How to buy happiness | Michael Norton

Michael Norton: Làm thế nào để mua hạnh phúc

Translator: Jenny Zurawell

Translator: Thien Nguyen Reviewer: Ha Thu Hai

Hôm nay, tôi muốn nói về tiền bạc và hạnh phúc

So I want to talk today about money and happiness,

đó là hai thứ mà

which are two things a lot of us spend a lot of our time thinking about,

nhiều người trong chúng ta dành rất nhiều thời gian ngẫm nghĩ về chúng

để cố gắng giành được hay cải thiện chúng

either trying to earn them or trying to increase them.

And a lot of us resonate with this phrase,

Và phần nhiều chúng ta cho rằng 2 cụm từ này không thể kếp hợp với nhau

Thế nên chúng ta thấy rằng trong tôn giáo và sách tự cải thiện bản thân,

we see it in religions and self-help books:

cho rằng tiền không thể mua được hạnh phúc

money can't buy happiness.

Và hôm nay tôi muốn đề xuất rằng, thực ra điều đó là sai

And I want to suggest today that, in fact, that's wrong.

(Cười)

(Laughter)

Tôi đến từ trường kinh tế mà, đó là những gì mà chúng tôi làm

I'm at a business school, so that's what we do.

Vâng và điều đó là sai, trên thực tế, các bạn thử nghĩ đi,

So that's wrong,

and in fact, if you think that, you're just not spending it right.

Các bạn thực ra chỉ đang dùng tiền sai cách.

So instead of spending it the way you usually spend it,

Vì thế thay vì dùng tiền cách mà bạn thường dùng,

nếu mà bạn dùng nó theo một cách khác

maybe if you spent it differently, that might work a little bit better.

nó có thể hiệu quả hơn phần nào.

Và trước khi tôi chỉ cho bạn cách dùng tiền để các bạn có thể hạnh phúc hơn,

Before I tell you the ways you can spend it that will make you happier,

Hãy nghĩ về những cách mà bạn thường dùng nó

let's think about the ways we usually spend it

mà thực tế không làm bạn hạnh phúc hơn

that don't, in fact, make us happier.

Chúng tôi có một thí nghiệm khá tự nhiên.

We had a little natural experiment.

Một thời gian trước, CNN có viết một bài khá thú vị

So CNN, a little while ago, wrote this interesting article

về điều gì sẽ xảy ra với những người trúng vé số

on what happens to people when they win the lottery.

It turns out people think when they win the lottery

Mọi người nghĩ rằng nếu họ trúng số thì cuộc sống của họ sẽ trở nên tuyệt vời.

their lives will be amazing.

Bài báo này kể về cuộc sống đổ vỡ của những người này

This article's about how their lives get ruined.

Điều xảy ra với những người trúng vé số

What happens when people win the lottery

là, thứ nhất, họ dùng hết số tiền đó và lâm vào cảnh nợ nần

is, one, they spend all the money and go into debt;

và, thứ hai, bạn bè và bất cứ người nào mà họ từng gặp

and two, all of their friends and everyone they've ever met

tìm đến họ và vòi vĩnh tiền.

find them and bug them for money.

Và thực tế là nó làm đổ vỡ những mối quan hệ xã hội của họ

It ruins their social relationships, in fact.

Kết quả là họ nợ nhiều hơn và quan hệ bạn bè của họ trở nên tồi tệ hơn

So they have more debt and worse friendships

là khi mà họ chưa trúng số.

than they had before they won the lottery.

Điều thú vị về bài báo này là

What was interesting about the article was,

người đọc bài báo này bắt đầu bình luận

people started commenting on the article, readers of the thing.

thay vì về

And instead of talking about how it made them realize

cách mà nó làm họ nhận ra rằng tiền không dẫn đến hạnh phúc

that money doesn't lead to happiness,

mọi người lập tức nói những thứ như,

everyone started saying, "You know what I'd do if I won the lottery ...?"

"Biết tôi sẽ làm gì nếu mà tôi trúng số không ... ?"

và bắt đầu mơ mộng về những gì họ sẽ làm

and fantasizing about what they'd do.

Và đây là hai trong số đó mà tôi nghĩ là rất thú vị để chúng ta suy ngẫm

Here's just two of the ones we saw that are interesting to think about.

Một người viết rằng, "Khi mà tôi trúng số, tôi sẽ mua cho mình một ngọn núi nho nhỏ

One person wrote, "When I win, I'm going to buy my own little mountain

và một ngôi nhà nhỏ ở trên đỉnh núi."

and have a little house on top."

(cười)

(Laughter)

And another person wrote, "I would fill a big bathtub with money

Và một người khác thì viết, "Tôi sẽ đổ đầy tiền vào bồn tắm

and get in the tub while smoking a big fat cigar

rồi ngồi vào trong đó trong khi đang hút một điếu xì gà thật to

và uống một ly sam panh."

and sipping a glass of champagne."

This is even worse: "... then I'd have a picture taken

Thậm chí còn tệ hơn nữa: "Sau đó, tôi sẽ chụp một tấm hình

và rửa cả tá ảnh bóng lộn.

and dozens of glossies made.

Anyone begging for money or trying to extort from me

Bất cứ ai hỏi xin tiền hoặc cưỡng đoạt tiền từ tôi

sẽ nhận được một bản sao của tấm hình mà không có thêm bất cứ thứ gì khác."

would receive a copy of the picture and nothing else."

(Cười)

(Laughter)

And so many of the comments were exactly of this type,

Và có rất nhiều những lời bình luận thuộc dạng như thế này

tức là khi một người có tiền

where people got money and, in fact, it made them antisocial.

anh ta, trên thực tế, sẽ trở nên xa lánh với mọi người

So I told you it ruins people's lives and their friends bug them.

Vì thế tôi nói với các bạn rằng tiền phá hoại cuộc sống của họ và bạn bè bắt đầu làm phiền họ

Also, money often makes us feel very selfish

Và tiền cũng thường làm cho chúng ta trở nên ích kỷ

và chúng ta chỉ làm những gì có lợi cho bản thân

and we do things only for ourselves.

We thought maybe the reason money doesn't make us happy

Có lẽ lý do mà tiền không làm chúng ta hạnh phúc

là vì chúng ta đang sử dụng nó cho những mục đích sai lầm

is that we're spending it on the wrong things;

nói rõ ra là chúng ta luôn dùng tiền cho bản thân

in particular, we're always spending it on ourselves.

Và rồi chúng tôi nghĩ về điều gì sẽ xảy ra

And we wondered what would happen

if we made people spend more of their money on others.

nếu chúng ta khiến mọi người dùng tiền cho người khác

Thay vì xa lánh mọi người vì tiền

So instead of being antisocial with your money,

what if you were more pro-social with it?

điều gì sẽ xảy ra nếu bạn dùng tiền của mình một cách cộng đồng hơn

We thought, let's make people do it and see what happens.

Và rồi chúng tôi nghĩ, hãy thử làm mọi người thực hiện điều đó và xem chuyện gì xảy ra

Hãy thử để một số người làm những gì họ thường làm

Let's have some people do what they usually do,

và dùng tiền cho bản thân,

spend money on themselves,

và hãy thử để một số khác đưa số tiền cho người khác,

and let's make some people give money away,

rồi đo mức hạnh phúc của họ và xem rằng trên thực tế họ có hạnh phúc hơn không.

and measure their happiness and see if, in fact, they get happier.

Cách thứ nhất mà chúng tôi làm điều này là

The first way we did this was, one Vancouver morning,

Trong một buổi sáng ở Vancouver, chúng tôi vào trong khuôn viên trường

we went out on the campus at University of British Columbia,

ở Trường đại học British Columbia

approached people and said, "Do you want to be in an experiment?"

chúng tôi tiệp cận một số người và nói rằng, "Bạn có muốn tham gia một cuộc thử nghiệm không?"

Họ nói, "Có."

They said, "Yes."

Chúng tôi hỏi họ cảm thấy hanh phúc tới mức nào và đưa cho họ một chiếc phong bì.

We asked them how happy they were, and then gave them an envelope.

Một số nhận được phong bì với vài thứ trong đó với nội dung là

One of the envelopes had things in it that said,

"Trước 5 giờ chiều nay, dùng số tiền này cho bản thân."

"By 5pm today, spend this money on yourself."

Rồi chúng tôi đưa ra vài ví dụ về những cách để dùng số tiền này

We gave some examples of what you could spend it on.

Cho những người khác, sẽ có một mẩu giấy nói rằng

Other people got a slip of paper that said,

"5 giờ chiều nay, dùng số tiền này cho một người nào đó khác."

"By 5pm today, spend this money on somebody else."

Và những chiếc phong bì này có đựng tiền bên trong.

Also inside the envelope was money.

Và chúng tôi điều chỉnh số tiền mà chúng tôi đưa cho từng người

And we manipulated how much money we gave them;

Một số người được đưa mẩu giấy với 5 đô

some people got this slip of paper and five dollars,

Một số khác được đưa mẩu giấy với 20 đô

some got this slip of paper and 20 dollars.

Chúng tôi để họ tự do trong ngày hôm đó để làm bất cứ thứ gì họ muốn

We let them go about their day and do whatever they wanted.

Chúng tôi biết rằng họ thực sự sử dụng số tiền đó theo cách mà chúng tôi yêu cầu.

We found out they did spend it in the way we asked them to.

Chúng tội gọi cho họ vào buổi tối và hỏi,

We called them up and asked them, "What did you spend it on?

"Bạn đã sử dụng tiền cho việc gì, và bây giờ bạn cảm thấy hạnh phúc như thế nào?"

How happy do you feel now?"

Họ sử dụng tiền cho việc gì ư?

What did they spend it on?

These are college undergrads;

Họ đều là sinh viên đại học, thế nên rất nhiều nhũng khoản chi tiều của họ là cho bản thân

a lot of what they spent it on for themselves

những thứ như là bông tai và mỹ phẩm

were things like earrings and makeup.

Một phụ nữ nói rằng cô ấy mua một con thú bông cho cháu gái

One woman said she bought a stuffed animal for her niece.

Một số người đưa số tiền cho những người vô gia cư

People gave money to homeless people.

Có một ảnh hưởng rất lớn từ Starbucks ở đây.

Huge effect here of Starbucks.

(Laughter)

(Cười)

So if you give undergraduates five dollars,

Nếu bạn đưa cho sinh viên 5 đô, nó sẽ trông như là cà phê đối với họ

it looks like coffee to them,

and they run over to Starbucks and spend it as fast as they can.

họ sẽ chạy vội đến Starbucks và dùng số tiền đó nhanh nhất có thể

Nhưng một số người mua cà phê cho mình, cách mà họ thường làm,

Some people bought coffee for themselves, the way they usually would,

Số khác nói rằng họ mua cà phê cho người khác

but others bought coffee for somebody else.

Vậy là với cùng một món hàng

So the very same purchase,

được hướng đến cho bản thân

just targeted toward yourself or targeted toward somebody else.

hoặc hướng đến cho người khác

What did we find when we called at the end of the day?

Chúng tôi tìm thấy gì khi chúng tôi gọi lại cho họ sau thử nghiệm này?

Những người sử dụng tiền cho người khác cảm thấy hạnh phúc hơn

People who spent money on others got happier;

Và không có gì xảy ra với những người sử dụng tiền cho bản thân

people who spent it on themselves, nothing happened.

Nó không làm họ bớt hạnh phúc, nó chỉ chẳng giúp ích gì cho họ nhiều.

It didn't make them less happy, it just didn't do much for them.

Và một điều nữa là số tiền bao nhiều cũng không có ảnh hưởng nhiều

The other thing we saw is the amount of money doesn't matter much.

Mọi người nghĩ rằng 20 đô thì sẽ tốt hơn nhiều so với 5 đô

People thought 20 dollars would be way better than five.

Trên thực tế, bạn tiêu bao nhiêu tiền không quan trọng

In fact, it doesn't matter how much money you spent.

Vấn đề là bạn dùng tiền cho người khác

What really matters is that you spent it on somebody else

thay vì cho bản thân

rather than on yourself.

Chúng tôi nhận thấy điều này rất nhiều lần

We see this again and again

when we give people money to spend on others instead of on themselves.

khi mà chúng tôi đưa tiền cho một người để dùng số tiền đó cho người khác thay vì cho bản thân

Of course, these are undergraduates in Canada --

Tất nhiên đây là những sinh viên ở Canada --

họ không phải là điển hình nhất cho toàn dân số

not the world's most representative population.

Họ phần nào đều khá giả và có tiền bạc và những thứ như vậy

They're also fairly wealthy and affluent and other sorts of things.

Chúng tôi muốn xem rằng điều này có đúng ở những nơi khác trên thế giới hay không

We wanted to see if this holds true everywhere in the world

hay là chỉ đúng ở những nước giàu

or just among wealthy countries.

So we went to Uganda and ran a very similar experiment.

Và rồi chúng tôi đến Uganda và thực hiện một cuộc thí nghiệm tương tự

Vậy hãy tưởng tượng, thay vì chỉ với những người ở Canada

Imagine, instead of just people in Canada, we say,

chúng tôi hỏi, "Nói về lần cuối cùng bạn dùng tiền cho bản thân hay cho người khác.

"Name the last time you spent money on yourself or others.

Diễn tả nó. Nó làm bạn hạnh phúc như thế nào?"

Describe it. How happy did it make you?"

hoặc là ở Uganda, "Nói về lần bạn dùng tiền gần đây nhất

Or in Uganda, "Name the last time you spent money on yourself or others

cho bản thân hoặc là cho người khác và diễn tả nó."

and describe that."

Và sau đó chúng tôi hỏi họ xem họ cảm thấy hạnh phúc như thế nào?

Then we asked them how happy they are, again.

Và rồi điều chúng tôi nhận thấy thực sự kỳ diệu

And what we see is sort of amazing,

Bởi có những điều tương đồng giữa mọi người trên thế giới về cách người ta dùng tiền

because there's human universals on what you do with your money,

và rồi cũng có những khác biệt văn hóa về điều họ làm

and real cultural differences on what you do as well.

ví dụ như là,

So for example, one guy from Uganda says this:

một người đàn ông ở Uganda nói rằng

"Tội gọi cho một cô gái mà tôi có cảm tình."

"I called a girl I wished to love."

Họ nói chung ra ngoài hẹn hò với nhau,

They basically went out on a date,

and he says at the end that he didn't "achieve" her up till now.

và anh ta nói rằng cuối cùng không "cưa đổ" được cô ấy đến tận bây giờ

Và một anh chàng khác ở Canada.

(Laughter)

Here's a guy from Canada.

Cũng giống như vậy.

Very similar thing.

"Tôi dẫn bạn gái ra ngoài cho bữa tối.

"I took my girlfriend out for dinner.

Chúng tôi đi xem phim và rồi về sớm,

We went to a movie, we left early,

and then went back to her room for ... cake," just cake.

và rồi về phòng của cô ấy để ..." ăn bánh -- chỉ là một miếng bánh thôi.

(Laughter)

Tính toàn cầu của con người - bạn dùng tiền cho người khác

Human universal:

bạn tỏ ra thiện chí với họ.

you spend money on others, you're being nice.

Có thể bạn có mục đích gì đó trong đầu, có thể không.

Maybe you have something in mind, maybe not.

Nhưng chúng ta có thể thấy những khác biệt lạ thường

But then we see extraordinary differences.

Hãy nhìn hai trường hợp này

So look at these two.

This is a woman from Canada.

Đây là một phụ nữ đến từ Canada.

We say, "Name a time you spent money on somebody else."

Chúng tôi hỏi, "Kể về một lần mà bạn dùng tiền cho người khác."

She says, "I bought a present for my mom.

Cô ấy nói, "Tôi mua một món quà cho mẹ tôi.

I drove to the mall, bought a present, gave it to my mom."

Tôi lái xe đến khu mua sắm, mua một món quà, và tặng nó cho mẹ của tôi."

Một điều hoàn toàn tốt đẹp để làm

Perfectly nice thing to do.

It's good to get gifts for people you know.

Nó là một điều tốt nếu bạn tặng quà cho một người mình biết.

Hãy so sánh với một phụ nữ khác đến từ Uganda.

Compare that to this woman from Uganda:

"Tôi đang đi bộ thì gặp một người bạn lâu năm

"I was walking and met a longtime friend whose son was sick with malaria.

con trai của cô ấy đang bị sốt rét.

Họ không có đủ tiền, họ đến một phòng khám và tôi đưa số tiền này cho cô ấy."

They had no money, they went to a clinic and I gave her this money."

Số tiền không phải là 10000 đô, nó là tiền địa phương.

This isn't $10,000, it's the local currency.

So it's a very small amount of money, in fact.

Thế nên thực tế nó chỉ là một số tiền ít ỏi.

But enormously different motivations here.

Nhưng mà mục đích dùng tiền thì cực kỳ khác biệt

Đây là một nhu cầu y tế thực sự

This is a real medical need, literally a lifesaving donation.

là một đóng góp cứu người

Above, it's just kind of, I bought a gift for my mother.

Hơn là những việc kiểu như tôi mua một món quà cho mẹ

Mặc dù vậy chúng tôi nhận thấy rằng

What we see again, though,

cách chính xác mà bạn dùng tiền cho người khác

is that the specific way you spend on other people isn't nearly as important

thực ra không quan trọng

as the fact that you spend on other people in order to make yourself happy,

bằng thực tế rằng bạn dùng tiền cho người khác

để làm cho bản thân hạnh phúc

which is really quite important.

một việc làm khá quan trọng.

So you don't have to do amazing things with your money

Bạn không phải làm những thứ tuyệt vời với tiền của mình để cảm thấy hạnh phúc

to make yourself happy.

Bạn có làm những điều nhỏ nhặt, đơn giản mà vẫn nhận được những lợi ích của những việc làm đó

You can do small, trivial things and still get the benefits from doing this.

Ở đây chỉ là hai đất nước.

These are only two countries.

Chúng tôi muốn nhân rộng ra và quan sát tất cả những quốc gia trên thế giới nếu chúng tôi có thể.

We wanted to look at every country in the world if we could,

để tìm ra mối quan hệ giữa tiền bạc và hạnh phúc

to see what the relationship is between money and happiness.

We got data from the Gallup Organization,

Chúng tôi lấy thông tin từ tổ chức khảo sát ý kiến cộng đồng

which you know from all the political polls happening lately.

mà các bạn biết chuyện gì đang diễn ra từ các cuộc bầu cử chính trị

They asked people, "Did you donate money to charity recently?"

Họ hỏi mọi người, "Gần đây bạn có khuyên góp tiền cho quỹ từ thiện nào không?"

và "Bạn nhìn chung cảm thấy hạnh phúc như thế nào với cuộc sống của mình?"

and, "How happy are you with life in general?"

Và chúng tôi có thể nhận thấy mối quan hệ giữa hai thứ này.

We can see what the relationship is between those two things.

Chúng nó liên hệ tích cực với nhau không? Cho đi tiền bạc có làm bạn hạnh phúc.

Are they positively correlated, giving money makes you happy?

Hay chúng liên hệ đối ngược với nhau?

Or are they negatively correlated?

Trên bản đồ, màu xanh nghĩa là chúng liên hệ tích cực với nhau

On this map, green will mean they're positively correlated,

và màu đỏ nghĩa là chúng liên hệ đối ngược với nhau.

red means they're negatively correlated.

và các bạn có thể thấy, thế giới toàn là màu xanh.

And you can see, the world is crazily green.

Nghĩa là ở hầu hết mọi nơi trên thế giới

So in almost every country in the world where we have this data,

mà chúng tôi thu thập thông tin này

people who give money to charity are happier people

những người làm từ thiện cảm thấy hạnh phúc hơn những người

không đóng góp tiền cho từ thiện

than people who don't give money to charity.

Tôi biết các bạn đều đang nhìn lên đất nước màu đỏ ở giữa

I know you're looking at the red country in the middle.

I would be a jerk and not tell you what it is,

Tôi sẽ là một kẻ xấu xa nếu tôi không nói cho các bạn đó là gì

Đó là nước Cộng hòa Trung Phi

but it's Central African Republic.

You can make up stories.

Bạn phỏng đoán những lời giải thích. Có lẽ nó khác biệt ở vì một lý do nào đó

Maybe it's different there for some reason.

mặc dù vậy ngay bên dưới là Rwando

Just below that to the right is Rwanda, though,

nơi được tô màu rất xanh,

which is amazingly green.

Vây là ở hầu hết mọi nơi mà chúng tôi quan sát

So almost everywhere we look,

we see that giving money away makes you happier

chúng tôi nhận thấy rằng tiền cho đi luôn làm bạn hạnh phúc hơn

là tiền giữ lại cho bản thân.

than keeping it for yourself.

What about work, which is where we spend the rest of our time,

Còn trong công việc của bạn thì sao? Đó là thứ chiếm tất cả những quãng thời gian còn lại của bạn

when we're not with the people we know.

khi mà chúng ta không ở cùng với những người quen biết

We decided to infiltrate some companies and do a very similar thing.

Chúng tôi quyết định thâm nhập vào một số công ty và tiến hành một thứ nghiệm tương tự

Đây là những nhóm kinh doanh ở Belgium.

These are sales teams in Belgium.

They work in teams, go out and sell to doctors

Họ làm việc theo nhóm. Họ ra ngoài và thuyết phục

các bác sĩ mua thuốc của họ

and try to get them to buy drugs.

Chúng tôi quan sát mức độ tiến triển của việc bán hàng của họ

We can look and see how well they sell things

as a function of being a member of a team.

như là một hàm số của việc là thành viên của nhóm

Với một số nhóm, chúng tôi đưa tiền cho họ

We give people on some teams some money

và nói rằng, "Hãy dùng nó bất cứ cách nào cho bản thân,"

"Spend it however you want on yourself,"

giống như là cách chúng tôi làm với sinh viên ở Canada

just like we did with the undergrads in Canada.

Nhưng với những nhóm khác chúng tôi nói, "Đây là 15 euro

To other teams we say, "Here's 15 euro. Spend it on one of your teammates.

Hãy dùng nó cho thành viên khác trong nhóm tuần này.

Mua cho họ thứ gì đó làm quà và đưa nó cho họ.

Buy them something as a gift and give it to them.

Bây giờ chúng ta đã có những nhóm dùng tiền cho bản thân

Then we can see, we've got teams that spend on themselves

và những nhóm mang tính cộng đồng hơn

and these pro-social teams who we give money to make the team better.

để thấy rằng những nhóm nào trở nên tốt hơn

The reason I have a ridiculous pinata there

Lý do tôi để hình một con ngựa đầy kẹo ở đây

is one team pooled their money and bought a pinata,

là vì một nhóm dùng số tiền đó và mua một con ngựa kẹo

rồi họ xúm lại và đập tan con ngựa kẹo để cho đống kẹo văng ra tứ tung rồi làm đủ trò khác

they smashed the pinata, the candy fell out and things like that.

một điều rất nhỏ nhặt, điên rồ

A silly, trivial thing to do,

but think of the difference on a team that didn't do that at all,

nhưng hãy nghĩ đến những khác biệt đối với một nhóm không làm những thứ như vậy,

họ đút túi 15 đô

that got 15 euro, put it in their pocket, maybe bought themselves a coffee,

có lẽ họ sẽ mua cho họ một ly cà phê,

or teams that had this pro-social experience

hoặc là những nhóm trải nhiệm một hoạt động cộng đồng

where they bonded together to buy something and do a group activity.

nơi mà họ có thể liên kết lại và cùng mua thứ gì đó và tham gia một hoạt động nhóm

Chúng tôi nhận ra rằng, những nhóm hướng cộng đồng bán được nhiều hàng hơn

What we see is that the teams that are pro-social sell more stuff

là những nhóm dùng tiền cho bản thân

than the teams that only got money for themselves.

một cách để nghĩ về nó là

One way to think of it is: for every 15 euro you give people for themselves,

với mỗi 15 euro mà bạn đưa cho họ

họ lấy nó và không làm gì khác biệt so với trước đó

they put it in their pocket and don't do anything different than before.

bạn không hưởng lời từ việc đó

You don't get money from that;

Thực ra bạn lỗ vì nó không động viên họ làm việc tốt hơn

you lose money, since it doesn't motivate them to perform better.

nhưng khi bạn đưa 15 euro cho họ để dùng cho các thành viên khác

But when you give them 15 euro to spend on their teammates,

Họ làm việc với nhóm tốt hơn nhiều

they do so much better on their teams

và bạn sẽ thực sự thắng lớn với quyết định đầu tư như thế này

that you actually get a huge win on investing this kind of money.

và tôi nhận ra rằng

You're probably thinking to yourselves, this is all fine,

Điều này hay đấy,

but there's a context that's incredibly important for public policy,

nhưng mà có một trường hợp cực kỳ quan trọng cho một chính sách cộng đồng

và tôi không tưởng tượng được rằng nó sẽ có tác dụng.

and I can't imagine it would work there.

Cơ bản là nếu anh ta không cho tôi thấy là nó hữu dụng trong hoàn cảnh đó

And if he doesn't show me that it works here,

Tôi không tin bất cứ thứ gì anh ta nói.

I don't believe anything he said.

Tôi biết rằng các bạn đều đang nghĩ về những đội chơi bóng né

I know what you're all thinking about are dodgeball teams.

(Cười)

(Laughter)

This was a huge criticism that we got,

Có một chỉ trích rất lớn mà chúng tôi nhận được

that if you can't show it with dodgeball teams, this is all stupid.

là nếu bạn không cho thấy nó đúng với đội bóng né thì những thứ này đều ngu ngốc cả

vì vậy chúng tôi tìm gặp những đội bóng né này

So we went and found these dodgeball teams and infiltrated them,

và xâm nhập vào họ

Chúng tôi làm những thứ hệt như trước đây.

and did the exact same thing as before.

Chúng tôi đưa tiền cho một số nhóm và bảo họ dùng nó cho bản thân

So we give people on some teams money to spend on themselves.

chúng tôi đưa tiền cho những nhóm khác

Other teams, we give them money to spend on their dodgeball teammates.

và bảo họ dùng nó cho các thành viên khác

The teams that spend money on themselves

Những đội dùng tiền cho bản thân

have the same winning percentages as before.

có tỉ lệ phần trăm chiến thằng bằng với trước đây

Những đội dùng tiền cho các thành viên khác

The teams we give the money to spend on each other

đều lột xác thành một đội khác

become different teams;

they dominate the league by the time they're done.

và thực tế, khi họ làm xong thì họ đã thống trị giải đấu

Qua những hoàn cảnh khác nhau này

Across all of these different contexts --

đời sống riêng tư, công việc

your personal life, you work life, even things like intramural sports --

thậm chí những thứ điên rồ như những môn thể thao trong trường

we see spending on other people has a bigger return for you

dùng tiền cho người khác có lợi ích hơn nhiều cho bạn

so với dùng tiền cho bản thân

than spending on yourself.

So if you think money can't buy happiness, you're not spending it right.

Với tôi sẽ chỉ nói, nếu bạn nghĩ rằng tiền không thể mua được hạnh phúc

bạn đang dùng nó sai cách

The implication isn't you should buy this product instead of that product,

Ý ở đây không phải là bạn nên mua sản phẩm này thay vì sản phẩm khác

để làm bạn có thể hạnh phúc hơn

and that's the way to make yourself happier.

Thực tế là bạn nên ngừng suy nghĩ

It's that you should stop thinking about which product to buy for yourself,

về những thứ gì bạn muốn mua cho bản thân

mà hãy thử đưa một trong số đó cho người khác

and try giving some of it to other people instead.

And we luckily have an opportunity for you.

May mắn rằng chúng tôi có một cơ hội cho bạn.

DonorsChoose.org is a nonprofit for mainly public school teachers

DonorsChoose.org là một tổ chứ phi lợi nhuận

cho những giáo viên trường công hưởng lương thấp

in low-income schools.

They post projects like,

Họ đăng những dự án

"I want to teach Huckleberry Finn and we don't have the books,"

như là, "Tôi muốn dạy Huckleberry Finn cho lớp nhưng chúng tôi không có sách,"

hoặc là, "Tôi muốn có một kính hiển vi để dạy khoa học cho học sinh

or, "I want a microscope to teach my students science

nhưng chúng tôi không có kính hiển vi."

and we don't have a microscope."

Bạn và tôi có thể đi mua nó cho họ

You and I can go on and buy it for them.

Những giáo viên sẽ viết cho bạn một lá thư cảm ơn và những đứa trẻ cũng vậy

The teacher and the kids write you thank-you notes,

sometimes they send pictures of them using the microscope.

Đôi lúc họ gửi hình chụp lúc họ dùng kính hiển vi cho bạn

Đó là một thứ tuyệt vời

It's an extraordinary thing.

Hãy lên trang web đó và bắt đầu hành trình này

Go to the website and start yourself on the process of thinking

hãy nghĩ ít hơn về việc "Tôi muốn dùng tiền cho bản thân bằng cách nào?"

less about "How can I spend money on myself?"

mà hãy nghĩ rằng "Nếu tôi có 5 đô hay 15 đô,

and more about "If I've got five dollars or 15 dollars,

tôi muốn làm điều gì có ích cho người khác?"

what can I do to benefit other people?"

Bởi vì cuối cùng khi bạn làm điều đó, bạn sẽ nhận ra rằng nó có lợi cho bạn rất nhiều.

Ultimately, when you do that, you'll find you benefit yourself much more.

Xin cảm ơn.

Thank you.

(Vỗ tay)

(Applause)