gegevens van hebben,

people who give money to charity are happier people

zijn mensen die geld aan liefdadigheid geven, gelukkiger

dan mensen die geen geld geven.

than people who don't give money to charity.

Ik weet dat jullie allemaal kijken naar dat rode land in het midden.

I know you're looking at the red country in the middle.

I would be a jerk and not tell you what it is,

Het zou flauw zijn als ik je niet vertelde wat het is.

Het is de Centraal-Afrikaanse Republiek.

but it's Central African Republic.

You can make up stories.

Je kunt verhalen verzinnen waarom het daar anders is.

Maybe it's different there for some reason.

Maar rechts ernaast ligt Rwanda

Just below that to the right is Rwanda, though,

dat verbazingwekkend groen is.

which is amazingly green.

Dus bijna overal waar we kijken,

So almost everywhere we look,

we see that giving money away makes you happier

zien we dat het geld weggeven je gelukkiger maakt

dan het voor jezelf houden.

than keeping it for yourself.

What about work, which is where we spend the rest of our time,

Hoe zit het op je werk, waar je tijd doorbrengt

when we're not with the people we know.

weg van de mensen die je kent?

We decided to infiltrate some companies and do a very similar thing.

We besloten om te infiltreren bij bedrijven en iets soortgelijks te doen.

Dit zijn verkoopteams in België.

These are sales teams in Belgium.

They work in teams, go out and sell to doctors

Ze werken in teams; ze bezoeken artsen

en proberen hen medicijnen te verkopen.

and try to get them to buy drugs.

We kunnen kijken hoe goed ze dingen verkopen

We can look and see how well they sell things

as a function of being a member of a team.

als lid van een team.

In sommige teams geven we de mensen wat geld

We give people on some teams some money

en zeggen: "Besteed het maar aan jezelf,"

"Spend it however you want on yourself,"

net als bij de studenten in Canada.

just like we did with the undergrads in Canada.

Maar in andere teams zeggen we: "Hier is 15 euro.

To other teams we say, "Here's 15 euro. Spend it on one of your teammates.

Geef het uit aan een teamgenoot.

Koop een geschenk voor diegene."

Buy them something as a gift and give it to them.

We hebben nu teams die aan zichzelf uitgeven

Then we can see, we've got teams that spend on themselves

en we hebben sociale teams

and these pro-social teams who we give money to make the team better.

die we geld geven om het team beter te maken.

The reason I have a ridiculous pinata there

Die stomme piñata staat daar

is one team pooled their money and bought a pinata,

omdat één team van hun geld een piñata kocht,

het ding samen kapotsloeg, waarna alle snoep eruit viel.

they smashed the pinata, the candy fell out and things like that.

Iets heel doms en triviaals om te doen,

A silly, trivial thing to do,

but think of the difference on a team that didn't do that at all,

maar denk aan het verschil met een team dat dat helemaal niet deed.

Die kregen 15 euro, stopten het in hun zak,

that got 15 euro, put it in their pocket, maybe bought themselves a coffee,

kochten misschien voor zichzelf een koffie,

or teams that had this pro-social experience

of de teams die deze sociale ervaring hadden

where they bonded together to buy something and do a group activity.

waar ze samen iets te kochten en een groepsactiviteit hadden.

Wat we zien is, dat de teams die sociaal zijn, meer spullen verkopen

What we see is that the teams that are pro-social sell more stuff

dan de teams die alleen geld voor zichzelf kregen.

than the teams that only got money for themselves.

Een conclusie die je hieruit kunt trekken,

One way to think of it is: for every 15 euro you give people for themselves,

is dat als je 15 euro aan mensen geeft voor zichzelf,

ze die in hun zak steken en niets anders doen dan voorheen.

they put it in their pocket and don't do anything different than before.

Je verdient daar geen geld mee.

You don't get money from that;

Je verliest eigenlijk geld, omdat het hen niet motiveert om beter te presteren.

you lose money, since it doesn't motivate them to perform better.

Maar als ze 15 euro besteden aan hun teamgenoten,

But when you give them 15 euro to spend on their teammates,

functioneren de teams zo veel beter

they do so much better on their teams

dat je eigenlijk een enorme winst behaalt op die investering.

that you actually get a huge win on investing this kind of money.

En ik besef dat jullie waarschijnlijk denken:

You're probably thinking to yourselves, this is all fine,

"Dit is allemaal prima,

but there's a context that's incredibly important for public policy,

maar context is ongelooflijk belangrijk bij openbare beleid

en hier zou het vast niet werken.

and I can't imagine it would work there.

Als hij niet aantoont dat het hier werkt,

And if he doesn't show me that it works here,

geloof ik niet wat hij zei."

I don't believe anything he said.

Ik weet dat jullie allemaal denken aan trefbalteams.

I know what you're all thinking about are dodgeball teams.

(Gelach)

(Laughter)

This was a huge criticism that we got,

Dit was een enorme kritiek die we kregen:

that if you can't show it with dodgeball teams, this is all stupid.

"Als je het niet met trefbalteams kunt weergeven, is het onzin

Dus gingen we op zoek naar deze trefbalteams

So we went and found these dodgeball teams and infiltrated them,

en we infiltreerden er.

We deden precies hetzelfde als eerder.

and did the exact same thing as before.

In sommige teams gaven we mensen geld om aan zichzelf te besteden.

So we give people on some teams money to spend on themselves.

In andere teams gaven we hen geld

Other teams, we give them money to spend on their dodgeball teammates.

om te besteden aan hun trefbal-teamgenoten.

The teams that spend money on themselves

De teams die geld aan zichzelf uitgaven,

have the same winning percentages as before.

hadden winstpercentages als voorheen.

De teams die we geld gaven om aan elkaar te besteden,

The teams we give the money to spend on each other

worden andere teams.

become different teams;

they dominate the league by the time they're done.

Ze domineren de Liga tegen de tijd dat ze klaar zijn.

In al deze verschillende contexten --

Across all of these different contexts --

je persoonlijke leven, werkzaam leven,

your personal life, you work life, even things like intramural sports --

zelfs bij rare dingen zoals intramurale sport --

we see spending on other people has a bigger return for you

zien we dat uitgaven aan anderen een groter rendement opleveren

dan de uitgaven aan jezelf.

than spending on yourself.

So if you think money can't buy happiness, you're not spending it right.

Dus zeg ik: "Als je denkt dat geld niet gelukkig maakt,

dan geef je het verkeerd uit."

The implication isn't you should buy this product instead of that product,

De implicatie is niet dat je dit in plaats van dat product moet kopen

om jezelf gelukkiger te maken.

and that's the way to make yourself happier.

In feite moet je ophouden met nadenken

It's that you should stop thinking about which product to buy for yourself,

welk product je moet kopen voor jezelf,

en iets geven aan andere mensen.

and try giving some of it to other people instead.

And we luckily have an opportunity for you.

Gelukkig hebben we een kans voor jou.

DonorsChoose.org is a nonprofit for mainly public school teachers

DonorsChoose.org is een non-profit organisatie

voor voornamelijk leraren op achtergestelde openbare scholen.

in low-income schools.

They post projects like,

Zij dienen projecten in,

"I want to teach Huckleberry Finn and we don't have the books,"

bijvoorbeeld: "Ik wil Huckleberry Finn leren aan mijn klas maar we hebben geen boeken",

of "Ik wil een microscoop voor natuurkundelessen,

or, "I want a microscope to teach my students science

maar we hebben geen microscoop."

and we don't have a microscope."

Jij en ik kunnen die kopen voor hen.

You and I can go on and buy it for them.

De leraar schrijft je een bedankje. De kinderen schrijven je een bedankje.

The teacher and the kids write you thank-you notes,

sometimes they send pictures of them using the microscope.

Soms krijg je foto's van als ze de microscoop gebruiken.

Het is iets buitengewoons.

It's an extraordinary thing.

Ga naar de website en begin minder

Go to the website and start yourself on the process of thinking

te denken: "Hoe kan ik geld uitgeven aan mezelf?"

less about "How can I spend money on myself?"

en meer: "Hoe kan ik met vijf dollar of 15 dollar

and more about "If I've got five dollars or 15 dollars,

andere mensen te laten profiteren?"

what can I do to benefit other people?"

Want zo zul je ontdekken dat je zelf veel meer profiteert.

Ultimately, when you do that, you'll find you benefit yourself much more.

Dankjewel.

Thank you.

(Applaus)

(Applause)