The Panama Papers exposed a huge global problem. What's next? | Robert Palmer

Translator: Doruntin Shabani Reviewer: Helena Bedalli

[On April 3, 2016 we saw the largest data leak in history.]

[3 Prill 2016 ne përjetuam rrjedhjen më të madhe të dokumenteve në histori.]

[The Panama Papers exposed rich and powerful people]

"Panama Papers" ka ekspozuar persona të pasur e të fuqishëm

[hiding vast amounts of money in offshore accounts.]

duke fshehur shuma të mëdha parash në llogari "offshore" jashte vendit.

[What does this mean?]

[Çfarë do të thotë kjo?]

[We called Robert Palmer of Global Witness to explain.]

Ne ftuam Robert Palmer të Global Witness për të na shpjeguar.

This week, there have been a whole slew and deluge of stories

Këtë javë, ka pasur një përmbytje ngjarjesh të panumërta

coming out from the leak of 11 million documents

të cilat vijnë nga rrjedhja e 11 milion doumenteve

from a Panamanian-based law firm called Mossack Fonseca.

nga një firmë ligjore Panameze, Mossack Fonseca.

The release of these papers from Panama lifts the veil on a tiny piece

Shpërndarja e këtyre dokumentave zbulon vetëm një pjese të vogël

of the secretive offshore world.

të botës sekrete të llogarive jashtë vendit.

We get an insight into how clients and banks and lawyers

Ne marrim një pasqyrë se si klientët, bankat dhe avokatët

go to companies like Mossack Fonseca

shkojnë tek firmat si Mossack Fonseca

and say, "OK, we want an anonymous company,

dhe i thonë, "Duam një kompani anonime,

can you give us one?"

a mund të na japësh një?"

So you actually get to see the emails,

Në fakt ju mund ti lexoni këto emaile,

you get to see the exchanges of messages,

shkëmbimet e mesazheve,

you get to see the mechanics of how this works,

dhe do të shihni mekanizmin se si punon,

how this operates.

se si kjo funksionon.

Now, this has already started to have pretty immediate repercussions.

Kjo ka pasur pasoja të menjëhershme.

The Prime Minister of Iceland has resigned.

Kryeministri i Islandës ka dhënë dorëheqjen.

We've also had news

Po ashtu kemi marrë lajme

that an ally of the brutal Syrian dictator Bashar Al-Assad

se një aleat i diktatorit brutal sirian Bashar Al-Assad

has also got offshore companies.

ka kompani jashtë vendit.

There's been allegations of a $2 billion money trail

Ka pasur akuza të një për një lëvizje parash prej 2 miliardë dollarë

that leads back to President Vladimir Putin of Russia

që e ka burimin te Presidenti i Rusisë Vadimir Putin

via his close childhood friend,

nëpërmjet shokut të tij të fëmijërisë,

who happens to be a top cellist.

i cili është një violinçelist i famshëm.

And there will be a lot of rich individuals out there

Dhe do të ketë shumë persona të pasur

and others who will be nervous about the next set of stories

dhe të tjerë që do të jenë shumë nervoz për ngjarjet e rradhës

and the next set of leaked documents.

dhe për rrjedhjen e ardhshme të dokumenteve.

Now, this sounds like the plot of a spy thriller

Tani, kjo tingëllon si skenari i një filmi me spiunazh

or a John Grisham novel.

apo një novelë e John Grisham-it.

It seems very distant from you, me, ordinary people.

Duket shumë larg nga unë, ti, njerëzit e thjeshtë.

Why should we care about this?

Pse duhet të brengosemi për këtë?

But the truth is that if rich and powerful individuals

Por e vërteta është se nëse këta persona të pasur e të fuqishëm

are able to keep their money offshore

janë në gjendje ti mbajnë paratë e tyre jashtë vendit

and not pay the taxes that they should,

dhe të mos paguajnë detyrimet e taksave,

it means that there is less money for vital public services

do të ketë më pak para për shërbimet publike më jetike

like healthcare, education, roads.

si shëndetësia, edukimi, rrugët.

And that affects all of us.

Dhe kjo na prek të gjithëve.

Now, for my organization Global Witness,

Tani, për organizatën time Global Witness,

this exposé has been phenomenal.

ky ekspozim ka qenë fenomenal.

We have the world's media and political leaders

Ne i kemi bërë mediat botërore dhe liderët politikë

talking about how individuals can use offshore secrecy

të flasin se si personat mund të përdorin konfidencën "offshore"

to hide and disguise their assets --

që të fshehin dhe maskojnë asetet e tyre -

something we have been talking about and exposing for a decade.

diqka që ne jemi duke e thënë e duke e ekspozuar pothuajse për një dekadë.

Now, I think a lot of people find this entire world baffling and confusing,

Tani, unë mendoj se për shumë njerëz kjo botë duket enigmatike dhe e ngatërruar,

and hard to understand how this sort of offshore world works.

dhe shumë shumë e vështirë të kuptohet se si funksionon kjo lloj bote "offshore".

I like to think of it a bit like a Russian doll.

Unë do ta përshkruaja si Kukulla Ruse.

So you can have one company stacked inside another company,

Ti mund ta kesh një kompani, të futur brenda një kompanie tjetër,

stacked inside another company,

të futur brenda një kompanie tjetër,

making it almost impossible to really understand

duke e bërë pothuajse të pamundur për tu kuptuar

who is behind these structures.

kush është prapa këtyre strukturave.

It can be very difficult for law enforcement

Mund të jetë shumë e vështirë për ligjvënësit

or tax authorities, journalists, civil society

apo autoritetet e taksave, gazetarët, shoqërinë civile

to really understand what's going on.

për të kuptuar se çfarë po ndodh.

I also think it's interesting

Mendoj se është interesante

that there's been less coverage of this issue in the United States.

që në SH.B.A. ka pasur një mungesë të trajtimit të këtij problemi.

And that's perhaps because some prominent US people

Kjo për shkak se ndoshta disa persona të mirënjohur nga SH.B.A.

just haven't figured in this exposé, in this scandal.

nuk kanë qenë pjesë e këtij zbulimi, këtij skandali.

Now, that's not because there are no rich Americans

Kjo nuk ka ndodhur për shkak se nuk ka amerikanë të pasur

who are stashing their assets offshore.

që janë duke fshehur pronat e tyre jashtë vendit.

It's just because of the way in which offshore works,

Kjo ndodh për shkak të asaj se si "offshore" funksionon,

Mossack Fonseca has fewer American clients.

Mossack Fonseca ka më pak klientë nga Amerika.

I think if we saw leaks from the Cayman Islands

Mendoj se nëse do të kishim parë rrjedhje ngjarjesh nga Ishujt Cayman

or even from Delaware or Wyoming or Nevada,

ose nga Delaware, apo Wyoming e Nevada,

you would see many more cases and examples linking back to Americans.

do të shihnit më shumë raste dhe shembuj të lidhura me amerikanët.

In fact, in a number of US states you need less information,

Në fakt, në disa shtete të SH.B.A. duhet më pak informacion,

you need to provide less information to get a company

duhet të japësh më pak informacion për blerjen e një kompanie

than you do to get a library card.

se sa për të marrë një kartë bibloteke.

That sort of secrecy in America has allowed employees of school districts

Ky lloj fshehtësie në Amerikë i ka mundësuar punonjësve të shkollave

to rip off schoolchildren.

të mashtrojnë nxënësit.

It has allowed scammers to rip off vulnerable investors.

I ka mundësuar mashtruesve grabitjen e investitorëve të dobët.

This is the sort of behavior that affects all of us.

Kjo është një lloj sjellje që na ndikon të gjithëve.

Now, at Global Witness,

Këtu në Global Witness,

we wanted to see what this actually looked like in practice.

ne dëshiruam ta shohim se si kjo dukej në praktikë.

How does this actually work?

Si funksionon kjo gjë?

So what we did

Ne dërguam një hetues

is we sent in an undercover investigator to 13 Manhattan law firms.

te 13 studio ligjore në Manhattan.

Our investigator posed as an African minister

Hetuesi ynë u paraqit si një ministër Afrikan

who wanted to move suspect funds into the United States

i cili dëshironte të sillte disa fonde të dyshimta në Amerikë

to buy a house, a yacht, a jet.

për të blerë një shtëpi, një jaht, një avion.

Now, what was truly shocking was that all but one of those lawyers

Shumë tronditës ishte fakti se të gjithë përveç njërit nga avokatët

provided our investigator with suggestions

i ofruan hetuesit tonë sugjerime

on how to move those suspect funds.

se si ti lëvizë këto fonde të dyshimta.

These were all preliminary meetings,

Të gjitha këto ishin takime paraprake,

and none of the lawyers took us on as a client

dhe asnjë nga këta avokatë nuk e mori si klient

and of course no money moved hands,

dhe sigurisht paratë nuk kaluan,

but it really shows the problem with the system.

por që tregoi problemin në këtë sistem.

It's also important

Po ashtu është e rëndësishme

to not just think about this as individual cases.

të mos i mendojmë këto si raste individuale.

This is not just about an individual lawyer

Kjo nuk është vetëm për njërin nga avokatët

who's spoken to our undercover investigator and provided suggestions.

i cili ka folur me hetuesin tonë sekret dhe ka dhënë sugjerime.

It's not just about a particular senior politician

Nuk është as vetëm një politikan në veçanti i cili

who's been caught up in a scandal.

është përfshrë në skandal.

This is about how a system works,

Flitet se si funksionon një sistem,

that entrenches corruption, tax evasion, poverty and instability.

që përforcon korrupsionin, evazimin fiskal, varfërinë dhe paqëndrueshmërinë.

And in order to tackle this,

Për të ndaluar këtë, ne duhet

we need to change the game.

ta ndryshojmë lojën.

We need to change the rules of the game

Ne duhet ti ndryshojmë rregullat e lojës

to make this sort of behavior harder.

për ta bërë këtë lloj sjellje më të vështirë.

This may seem like doom and gloom,

Kjo mund të duket si e pashpresë,

like there's nothing we can do about it,

sikur se ne nuk mund të bëjmë asgjë,

like nothing has ever changed,

sikur se asgjë nuk ka ndryshuar kurrë,

like there will always be rich and powerful individuals.

sikur se gjithmonë do të ketë njerëz të pasur dhe të fuqishëm.

But as a natural optimist,

Por, si një optimist i lindur,

I do see that we are starting to get some change.

unë mendoj se jemi duke parë një ndryshim.

Over the last couple of years,

Gjatë viteve të fundit,

we've seen a real push towards greater transparency

ne kemi parë një shtytje drejt një transparence më të madhe

when it comes to company ownership.

kur flitet për pronësi të një kompanie.

This issue was put on the political agenda

Problemi është vendosur në axhendën politike

by the UK Prime Minister David Cameron

nga kryeministri i Britanisë së Madhe David Cameroon

at a big G8 Summit that was held in Northern Ireland in 2013.

në samitin e G8-ës të mbajtur në Irlandën Veriore në 2013.

And since then, the European Union is going to be creating

Qysh prej atëherë, Bashkimi Evropian vendosi të krijojë

central registers at a national level

regjistra qëndror në një nivel shtetëror

of who really owns and controls companies across Europe.

se kush i kontrollon kompanitë nëpër Evropë.

One of the things that is sad is that, actually, the US is lagging behind.

I trishtueshëm është fakti se, SH.B.A. kanë mbetur mbrapa.

There's bipartisan legislation that had been introduced

Një legjislacion dypartiak është paraqitur

in the House and the Senate,

në Shtëpinë e Bardhë dhe në Senat,

but it isn't making as much progress as we'd like to see.

por nuk ka pasur zhvillimin që ne e kemi pritur.

So we'd really want to see the Panama leaks,

Prandaj ne dëshirojmë ti shohim rrjedhjet e Panamasë,

this huge peek into the offshore world,

këtë përgjim në botën e "offshore"-it,

be used as a way of opening up in the US and around the world.

si një mënyrë e hapjes në SH.B.A. dhe nëpër botë.

For us at Global Witness, this is a moment for change.

Për ne tek Global Fitness, ky është një momenti i ndryshimit.

We need ordinary people to get angry

Na duhet që njerëzit e thjeshtë të zemërohen

at the way in which people can hide their identity

me mënyrën se si njerëzit mund ta fshehin identitetin e tyre

behind secret companies.

prapa kompanive sekrete.

We need business leaders to stand up and say,

Na duhet që liderët e bizneseve të ngrihen dhe të thonë,

"Secrecy like this is not good for business."

"Fshehtësitë si kjo nuk janë të mira për biznes."

We need political leaders to recognize the problem,

Na duhet që liderët politikë ta vërejnë problemin,

and to commit to changing the law to open up this sort of secrecy.

dhe të angazhohen në ndryshimin e ligjit për prerjen e këtyre fshehtësive.

Together, we can end the secrecy

Së bashku mund ta mundim këtë fshehtësi

that is currently allowing tax evasion,

që po e lejon zhvillimin e evazionit fiskal,

corruption, money laundering to flourish.

korrupsionit dhe pastrimit të parave.